ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-
Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα
Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας
Κεφάλαιο 14
Στίχ. 28-35. Οικοδομή πύργου και εκστρατεία βασιλιά.
14.34 Καλὸν τὸ ἅλας(1)· ἐὰν δὲ καὶ τὸ ἅλας μωρανθῇ(2),
ἐν τίνι ἀρτυθήσεται(3);
34 «Το αλάτι είναι καλό, αν όμως χάσει την αρμύρα του,
με ποιον τρόπο θα την αποκτήσει πάλι;
(1) Η παρομοίωση η σχετική με το αλάτι, πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε
περισσότερες από μία φορές από τον Κύριο και σε διάφορα συμφραζόμενα.
Δες Ματθ. ε 13 και Μάρκ. θ 50 και τις εκεί ερμην. σημειώσεις.
Το αλάτι σημαίνει εδώ την αυτοθυσία, για την οποία έγινε λόγος στους
σ. 26,27,33. Η εικόνα του αλατιού δεν συναντιέται στην Π.Δ.
αλλά δες Ιώβ στ 6. Τα αλεξανδρινά χειρόγραφα γράφουν: Καλόν οὖν το άλας.
Το οὖν ίσως αναφέρεται στον αμέσως προηγούμενο λόγο= Το αλάτι λοιπόν,
όπως είπα προηγουμένως, είναι καλό (p). Το αλάτι νοστιμίζει την γεύση
κάποιων ουσιών και προλαβαίνει την σήψη άλλων. Είναι λοιπόν καλό.
Έτσι είναι καλή και ευεργετική η επίδραση, την οποία ο μαθητής
του Χριστού ασκεί με την αυστηρή και στυπτική γεύση του ευαγγελίου,
από το οποίο είναι εμποτισμένος, και η οποία είναι επίδραση
καθαρτική και ζωοποιός πάνω στην αηδή ή σαπισμένη ζωή της ανθρωπότητας
που τον περιβάλλει (g). Τι είναι στην πνευματική ζωή εκείνο,
το οποίο ανταποκρίνεται στην επίδραση του αλατιού στη φυσική ζωή;
Απάντηση· μία βαθιά και μυστική δύναμη του Πνεύματος του Θεού που
επενεργεί στη συνείδηση, στη διάνοια, στις διαθέσεις και προθέσεις,
στα αισθήματα, στη θέληση του ανθρώπου, που εμποτίζει και ανακαινίζει
αυτά και διατηρεί αυτά σε κατάσταση εσωτερικής ζωής και καθαρότητας,
ώστε και για τους ομοίους του, με τους οποίους έρχεται σε επαφή
ή με οποιαδήποτε σχέση, να γίνεται ο άνθρωπος αυτός φορέας και αγωγός αρετής,
αλήθειας, αγνότητας. Το αλάτι στον άνθρωπο είναι η παρουσία του Θεού σε αυτόν,
που εμποτίζει όλες τις σκέψεις του και όλο το εσωτερικό του με τη χάρη του.
Για τη διατήρηση της άγιας αυτής ιδιότητας είμαστε όλοι υπεύθυνοι
ενώπιον του Θεού. Διότι εξαρτάται και από εμάς να καλλιεργήσουμε αυτήν.
Μπορεί αυτή εύκολα να μειωθεί, όπως μπορεί και συνεχώς να αυξάνεται.
Μία μικρή αμαρτία, μία μικρή αφροντισιά και απροσεξία, μία μικρή κοσμική επαφή,
μία ελάχιστη δυσαρέσκεια του Πνεύματος, το οποίο λυπούμε με τις αμαρτωλές
κινήσεις της ψυχής μας, είναι ικανά να μειώσουν, να εξασθενήσουν,
να εκμηδενίσουν ολοτελώς την ιδιότητα αυτή. Αλλά και μία θερμή προσευχή,
μία πράξη θεάρεστη, συντριβή και ταπείνωσή μας μπορούν αμέσως
να αναζωπυρώσουν αυτήν και να προσδώσουν νέα δύναμη σε αυτήν.
(2) Ο Maundrell (Jurney from Aleppo to Jerusalem σελ. 161-162) μιλά για
κοιλότητα που άνοιξε με ανασκαφή σε βουνό από αλάτι. Έκοψε κάποια θρύμματα
από το αλάτι αυτό και μολονότι διατηρούσαν ακόμη όλα τα εξωτερικά γνωρίσματα
του αλατιού, τα βρήκε εξ’ ολοκλήρου στερημένα από τη γεύση τους.
Έτσι μπορεί να συμβεί και στον μαθητή, ο οποίος δεν απαρνήθηκε τον εαυτό του,
βαθμιαία εξασθένηση της ευαγγελικής ζωής και ιδιότητας, η οποία μπορεί
να φτάσει μέχρι πλήρους αμαύρωσης και εξαφάνισης· έτσι λοιπόν ο μαθητής
θα είναι πλέον ανίκανος να επιδράσει ως ανακαινιστικός και αγιαστικός
παράγοντας στο περιβάλλον (g).
(3) Όπως το αλάτι όταν αποβάλλει την ιδιότητα και γεύση του,
δεν μπορεί να ανακτήσει αυτήν, έστω και αν αναμιχθεί με άλλο αλάτι,
έτσι και ο μαθητής του Χριστού, όταν ξεπέσει, είναι πλέον χαμένος
για την ουράνια ζωή. Δεν είναι δυνατόν αυτή να ανανεωθεί με το ευαγγέλιο,
του οποίου η επίδραση πάνω του εκμηδενίστηκε (g). Ξεπεσμένοι χριστιανοί,
οι οποίοι γεύτηκαν τις δωρεές της χάρης και απώθησαν έπειτα αυτές αφού
ελκύστηκαν και πάλι από τον αμαρτωλό κόσμο και έγιναν αποστάτες,
έχασαν πλέον οριστικά την ιδιότητά τους ως αλατιού πνευματικού.
Είναι αδύνατον οι αποστάτες αυτοί «να ανακαινιστούν σε μετάνοια» (Εβρ. στ 4-6).
Διδάσκαλος και υπηρέτης της θρησκείας, του οποίου η διάνοια και τα ήθη
διαφθάρθηκαν, είναι το πλέον αηδιαστικό και απεχθές κτήνος.
Τέτοιοι άνθρωποι πρέπει να διώχνονται από την εκκλησία, όχι μόνο διότι εξέπεσαν
από όλες τις τιμές και τα προνόμιά τους ως μέλη της εκκλησίας,
αλλά και διότι αποτελούν μολυσματικό κίνδυνο και για τα υγιή μέλη της.