Επιλογή
τα πάντα ο Θεός για ορθή επιλογή
Τι ισχυρίζεται ο χριστιανός; Έπρεπε ο Θεός να θέση εντός μας τη γνώσι της αρετής. Την έθεσε, λοιπόν, διότι, αν δεν την έθετε, από που θα γνωρίζαμε όσα έπρεπε και όσα δεν έπρεπε να κάνουμε; Πού στηρίζονται οι νόμοι και τα δικαστήρια; Δεν στηρίζονται στη γνώσι, αλλά στην πράξι. Και γιατί θα παίρναμε μισθό, αν το παν ήταν έργο του Θεού; Πες μου, ο Θεός το ίδιο τιμωρεί εσένα και τον ειδωλολάτρη, όταν αμαρτάνετε; Όχι φυσικά, αφού εσύ έχεις τώρα μεγαλύτερη δυνατότητα, λόγω της γνώσεως του νόμου του Θεού.
E.Π.E. 18,48
δεν εξαναγκάζει ο Θεός
Πώς έπρεπε να θεωρήται καλό αυτό που κάνει κάποιος αναγκαστικά; Εν τοιαύτη περιπτώσει τα ζώα θα συναγωνίζονταν με μας για την αρετή, αφού μερικά είναι σωφρονέστερα από μας!
Ε.Π.Ε. 18,50
όλοι μπορούν να επιλέξουν την αρετή
Θα ήθελα, λένε, να είμαι καλός αναγκαστικά και ας αποστερηθώ όλες τις αμοιβές, παρά με τη θέλησί μου να είμαι φαύλος και να κολάζωμαι και να τιμωρούμαι. Μα δεν είναι ποτέ δυνατόν να είναι κάποιος αναγκαστικά καλός. Αν, λοιπόν, αγνοής τι πρέπει να πράξης, δείξε το, και τότε θα πούμε όσα πρέπει. Αν όμως γνωρίζης ότι η ασέλγεια είναι πονηρή πράξις, για ποιο λόγο δεν την αποφεύγεις;... Δεν είναι ότι δεν μπορείς, αλλ’ επειδή δεν θέλεις. Εγώ αποδεικνύω, ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν ν’ ασκήσουν την αρετή. Δηλαδή, όταν κάποιος δεν μπορή κάτι να το κάνη, δεν θα μπορέση να το κάνη ούτε και αν τον εξαναγκάσουν. Όποιος όμως, όταν η ανάγκη τον ωθή, δεν κάνει το καλό, αυτός δεν το κάνει όχι γιατί δεν μπορεί, αλλά γιατί δεν το θέλει. Εννοώ το εξής: Είναι οπωσδήποτε αδύνατον ο άνθρωπος να πετάξη και να μεταρθή προς τον ουρανό, αφού έχει σώμα βαρύ.
Ε.Π.Ε. 18,50
δεν πιέζεται από τη φύσι
Ας μη λέμε, ο τάδε είναι εκ φύσεως καλός και ο τάδε εκ φύσεως κακός. Διότι, αν είναι εκ φύσεως καλός, ποτέ δεν θα μπορέση να γίνη κακός. Και αν είναι εκ φύσεως κακός, ποτέ δεν μπορεί να γίνη καλός. Εμείς όμως βλέπουμε, ότι συμβαίνουν απότομες μεταβολές. Και οι άνθρωποι μεταβάλλονται και αλλάζουν από το καλό στο κακό, και το αντίθετο.
Ε.Π.Ε. 18,52
άλλοι πώς επέλεξαν το αγαθό;
Οι συνάνθρωποι, που έχουν κατορθώσει σπουδαία πράγματα, θ’ αποτελούν αιτία καταδίκης για όσους αποτυγχάνουν σε όλα. Ο σκληρός ελέγχεται από τον ελεήμονα, ο πονηρός από τον ενάρετο, ο θρασύς από τον επιεική, ο φθονερός από τον ευγενή, ο κενόδοξος από τον ταπεινό, ο τεμπέλης από τον δραστήριο, ο ακόλαστος από τον σώφρονα. Έτσι θα μας κρίνη ο Θεός, με τη σύγκρισι.
Ε.Π.Ε. 18,54
των αξίων
Το αξίωμα της διδασκαλίας και της ιερωσύνης είναι μεγάλο και θαυμαστό. Πραγματικά χρειάζεται την έγκρισι του Θεού, ώστε να υποδεικνύεται ο άξιος γι’ αυτό. Έτσι γινόταν και παλαιά, έτσι γίνεται και τώρα, όταν κάνουμε τις εκλογές χωρίς ανθρώπινο πάθος, όταν δεν αποβλέπουμε σε τίποτε βιοτικό, ούτε σε φιλία ούτε σε αντιπάθεια.
E.Π.E. 23,198
Επιμονή
για το ξερρίζωμα της αμαρτίας
Αν ο ξυλοκοπος, που θέλει να κόψη μεγάλο δέντρο, καταφέρη μια τσεκουριά και δεν πέση το άχρηστο δέντρο, σταματάει; Δεν δίνει και δεύτερη και τρίτη και τέταρτη και πέμπτη και δέκατη, μέχρις ότου πέση το δέντρο;
Ε.Π.Ε. 30,290
στον αγώνα για τον άλλον
Μίλησες μια φορά και δεν σε άκουσε. Να μιλήσης δυο, τρεις, τόσες φορές, μέχρι να τον πείσης. Ο Θεός άλλωστε καθημερινά μας μιλάει και ενώ δεν Τον ακούμε, Εκείνος επιμένει και μιλάει συνεχώς. Και συ τον Θεό να μιμηθής, φροντίζοντας για τον πλησίον σου.
Ε.Π.E. 32,508
Επίπληξις
φιλάνθρωπος
Εκείνος, που με διάκρισι επιπλήττει, αυτός δείχνει πραγματική αγάπη, όχι ο άλλος, που άκαιρα συμπεριφέρεται και δεν αφήνει τον ένοχο ούτε να αισθανθή το αμάρτημά του. Εκείνος, που νομίζει ότι έχει αγάπη, αλλά σκεπάζει το νόσημα, αυτός το επιδεινώνει, ενώ ο άλλος το γιατρεύει.
Ε.Π.Ε. 19,396
όταν πρέπει, ωφέλεια
Αν πρόκηται με την επιτίμησι να διορθωθήτε, θα σας ζημιώναμε, αν σιωπούσαμε. Αν δεν σας προέτρεπα σε μετάνοια, θα σας ζημίωνα. Βλέπεις, ότι το να μην επιτιμώνται τα αμαρτήματα, είναι ζημιά και για τους μαθητές και για το δάσκαλο.
Ε.Π.Ε. 32,508

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 233-235)