215.«τις αύτη η αναβαίνουσα πέλει, κοσμικών από κοιλάδων;»
Ο ύμνος αυτός του Δεκαπενταυγούστου είναι εμπνευσμένος από το «Άσμα Ανιάτων»: «Εγώ άνθος του πεδίου κρίνον των κοιλάδων... τις αύτη η αναβαίνουσα από της έρημου; Ως στελέχη καπνού τεθυμιαμένη σμύρναν και λίβανον από πάντων κονιορτών μυρεψού;... Τις αυτή η αναβαίνουσα λελευκανθισμένη, επιστηριζομένη επί τον αδερφιδόν αυτής;» (β' 1, γ' 6, η' 5) . Πρόκειται ασφαλώς για μια προφητική προτύπωσι της Μεταστάσεως της Θεοτόκου. Ειδικώτερα, ύμνος και προφητεία αναφέρονται στην αλυσιδωτή έκπληξι που η ένδοξη Μετάστασις της Θεοτόκου προκάλεσε στις ουράνιες αγγελικές δυνάμεις.
Η πρώτη έκπληξις των αγγελικών στρατιών αφορά στον τόπο και τις συνθήκες, από τις όποιες προέρχεται η Ανερχομένη Θεοτόκος. Από τις χαμηλές και αμαρτωλές κοιλάδες του κόσμου: από την πνευματικά «έρημη, άβατη και άνυδρη» (Ψαλμ. 62, 2) ανθρωπότητα πώς είναι δυνατόν ν’ ανεβαίνη στα ύψη του Ουρανού μια ανθρωπίνη ύπαρξις; «Άγγελοι την Κοίμησιν της Παρθένου ορώντες εξεπλήττοντο, πώς η Παρθένος απαίρει από της γης εις τα άνω;». Αυτό σημαίνει, ότι για πρώτη φορά ο πνευματικός κόσμος του ουρανού βλέπει άνθρωπον (εκτός του θεανθρώπου) να υψώνεται και δοξάζεται τόσο πολύ από τον Θεό.
Η δευτέρα έκπληξις των επουρανίων δυνάμεων αναφέρεται στην παναγιότητα της Θεοτόκου. Η ανυψουμένη Θεομητορική ύπαρξις είναι αρωματισμένη («τεθυμιαμένη») και ευωδιάζει όλες τις αρετές («από πάντων κονιορτών μυρεψού»). Είναι ολόλευκη («λελευκανθισμένη») και «η υπερβάλλουσα καθαρότης» της (Μα) αστράφτει και ακτινοβολεί στα μάτια των αγίων και «φωτοειδών» Αγγέλων. Η Μητέρα και Νύμφη του Χριστού, κατά την ώρα της Κοιμήσεώς της, είχε φθάσει στο υψηλότερο σημείο της αγιότητός της. Μπροστά στο εκτυφλωτικό φώς της αγιότητος της Παναγίας, οι Άγγελοι εκπλήττονται και απορούν (κατά το Άσμα Ασμάτων, στ' 9) . «Τις αύτη η έκκύπτουσα (=που αναφαίνεται) ωσεί όρθρος, καλή ως σελήνη, εκλεκτή ως ο ήλιος, θάμβος ως τεταγμέναι (=οι αγγελικές παρατάξεις)»;
Η τρίτη έκπληξις του ουρανίου κόσμου προέρχεται από το γεγονός ότι την Ανερχομένην Θεοτόκον υποβαστάζει ο ίδιος ο Θεάνθρωπος Κύριος. Εξίσταντο Αγγέλων αι δυνάμεις... τον οικείον Δεσπότην γυναικείαν ψυχήν χειριζόμενον». Ο Κύριος υπεδέχθη προσωπικώς την ψυχή της Παναγίας Μητέρας του. Όπως Εκείνη του συμπαραστάθηκε στις πρώτες στιγμές της εισόδου του στον κόσμο, έτσι τώρα και Εκείνος παραστάθηκε κοντά της, κατά την είσοδό της στον κόσμο του ουρανού. Ο Κύριος υπεδέχθη στην Πύλη της Βασιλείας του Εκείνην, που υπήρξε γι’ Αυτόν η «πύλη» της ενανθρωπήσεώς του. Η Νύμφη και Βασίλισσα εισέρχεται στην «παστάδα» του Βασιλέως Χριστού, «επιστηριζομένη» στον βραχίονα του Νυμφίου και Υιού της, διότι «ήλθεν ο γάμος του Αρνίου και η γυνή αυτού ητοίμασεν εαυτήν» (Άποκ. ιθ' 7).
Η θεομήτωρ δεν ήταν εκ φύσεως λευκή και αμόλυντη. Η Oρθόδοξη Εκκλησία δεν δέχεται το δόγμα της Δυτικής Εκκλησίας για την «αμόλυντη σύλληψι» (immaculata conceptio) της Θεοτόκου. Η Oρθοδοξία πρεσβεύει ότι η Παρθένος έφερε και αυτή το στίγμα του προπατορικού αμαρτήματος. Λευκάνθηκε όμως και καθαρίσθηκε από το Άγιο Πνεύμα κατά τον Ευαγγελισμό και την Πεντηκοστή. Η θεομητορική ύπαρξις είναι η πρώτη που «έπλυνεν την στολήν αυτής και ελεύκανεν αυτήν εν τω αίματι του Αρνίου» (Άποκ. ζ' 14) .
Η Παναγία, τέλος, εισέρχεται στην αιωνιότητα «επιστηριζομένη» στο χέρι του Υιού του Θεού της. Η είσοδός μας στη Βασιλεία του Θεού μπορεί να επιτευχθή μόνο με τη βοήθεια και συμπαράστασι του Κυρίου Ιησού. Κανείς δεν θα μπορέση να περάση στην αντίπερα όχθη της ζωής, αν δεν πάρη για πλοηγό του τον Κύριο.
(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη)