ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 7-14. Διδασκαλία για την ταπεινοφροσύνη.
14.10 ἀλλ᾽ ὅταν κληθῇς πορευθεὶς ἀνάπεσε εἰς τὸν ἔσχατον τόπον,
ἵνα(1) ὅταν ἔλθῃ ὁ κεκληκώς σε ἐρεῖ σοι, Φίλε, προσανάβηθι ἀνώτερον·
τότε ἔσται σοι δόξα ἐνώπιον πάντων τῶν συνανακειμένων σοι.
10 Γι’ αυτό, όταν σε καλέσουν κάπου, πήγαινε και κάθισε στην τελευταία θέση,
ώστε όταν έρθει αυτός που σε κάλεσε, να σου πει: “φίλε μου,
έλα σε μια καλύτερη θέση”. Έτσι αυτό θα είναι μια τιμή για σένα
μπροστά στους συνδαιτυμόνες σου.
(1) Ίσως το ἵνα εδώ μπαίνει για να δηλώσει την έκβαση, για να φανερώσει
το αποτέλεσμα μάλλον παρά τον σκοπό (p). Ο Σωτήρας δηλαδή δεν εννοεί,
ότι πρέπει εμείς σκόπιμα να διαλέγουμε την τελευταία θέση,
για να μας ανεβάσουν σε υψηλότερη, αλλά θέλει να μας διδάξει,
ότι η αλαζονεία και αυθάδεια οδηγούν σε ταπείνωση και εξευτελισμό,
ενώ η αληθινή ταπεινοφροσύνη ουδέποτε εξευτελίζει αλλά πιο πολύ και τιμά (δ).
Δεν συνιστά εδώ ο Κύριος στον αλαζόνα να μιμηθεί την ταπεινοφροσύνη
για να τιμηθεί, ώστε να ικανοποιηθεί η φιλοπρωτία του (p).
«Επιμηκύνει τον λόγο, δείχνοντας και την ντροπή από την αυθάδεια
και την δόξα από την ευλάβεια, και από τις δύο μεριές προτρέπει σε μετριοφροσύνη» (Ζ).
Η οδός του να ανέβει κάποιος ψηλά είναι να αρχίσει από χαμηλά.
Ο Lightfoot παραθέτει παραβολή ενός από τους ραββίνους κάπως όμοια με την παρούσα:
«Είχαν κληθεί τρεις σε δείπνο. Ο ένας από αυτούς κάθισε πιο ψηλά λέγοντας:
Είμαι ηγεμόνας. Ο άλλος κάθισε κοντά του, προσθέτοντας: Και εγώ είμαι σοφός.
Ο τρίτος έπιασε την τελευταία θέση παρατηρώντας: Εγώ είμαι άσημος.
Ο βασιλιάς έβαλε τον ταπεινό να καθίσει στην υψηλότερη θέση,
και τοποθέτησε τον ηγεμόνα στην τελευταία».

14.11 ὅτι(1) πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται καὶ ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται(2).
11 Γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, κι αυτός που ταπεινώνει
τον εαυτό του θα υψωθεί».
(1) «Προσθέτει και απόφθεγμα καθολικό για να βεβαιώσει τη συμβουλή» (Ζ).
Προσθέτει αξίωμα που επαναλήφθηκε πολλές φορές από αυτόν.
Δες Λουκ. ιη 14 και Ματθ. κγ 12 και τις εκεί σημειώσεις.
(2) Η ταπείνωση είναι το διαβατήριο με το οποίο μπαίνει
κάποιος στη βασιλεία των ουρανών (p). Και δεν σημειώνεται μεν πάντοτε
και απαρέγκλιτα η επαλήθευση αυτού του αξιώματος στη γη, παρατηρείται
όμως αυτή συχνότατα και η κοινή γνώμη βρίσκει τόση ικανοποίηση σε αυτήν
την επαλήθευση, ώστε το αξίωμα αυτό του Κυρίου μπήκε ως ρητό σε κοινή χρήση (L).
Εδώ ο Κύριος χρησιμοποιεί το αξίωμα αυτό για αποτροπή εκείνου το οποίο
αποκαλούμε ματαιότητα. Εκείνοι άλλωστε οι οποίοι επιζητούσαν τις
πρωτοκαθεδρίες στα δείπνα, ήταν από τους ανθρώπους εκείνους,
οι οποίοι είχαν πεποίθηση στον εαυτό τους και περιφρονούσαν τους άλλους.