κοινό δείπνο
Η θεία Ευχαριστία της Κυριακής πρέπει να είναι κοινό δείπνο. Διότι τα δώρα του Κυρίου μας δεν μπορεί του ενός μεν να είναι, του άλλου δε να μην είναι. Είναι κοινά όλων.
Ε.Π.Ε. 21,538
Κυριακό δείπνο
Το άριστο το κάλεσε δείπνον. Διότι σ’ εκείνο το δείπνον βρίσκονταν όλοι μαζί στο τραπέζι, μολονότι η απόστασις ανάμεσα σε πλουσίους και φτωχούς δεν είναι όση η απόστασις ανάμεσα στο Διδάσκαλο και στους μαθητές· αυτή είναι άπειρη. Κι όχι απλώς η απόστασις μεταξύ του Διδασκάλου και των μαθητών, αλλ’ η απόστασις μεταξύ του Διδασκάλου και του προδότη. Και ο προδότης (Ιούδας) ήταν μαζί· δεν τον έδιωξε ο Διδάσκαλος. Έκανε και αυτόν ακόμα μέτοχο της συνάξεως και κοινωνό των μυστηρίων Του.
Ε.Π.Ε. 18α,190
για όλους Όλος
Να προσέρχεσαι για να ευχαριστής για όσα απήλαυσες. Αλλά και συ ν’ ανταποδίδης ευγνωμοσύνη και να μην αποχωρίζης τον εαυτό σου από τον πλησίον. Διότι και ο Χριστός σε όλους εξ ίσου έδωσε με τους λόγους, «Λάβετε, φάγετε». Εκείνος έδωσε εξίσου σε όλους το Σώμα του, ενώ συ ούτε το απλό ψωμί δεν μοιράζεσαι εξ ίσου με τους άλλους; Για όλους ο Χριστός εξ ίσου μοιράστηκε, και έγινε σώμα εξ ίσου για όλους.
Ε.Π.Ε. 18α,198
θεία Ευχαριστία
Όταν μιλάω για ευλογία, την ευχαριστία λέω. Και όταν μιλάω για ευχαριστία, ξετυλίγω όλο το θησαυρό της ευεργεσίας του Θεού και υπενθυμίζω τις μεγάλες εκείνες δωρεές. Διότι και μεις, όπως με το άγιο Ποτήριο μιλάμε για τις άφατες ευεργεσίες του Θεού που απολαύσαμε, έτσι προσεγγίζουμε και κοινωνάμε, ευχαριστώντας, διότι απάλλαξε το ανθρώπινο γένος από την πλάνη, διότι, ενώ ήμασταν μακριά, μας έφερε κοντά, διότι μας ανέδειξε αδελφούς Του και συγκληρονόμους Του. Για όλα αυτά και τα παρόμοια με ευχαριστία προσερχόμαστε στη θεία Κοινωνία.
Ε.Π.Ε. 18α,200
και ελεημοσύνη
Αν, λοιπόν, προσέρχεσαι στη θεία Ευχαριστία, να μη κάνης τίποτε ανάξιο της Ευχαριστίας. Να μην εξευτελίζης τον αδελφό σου. Να μη περνάς αδιάφορος μπροστά από τον πεινασμένο. Να μη μεθάς. Να μη προσβάλλης την Εκκλησία. Διότι προσέρχεσαι να ευχαριστήσης για όσα απήλαυσες. Να ανταποδίδης, λοιπόν, και συ την ευεργεσία· να μην αποχωρίζης τον εαυτό σου από τον πλησίον. Ο Χριστός εξ ίσου έδωσε το Σώμα του σε όλους, ενώ συ ούτε το φυσικό ψωμί δεν μοιράζεις εξ ίσου. Τεμαχίστηκε ο άγιος Άρτος εξ ίσου για όλους. Για όλους εξ ίσου έλαβε σώμα και θυσιάστηκε Εκείνος.
Ε.Π.Ε. 18α,200
ποτήριο και Ποτήριο
Υπήρχε ποτήριο και στην Παλαιά Διαθήκη, οι θυσίες και το αίμα των ζώων. Μετά τη θυσία, αφού έβαζαν το αίμα σε ποτήριο και σε φιάλη, ράντιζαν. Επειδή, λοιπόν, αντί αίματος ζώων καθιέρωσε σαν θυσία το δικό Του αίμα, για να μη ταραχθή κανένας όταν ακούση αυτό, υπενθύμισε την παλαιά εκείνη θυσία.
Ε.Π.Ε. 18α,200
ο αναξίως κοινωνών
Όπως ακριβώς τότε οι στρατιώτες δεν κέντησαν την πλευρά, για να πιουν από το λυτρωτικό αίμα, αλλά για να το εκχύσουν, έτσι και όσοι ανάξια προσέρχονται, τίποτε δεν ωφελούνται από το άγιο Ποτήριο.
Ε.Π.Ε. 18α,202
και πριν και μετά τη θεία Κοινωνία
Είναι ανάγκη και στα δυο να σωφρονούμε, και πριν και μετά τη θεία Κοινωνία. Και μάλιστα μετά, όταν έχουμε δεχτή μέσα μας το Νυμφίο. Προτού να κοινωνήσης, να προσέχης, για να είσαι άξιος να Τον λάβης. Ύστερα, για να μη φανής ανάξιος Εκείνου, που τον πήρες μέσα σου. Πήρες το Σώμα του Χριστού, και δεν φρίττεις κάνοντας έργα σκοτεινά;
Ε.Π.Ε. 18α,206
αναξίως, αναιδώς
Όταν μιλάω για εμπαθείς επιθυμίες, εννοώ και τις επιθυμίες των σωμάτων και τις των χρημάτων και τις του θυμού και της μνησικακίας, και όλες τις εμπάθειες. Και πρέπει αυτός, που προσέρχεται, αφού απαλλαγή από όλα αυτά, τότε ν’ αγγίζη την καθαρή εκείνη θυσία.
Ε.Π.Ε. 18α,214
απροετοίμαστα, τις μεγάλες γιορτές
Δεν επιδιώκουμε να προσέλθουμε, αφού προετοιμαστούμε και καθαρίσουμε τα κακά από τους εαυτούς μας και αφού γεμίσουμε από κατάνυξι, αλλ’ όταν είναι γιορτή, οπότε προσέρχονται όλοι!
Ε.Π.Ε. 18α,214

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 356-358)