Ιωάννης ο Πρόδρομος
δεν αντέχουν τον άγιο οι παράνομοι
«Δεν μπορούν να σταθούν στα μάτια του Θεού οι παράνομοι». Με αυτά τα λόγια φανερώνει ο Ψαλμωδός πόσο μισεί ο Θεός την παρανομία, διδάσκοντας όσους θέλουν να είναι κοντά Του, να ζουν έτσι, ώστε να μπορούν να στέκουν κοντά Του. Αν κάποιος δεν μπορή να ζη κοντά σε καλό άνθρωπο, αφού διαφέρει η συμπεριφορά του, πολύ περισσότερο δεν μπορεί να σταθή κοντά στον Θεό. Για το ότι οι πονηροί δεν μπορούν να σταθούν κοντά σε εναρέτους, λέει ο λόγος της Γραφής: «Δεν αντέχουν οι πονηροί ούτε καν να βλέπουν τον δίκαιο». Κάπως έτσι συνέβη στην περίπτωσι του Ιωάννου του Προδρόμου. Στη φυλακή βρισκόταν, δεν τον έβλεπε η Ηρωδιάδα, και όμως στενοχωριόταν με την παρουσία του. Και ας βρισκόταν τόσο μακριά του το διεφθαρμένο γύναιο. Και υστέρα από το θάνατό του ο Ιωάννης συντάραζε τη συνείδησι του τυράννου εκείνου (του Ηρώδη). Κανένας, λοιπόν, από όσους ζουν ενάρετα, ας μη νομίζει, ότι παθαίνει κάποιο κακό και όταν τον επιβουλεύωνται κακοί άνθρωποι. Εκείνοι που πραγματικά βασανίζονται, είναι όσοι κακοποιούν τους αγίους.
Ε.Π.Ε. 5,218
κήρυκας δικαιοσύνης
Ας απορρίψουμε την περιττή πολυτέλεια και ας κρατήσουμε τη συμμετρία και ας μάθουμε να αποκτάμε με δίκαιους κόπους όλα εκείνα, που μας είναι απαραίτητα. Άλλωστε και ο μακάριος Ιωάννης ο Πρόδρομος, όταν συνωμιλούσε με όσους ασχολούνταν με την είσπραξι φόρων και με τους στρατευομένους, έδινε εντολές να αρκούνται στους μισθούς τους. Ήθελε να τους οδηγήση σε ανώτερη κορυφή, αλλά δεν ήσαν ακόμα προετοιμασμένη. Γι’ αυτό τους λέει τα απλούστερα. Αν τους μιλούσε υψηλότερα, ούτε εκείνα θα πρόσεχαν, αλλά και τα απλούστερα δεν θα εφάρμοζαν. Ξέρουμε πολύ καλά, ότι το βάρος της ακτημοσύνης είναι προς το παρόν υπερβολικό για τις δυνάμεις σας, και όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόσο απέχει και η ακτημοσύνη από σας.
Ε.Π.Ε. 10,26
ουράνιος άνθρωπος
Ζούσε σαν να βρισκόταν στον ουρανό αποδείχτηκε ανώτερος των φυσικών αναγκών. Έτσι βάδισε καταπληκτικό δρόμο. Όλο το χρόνο του τον περνούσε με προσευχές και με ύμνους. Με κανένα άνθρωπο δεν συναναστρεφόταν, παρά μόνο ζούσε συνεχώς την κοινωνία του Θεού.
Ε.Π.Ε. 10,56
τον έτρεμε ο Ηρώδης
Ο Ηρώδης, καίτοι φορούσε βασιλική αλουργίδα και ήταν φαντασμένος, όμως έτρεμε και φοβόταν εκείνον, που ήταν περισσότερο από όλους απογυμνωμένος από κοσμικό μεγαλείο. Τον φοβόταν τον Ιωάννη, και όταν ακόμα είχε αποτμηθή με εντολή του η άγια του κεφαλή.
Ε.Π.Ε. 10,140
ασκητής
Το ότι ο Ιωάννης δεν είχε καμμιά σχέσι με καλοπέρασι, το φανερώνουν η φορεσιά του, ο ερημικός του τόπος και η φυλακή του. Αν ήθελε να καλοπερνούσε, δεν θα κατοικούσε στην ερημιά.
Ε.Π.Ε. 10,560
αν σιγούσε!
Θα μπορούσε ο Ιωάννης, λίγο αν έκλεινε το στόμα του, ν’ απολαύση μύριες τιμές. Διότι, αν ο Ηρώδης, καίτοι τον ήλεγχε και τον είχε φυλακίσει, τον σεβόταν, πόσο μάλλον θα τον τιμούσε αν σιωπούσε.
Ε.Π.Ε. 10,562
μάρτυρας της αληθείας
Εγώ δεν έχω ανάγκη από μαρτυρία ανθρώπων. Όσα λέω, τα λέω για τη δική σας σωτηρία... Σαν να έλεγε ο Χριστός: Το ότι είμαι Θεός και γνήσιος Υιός του Θεού και ομοούσιος με την ουσία του Πατρός την άχραντη και μακάρια, δεν έχω ανάγκη κανέναν για να το πη. Διότι και κανένας να μη θελήση να δώση τέτοια μαρτυρία, εγώ δεν πρόκειται να μειωθώ καθόλου. Επειδή όμως με ενδιαφέρει η σωτηρία των ανθρώπων όλων, για το λόγο αυτό κατέβηκα τόσο χαμηλά, ώστε να επιτρέφω σε άνθρωπο να δώση τη μαρτυρία για το πρόσωπό μου.
Ε.Π.Ε. 12,562
κήρυκας της Θεότητας
Ο Χριστός όπως περιεβλήθηκε σάρκα ανθρώπινη, γιατί δεν άντεχαν οι άνθρωποι να δουν γυμνή τη Θεότητα και θα καίγονταν, έτσι έστειλε άνθρωπο, τον Ιωάννη, ως κήρυκα της παρουσίας Του, ώστε οι άνθρωποι ακούγοντας οικεία σ’ αυτούς φωνή να προσέξουν και έτσι να πιστεύσουν ευκολώτερα.
Ε.Π.Ε. 12,564
η φωνή του δούλου
Ο Χριστός, όπως πήρε δούλου μορφή με τη σάρκωσι, διότι διαφορετικά δεν θα τον δέχονταν οι άνθρωποι, έτσι προετοίμασε τα αυτιά των ανθρώπων για το μυστήριο της σαρκώσεως με φωνή δούλου (του Ιωάννη), για να μπορέσουν πολλοί από τους Ιουδαίους να αποδεχτούν την αλήθεια.
Ε.Π.Ε. 12,670
ποια τον έκαναν μεγάλο!
Πολλά είναι εκείνα, που έδειχναν τη λαμπρότητα και το υπέροχο του Ιωάννου. Και κατά πρώτο το περίοπτο και επίσημο του γένους του, αφού ήταν υιός αρχιερέως (του Ζαχαρία). Έπειτα η σκληραγωγία του και η περιφρόνησις όλων των ανθρωπίνων πραγμάτων, αφού περιφρόνησε το ένδυμα, την τράπεζα, το σπίτι και αυτήν ακόμη την τροφή και ζούσε στην έρημο.
Ε.Π.Ε. 12,730

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 441-443)