- Γέροντα, πότε οικονομάει ο Θεός να αισθανθεί κάποιος θεία ευωδία;
- Ο Θεός δίνει ευωδία άλλοτε την ώρα της προσευχής και άλλοτε
σε ώρα που δεν προσεύχεσαι, για να παρηγορήση, να ενδυναμώση,
να πληροφορήση, πάντοτε για κάποιον σκοπό.
- Ορισμένες φορές, Γέροντα, εκεί που λέω την ευχή και ζητώ το έλεος του Θεού,
αισθάνομαι κάποια αλλοίωση μέσα μου, μια κατάνυξη.
- Όταν ο άνθρωπος ζητά ταπεινά το έλεος του Θεού και αναγνωρίζει
την αμαρτωλότητα του, τότε ο Θεός του στέλνει την Χάρη Του
και αλλοιώνεται πνευματικά. Πονάει που λύπησε τον Θεό με τις αμαρτίες του,
μετανιώνει, νιώθει συντριβή, και ο Θεός τον ανταμείβει με αυτήν την θεία παρηγοριά.
- Γέροντα, όταν λέω την ευχή, νιώθω μια παρηγοριά, μια χαρά.
Αυτό είναι από τον Θεό ή είναι πλάνη;
- Καλό είναι αυτό, αλλά καλύτερα να μη δίνης σημασία.
Όταν ο άνθρωπος δε δίνη σημασία σε αυτά, ο Θεός συγκινείται περισσότερο
και τον βοηθάει με άλλον τρόπο. Να προσέξεις να μη ζητάς να προσευχηθής,
για να νιώσεις ευχαρίστηση, χαρά. Το παιδάκι τρέχει στον πατέρα του,
όχι γιατί θα του δώση σοκολάτα, αλλά γιατί τον αγαπάει, άλλο αν εκείνος θελήσει
να του δώση και σοκολάτα. Η προσευχή που κάνουμε, για να νιώθουμε αγαλλίαση,
και όχι για να ενωθούμε με τον Θεό, δεν είναι πραγματική προσευχή.
- Μερικές φορές, Γέροντα, ενώ προσεύχομαι για κάποια δύσκολη κατάσταση,
αισθάνομαι να λέω μέσα μου δοξολογία. Είναι φυσιολογικό αυτό;
- Μετά την προσευχή νιώθεις θεία παρηγοριά;
- Δεν ξέρω, Γέροντα, αν είναι θεία παρηγοριά, αλλά νιώθω μια γαλήνη και σιγουριά.
- Αυτό έχει ελπίδα στον Θεό και θεία παρηγοριά.
- Πώς μπορεί, Γέροντα, να καταλάβη κανείς ότι επικοινωνεί σωστά με τον Θεό;
- Αν έχει μέσα του την θεϊκή παρηγοριά. Αυτή η θεϊκή παρηγοριά δεν συγκρίνεται
με την ανθρώπινη, όπως ο Παράδεισος δεν συγκρίνεται με την γη.
- Γέροντα, κοπιάζω στην προσευχή, αλλά δεν νιώθω παρηγοριά.
- Αυτό καλό είναι, γιατί δουλεύεις χωρίς να πληρώνεσαι.
Ας δώσουμε εμείς την καρδιά μας στον Θεό ζητώντας ταπεινά το έλεος Του,
και Εκείνος ξέρει τι πρέπει να μας δώση. Ο πνευματικός άνθρωπος δεν επιδιώκει
τίποτε άλλο εκτός από την σωτηρία της ψυχής του. Δεν αγωνίζεται για τις θείες ηδονές,
αγωνίζεται με φιλότιμο και δέχεται ό,τι του δίνει ο Θεός.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, "Περί προσευχής", εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σσ.242-243)