Η προσευχή είναι «κριτήριον προ κριτηρίου»
Γέροντα, ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει ότι η προσευχή
είναι «κριτήριον προ κριτηρίου».
Έτσι είναι. Όταν ο άνθρωπος προσεύχεται σωστά, τότε η προσευχή
είναι «κριτήριον προ κριτηρίου». Όποιος έχει υγεία πνευματική,
όταν πάει να προσευχηθεί και αισθανθεί την καρδιά του σκληρή,
θα εξετάσει από που προέρχεται αυτό, για να το διορθώσει.
«Γιατί αισθάνομαι έτσι; θα πει. Μήπως πλήγωσα κάποιον με την
συμπεριφορά μου; Μήπως κατέκρινα ή μου πέρασε λογισμός κατακρίσεως
και δεν το κατάλαβα; Μήπως μου πέρασε κανένας υπερήφανος λογισμός
ή υπάρχει μέσα μου κάποιο θέλημα και δεν με αφήνει να επικοινωνήσω με τον Θεό;».
Κι αν, Γέροντα, δεν βρίσκει τίποτε;
Δεν μπορεί κάτι θα έχη συμβή. Αν ψάξει στο αρχείο ανακρίνει δηλαδή
τον εαυτό του, θα βρει τον φάκελο και θα καταλάβει σε τι έφταιξε.
Να ανακρίνει, Γέροντα, τον εαυτό του ή να εξομολογηθεί στον Θεό;
Τι να εξομολογηθεί, αφού δεν ξέρει τι έχει κάνει;
Πρώτα πρέπει να ανακρίνει τον εαυτό του. Κι αν δεν βρίσκει τίποτε,
τότε να κάνη δυό τρεις μετάνοιες να πέση στα γόνατα και να πη:
«Θεέ μου, πάντως σε κάτι έχω σφάλει. Φώτισε με να καταλάβω τι έκανα».
Μόλις τα πει αυτό, αμέσως με την ταπείνωση θα φύγει η ομίχλη
του πειρασμού και θα βρει την αιτία, βλέποντας δηλαδή ο Θεός
την ταπείνωσή του, στέλνει την Χάρη του και τον φωτίζει να θυμηθεί
ακριβώς σε τι έφταιξε, για να ταχτοποιηθεί.
Τι βοηθάει, Γέροντα, για να διατηρεί κανείς σταθερή
την επικοινωνία του με τον Θεό;
Πολύ βοηθάει η εσωτερική ειρήνη της ψυχής. Όταν η ψυχή είναι τακτοποιημένη,
η προσευχή προχωράει μόνη της. Γι’ αυτό να μην αφήνεις μέσα σου
κακία για κανέναν. Αν έβαλες αριστερά λογισμό για κάποιον,
να τον εξαγορευθείς στην Γερόντισσα. Να δίωξεις και κάθε άλλον
αριστερό λογισμό που έχεις, φέρνοντας καλούς λογισμούς.
Με τους καλούς λογισμούς καθαρίζει ο δρόμος και η προσευχή προχωράει άνετα.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.45-46)