ύπνος
Τίποτε άλλο δεν είναι ο θάνατος, παρά ύπνος και αναχώρησις και μετάθεσις και ανάπαυσις και λιμάνι ήρεμο και απαλλαγή από την ταραχή και ελευθερία από τις βιοτικές φροντίδες.
Ε.Π.Ε. 32,194
διδάσκαλος
Ο θάνατος είναι διδάσκαλος φιλοσοφίας, που διαπαιδαγωγεί τη διάνοια και χαλιναγωγεί τα αμαρτωλά πάθη της ψυχής και καταπραΰνει τα κύματα και φέρνει γαλήνη.
Ε.Π.Ε. 32,530
αρχή μιας νέας ζωής
Οι ειδωλολάτρες περιορίζουν την ελπίδα τους στα όρια τούτης της ζωής. Εμείς όμως απορρίπτουμε τη θεωρία αυτή, αφού για μας ο θάνατος είναι η αρχή μιας άλλης, απείρως λαμπρότερης ζωής.
Ε.Π.Ε. 34,473
δεν υπάρχει τίποτε μετά;
Προσκολλημένοι στη γαστέρα σαν τα γουρούνια και τους τράγους, απασχολούνται με τα παρόντα πράγματα και νομίζουν, πως τίποτα δεν υπάρχει μετά το θάνατο.
Ε.Π.Ε. 34,590
Κοίμησις μετά την Ανάστασι
Αφ’ ότου ο Χριστός ο Θεός μας θυσιάστηκε στο σταυρό και αναστήθηκε, έβγαλε απ’ τη μέση και τις ονομασίες «θάνατος» και «άδης». Ο φιλάνθρωπος Κύριος καινούργια και παράδοξη πολιτεία έφερε στη ζωή μας. Αντί να λέμε θάνατος, λέμε τώρα κοίμησις και ύπνος και αναχώρησις απ’ την παρούσα ζωή.
Ε.Π.Ε. 36,72
Χριστού δόλωμα
Δεν έχουμε πλέον το θάνατο του Αδάμ, αλλ’ έχουμε το θάνατο του Κυρίου. Είδες, πως, με όσα κάποτε νίκησε ο διάβολος, με τα ίδια τώρα νικήθηκε; Γύρω από το δέντρο νίκησε τον Αδάμ ο διάβολος. Γύρω από το Σταυρό, το ξύλο εκείνο της ζωής, νίκησε ο Κύριος το διάβολο.
Ε.Π.Ε. 36,74
υπέρβασις από τους άγιους
Ο Χριστός συνέλαβε το θάνατο, που ήταν φοβερός στη φύσι μας και προκαλούσε τρόμο σε ολόκληρο το γένος μας, και τον νίκησε, διαλύοντας το φόβο που προκαλούσε. Και έτσι νικημένο (σαν ξεδοντιασμένο λιοντάρι) τον παρέδωσε στους πιστούς, ώστε να βλέπουμε και νεαρές ακόμα παρθένες (μάρτυρες) να τον περιπαίζουν.
Ε.Π.Ε. 37,82-84
άδηλος, γι΄ αυτό πάντα έτοιμοι
Αν σκεπτώμαστε συνέχεια, καθημερινά το άγνωστο της μέρας της τελευτής μας, δεν θα αμαρτάνουμε τόσο εύκολα, αλλά και θα ετοιμαζώμαστε για την αιώνια πατρίδα μας με πολύ θάρρος και ελπίδα.
Ε.Π.Ε. 37,314
νεαράς κόρης
Ούτε να λυπάσαι ούτε να καταλογίζης στις αμαρτίες την καλή αποδημία της ευτυχισμένης θυγατέρας σου. Διότι κατέπλευσε σε γαλήνιο λιμάνι. Πήγε σε μια ζωή, που δεν έχει πλέον τέλος. Απαλλάχτηκε απ’ τα κύματα της παρούσης ζωής. Στέκεται πάνω σε βράχο. Ασύλητο θησαυρό έχει, τα ουράνια αγαθά. Γι’ αυτό πρέπει να σκιρτάς και να ευφραίνεσαι, διότι ως άριστος γεωργός παρουσίασες την ψυχή της καρπό ώριμο στον κοινό μας Κύριο.
Ε.Π.Ε. 38,134
«Θανάτω θάνατον πατήσας»
καταφρονούμε το θάνατο
Λαμπρότερη η νίκη. Και δεν θα ήταν βέβαια λαμπρή η νίκη, αν δεν υπήρχε το “θανάτω θάνατον πατήσας”. Ας σταθούμε γενναία, περιφρονώντας πια το θάνατο.
Ε.Π.Ε. 24,308
Θάρρος
και παρρησία
Έδειξε μεγάλη παρρησία ο Στέφανος πριν από το μαρτυρικό του θάνατο. Τους ήλεγξε κατά πρόσωπο: «Είστε σκληροτράχηλοι κι αναίσθητοι στην καρδιά και στ’ αυτιά... Πάντοτε πάτε κόντρα στο Πνεύμα το Άγιο, όπως οι πρόγονοί σας, έτσι και σεις»... Αυτό φανερώνει το θάρρος του ανδρός, που σηκώνει το σταυρό. Ας μιμούμαστε, λοιπόν, κι εμείς το θάρρος των μαρτύρων, μολονότι δεν σημβαίνουν σήμερα διωγμοί. Όμως ο καιρός του θάρρους πάντοτε είναι.
Ε.Π.Ε. 15,490-492

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 334-336)