Ησαύ
και Ρεβέκκα
Εκείνος αληθινά αγαπά, αυτός που επιθυμεί και επιδιώκει όσα συμφέρουν στον αγαπώμενο. Αν κάποιος δεν επιδιώκη το καλό αυτό, τότε και χίλιες φορές να λέη ότι αγαπά, είναι εχθρός περισσότερο από όλους τους άλλους εχθρούς. Κάποτε η Ρεβέκκα, που ήταν πολύ προσκολλημένη στο γυιό της τον Ησαύ, τα πάντα έκανε γι’ αυτόν, και κλοπή ακόμα, χωρίς να ντρέπεται ή να φοβάται μήπως συλληφθή. Έλεγε τότε: «Ας πέση πάνω μου η κατάρα αντί για σένα, παιδί μου» (Γεν. κζ' 13).
Ε.Π.Ε. 18α,386
γαστρίμαργος
Ο Ησαύ ήταν γαστρίμαργος, ακρατής, κοσμικός, καταφρονητής των πνευματικών. Πούλησε την τιμή που του έκανε ο Θεός, την αρνήθηκε εξ αιτίας της αδυναμίας του. Για μικρή απόλαυσι έχασε τη μεγάλη τιμή και δόξα. Αυτό συμβαίνει σε τέτοιο χαρακτήρα, αυτό είναι γνώρισμα του βδελυρού, του ακαθάρτου.
Ε.Π.Ε. 25,310
κακή η μετάνοιά του
Μετανόησε και ο Ιούδας, αλλ’ όχι σωστά, διότι κρεμάστηκε. Μετανόησε και ο Ησαύ. Ή, καλύτερα, αυτός δεν μετανόησε, διότι τα δάκρυά του δεν ήταν δάκρυα μετανοίας, αλλά μάλλον διαβολικής ενεργείας και θυμού.
Ε.Π.Ε.25,316
Θάλασσα
άγρια τα πάθη
Δεν προκαλεί τόσα κακά η θάλασσα, όταν υπερβαίνη τα όρια της, όσα η κοιλιά. Να βάλης στη γαστριμαργία όρο την αυτάρκεια, όπως ο Θεός έβαλε όριο στη θάλασσα την άμμο. Και όταν έχη κύματα και φουρτούνα το πάθος, να το επιτιμάς με τη δύναμι, που κρύβεται μέσα σου. Κοίτα, πως ο Θεός σε εξώπλισε με τη λογική, ώστε να μπορής να Τον μιμήσαι.
Ε.Π.Ε.22,14
η ζωή
Ταξιδεύουμε σε θάλασσα μεγάλη και πλατειά, που είναι γεμάτη θηρία και έχει πολλούς σκοπέλους και είναι ταραγμένη με μεγάλες τρικυμίες. Ακόμα και σε αίθριο καιρό ξεσηκώνει επικίνδυνη ζάλη.
Ε.Π.Ε. 25,384
με σφοδρά κύματα ο βίος
Ταξιδευούμε στη θάλασσα του παρόντος βίου και αντιμετωπίζουμε περιπτώσεις πολύ πιο σφοδρές από τα κύματα.
Ε.Π.Ε. 31,376
Θάνατος
Κοίμησις
Ο θάνατος δεν είναι πια θάνατος, αλλά μόνο το όνομα του θανάτου έχει. Μάλλον και αυτό το όνομα του έχει αφαιρεθή. Διότι δεν τον ονομάζουμε πια θάνατο, αλλά τον καλούμε κοίμησι και ύπνο.
Ε.Π.Ε. 3,252
κακός
Δεν είναι κακός ο θάνατος, αλλ’ ο πονηρός θάνατος είναι κακός.
Ε.Π.Ε. 6,386
πότε ποθεινός;
Βλέπεις, ότι δεν προκαλεί ο θάνατος τη λύπη, αλλά η ένοχη συνείδησις; Να παύσης, λοιπόν, ν’ αμαρτάνης, για να σου είναι ποθητός ο θάνατος.
Ε.Π.Ε. 6,530
γέφυρα για τον ουρανό
Δεν είναι άξιο χαράς το να βρεθή κάποιος γρήγορα στον εύδιο λιμένα και να απολαύση την ουράνια βασιλεία; Εκεί δεν υπάρχουν πόνος, λύπη και στεναγμός.
Ε.Π.Ε. 6,530
ύπνος
Μας διδάσκει να μη φοβόμαστε το θάνατο. Διότι, μόλις ήρθε ο Χριστός, ο θάνατος έγινε ύπνος.
Ε.Π.Ε. 10,348
ο διάβολος θρηνεί
Ο Θεός αποκαλεί το γεγονός του θανάτου ευεργεσία, και συ κλαις γι’ αυτό; Αν πρέπει κάποιος να κλαίη, αυτός είναι ο διάβολος. Αυτός ας θρηνή, ας οδύρεται, διότι του ξεφύγαμε και πορευόμαστε προς ανώτερα αγαθά. Τα κλάματα και οι σπαραγμοί αρμόζουν στην δική του πονηριά, όχι σε σένα, που πρόκειται να στεφανωθής και να αναπαυθής. Διότι ο θάνατος είναι το γαλήνιο λιμάνι.
Ε.Π.Ε. 10,354
πώς θα πείσουμε τους απίστους;
Όταν κλαίμε για το θάνατο, τότε προδίδουμε την πίστι μας και τους απίστους τους κάνουμε χειρότερους. Πώς θα συζητήσουμε με κάποιον για την αθανασία της ψυχής; Πώς θα πείσουμε τον ειδωλολάτρη, όταν εμείς φοβώμαστε περισσότερο από αυτόν το θάνατο και τρομάζουμε προ αυτού; Πολλοί μάλιστα ειδωλολάτρες, αν και τίποτε δεν ήξεραν για την αθανασία, όταν πέθαιναν τα παιδιά τους, φορούσαν στεφάνια και ντύνονταν στα λευκά, για ν’ αποκτήσουν την παρούσα δόξα. Ενώ συ έχεις μπροστά σου την αιώνια δόξα, και όμως δεν σταματάς να θρηνής και να συμπεριφέρεσαι σαν γυναίκα, που σπαρταρά από το κλάμα.
Ε.Π.Ε. 10,356
και ελεημοσύνη
Πέθανε το παιδί μας. Σε ποιον, λοιπόν, θ’ αφήσουμε την περιουσία μας; Σ’ αυτόν πάλι, και μάλιστα ασφαλέστερα. Τίποτε δεν σας εμποδίζει. Αν οι ειδωλολάτρες μαζί με τα σώματα των νεκρών καίνε και τα υπάρχοντά τους, πολύ περισσότερο εμείς. Μαζί με το νεκρό να αποστείλουμε, δια της ελεημοσύνης, μαζί του τα υπάρχοντά του. Όχι για να γίνουν στάχτη, αλλά για να του χαρίσουν τη δόξα. Και αν μεν πέθανε χωρίς να προλάβη να μετανοήση, δώσε ελεημοσύνη τα υπάρχοντά του, για να συγχωρηθούν τα αμαρτήματά του. Αν όμως είναι δίκαιος, δώσε τα, για να προστεθή μισθός και ανταπόδοσις αγαθών. Μα, θα πης, επιθυμώ να τον δω. Τότε να ζήσης όπως εκείνος έζησε και σύντομα θα αξιωθής να δης το ιερό του πρόσωπο.
Ε.Π.Ε. 10,358
σεμνός πόνος, όχι θρήνος
Αν δεν είναι παραμύθια η αιώνια ζωή και η ανάστασις των νεκρών, τότε να μη θρηνής που έφυγε ο δικός σου. Αν αυτά τα θεωρής αξιόπιστα, να μη κλαις. Αν δε θρηνής και κλαις, τότε πώς θα μπόρεσης να πείσης τον ειδωλολάτρη, ότι πιστεύεις.
Ε.Π.Ε. 10,360
μικρού παιδιού
Μη σκέπτεσαι ότι δεν ξανάρχεται εδώ το παιδί σου. Σκέψου, ότι όλα όσα βλέπουμε, δεν θα παραμείνουν τέτοια που τα βλέπουμε, αλλά και αυτά μετασχηματίζονται. Διότι και ο ουρανός και η γη και η θάλασσα και όλα αλλάζουν. Και τότε θα πάρης και συ το παιδί σου, με μεγαλύτερη δόξα.
Ε.Π.Ε. 10,360
όχι δάκρυα, αλλά χαρά
Αν αγαπούσες πραγματικά αυτόν που πέθανε, θα έπρεπε να χαίρεσαι και να ευφραίνεσαι, διότι απαλλάχτηκε από τις τρικυμίες της παρούσης ζωής.
Ε.Π.Ε. 10,362

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 315-319)