217. «παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών σου»
Ο δοξασμός της Θεοτόκου, ειδικώτερα, συνίστανται στο ότι ο Υιός και Θεός της την ετοποθέτησε «εκ δεξιών» του, στην πρώτη δηλαδή τιμητική θέσι μετά απ’ Αυτόν. Η έκφρασις «εκ δεξιών» του Χριστού έχει την έννοια, ότι στην Παναγία δόθηκε θρόνος βασιλικός, εξουσιαστικός δηλαδή και κυβερνητικός. Με αλλά λόγια, η Παναγία «μετέχει της δόξης του Υιού της, βασιλεύει μετ' Αυτού, διευθύνει παρά το πλευρόν αυτού τας τύχας της Eκκλησίας και του κόσμου που εκτυλίσσονται εν χρόνω, μεσιτεύει δι’ όλους προς Εκείνον, όστις θα έλθη κρίναι ζώντας και νεκρούς» (Λόσκυ, 203) . Έτσι, εκπληρώθηκε κατά γράμμα η προφητική προτύπωσις του Δαβίδ: «παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών σου» (Ψαλμ. 44, 10).
Η προτύπωσις αυτή δεσπόζει, κατ’ αρχήν, στην εορτή της Κοιμήσεως και Μεταστάσεως της Θεοτόκου. Κατά την ένδοξο Κοίμησι της Θεοτόκου, ο Υιός και Σωτήρ της, «συνοδευόμενος υπό όλων των Αγγέλων και των Αγίων, την αναφέρει όχι απλώς εις τον ουρανόν, αλλ’ έως αυτού του βασιλικού θρόνου του». Κατά την εορτή αυτή, η Εκκλησία ψάλλει πανηγυρικά προς την Θεοτόκο: «Παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών σου... χαίρε Μαρία Κυρία πάντων ημών, ο Κύριος μετά σου των δυνάμεων» (Πολυέλεος 15ης Αύγουστου) .
Η προτύπωσις της Παναγίας Βασίλισσας δεσπόζει επίσης στη θ. Λειτουργία και μάλιστα στην προετοιμασία των Τιμίων Δώρων, στην Ακολουθία της Προθέσεως η Προσκομιδής. Κατά την ωραία αυτή Ακολουθία, που συμβολίζει τη Γέννησι του Χριστού, αλλά και την προετοιμασία για τη θυσία του Αμνού του Θεού, ο ιερεύς λειτουργός, τοποθετώντας επάνω στο άγιο Δισκάριο και «εκ δεξιών» του Αμνού την μερίδα της Θεοτόκου, λέει: «Παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών σου, εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη». Σ’ ολόκληρη δε την ορθόδοξη υμνολογία και τελετουργική δεσπόζει το γνωστό εφύμνιο της Ωδής της Θεοτόκου: «Την Τιμιωτέραν των Χερουβίμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφίμ...»!
Η Θεοτόκος διακηρύττεται σαν Βασίλισσα ακόμα και στην αγιοκατάταξι του ορθοδόξου Ναού, καθώς και την ορθόδοξη εικονογραφία.
Στο ναό της βυζαντινής αρχιτεκτονικής παραδόσεως δύο είναι οι πρώτες θέσεις: ο Τρούλλος και η Κόγχη της αψίδος του ιερού Βήματος. Το μάτι του εισερχομένου οδηγείται πρώτα στον ευρύ Τρούλλο και έπειτα ακουμπά φυσικά στην Κόγχη του Ιερού. Τις δύο αυτές θέσεις η αγιοκατάταξις της Εκκλησίας τις καθιέρωσε στον Κύριο και τη Θεοτόκο: στον Τρούλλο αγιογραφεί τον Χριστό σαν Παντοκράτορα και στην Κόγχη τη Θεοτόκο σαν Πλατυτέρα.
Η ορθόδοξη Εκκλησία τοποθετεί επίσης την αγία Εικόνα της θεομήτορος «εκ δεξιών» της εικόνας του Χριστού επάνω στο ιερό Εικονοστάσιο (τέμπλον). Στην Εικόνα αυτή η Θεοτόκος παριστάνεται ένθρονη Βασίλισσα. Με το ότι δε η Oρθοδοξία τοποθετεί την εικόνα της θεομήτορος στην ίδια θέσι με τη θέσι της εικόνας του Χριστού, «εκατέρωθεν του θυσιαστηρίου», αποδεικνύεται ότι η Εκκλησία μας δίνει στη Θεοτόκο την πρώτη θέσι μεταξύ των ανθρώπων (Λόσκυ, 191).
Ο δοξασμός της Παναγίας στην ορθόδοξη Εκκλησία είναι ζωντανός και αδιάκοπος. Η προσευχή της Eκκλησίας βασίζεται κυρίως στις πρεσβείες της Θεοτόκου. Η Ωδή της Θεοτόκου δεσπόζει στην Λατρεία της. Οι γιορτές της Παναγίας διανθίζουν το ετήσιο στεφάνι του εκκλησιαστικού εορτολογίου. Η Θεοτόκος δοξάζεται και τιμάται από τη στρατευομένη Εκκλησία, όπως τιμάται και δοξάζεται και από την θριαμβεύουσα: σαν Βασίλισσα του κόσμου!
Χαίρε Παντάνασσα πανύμνητε, Μήτερ Χριστού του Θεού,
Χαίρε Βασίλισσα των Αγγέλων, Δέσποινα του κόσμου.
Χαίρε των προφητών το κήρυγμα, Πατριαρχών η δόξα.
Χαίρε αγνή Παρθένε Θεόνυμφε, Δέσποινα.
Χαίρε άσπιλε, αμόλυντε, άφθορε Παναγία.
Χαίρε η των απηλπισμένων ελπίς, και των πολεμουμένων βοήθεια. Χαίρε Κεχαριτωμένη, μετά σου ο Κύριος και δια σου μεθ’ ημών.
Χαίρε Ευλογημένη Συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου
Χαίρε Παρθένε Θεοτόκε, εν γυναιξίν ευλογημένη.
Χαίρε Μαρία Κυρία πάντων ημών, ο Κύριος μετά σου των δυνάμεων. Χαίρε θρόνε πυρίμορφε, των τετραμόρφων υπερενδοξοτέρα.
Χαίρε Μαρία Κυρία πάντων ημών, Χαίρε Μήτηρ της Ζωής.
Χαίρε υπερευλογημένη, υπερδεδοξασμένη.
Χαίρε άχραντε Θεοτόκε, Σωτήρα έτεκες των ψυχών ημών.
Χαίρε Παράδεισε αγιώτατε, χαίρε νύμφη ανύμφευτε.
Χαίρε Αγία Αγίων μείζων, χαίρε νύμφη ανύμφευτε.
Παναγία Παρθένε επάκουσον της φωνής του αχρείου ικέτου σου στεναγμούς της καρδίας προσφέρειν σοι αεννάως ευόδωσον Δέσποινα. Παναγία Παρθένε Θεόνυμφε, την οικτράν λειτουργίαν μου δέξαι και Θεώ ευσπλάγχω προσάγαγε όπως χαίρων δοξάζω Πανάμωμε.
(Πολυέλεος 15ης Αυγούστου Στιχολογείται ο 44ος Ψαλμός)
(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη)