Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Δημήτριος ο Μυροβλύτης
Αναμφίβολα η αγάπη όλων των Χριστιανών της υφηλίου και κυρίως των Ελλήνων, είναι μεγάλη προς τον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Δημήτριο, ο οποίος στον νικηφόρο στρατό των Αγίων Μαρτύρων είναι ο ένδοξος και σοφώτατος στρατάρχης. Αλλά η αγάπη των Θεσσαλονικέων είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη και βαθειά ριζωμένη στις καρδιές τους προς τον συμπολίτη τους Άγιο, τον άυπνο φρουρό και πολιούχο της Θεσσαλονίκης.
Ο Άγιος Δημήτριος, λοιπόν, η τιμή και το καύχημα της πατρίδας μας, γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη περίπου το 260 μ.Χ.. Οι γονείς του ήταν πλούσιοι και ευγενείς, τον ανέθρεψαν χριστιανικά και φύτευσαν στην καρδιά του την φλογερή αγάπη και την ακαταμάχητη πίστη για τον Χριστό. Κατά την μαρτυρία δε του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ο Άγιος Δημήτριος ήταν πλήρης μεγάλων χαρισμάτων από την παιδική του ακόμη ηλικία.
Αλλά και στην νεανική του ηλικία διαφύλαξε ακέραιο όλο τον πνευματικό θησαυρό του. Όπως μάλιστα μας πληροφορούν αρχαία μαρτύρια και οι πολλοί εγκωμιαστές του μάρτυρος, ο Δημήτριος, εκτός από την ευσέβεια και την σύνεσή του, διακρινόταν προ πάντων για την σωφροσύνη του, την εγκράτειά του, την νηστεία και την αγάπη προς όλους τους ανθρώπους.
Αποστράφηκε τον τρυφηλό και πολυτελή βίο, όσο κανείς άλλος και περιορίστηκε σαν ασκητής στα απολύτως αναγκαία. Επίσης φρόντιζε όλες οι σκέψεις και οι πράξεις του να είναι αρεστές στον Θεό. Κατόρθωσε δε να παραμείνει σε όλην την διάρκεια της ζωής του παρθένος και αγνός και στην ψυχή και στο σώμα, σαν ένας «ακηλίδωτος καθρέπτης». Γι' αυτό οι εγκωμιαστές του τον πρόβαλαν ως το ιδεώδες του ασκητισμού και ως πρότυπο του μοναχικού βίου. Η αγνότητα δε της ψυχής του τόσο πολύ αντανακλούσε στο νεανικό του πρόσωπο, ώστε φαινόταν σαν άγγελος Θεού. Επιπλέον ήταν «χαρίεις την μορφήν, ψυχήν δε χαριέστερος" ηδύς το φθέγμα, τον τρόπον ηδύτερος" γλυκύς τον λόγον, το ήθος δε γλυκύτερος».
Έτσι για την καθαρότητα της καρδιάς του καθώς επίσης και για την μυστική επικοινωνία του με τον Θεό, δέχθηκε ένοικο στην ψυχή του τον Ιησού Χριστό και πλούσια τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Ακόμη έφθασε στην γνώση του Θεού και έλαβε από τον δωρεοδότη Θεό το διδακτικό αξίωμα ως δώρο. Παράλληλα όμως με την πνευματική του καρποφορία διέπρεψε και στον Ρωμαϊκό στρατό. Ανέβηκε, νέος ακόμη, στα ανώτερα στρατιωτικά και πολιτικά αξιώματα. Ο αυτοκράτορας Γαλέριος, μέλος της Ρωμαϊκής Τετραρχίας, εκτίμησε ιδιαίτερα τις ικανότητές του και τον ανέδειξε Ανθύπατο, δηλαδή ανώτατο άρχοντα της Ελλάδος, με έδρα του την μεγάλη και ανθηρή πόλη του αχανούς Ρωμαϊκού κράτους, την Θεσσαλονίκη.
Ο Άγιος Δημήτριος συνδύαζε θαυμάσια την ιδιότητα του Ανθυπάτου με το αξίωμα του κήρυκα και διδασκάλου, που έλαβε από τον Θεό. Φλεγόμενος από την ευσέβεια ανεδείχθη απόστολος και ευαγγελιστής της βασιλείας του Χριστού, αλλά και πρώτος δάσκαλος των Θεσσαλονικέων μετά τον Απόστολο Παύλο. Καθημερινή επιδίωξή του ήταν να οδηγήσει έστω και μία ψυχή κοντά στον Χριστό. Κήρυττε την Αγία Τριάδα και το όνομα του Χριστού άφοβα, ακόμη και μέσα στο κέντρο της πόλεως. Με την διδασκαλία του κέρδισε μυριάδες ψυχές ειδωλολατρών από το σκοτάδι της πλάνης και τις οδήγησε στο αληθινό φώς του Χριστού. Και αυτό το πέτυχε όχι μόνο στην Θεσσαλονίκη, αλλά και στην Θεσσαλία, την Αττική και την Αχαΐα και σε άλλες περιοχές του ελλαδικού χώρου.
Βέβαια η Θεσσαλονίκη γεύθηκε, περισσότερο από κάθε άλλη πόλη, τους πνευματικούς καρπούς της αποστολικής δραστηριότητας του Αγίου Δημητρίου. Στην γένετειρά του «ο συμπαθέστατος Κυρίου μάρτυς» έστρεψε ιδιαιτέρως το ενδιαφέρον του προς τους νέους. Είχε δημιουργήσει ένα κύκλο νέων, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Άγιος Νέστορας. Τους Χριστιανούς αυτούς νέους τους μαγνήτιζε με τους λόγους του, όταν ερμήνευε την Αγία Γραφή και τους ενέπνεε στην χριστιανική ζωή με το άγιο παράδειγμά του. Σ' ένα μωσαϊκό στο Ναό του Αγίου Δημητρίου στην Θεσσαλονίκη, ο οποίος αποτελεί και το σύμβολο της πόλεως, εικονίζεται ο Άγιος ανάμεσα σε δύο παιδιά ως «ο ερμηνεύων τε και δεικνύς». Ακόμη και όταν το 290 μ.Χ. εξεδόθη το αυστηρό αυτοκρατορικό διάταγμα των διωγμών εναντίον των Χριστιανών, ο Ανθύπατος Δημήτριος απτόητος δεν έπαυσε να κηρύττει Ιησούν Χριστόν τον Εσταυρωμένον. Ο ακαταπόνητος διδάσκαλος σ' εκείνες τις κρίσιμες ημέρες, σαν στρατηγός σε μάχη, διέτρεχε ολόκληρη την Θεσσαλονίκη για να προτρέπει και να ενθαρρύνει τους πιστούς να μένουν στερεοί στην πίστη του Σωτήρος και να υπομένουν με χαρά και γενναιότητα τα υπέρ του Χριστού μαρτύρια.
Σύντομα όμως εμφανίστηκαν και τρεις άσπονδοι εχθροί του, οι ειδωλολάτρες, οι Ιουδαίοι και οι αιρετικοί. Όλοι αυτοί, παρά τις μεταξύ τους διαφορές, συμφώνησαν σ' ένα σημείο. Να πολεμήσουν τον Άγιο και κατ' επέκταση όλη την χριστιανική αλήθεια. Φυσικά ο Άγιος πολλές φορές στο παρελθόν τους είχε αποστομώσει με την διδασκαλία του. Ενοχλούσε φοβερά τους εχθρούς του όχι μόνο το αποστολικό έργο του Χριστιανού Ανθυπάτου, αλλά κυρίως η ακτινοβολία της αρετής του. Διότι, πράγματι, ο Άγιος Δημήτριος ήταν ένας αδάμας αρετής. «Τα πάντα σοφός και δίκαιος και απόστολος και παρθένος και πάναγνος». Τον κατήγγειλαν λοιπόν στον αυτοκράτορα ως τον πύρινο διδάσκαλο και εμψυχωτή των Χριστιανών.
Οι στρατιώτες αμέσως συνέλαβαν τον Άγιο, εκεί όπου συνήθιζε να συγκεντρώνει τους Χριστιανούς, δηλαδή στον ναό της Θεοτόκου, που ονομάζεται Καταφυγή, στην Χαλκευτική Στοά, κοντά στα δημόσια λουτρά, κατά την ώρα της κοινής λατρείας. Και τον μεν Άγιο τον άρπαξαν βίαια, τα δε πλήθη των πιστών τα διέλυσαν με την απειλή της λόγχης. Πρόθυμα ο γενναίος δούλος του Χριστού διέσχισε την λεωφόρο Εγνατία, υπομένοντας με αφάνταστη καρτερία στην διαδρομή τις ύβρεις και τους χλευασμούς των εχθρών της πίστεως.
Μπροστά στον αυτοκράτορα, ο «ασάλευτος στύλος της Εκκλησίας» αρνήθηκε σθεναρά να θυσιάσει στα είδωλα και με ανδρεία ψυχής ομολόγησε σταθερά ότι «τω Χριστώ μου, πιστεύω μόνον», έτοιμος να δεχθεί την οποιαδήποτε καταδίκη. Ο αυτοκράτορας κυριεύτηκε από έκπληξη και οργή και πρόσταξε να τον ρίξουν στην φυλακή για να πεθάνει από την πείνα και τις κακουχίες. Η φυλακή, επειδή βρισκόταν στο υπόγειο ενός παλαιού λουτρού, ήταν σκοτεινή, υγρή και δυσώδης. Ο Άγιος όμως με τις προσευχές του την μετέβαλε σε τόπο χαράς και αγαλλιάσεως. Άγγελος δε Κυρίου παρουσιάστηκε και στεφάνωσε τον στρατιώτη του Χριστού με χρυσό στεφάνι και του είπε: «Έχε θάρρος Δημήτριε και θα νικήσεις τους εχθρούς σου».
Μετά από την παραμονή ενός χρόνου στην απαράκλητη εκείνη φυλακή, ο Θεός θέλησε να δοξάσει τον δούλο του. Στους αγώνες, που είχαν διοργανωθεί στο στάδιο της Θεσσαλονίκης προς τιμήν του αυτοκράτορα, εμφανίσθηκε ο γιγαντόσωμος Λυαίος, ο οποίος προκαλούσε κυρίως τους Χριστιανούς να μονομαχήσουν μαζί του. Τότε ο εικοσάχρονος και μικρόσωμος Νέστορας έτρεξε στην φυλακή και ζήτησε την ευχή του φυλακισμένου δασκάλου του Δημητρίου για να κατορθώσει να καταρρίψει το σύμβολο της ειδωλολατρίας, τον Λυαίο. Ο Άγιος Δημήτριος με όλην την δύναμην της ψυχής του παρεκάλεσε τον Θεό, σφράγισε με το σημείο του Σταυρού το μέτωπο του μαθητού του και του είπε τα εξής προφητικά λόγια: «Και τον Λυαίον νικήσεις και υπέρ Χριστού μαρτυρήσεις». Και το θαύμα δεν άργησε να γίνει, αφήνοντας τους πάντες έκπληκτους. «Ο Θεός του Δημητρίου βοήθει μοι» αντήχησε η φωνή του Νέστορα στο αμφιθέατρο και το χέρι του κινήθηκε σαν αστραπή... Ο αήττητος Λυαίος είχε πέσει κάτω ήδη νεκρός. Ο δέσμιος Χριστιανός Ανθύπατος είχε νικήσει την ειδωλολατρία με την δύναμη του Σταυρού.
Ο θάνατος του Λυαίου εξόργισε φοβερά τον αυτοκράτορα. Χωρίς καθυστέρηση διέταξε να αποκεφαλίσουν τον Νέστορα και να θανατώσουν με λόγχες τον αίτιο της νίκης, τον ένδοξο Δημήτριο. Όταν οι δήμιοι ήλθαν στην φυλακή, ο Άγιος ύψωσε το δεξί του χέρι και οι ακονισμένες λόγχες κατατρύπησαν την πλευρά του και ολόκληρο το αθλητικό σώμα του.
Η ψυχή του γενναίου Μάρτυρα, του μιμητή του Χριστού, πέταξε στους ουρανούς. Μερικοί Χριστιανοί κρυφά παρέλαβαν το ιερό λείψανο και το έθαψαν στον τόπο του μαρτυρίου του, όπου αργότερα κτίσθηκε μεγαλοπρεπέστατος ναός. Κατόπιν ένας μαθητής του Αγίου, ο Λούππος, πήρε το δαχτυλίδι και τον χιτώνα του Αγίου μουσκεμένο με το τίμιο αίμα του και με αυτά τέλεσε πολλά θαύματα. Αλλά ο Γαλέριος θανάτωσε και τον Λούππο.
Τα θαύματα όμως του Αγίου δεν κατάφερε να τα σταματήσει. Διότι ο Θεός οικονόμησε και ο τάφος του Αγίου ανέβλυζε μύρο, ως σύμβολο του μαρτυρικού του αίματος και της καθαρότητος του βίου του, το οποίο επί πολλούς αιώνες κατεπλημμύρισε με άπειρα θαύματα την οικουμένη. Γι' αυτό και ο Άγιος ονομάσθηκε και Μυροβλύτης.
Ο Άγιος Δημήτριος, συνεχιστής του έργου των ενδόξων Μακεδόνων βασιλέων Φιλίππου και Αλεξάνδρου, αναρίθμητες φορές έσωσε την πόλη του Θεσσαλονίκη από συμφορές, θεομηνίες και βαρβαρικές επιδρομές. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η πόλη του Αγίου, η Θεσσαλονίκη, ελευθερώθηκε και δόθηκε στους Έλληνες την ημέρα της εορτής του, την 26η Oκτωβρίου 1912.
Η Εκκλησία τιμά την μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος και Μυροβλύτου Δημητρίου την 26η Οκτωβρίου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1. Βίκτωρος Ματθαίου, Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Τόμος Ι', Έκδοσις Β', Αθήναι 1964, σελ. 590-614.
2. Αντωνίου Μ. Παπαδόπουλου Ο.Θ. , Ο Άγιος Δημήτριος εις την Ελληνικήν και Βουλγαρικήν παράδοσιν, Εκδόσεις Π. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 1971.
3. Γρηγορίου Παλαμά Έργα, Ομιλία ΜΘ', Τόμος 11ος, Πατερικαί εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», σελ. 162-193.
4. Α. Μαρτίνου, Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, Τόμος 4ος, Αθήναι 1964, λήμμα «Δημήτριος», σελ. 1049-1055.
5. Θεοδώρου Ζωγράφου, Εορτοδρόμιον, Τόμος Γ', Εν Βόλω 1914, σελ. 155-167.
6. Π. Β. Πάσχου, Έρως Oρθοδοξίας, Εκδοτικός οίκος «ΑΣΤΗΡ», Αθήναι 1964, σελ. 335-341.
7. Ν. Γρ. Ζαχαρόπουλου, Θεσσαλονίκη, ιστορική προσέγγισις (1900-1920), Εκδόσεις Π. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη χ.χ. , σ. 74.
8. Θρησκευτική εφημερίδα «ΖΩΗ», αριθμ. φυλ. 1726 (26 Oκτωβρίου 1950) / αριθμ. φυλ. 1774 (18 Oκτωβρίου 1951) / αριθμ. φυλ. 1775 (25 Οκτωβρίου 1951).
9. Θύρα της μετανοίας, Κανόνες προς τον Μυροβλήτην Δημήτριον, εν Αθήναις χ.χ., σελ. 211-275.
(πηγή: "Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης", imthes.gr)