Πριν από κάθε μάχη οι αντίπαλοι στρατοί επιδιώκουν με κάθε μέσο να ενημερωθούν για τη δύναμη, την οποία διαθέτει ο εχθρός, και για τα όπλα τα οποία έχει στη διάθεσή του. Τα γραφεία των μυστικών υπηρεσιών εργάζονται εντατικά για να συλλέξουν σχετικές πληροφορίες. Εκτός αυτού οι αρμόδιες υπηρεσίες προβαίνουν στην αναγνώριση του εδάφους, με τρόπο ώστε όλες αυτές οι πληροφορίες να αποτελέσουν τη βάση, πάνω στην οποία θα στηριχθεί το στρατηγικό σχέδιο της μάχης, που θα εξασφαλίσει τη νίκη.
Κάτι παρόμοιο πρέπει να κάνουμε και εμείς με τον αντίπαλό μας, το διάβολο. Βρισκόμαστε μαζί του σε εμπόλεμη κατάσταση. Και επιβάλλεται να γνωρίσουμε καλά τον εχθρό μας, να ερευνήσουμε με σχολαστικότητα την προέλευση και τους σκοπούς του, τα σχέδια και τις επιδιώξεις του. Μόνο έτσι θα κατορθώσουμε να τον αντιμετωπίσουμε με πιθανότητες επιτυχίας. Και για να μάθουμε τον εχθρό μας θα πρέπει να καταφύγουμε στην Αγ. Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας μας για να αντλήσουμε σπουδαίες πληροφορίες περί του διαβόλου.
Η Αγ. Γραφή, λοιπόν, μας διδάσκει ότι ο διάβολος ήταν κάποτε άγγελος που ανήκε στον αόρατο πνευματικό κόσμο. Ο Θεός δημιουργός, δηλαδή, έπλασε πρώτα τον αγγελικό κόσμο, τα «λειτουργικά πνεύματα» όπως λέγονται, για να υπηρετούν το αγιώτατο θέλημά Του. «Ότε εγενήθησαν άστρα, ήνεσάν με φωνή μεγάλη πάντες άγγελοί μου» (Ιώβ 38, 7). Ο ιερός Χρυσόστομος παρατηρεί «αν τας ανωτέρω δυνάμεις εξετάσης, ουδέν άλλο ευρήσεις ή ότι εν έργον αυταίς εστί το αινείν τον Θεόν...» (P.G. 59, 98). Και πάλι «τούτο αγγέλων λειτουργία, το διακονείν τω Θεώ εις σωτηρίαν ημετέραν» (P.G. 63, 30). Πρώτοι λοιπόν από όλα τα δημιουργήματα του Θεού δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός οι άγγελοι «ότι εν αυτώ εκτίσθη τα πάντα, τα εν τοις ουρανοίς και τα επί της γης, τα ορατά και τα αόρατα, είτε θρόνοι, είτε κυριότητες, είτε αρχαί, είτε εξουσίαι· τα πάντα δι’ αυτού και εις αυτόν έκτισται» (Κολ. 1, 16).
Η Αποκάλυψη μας πληροφορεί για τον αριθμό των αγγέλων. «Ην ο αριθμός αυτών (των αγγέλων) μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων» (Αποκ. 5, 11) δηλ. αναρίθμητοι. Χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς τη φύση των αγγέλων, μπορούμε ωστόσο να είμαστε βέβαιοι βασικά ότι οι άγγελοι δεν έχουν υλικό σώμα όπως οι άνθρωποι. Είναι πνεύματα φωτός που ακτινοβολούν τη θεία λάμψη. Όταν όμως πρόκειται να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους και να γίνουν αντιληπτοί, τότε εμφανίζονται με σώμα που έχει υπερφυσικές ιδιότητες. Μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των αγγέλων είναι ότι έχουν λογικό, ελευθερία και αθανασία, ως πνεύματα δεν υπόκεινται στους περιορισμούς του χώρου, δεν εφαρμόζονται πάνω τους οι φυσικοί νόμοι.
Κατά τον άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό άγγελος είναι «ουσία νοερά, αεικίνητος, αυτεξούσιος, ασώματος, Θεώ λειτουργούσα, κατά χάριν εν τη φύσει το αθάνατον ειληφυία» (P.G. 94, 865). Ενώ ο άγιος Διονύσιος ο Αεροπαγίτης διδάσκει ότι οι άγγελοι «απάσης φθοράς και θανάτου και ύλης και γενέσεως και άλλοτε άλλης φερομένης καθαρεύουσιν ως ασώματοι και άυλοι» (P.G. 3, 693).
Όπως λοιπόν οι άγγελοι, έτσι και ο διάβολος εφ’ όσον υπήρξε κάποτε άγγελος, έχει τις ιδιότητες των αγγέλων, με τη διαφορά ότι ενώ δημιουργήθηκε από το Θεό αγαθός, δεν παρέμεινε στη θέση αυτή, αλλά εξέπεσε οικτρά στην κατάσταση της πονηρίας.
Πόλεμος κατά του σατανά, Χριστοδούλου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος,
Εκδόσεις Χρυσοπηγή