Εωσφόρος
έγινε διάβολος
Έγινε διάβολος ο Διάβολος, ενώ δεν ήταν από την αρχή διάβολος.
Ε.Π.Ε. 12,744
Ζακχαίος
πώς στόλισε το σπίτι του;
Μπες στο σπίτι του Ζακχαίου και μάθε, πώς το στόλισε εκείνος όταν επρόκειτο να μπη ο Χριστός. Δεν πήγε στους γείτονες, ζητώντας κουρτίνες ωραίες και καθίσματα και καρέκλες από ελεφαντοστούν, ούτε έβγαλε από το σεντούκι καλύμματα λακωνικά, αλλά στόλισε το σπίτι με στολισμό, που αρμόζει στο Χριστό. Και ποιος είναι αυτός; Λέει: Τα μισά από τα υπάρχοντά μου θα τα δώσω στους φτωχούς και όσα από άλλους άρπαξα θα τους τα δώσω τετραπλάσια. Έτσι και μείς ας στολίζουμε τα σπίτια, ώστε να μπη ο Χριστός... Αν όμως διαφορετικά τα στολίζης, το διάβολο καλείς και τη δική του παρέα... Στόλισε, λοιπόν, το σπίτι σου με ελεημοσύνες και προσευχές.
Ε.Π.Ε. 12,244
πριν φιλοχρήματος
Ποιος είχε πέσει στην αρρώστια της φιλοχρηματίας και σώθηκε εύκολα; Εκείνος ο Ζακχαίος. Τι πιο φιλοχρήματος από ένα τελώνη; Και όμως, αμέσως έγινε ενάρετος και έσβησε τη φωτιά του πάθους. Το ίδιο και ο Ματθαίος. Ήταν και αυτός τελώνης και ζούσε με συνεχείς κλοπές. Και όμως και αυτός αμέσως εγκατέλειψε το θανατηφόρο πάθος. Ικανοποίησε τη δίψα του ασχολούμενος με τα πνευματικά. Πρέπει, λοιπόν, πρώτα από όλα να κατορθώσουμε να αποφύγουμε την απόγνωσι και την απελπισία για τη σωτηρία μας.
Ε.Π.Ε. 18,306
ξέρεις ποιους αδίκησες;
Αν γνωρίζης αυτούς που αδίκησες, να τα επιστρέψης μιμούμενος το Ζακχαίο, και μάλιστα με το παραπάνω. Αν όμως δεν γνωρίζης όσους αδίκησες, σου υποδεικνύω και άλλο δρόμο, για να μην αποκλειστής από τη σωτηρία. Μοίρασε όσα με αδικίες απέκτησες, σ’ όσους έχουν ανάγκη. Έτσι θα μετριάσης το κακό.
Ε.Π.Ε. 18,428
αποκατάστασις αδικίας
Άκουσε τι λέει ο Ζακχαίος: «Σε όσους έκλεψα, θα επιστρέφω τα κλεμμένα τετραπλάσια». Συ όμως, αρπάζοντας μύρια τάλαντα, αν δώσης μερικές δραχμές, νομίζεις ότι έδωσες το παν και καμαρώνεις, σαν να έχης δώσει περισσότερα!
Ε.Π.Ε. 22,564
Ζήλος
επίτασις καλών έργων
Πρόσεχε, πως όλα ο Παύλος τα ζητάει μετ’ επιτάσεως. Δεν είπε απλώς να δίνετε κάτι, αλλά με αφθονία· δεν είπε απλώς να είστε προϊστάμενοι στο καλό, αλλά και με ζήλο να το τελήτε· δεν είπε απλώς να ελεήτε, αλλά με χαρά· δεν είπε απλώς να τιμάτε, αλλά να ξεπερνάτε τους άλλους· δεν είπε απλώς να αγαπάτε, αλλά και χωρίς υποκρισία· δεν είπε απλώς να απέχετε από τα κακά, αλλά να τα μισήτε· δεν είπε απλώς να επιδιώκετε τα καλά, αλλά να προσηλώνεστε σ’ αυτά· δεν είπε απλώς να αγαπάτε, αλλά φιλόστοργα· δεν είπε απλώς να ενδιαφέρεστε, αλλά και χωρίς οκνηρία· δεν είπε απλώς να έχετε πνεύμα, αλλά να είναι θερμό το πνεύμα. Θέλει, λοιπόν, να είμαστε ζωντανοί και σε συνεχή πνευματική έντασι.
Ε.Π.Ε. 17,468
καλός
Αυτό είναι ζήλος καλός, το να μιμήσαι και να μην εχθρεύεσαι. Το να μη στενοχωριέσαι για τα αγαθά των άλλων, αλλά το να πονάς για τα δικά σου κακά.
Ε.Π.Ε. 18α,324
θείος και λαθεμένος
Αν τα όσα κατά της Εκκλησίας έκανα (λέει ο Παύλος), τα έκανα κινούμενος όχι από ανθρώπινο πάθος, αλλ’ από ζήλο ιερό, λαθεμένο βέβαια, αλλά πάντως ζήλο, πως τώρα που γνώρισα την αλήθεια, τρέχω υπέρ της Εκκλησίας από κενοδοξία;
Ε.Π.Ε. 20,210
αγαθός και πονηρός
Υπάρχει ζήλος αγαθός, όταν κανείς έχη τέτοιο πόθο, ώστε να μιμήται την αρετή. Υπάρχει όμως και ζήλος σατανικός, που θέλει να απομακρύνη από την αρετή και εκείνον, που την έχει πετύχει.
Ε.Π.Ε. 20,330
του ενός
Ένας μόνο άνθρωπος, που ζη ενάρετα, μπορεί να σώση ολόκληρη πόλι από την οργή του Θεού, ενώ μια ολόκληρη διεφθαρμένη πόλις δεν έχει τη δύναμι να παρασύρη στην ανήθικη ζωή και την τιμωρία γι’ αυτήν ούτε και να υποτάξη ένα ενάρετο άνθρωπο. Και αυτό φαίνεται σαφώς στην περίπτωσι του Νώε. Όλοι καταστράφηκαν, εκείνος σώθηκε μόνος.
Ε.Π.Ε. 31,164-166

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 283-287)