191. «κρατάς κάθε λογισμό που τρέφει και ωφελεί την ψυχή και ρίχνεις πέρα, πριν καν το δοκιμάσης, κάθε τι που άχρηστο σου είναι και βλαβερό».
Οι λογισμοί της Παρθένου! Ο απόκρυφος κόσμος της, ο θησαυρός των μυστικών λόγων! Η Θεοτόκος μίλησε λίγο, σιώπησε περισσότερο, μα πιο πολύ συλλογίστηκε περισσότερο. Ώρες, μέρες, μήνες, χρόνια μυστικών λογισμών μέσα στον βαθύ απόηχο της σιωπής. Η Θεοτόκος πρέπει να θεωρήται και η πρώτη των χριστιανών μυστικών. Η πρώτη των θεωρητικών, της vita contemplativa. Είναι η «παρακαθήσασα παρά τους πόδας του Ιησού» Μαρία, η οποία «την αγαθήν μερίδα εξελέξατο» (Λουκ. ι΄ 39, 42).
Ωραία δεν είναι μόνο η ζωή της δράσεως και της κινήσεως, η ζωή της περιπέτειας και των εξωτερικών κατακτήσεων, η vita activa, η κλήσις της Μάρθας (Λουκ. ι' 40) . Εξ ίσου ωραία είναι και η κλήσις της Θεοτόκου, η μυστική δηλαδή ζωή (vita contempativa) . Οι άνθρωποι συνήθως νομίζουν, ότι πιο ωραία είναι η πραγματικότης που φαίνεται: όσα βλέπομε, όσα αισθανόμαστε και απολαμβάνομε με τις αισθήσεις: ο κόσμος της ζωής, των ήχων, των χρωμάτων, της κινήσεως και της δράσεως.
Κι’ όμως εξ ίσου όμορφη, ίσως δε και ομορφώτερη είναι η ζωή που δεν τη ζούμε με τις αισθήσεις, αλλά με τη διαίσθησι· η ζωή των μυστικών βιωμάτων, της αρμονίας, των εσωτερικών ήχων, των αοράτων χρωμάτων, των ψυχικών σκιρτημάτων, οι «αναβάσεις εν τη καρδία» (Ψαλμ. 83, 5) . Μόνο όσοι έζησαν τη ζωή αυτή μπορούν να μιλήσουν γι’ αυτή.
(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη)