169. «θείας γεγόναμεν κοινωνοί φύσεως δια σου»
Η ένωσις της θείας φύσεως του Υιού και Λόγου του Θεού με την ανθρώπινη φύσι είχε σαν συνέπεια και την θέωσι της δεύτερης από την πρώτη, όπως προσημειώθηκε.
Η «υποστατική» όμως ένωσις της ανθρωπίνης φύσεως με τη θεία είχε σαν συνέπεια και την ηθική ένωσι του ανθρώπου με τον Θεό. Χάρις δηλαδή στην Ενσάρκωσι του Θεού μπορεί πια και ο άνθρωπος να υψωθή στη σφαίρα του Θεού και να συμμετάσχη στη ζωή της Παναγίας Τριάδος. Η ηθική και πνευματική αυτή εξύψωσις της ανθρωπίνης φύσεως λέγεται στη γλώσσα της Εκκλησίας «θέωσις»! Σ’ αυτή την εξύψωσι αναφέρεται και ο υμνωδός, όταν, επαναλαμβάνοντας τα λόγια του αποστόλου Πέτρου (Β' Πετρ. α' 4) , λέει: «Θείας γεγόναμεν κοινωνοί φύσεως δια σου, Αειπάρθενε»! Και άλλος ποιητής, εμπνευσμένος από σχετικές εκφράσεις των αγίων Πατέρων, διακηρύττει: «Άνθρωπος γίνεται Θεός, ίνα Θεόν τον Αδάμ απεργάσηται».
Η εξύψωσις της ανθρωπίνης φύσεως προς την αγιότητα και την τελειότητα, η θέωσις δηλαδή, είναι πια δυνατή και κατορθωτή από κάθε άνθρωπο. Εγγύησις και απαρχή υπήρξε η θέωσις της ανθρωπίνης φύσεως στο πρόσωπο του Ιησού. Κι’ αυτό τον δρόμο της αναπλάσεως και εξυψώσεως του ανθρώπου τον άνοιξε η Θεοτόκος. Επειδή δε η Θεοτόκος είναι η προσωποποίησις της Εκκλησίας, μπορούμε να πούμε ότι η εξύψωσις και η θέωσις του ανθρώπου γίνεται μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας. Μέσα στο θεϊκό αυτό εργαστήριο επιτυγχάνεται η ηθική και πνευματική ένωσις του ανθρώπου με τον Θεό και επομένως η θέωσίς Του. Η Εκκλησία επομένως μπορεί κάλλιστα να ονομασθή εργαστήριον θεώσεως του ανθρώπου.
Το απ' αιώνος μυστήριον
ανακαλύπτεται σήμερον
και ο Υιός του Θεού
Υιός ανθρώπου γίνεται
ίνα του χείρονος μεταλαβών,
μεταδώ μοι του βελτίονος.
Εψεύσθη πάλαι Αδάμ
και Θεός επιθυμήσας ου γέγονεν˙
άνθρωπος γίνεται Θεός
ίνα Θεόν τον Αδάμ απεργάσηται.
Ευφραινέσθω η κτίσις, χορευέτω η φύσις
ότι Αρχάγγελος Παρθένω, μετά δέους παρίσταται
και το χαίρε κομίζει, της λύπης αντίθετον.
Ο δια σπλάγχνα ελέους ενανθρωπήσας
Θεός ημών, δόξα σοι.
(25 Μαρτίου, Όρθρος).
(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη)