Η ψαλμωδία είναι προσευχή
-Γέροντα, πολλές φορές πηγαίνω στο αναλόγιο να ψάλω,
γιατί αισθάνομαι ότι αυτό είναι καθήκον μου. Είναι σωστό;
-Ναι, και η ψαλτική είναι μία διακονία. Γι’ αυτό ο ιερέας εύχεται
και «υπέρ των ψαλλόντων». Ο ψάλτης αντιπροσωπεύει όλον τον λαό που εκκλησιάζεται.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άλλοι δεν χρειάζεται να λένε το «Κύριε ελέησον»
με τον νου τους, αλλά να περιμένουν προκοπή μόνον από το ένα «Κύριε ελέησον» του ψάλτη.
Παλιά έψελναν όλοι οι πιστοί μαζί, και κανονικά αυτό είναι το σωστό.
Επειδή όμως γινόταν χασμωδία και σύγχυση, η Εκκλησία, που είναι
το σύνολο των πιστών, διαλέγει όσους γνωρίζουν να ψάλλουν και έχουν
καλή φωνή και λίγη ευλάβεια, και ορίζει να ψάλλουν μόνον αυτοί.
Οι υπόλοιποι παρακολουθούν και ψάλλουν νοερώς και χαίρονται,
γιατί πρόσφεραν μερικούς ανθρώπους, για να δοξολογήσουν τον Θεό.
-Αυτός, Γέροντα, που απλώς παρακολουθεί, τι προσφέρει στον Θεό;
-Αφού παρακολουθεί και ευχαριστιέται με την δοξολογία του Θεού,
δεν ευαρεστείται με αυτόν ο Θεός; Είναι και αυτό μια προσφορά στον Θεό.
-Γέροντα, κατά την διάρκεια μιας αγρυπνίας που είναι αφιερωμένη σε ένα
συγκεκριμένο θέμα πώς μπορώ να προσευχηθώ για το θέμα αυτό την ώρα που ψάλλω;
-Πριν από την αγρυπνία μπορείς να κάνης προσευχή για το συγκεκριμένο θέμα
και μετά, όταν ψάλλεις, να λες στα ενδιάμεσα καμμιά ευχή.
Αλλά και σε όλη την αγρυπνία, αν ο νους μαζί με την καρδιά είναι συνέχεια
στο θέμα για το οποίο γίνεται προσευχή, τότε, είτε ψάλλεις είτε διαβάζεις Ψαλτήρι,
κανόνες κ.λπ., αυτό είναι προσευχή για το συγκεκριμένο αίτημα.
Βλέπεις, όταν κάνουμε μια αγρυπνία για ένα θέμα, μόνο δύο τρεις αιτήσεις
αναφέρονται σε αυτό. Όλα τα αλλά είναι ό,τι προβλέπει το Τυπικό,
όμως η αγρυπνία είναι αφιερωμένη σε αυτό.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.217-218)