Οι μετάνοιες περισσότερο από όλες τις πνευματικές ασκήσεις
-Γέροντα, πονάει τα σώμα σας;
-Όχι, γιατί κάνω... πνευματική γυμναστική.
-Δηλαδή, Γέροντα;
-Μετάνοιες, ευλογημένη! Βλέπεις, οι κοσμικοί έχουν την σουηδική
γυμναστική και οι μοναχοί τις μετάνοιες. Οι κοσμικοί
με την γυμναστική κάνουν σώμα υγιεινό και οι μοναχοί με τις
μετάνοιες κάνουν ψυχή και σώμα υγιέστατα. Οι καημένοι οι κοσμικοί
δεν ξέρουν πόσο βοηθούν οι μετάνοιες όχι μόνο στην υγεία της ψυχής
αλλά και στην υγεία του σώματος. Κάνουν καλό στα αρθριτικά,
διώχνουν την μαλθακότητα, διώχνουν και τις αφύσικες κοιλιές,
σκορπούν γαλήνη και δίνουν μια λεβεντιά. Παράλληλα όμως δίνουν
στον άνθρωπο την δυνατότητα να ανέβη τα πνευματικά υψώματα των αρετών,
όπως θα ανεβαίνει και τα υψώματα των βουνών με πολλή άνεση, χωρίς να λαχανιάζει.
Οι μετάνοιες είναι απαραίτητες και για τον νέο και για τον ηλικιωμένο
και γι’ αυτόν που έχει σαρκικό πόλεμο και για τον απαλλαγμένο
από τέτοιον πόλεμο.Όποιος έχει δυνατή κράση, πρέπει να κάνει
περισσότερες μετάνοιες από έναν φιλάσθενο, όπως και μία δυνατή
μηχανή δουλεύει περισσότερο. Ιδιαίτερα τους νέους, οι μετάνοιες
τους βοηθούν να υποτάξουν την σάρκα. Γι’ αυτό πάντοτε
στους νέους λέω: «Να κάνετε όσο περισσότερες μετάνοιες μπορείτε,
και για τον εαυτό σας και γι’ αυτούς που είναι άρρωστοι
ή ηλικιωμένοι και δεν μπορούν να κάνουν μετάνοιες».
Οι μετάνοιες είναι προσευχή, αλλά συγχρόνως είναι και άσκηση
και βοηθούν περισσότερο από όλες τις άλλες πνευματικές ασκήσεις.
Εκτός από το ξεκίνημα της πνευματικής μας μηχανής
για την προσευχή φέρνουν και πολλά αλλά καλά.
Το πρώτο απ’ όλα είναι ότι προσκυνούμε τον Θεό και του ζητούμε
ταπεινά το έλεος του. Το δεύτερο καλό είναι ότι με τις μετάνοιες
ταπεινώνεται η άγρια σάρκα και έρχεται η ηρεμία και η απάθεια της σαρκός.
Και το τρίτο, μας δίνουν και την υγεία την σωματική,
και έρχεται η διπλή υγεία στον άνθρωπο.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.75-76)