ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 11-32. Η παραβολή του ασώτου υιού
15.20 καὶ(1) ἀναστὰς(2) ἦλθεν(3) πρὸς τὸν πατέρα αυτοῦ(4).
ἔτι δὲ αὐτοῦ μακρὰν ἀπέχοντος(5) εἶδεν αὐτὸν(6) ὁ πατὴρ αὐτοῦ
καὶ ἐσπλαγχνίσθη(7) καὶ δραμὼν(8) ἐπέπεσεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ
καὶ κατεφίλησεν(9) αὐτόν.
20 Σηκώθηκε, λοιπόν, και ξεκίνησε να πάει στον πατέρα του.
»Ενώ ήταν ακόμη μακριά, τον είδε ο πατέρας του, τον σπλαχνίστηκε,
έτρεξε, τον αγκάλιασε σφιχτά και τον καταφιλούσε.
(1) Με το που το είπε, το έκανε (b). «Πρόσθεσε στην καλή απόφαση και την πράξη» (Σχ.).
«Διότι δεν πρέπει μόνο να αποφασίζουμε καλά, αλλά και να πράττουμε τα αποφασισμένα» (Ζ).
Δεν σταμάτησε να αποχαιρετίσει έστω και τυπικά τους φίλους του·
δεν έριξε νοσταλγικό βλέμμα προς τα πίσω, όπως η σύζυγος του Λωτ.
Το βλέμμα του στηρίχτηκε σταθερά προς το πατρικό σπίτι (ο). Έβαλε αμέσως
σε ενέργεια την αγαθή απόφασή του, χωρίς κάποια αναβολή. Όταν το σίδερο
ήταν ζεστό, το χτύπησε με βιασύνη και δεν ανέβαλλε για καταλληλότερο
χρόνο την πραγματοποίηση της απόφασής του. Το συμφέρον μας απαιτεί γρήγορα
να συμμορφωνόμαστε με τις πεποιθήσεις μας. Εφόσον πούμε: θα σηκωθούμε και θα πάμε,
πρέπει αμέσως να σηκωνόμαστε και αμέσως να πάμε. Ο άσωτος σηκώθηκε αμέσως και βάδισε
χωρίς να σταματήσει στα μισά του δρόμου με την πρόφαση ότι κουράστηκε και
έχει ανάγκη ανάπαυσης. Προχώρησε χωρίς διακοπή και μολονότι ήταν και αδύνατος
και κουρασμένος έφερε σε τέλειο πέρας ό,τι είχε αποφασίσει.
(2) Η επανάληψη του αναστάς προσδίδει σοβαρή σημασία στο ρήμα (L).
(3) «Αντί να πει ερχόταν» (Ζ).
(4) Παλαιότερη γραφή: εαυτού. Κάθε λέξη σε όσα ακολουθούν είναι γεμάτη έλεος και συμπάθεια.
Σημείωσε ειδικά το εαυτού (=του δικού του πατέρα), το μακράν απέχοντος, το εσπλαχνίσθη,
το δραμών, το επέπεσε, το κατεφίλησε (p).
(5) Μπορεί κάποιος από αυτό να εικάσει, ότι ο πατέρας του ασώτου κάθε μέρα ανέβαινε
σε κάποιο ύψωμα ή έπαιρνε τέτοια στάση ώστε να μπορεί και σε μακρινή απόσταση να ερευνά,
μήπως φαίνεται κάπου ο γιος του να επιστρέφει. Παρόλο όμως που κάθε μέρα διαψευδόταν
αυτή η ελπίδα και προσδοκία του, ο πατέρας δεν έπαυε να παρατηρεί (ο).
«Τι διαπεραστικό βλέμμα γεμάτο συμπάθεια! Με το που σκέφτηκε κάποιος να μετανοήσει,
αμέσως τον είδε αυτός, ο οποίος είναι έτοιμος πάντα για υποδοχή αυτών που επιστρέφουν,
και αμέσως από την αρχή της μετάνοιας, τούς βοηθάει» (Ζ). «Διότι δεν ανέμενε τον γιο
να έλθει μέχρις αυτόν, αλλά προφταίνει και τον αγκαλιάζει» (Θφ).
«Πρόλαβε η ευεργεσία την μετάνοια» (Σχ.). Ο Θεός διακρίνει και τον ασθενέστερο στεναγμό
της παραπλανημένης καρδιάς και αμέσως μόλις η καρδιά αυτή κάνει ένα βήμα προς αυτόν,
κάνει και αυτός 10 βήματα για συνάντησή της (g).
(6) Που γύρναγε πειναλέος και γυμνός (b). Ο πατέρας δεν έπαυσε να αναμένει τον γιο του.
Για αυτό και τώρα διακρίνει αυτόν από μακριά (g).
(7) «Διότι ήταν πατέρας και όχι μόνο αυτό, αλλά και Θεός ελέους» (Ζ).
(8) Έξω από το σπίτι. Οι πατέρες κάτω από τις συνηθισμένες περιστάσεις δεν είναι
διατεθειμένοι να τρέξουν για προϋπάντηση των παιδιών (b). Τώρα όμως μολονότι ο γιος
δεν είχε πει τίποτα ακόμη και ο πατέρας δεν γνώριζε με ποιες διαθέσεις επέστρεφε αυτός,
τρέχει προς αυτόν, θεωρώντας αρκετό το ότι επέστρεψε (p).
«Από την υπερβολική χαρά, δεν τον περίμενε να έλθει, αλλά τον προϋπάντησε,
και όχι με απλό τρόπο, αλλά τρέχοντας, για να φανεί η σφοδρότητα της αγάπης» (Ζ)
(9) Η πρόθεση κατά=φίλησε αυτόν θερμά «σαν γιο ποθητό, αυτόν που μέχρι να μετανοήσει
ήταν μιαρός και σιχαμερός» (Ζ). Έχουμε λοιπόν εδώ μάτια ελέους και ευσπλαχνίας.
Ο πατέρας είδε τον γιο, την ώρα που αυτός ήταν ακόμη πολύ μακριά.
Σαν από κάποιον ψηλό πύργο περιέστρεφε διαρκώς τα μάτια ο πατέρας αναζητώντας στο βάθος
του δρόμου, τον οποίο είχε ακολουθήσει ο άσωτος φεύγοντας από το πατρικό σπίτι,
μήπως ξαναφανεί και πάλι αυτός να επιστρέφει. Υποδηλώνει αυτό τον πόθο του ουράνιου
Πατέρα να επιστρέψουν οι αμαρτωλοί και την προθυμία του να δεχτεί αυτούς.
Έχουμε ακόμη σπλάχνα συμπάθειας και ελέους. Ο πατέρας βλέποντας την αθλιότητα του γιου
του δεν εξοργίζεται εναντίον του, αλλά τον σπλαχνίζεται. Δεν έρχεται στο νου του,
πόσο το οικογενειακό του όνομα εξευτελίστηκε από την ανάξια συμπεριφορά του κουρελιάρη
ήδη γιου του που κατάντησε σε έσχατη αθλιότητα. Η πατρική του στοργή συγκινεί ολόκληρη
την καρδιά του και «τον είδε ο πατέρας και τον σπλαχνίστηκε». Έχουμε επιπλέον και πόδια
σπλαχνικά, εξαιτίας των οποίων παρουσιάζεται ο πατέρας «να τρέχει» προς τον γιο του,
το οποίο υποδηλώνει, πόσο γρήγορος είναι ο Θεός στο να εκδηλώνει το έλεός του.
Ο άσωτος ερχόταν αργά κάτω από το βάρος της ντροπής και του φόβου.
Αλλά ο στοργικός πατέρας σπεύδει σε συνάντησή του για να δώσει θάρρος σε αυτόν.
Έχουμε ακόμη και αγκαλιά και χέρια σπλαχνικά. Ανοίγουν και απλώνονται αυτά για να σφίξουν
με θερμότητα τον γιο που γύρισε. «Έπεσε ο πατέρας στον τράχηλό του».
Παρόλο που ήταν ένοχος και θα περίμενε για αυτό μαλώματα, παρόλο που ήταν βρώμικος ακόμη
και ακάθαρτος, διότι πρόσφατα είχε φύγει από τον τόπο της χοιροβοσκής.
Οποιοσδήποτε άλλος θα σιχαινόταν να τον αγγίξει και μόνο η πατρική στοργή παραβλέπει
τα πάντα και ωθεί τον πατέρα να σφίξει θερμά στην αγκαλιά του τον γιο του που έφτασε
σε τέτοια αθλιότητα. Αλλά έχουμε και χείλια ελέους και ευσπλαχνίας.
Τα χείλια που στάζουν μέλι και ανέκφραστη γλυκύτητα εναποθέτουν φίλημα στοργικό
στον τράχηλο του ασώτου. Το φίλημα όχι μόνο βεβαίωσε τον άσωτο ότι με χαρά και ευφροσύνη
χαιρετιζόταν η επάνοδός του, αλλά και τον πληροφόρησε ότι όλα τα περασμένα συγχωρέθηκαν
σε αυτόν και λησμονήθηκαν από τον πατέρα του.