Αυτοέλεγχος - Ζήλος
Μην αφήνεις τον εαυτό σου ανεπίσκοπο κάθε ώρα. Κάθε ώρα να εποπτεύεις, να εξετάζεις, να ελέγχεις τον εαυτό σου. Είσαι εντάξει αυτή την ώρα;
Εσύ ως μοναχός εάν είσαι βιαστής, εάν είσαι αγωνιστής, θα κάνεις έλεγχο στον εαυτό σου, όλη την ημέρα, πώς πέρασα;
Ένας ασθενής δεν τον παρακολουθάει μόνο ο γιατρός. Και ο ίδιος ο ασθενής παρακολουθάει τον εαυτό του, αν με εκείνα τα φάρμακα που του έδωσε ο γιατρός πηγαίνει στο καλύτερο. Όχι ο γέροντας έναν-έναν θα παρακολουθήσει, κι εσύ ο ίδιος θα παρακολουθήσεις τον εαυτό σου.
Ερώτησα πολλές φορές και τον γέρο Ιωσήφ πόσο έφτασε σε αυτήν την κατάσταση. Λέει: " Να σου πω. Εβάθυνα τόσο πολύ στο "γνώθι σαυτόν". Τι είσαι εσύ; Τίποτες, ούτε ένα σκουλίκι δεν είσαι. Τίποτε. Ήρθε η χάρις, σε σήκωσε, έγινες άγγελος. Έφυγε η χάρις εγύρισες εν αυτώ ". Ναι, αλλά δεν μου λες, πώς μπορούμε να προσελκύσουμε τη χάρη;
Από σας εξαρτάται να είναι ομαλός, ησύχιος ο νους, από σας εξαρτάται. Δεν εξαρτάται από τον πειρασμό, αν σας επιτεθεί ή από τη συμπεριφορά του συνασκητού σας, του συγκοινοβιάτου σας. Εσύ ο ίδιος θα γίνεις αίτιος της σωτηρίας σου, εσύ ο ίδιος θα γίνεις αίτιος της όχι σωτηρίας σου, από εσένα εξαρτάται. Όταν εσύ θέλεις τη σωτηρία σου και βιάζεις τον εαυτό σου, όλα κατ' ευχήν έρχονται.
Είναι παρατηρημένο ότι στις πρώτες ημέρες που ερχόμαστε στο κοινόβιο έχουμε ζήλο σαν τον Άθωνα. Αυτός ο ζήλος προσέξετε να μην σας εξασθενήσει, να μη σβήσει, διότι τότε είναι όχι καλά. Μπορείς αυτόν τον ζήλο να τον αυξήσεις, να τον μεγαλώσεις; Άξιος επαίνου είσαι. Πρόσεξε όμως μήπως αυτός ο ζήλος, εννοώ ζήλος εις την υπακοή, εις την ευχή, εις την αυτομεμψία, άγρυπνος στην ακολουθία, μη σε πάρει ο ύπνος, στο δωμάτιό σου. Να επιβλέπεις τον εαυτό σου, όλα αυτά θεωρούνται ζήλος. Αν ο ζήλος ψυχρανθεί, τότε δεν βαδίζεις καλά. Γι' αυτό διόρθωσε τον εαυτό σου, να μη ψυχρανθεί αυτός ο ζήλος, αυτή η θερμότης.
Μακάριος είναι εκείνος ο αδερφός, ο οποίος διατηρεί τον ζήλο από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής του. Διότι δεν ξέρεις πόσα χρόνια θα ζήσεις στο μοναστήρι. Μπορεί να ζήσεις πέντε χρόνια, μπορεί να ζήσεις δέκα, μπορεί να ζήσεις και πενήντα, δεν γνωρίζεις πόσα χρόνια. Ε, αυτός είναι άξιος επαίνου, ο οποίος διατηρεί τον ζήλο του από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής του ακμαίο.
Την σήμερον ημέρα δύσκολα, δύσκολα είναι.
Ερχόμουνα μία φορά με τον γέρο Παντελεήμονα των Παχωμαίων, τον αρχιγραμματέα. Και μου λέει ότι είχε πάει μία φορά στο Γρηγοριάτικο το κονάκι, αλλά δεν θυμάμαι ποιος ήταν αντιπρόσωπος. Αφού μιλήσανε, "τώρα θα πάω στην Κοινότητα" λέει.
- Πάμε μαζί, Γέροντα.
- Όχι, λέει, Παντελεήμων, όχι.
- Γιατί;
- Να πάω από το κονάκι μέχρι την Κοινότητα, λέω τους χαιρετισμούς της Παναγίας.
Είδες πως βιάζονται οι πατέρες!
(Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης, εκδ. "Το Περιβόλι της Παναγίας", Θεσσαλονίκη 2000)