Επίσκοπος
υπεύθυνος για τις χειροτονίες
Μη μου λες, ότι ο ιερέας αμάρτησε ή ο διακονος. Οι εκτροπές των ιερέων και των διακόνων είναι πάνω στο κεφάλι εκείνων που τους χειροτόνησαν... Δυστυχώς συμβαίνει ό,τι και με τις κοσμικές εξουσίες. Επιδιώκουμε την ιερωσύνη ως αξίωμα. Όταν όμως γινώμαστε ιερείς για να δοξαστούμε και να τιμηθούμε από τους ανθρώπους, χανόμαστε για τον Θεό.
Ε.Π.Ε. 15,10
γιατί σπεύδει;
Γιατί έχει καταστή περιζήτητο το αξίωμα του επισκόπου; Δυστυχώς δεν επιδιώκουμε τη σωτηρία των αδελφών, αλλά για την τιμή και την απόλαυσι γινόμαστε επίσκοποι. Αν ήξερες, ότι είναι οφειλέτης όλων ο επίσκοπος, ότι βαστάζει τα βάρη όλων, ότι για τους άλλους που οργίζονται υπάρχει συγγνώμη, γι’ αυτόν όμως καθόλου, δεν θα έσπευδες να καταστής επίσκοπος, δεν θα έτρεχες να γίνης.
Ε.Π.Ε. 15,106
καλοί και κακοί επίσκοποι
Ο λόγος δεν είναι για τους ποιμένες εκείνους, που θέλουν να κοιμούνται, που ανέβηκαν στο αξίωμα για να καλοπερνούν, αλλά για εκείνους, που επαγρυπνούν για τις ψυχές σας, για εκείνους που προτάσσουν της δικής τους σωτηρίας τη σωτηρία του λαού.
Ε.Π.Ε. 15,106
συντρέχει σε εκκλησιαστικά έργα
Ας εργαζώμαστε στο πνευματικό έργο. Καθένας ας με καλεί σε βοήθεια. Όλοι μαζί να βοηθάμε ο ένας τον άλλον.
Ε.Π.Ε. 15,536
«ει τις επισκοπής...»
«Αν κανείς επιθυμή επισκοπή», δεν τον κατηγορώ, λέει ο Παύλος. Είναι έργο προστασίας. Αν κάποιος έχη αυτή την επιθυμία, ώστε να μην αποσκοπή μόνο στην εξουσία και την αυθεντικότητα, αλλά και στη φροντίδα για τους άλλους, τότε δεν τον κατηγορώ.
E.Π.E. 23,272
κατά πόλιν
Είχαν ανάγκη από πολλούς επισκόπους. Σε κάθε πόλι έπρεπε να υπάρχη ο επίσκοπος, που θα προΐστατο. Επειδή, λοιπόν, επρόκειτο να στηθούν παγίδες στην πορεία της Εκκλησίας, γι’ αυτό μίλησε για αρετή μετρημένη, κι όχι για εκείνη την ανώτερη, την υψηλή. Το να 'ναι κανείς νηφάλιος και κόσμιος και σώφρονας ήταν κάτι που πολλοί το είχαν.
Ε.Π.Ε. 23,278
και πρεσβύτερος
Αφού μίλησε για τους επισκόπους, κι αφού παρέλειψε το τάγμα των πρεσβυτέρων, μεταπήδησε στους διακόνους. Γιατί; Η απόστασις μεταξύ πρεσβυτέρων και επισκόπων δεν είναι μεγάλη. Και οι πρεσβύτεροι είναι ταγμένοι στην προστασία και διδασκαλία της Εκκλησίας. Όσα, λοιπόν, είπε για τους επισκόπους, τα ίδια ταιριάζουν και για τους πρεσβυτέρους.
Ε.Π.Ε. 23,290
απρόσεκτες χειροτονίες
Να χειροτονής όχι με την πρώτη δοκιμασία, ούτε με τη δεύτερη, ούτε με την τρίτη, αλλ’ αφού το σκεφτής πολλές φορές και εξετάσης το πράγμα με προσοχή. Διότι είναι επικίνδυνη η υπόθεσις. Και συ, που με τη χειροτονία δίνεις την εξουσία, θα δώσης λόγο και για τις αμαρτίες του χειροτονουμένου, και του παρελθόντος και του μέλλοντος. Τις πρώτες τις παρέβλεψες άκαιρα, και έτσι είσαι υπεύθυνος και για τις δεύτερες (μελλοντικές). Θα είσαι αίτιος των μελλοντικών του αμαρτημάτων, διότι συ του έδωσες εξουσία. Θα είσαι αίτιος για τις περασμένες, επειδή δεν του έδωσες την ευκαιρία να κλάψη γι’ αυτές και να νιώση κατάνυξι. Όπως, δηλαδή, είσαι συμμέτοχος στα κατορθώματά του, έτσι και στα αμαρτήματά του.
Ε.Π.Ε. 24,28
οφείλει να κηρύττη
Όποιος έχει αναλάβει εξουσία στην Εκκλησία, όποιος έχει τιμηθή με το αξίωμα του επισκόπου (ή πρεσβυτέρου), αν δεν κηρύττη στο λαό όσα πρέπει, δεν είναι χωρίς ευθύνη. Ο λαϊκός όμως δεν έχει καμμιά υποχρέωσι γι΄ αυτό.
Ε.Π.Ε. 24,20
ανάξιος
Όσο μεγαλύτερο είναι το αξίωμα, τόσο μεγαλύτεροι και οι κίνδυνοι για τον ιερωμένο. Αρκεί ένα μόνο κατόρθωμα του επισκόπου (και πρεσβυτέρου), για να τον ανεβάση στον ουρανό. Και αρκεί ένα μόνο αμάρτημα, για να τον ρίξη στην κόλασι. Αν συμβή κάποιος ή κάποιοι να τοποθετήσουν σε εκκλησιαστικό αξίωμα ανάξιο πρόσωπο, είτε για λόγους φιλίας ή για καποια άλλη αιτία, και του παρέχουν τη δυνατότητα να άρχη σε μεγάλη πόλι, αυτοί καθιστούν τον εαυτό τους ένοχο μεγάλης φωτιάς.
Ε.Π.Ε. 24,24
ασεβής
Όποιος είναι ασεβής ως λαϊκός, θα είναι πιο ασεβής όταν καταλάβη εκκλησιαστικό αξίωμα. Ο ασεβής γίνεται ασεβέστερος, όταν αναλαμβάνει αξίωμα.
Ε.Π.Ε. 24,24
για όλα τον κατηγορούν
Ο μισθωτός εργάτης, όταν εκτελέση το διατεταγμένο έργο, γίνεται στη συνέχεια κύριος του εαυτού του. Οι ασχολίες όμως του διακόνου του ευαγγελίου απλώνονται παντού και του ζητάνε πολλά πέρα από τις δυνάμεις του. Αν δεν έχη την ικανότητα να κηρύττη, πολύ τον κατηγορούν. Αν έχη ικανότητα να μιλάη, πάλι τον κατηγορούν ως ματαιόδοξο. Αν δεν ανασταίνη νεκρούς, λένε, πως δεν αξίζει καθόλου. Λένε: Ο τάδε είναι ευσεβής, αυτός όχι. Αν τρώη με μέτρο, πάλι τον κατηγορούν. Έπρεπε, λένε, να είχε πεθάνει. Αν τον δουν να λούζεται, πολλές οι κατηγορίες. Λένε: Πρέπε να μη βλέπη καθόλου τον ήλιο. Αν κάνη όσα και εγώ κάνω, δηλαδή, λούζεται, τρώη, πίνη, φοράη ρούχα, φροντίζη για το σπίτι και τους υπηρέτες, πάλι τον κατηγορούν. Λένε: Για ποιο λόγο να τον έχω προϊστάμενό μου.
Ε.Π.Ε. 24,28
τι επιτρέπεται, τι απαγορευέται;
Αν ο επίσκοπος είναι εριστικός ή μέθυσος ή βίαιος και σκληρός, να τον κατηγορής. Αυτά είναι ανάξια επισκόπου. Αν ζη με απολαύσεις, και αυτό είναι επιλήψιμο. Αν όμως προσέχη την υγεία του, για να μπορή να σε υπηρέτη, και αν φροντίζη το σώμα του για να σου είναι χρήσιμος, πρέπει γι’ αυτό να κατηγορήται;
Ε.Π.Ε. 24,30
καταμερισμός έργου
Δεν ήθελε ο Παύλος ν’ αναθέση όλο το νησί της Κρήτης σε έναν. Παραγγέλλει, λοιπόν, στον Τίτο, καθένας να έχη τη δική του επιτόπια φροντίδα και μέριμνα. Έτσι και σ’ εκείνον, δηλαδή, τον πρεσβύτερο ή επίσκοπο, ο κόπος θα είναι ελαφρός, αλλά και οι ποιμαινόμενοι θ’ απολαμβάνουν περισσότερη φροντίδα, αφού ο διδάσκαλος του ευαγγελίου δεν θα διασπάται στην προστασία πολλών εκκλησιών, αλλά θα είναι αφωσιωμένος σε μια μόνο. Κι έτσι θα είναι ωραία η πνευματική κατάστασις.
Ε.Π.Ε. 23,46
ασθενής στο σώμα
Στην περίπτωσι του επισκόπου η σωματική ασθένεια δεν είναι κατώτερη από την ασθένεια της ψυχής, και βλάπτει και εμάς και την Εκκλησία... Ας υποθέσουμε, ότι κάποιος τιμήθηκε με το αξίωμα του επισκόπου και έχει αναλάβει την προστασία του λαού της Εκκλησίας και είναι ενάρετος κατά τα αλλά και έχει όσα πρέπει να έχει ένας ιερωμένος. Είναι όμως δεμένος στο κρεββάτι από φοβερή αρρώστια. Τι θα μπορέση να ωφελήση; Ποια περιοδεία μπορεί να κάνη; Ποιες επισκέψεις μπορεί να πραγματοποιήση; Ποιον μπορεί να επιπλήξη; Ποιον μπορεί να νουθετήση;
Ε.Π.Ε. 23,410
επί κεφαλής
Η αναρχία παντού είναι κακό και αιτία πολλών συμφορών. Κυρίως όμως είναι πάρα πολύ επικίνδυνη στην Εκκλησία, αφού και η εξουσία της Εκκλησίας είναι μεγαλύτερη και υψηλότερη. Όπως ακριβώς, αν σκοτώσης τον μαέστρο μιας χορωδίας, έτσι αν απομακρύνης τον ποιμένα από το ποίμνιο, όλα θα τα ανατρέψης και θα τα καταστρέψης.
Ε.Π.Ε. 25,370
θα δώση λόγο
Εκείνος, που του έπεσε ο κλήρος της επισκοπής, όσο σε μεγαλύτερο αξίωμα ανέβηκε, τόσο και μεγαλύτερη η ευθύνη που θα του ζητηθή. Κι όχι μόνο για τη διδασκαλία και τη φροντίδα των φτωχών, αλλά και για τις χειροτονίες δοκίμων ανθρώπων και για μύρια άλλα.
Ε.Π.Ε. 26,40
στη σκοπιά
Σκοπός λέγεται εκείνος, που ανέβηκε σε υψηλό σημείο, σε λόφο ανώτερο, και από κει βλέπει τα στρατόπεδα που είναι από κάτω και παρατηρεί καλά τους εχθρούς που έρχονται και ειδοποιεί τους στρατιώτες για την επικείμενη έφοδο, και τους ξεσηκώνει σε πολεμική παράταξι, ώστε να μη βρεθούν αφύλαχτοι και καταληφθούν εύκολα από τον εχθρό... Μεγάλη η ευθύνη όσων δεν προετοιμάζουν το λαό για την οργή του Θεού. Ποιά είναι αυτή η προειδοποίησις; Λέει ο Θεός: Από σας θα ζητήσω τις ψυχές όσων χάνονται.
Ε.Π.Ε. 31,144-146
άγιος απεδήμησε
Όταν ρίξω ένα βλέμμα και δω έρημο το δεσποτικό θρόνο, απόντα το δάσκαλο, και δακρύζω και χαίρομαι. Δακρύζω μεν, διότι δεν βλέπω παρόντα τον πνευματικό μας πατέρα. Χαίρομαι δε, διότι απεδήμησε χάριν της δικής μας σωτηρίας. Έφυγε και προσεύχεται για την απαλλαγή της πόλεώς μας από την οργή του βασιλιά.
Ε.Π.Ε. 32,8

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 236-241)