(Οσίου Μακαρίου της Όπτινα, Πνευματικές Νουθεσίες, εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, σελ. 19-21)
Πνευματική καθοδήγηση
   Παιδί μου όλα όσα σου γράφω, τα γράφω μόνο για σένα. Σου ζητώ λοιπόν να μη συστήσεις σε τρίτους οποιαδήποτε συμβουλή σου δίνω. Σε καμία περίπτωση οι συμβουλές μου δεν αποτελούν γενικούς κανόνες καθοδήγησης όλων των ανθρώπων. Αφορούν μόνο τα συγκεκριμένα πρόσωπα στα οποία απευθύνονται, και είναι προσαρμοσμένες στις ατομικές τους εσωτερικές και εξωτερικές συνθήκες. Επομένως, ό,τι λέω σε σένα μπορεί να βοηθήσει μόνο εσένα. Γιατί όπως γράφει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος μερικές φορές το φάρμακο του ενός είναι δηλητήριο για τον άλλο. Αλλά και στον ίδιο άνθρωπο το ίδιο παρασκεύασμα άλλοτε είναι φάρμακο και άλλοτε δηλητήριο.

                                                                  ***

   Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κάτω από τόσο δύσκολες περιστάσεις ένας άνθρωπος χρειάζεται οπωσδήποτε για βοήθεια δύο παράγοντες: πρώτα, έκτακτη ενίσχυση από το Θεό· και έπειτα, την καθοδήγηση ενός σοφού γέροντα με μεγάλη πείρα στα πνευματικά προβλήματα.

                                                                   ***

   Μεγάλη είναι η παρηγοριά και μεγαλύτερη η ωφέλεια που προκύπτει για έναν άνθρωπο όταν βρει κάποιον έμπειρο και σοφό οδηγό, γιατί κάτω από την πνευματική του καθοδήγηση η βούληση θεραπεύεται από το αρρωστημένο θέλημα και ο νους από την αυτοπεποίθηση και την αλαζονεία. Αλλά σήμερα είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί ένας τέτοιος άνθρωπος.

                                                                    ***

   Φοβάμαι πως έχεις αυταπάτες για το πρόσωπό μου. Δεν μου λες τίποτα για σένα: την κοινωνική σου θέση, την οικογενειακή σου ζωή, τις υποχρεώσεις και τους δεσμούς σου. Πώς όμως είναι δυνατόν, όταν έχω τέτοιο σκοτάδι για σένα, να εκφέρω σωστή κρίση για το πρόβλημα που σε απασχολεί και για το οποίο ζητάς τη συμβουλή μου; Με πολλή δυσκολία, είναι αλήθεια, θα μπορέσω να βρω έστω και ελάχιστο στέρεο έδαφος για να οικοδομήσω κάποιους συλλογισμούς. Φοβάμαι, ξαναλέω, πως έχεις αυταπάτες για μένα. Δεν έχω -δεν είμαι άξιος για να έχω- το χάρισμα της διόρασης και έτσι δεν μπορώ να καταφύγω σε έναν τέτοιον υπερφυσικό και χαρισματικό τρόπο διαγνώσεως της καταστάσεώς σου. Θα κάνω, παρ’ όλα αυτά ό,τι καλύτερο μπορώ για να σε βοηθήσω.

                                                                    ***

   Μου γράφεις ότι έχω βοηθήσει τη θεία σου. Δεν μπορεί να είναι αλήθεια. Δικά μου είναι μόνο τα σφάλματα. Στο Πανάγιο Πνεύμα ανήκει κάθε αγαθή συμβουλή, που εγώ απλώς τη δέχομαι και τη μεταφέρω στους άλλους όπως ακριβώς την άκουσα, χωρίς διαστρέβλωσεις και παραποίησεις… Έτσι και τώρα, θα προσπαθήσω να σου απαντήσω όσο πιο καλά μπορώ με την προϋπόθεση ότι κι εσύ θα κάνεις πολλή προσευχή. Θα παρακαλέσεις το Άγιο Πνεύμα να με φωτίσει, ώστε να σου πω εκείνα που πρέπει, εκείνα που θα σε βοηθήσουν. Ζήτησε Του ακόμα να σου χαρίσει ζωντανή πίστη, πίστη στον Κύριό μας Ιησού Χριστό «ος εγεννήθη ημίν σοφία από Θεού» (Α Κορ. 1,30). Χωρίς τη δική Του ενίσχυση, μην περιμένεις ότι θα βγει κανένα καλό από όσα θα σου γράψω.

Ι.   Το να συμπονάς και το να δικάζεις είναι αντίθετα πράγματα. Η δίκαιη κρίση είναι ισορροπία της ζυγαριάς, που δίνει στον καθένα ό,τι του αξίζει και δεν κλίνει σε καμιά πλευρά, δεν ευνοεί κανένα.

   Η συμπόνια είναι λύπηση που κινείται από τη Χάρη του Θεού, και που τους ευνοεί όλους: στους κακούς δεν ανταποδίδει το κακό, και στους καλούς ανταποδίδει το καλό με το παραπάνω. Κι ενώ η συμπόνια είναι απ' τη μεριά της καλοσύνης, η δίκη είναι απ' τη μεριά της κακίας. Όπως σε ένα σπίτι δεν μπορούν να γίνουν συγκάτοικοι το χορτάρι με τη φωτιά, έτσι και σε μια ψυχή δεν συγκατοικούν η δίκη και η συμπόνια.

Όπως ένας κόκκος άμμου δεν ζυγίζει όσο η πλάκα του χρυσού, έτσι κι η ανάγκη της δίκαιης κρίσης του Θεού δεν ζυγίζει όσο η συμπόνια Του.

Όπως μια χούφτα άμμου, που πέφτει στον ωκεανό, είναι τα σφάλματα των ανθρώπων μπροστά στην πρόνοια και το έλεος του Θεού.

Κι όπως δεν γίνεται να φράξεις μια πηγή με μια χούφτα χώμα, έτσι κι η κακία των ανθρώπων δεν μπορεί να νικήσει το έλεος του Θεού.
(Ισαάκ ο Σύρος)

ΙΙ.  «Κύριε! Το όνομα σου είναι Αγάπη: μη με αποδοκιμάσεις για τις αμαρτίες μου.

Το όνομα σου είναι Δύναμη: ενίσχυσέ με για να μην πέφτω στο κακό.

Το όνομα σου είναι Ειρήνη: πράυνε την ταραγμένη μου ψυχή.

Το όνομα σου είναι Έλεος: μην παύσεις να με συγχωρείς».   (Ιωάννης της Κρονστάνδης)

(Ελένη Κονδύλη, Μικρή Φιλοκαλία της καρδιάς, εκδ. Ατέρμονον, σελ. 39-40)

- Γέροντα, γιατί ο Αγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων λέει ότι οι Μάρτυρες των εσχάτων χρόνων θα είναι «υπέρ πάντας Μάρτυρας» ;
- Γιατί παλιά είχαμε μεγάλα αναστήματα. Στην εποχή μας λείπουν τα παραδείγματα - μιλώ γενικά για την Εκκλησία και τον Μοναχισμό. Τώρα πλήθυναν τα λόγια και τα βιβλία και λιγόστεψαν τα βιώματα. Θαυμάζουμε μόνον τους Αγίους Αθλητές της Εκκλησίας μας, χωρίς να καταλαβαίνουμε το πόσο κοπίασαν, γιατί δεν κοπιάσαμε, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τον κόπο τους, για να τους αγαπήσουμε και να αγωνισθούμε από φιλότιμο να τους μιμηθούμε. Ο Καλός Θεός βέβαια θα λάβη υπ' όψιν Του την εποχή και τις συνθήκες στις οποίες ζούμε και ανάλογα θα ζητήση. Αν λίγο αγωνισθούμε, θα στεφανωθούμε περισσότερα από τους παλαιούς.
Παλιά που υπήρχε το αγωνιστικό πνεύμα και ο καθένας προσπαθούσε να μιμηθή τον άλλο, δεν μπορούσε να σταθή ούτε το κακό ούτε η αμέλεια. Ήταν και το καλό πολύ και αγωνιστικό πνεύμα υπήρχε, γι' αυτό ένας αμελής δεν μπορούσε να σταθή. Τον έπαιρναν σβάρνα οι άλλοι. Θυμάμαι, μία φορά στην Θεσσαλονίκη περιμέναμε τα φανάρια, για να περάσουμε από το ένα πεζοδρόμιο στο άλλο. Σε μία στιγμή αισθάνθηκα ένα κύμα να με σπρώχνη προς τα εμπρός, γιατί όλοι πήγαιναν προς τα εκεί. Μόλις που σήκωνα το πόδι και προχωρούσα. Θέλω να πω δηλαδή ότι, όταν όλοι πάνε προς ένα μέρος, ένας, και να μη θέλη να πάη, δυσκολεύεται να μην πάη, γιατί τον πάνε οι άλλοι. Σήμερα, αν κάποιος θέλη να ζήση τίμια και πνευματικά, δεν χωράει στον κόσμο, δυσκολεύεται.
Και αν δεν προσέξη, θα τον πάρη ο κατήφορος, το κοσμικό κανάλι. Παλιότερα, ήταν πολύ το καλό, πολλή η αρετή, πολύ το καλό παράδειγμα, και το κακό πνιγόταν στο πολύ καλό και η λίγη αταξία που υπήρχε στον κόσμο ή στα Μοναστήρια δεν φαινόταν και ούτε έβλαπτε. Τώρα τί γίνεται; Το κακό παράδειγμα είναι πολύ, και το λίγο καλό που υπάρχει, περιφρονείται. Γίνεται δηλαδή το αντίθετο, πνίγεται το λίγο καλό στο πολύ κακό, και έτσι κυβερνάει το κακό.
Όταν ένας άνθρωπος ή ένα σύνολο ανθρώπων έχη αγωνιστικό πνεύμα, αυτό πολύ βοηθάει. Γιατί, όταν ένας προχωράη πνευματικά, δεν ωφελεί μόνον τον εαυτό του, αλλά βοηθάει και τον άλλον που τον βλέπει. Και ένας που είναι χαλαρός, πάλι το ίδιο, επιδρά και στους άλλους. Όταν ο ένας χαλαρώνη, ο άλλος χαλαρώνη, τελικά, χωρίς να το καταλαβαίνουν, δεν μένει τίποτε. Γι' αυτό το αγωνιστικό πνεύμα πολύ θα βοηθήση μέσα σ' αυτήν την χαλάρωση που υπάρχει. Αυτό θα πρέπη να το προσέξουμε πολύ, γιατί έφθασαν δυστυχώς σε τέτοιο σημείο οι σημερινοί άνθρωποι, που κάνουν και νόμους ακόμη χαλαρούς και τους επιβάλλουν και στους αγωνιζομένους να τους εφαρμόσουν. Γι' αυτό οι αγωνιζόμενοι όχι μόνο δεν πρέπει να επηρεάζωνται από το κοσμικό πνεύμα, αλλά και να μη συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους κοσμικούς και νομίζουν ότι είναι άγιοι και μετά χαλαρώνουν και γίνονται χειρότεροι και από τους πιο κοσμικούς. Στην πνευματική ζωή δεν θα βάλη κανείς για πρότυπό τους κοσμικούς αλλά τους Αγίους. Καλά είναι να παίρνη κάθε αρετή και να βρίσκη τον Αγιο που την είχε, να μελετά τον βίο του, και τότε θα βλέπη ότι δεν έχει κάνει τίποτε και να προχωρή με ταπείνωση. Στο στάδιο αυτοί που τρέχουν, δεν κοιτάζουν πίσω να δουν που βρίσκονται οι τελευταίοι, γιατί, αν το κάνουν, θα μείνουν αυτοί τελευταίοι. Όταν προσπαθώ να μιμηθώ τους προχωρημένους, η συνείδηση λεπτύνεται. Όταν όμως βλέπω τους πίσω, δικαιολογώ τον εαυτό μου και λέω ότι δεν είναι σπουδαία τα σφάλματά μου εν συγκρίσει με τα δικά τους. Επαναπαύομαι στον λογισμό μου ότι υπάρχει και ο κατώτερός μου. Έτσι πνίγω την συνείδηση μου η καλύτερα, καταλήγω να έχω μία καρδιά σοβαντισμένη, αναίσθητη.

(οσίου Παΐσίου Λόγοι τόμος Α σελ. 32-34)

Ι 
 Η αγάπη που προκαλείται από εξωτερικά πράγματα μοιάζει σαν τη φλογίτσα που τρέφεται με λάδι, και που το λάδι την κρατάει αναμμένη. Ή σαν το χείμαρρο που σχηματίζεται από τη βροχή, και που, αν λείψει η βροχή, η ύλη που τον αποτελεί, τότε η ροή του παύει. Η αγάπη όμως που προέρχεται από το Θεό είναι σαν την πηγή που αναβρύζει χωρίς ποτέ να στερεύει. Γιατί Αυτός μόνος είναι της αγάπης πηγή και ύλη της αστείρευτη. Ισαάκ Σύρος

II
 Όταν αρχίσει κανείς να αισθάνεται πλούσια μέσα του την αγάπη του Θεού, τότε αρχίζει να αγαπά και τον πλησίον με αίσθηση πνευματική. Αυτή ακριβώς είναι η αγάπη για την οποία μιλάνε όλες οι άγιες Γραφές. Η σαρκική* αγάπη διαλύεται πολύ εύκολα, αν βρεθεί μια μικρή αιτία, γιατί δεν τη δένει η πνευματική αίσθηση. Όμως στην ψυχή όπου ενεργεί ο Θεός, κι αν ακόμα την πληγώσουν, δεν λύνεται μέσα της ο δεσμός της αγάπης. Η ψυχή αυτή θερμαίνεται μόνη της με τη θέρμη της αγάπης του Θεού και πολύ γρήγορα ξαναβρίσκει τον δρόμο προς το καλό. Και, με πολλή χαρά, ξαναγεμίζει με την αγάπη του πλησίον, ακόμα κι αν έχει προσβληθεί ή ζημιωθεί σοβαρά. Γιατί η πίκρα της έχθρας σβήνει μέσα στη γλυκύτητα του Θεού.
Διάδοχος Επίσκοπος Φωτικής

«Χωρίς την Αγάπη τι απομένει πια στους ανθρώπους; Τους απομένει αυτό που ήταν πάντα δικό τους: το σύθαμπο μέσα στο οποίο αγωνίζονται χωρισμένοι από τον Χριστό, ένα σύθαμπο φτιαγμένο από λίγη αγάπη, λίγο μίσος και μπόλικη αδιαφορία, ένα σύθαμπο μέσα στο οποίο οι άνθρωποι είναι ξένοι μεταξύ τους, όπου οι σχέσεις τους είναι εύθραυστες, στεριωμένες σε επαφές που συνεχώς σπάζουν και σε δεσμούς που χαλαρώνουν και διαλύονται».
Αρχιεπ. Άντονι Μπλουμ
*σαρκική αγάπη = έχει την έννοια όχι της σωματικής αλλά αυτής που αποκλείει την πνευματική αγάπη. Αφορά λοιπόν στο είδος εκείνο της σχέσης που εκμεταλλεύεται και χρησιμοποιεί τον άλλον άνθρωπο.

(Ελένη Κονδύλη, Μικρή Φιλοκαλία της καρδιάς, εκδ. Ατέρμονον, σελ. 24-25)

Η μακαριστή Γερόντισσα Πορφυρία αποκάλυψε ένα περιστατικό με τον Άγιο Πορφύριο, τότε πού ήταν πολύ άρρωστος και είχε δει την Παναγία. Διηγήθηκε τα εξής:

«Ο Άγιος νοσηλευόταν σε εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση στην Πολυκλινική Αθηνών. Εγώ ήμουν δίπλα του και τον πρόσεχα. Ήμουν πολύ λυπημένη, γιατί οι γιατροί είπαν πώς λίγο-λίγο πέφτει σε κώμα. Έβλεπα πώς σιγά-σιγά σβήνει η ζωή του και έκανα προσευχή όσο μπορούσα. Φοβήθηκα πώς θα έφευγε. Ήταν στην ίδια κατάσταση για πολλές ημέρες. Ώσπου…

Μια μέρα έβγαλε μια κραυγή και άρχισε να κινείται. Λίγο έλειψε να πέσει από το κρεβάτι. Είδα πώς έκανε προσπάθεια να μιλήσει. Έκανε ένα “ά-α-α…”, σαν κάτι να είδε. Από τότε άρχισε να καλυτερεύει η υγεία του. Πέρασαν όμως αρκετές ημέρες μέχρι να συνέλθει. Όταν πια άρχισε να μιλάει, τον ρωτούσα επίμονα τί συνέβη τότε, τί ήταν αυτό πού έβλεπε και κινήθηκε και φώναξε ενώ ήταν σε κώμα. Τον ρώτησα αν είχε δει κάποιον Άγιο. Ο Γέροντας μού απάντησε:

– Την Παναγία είδα. Περνούσε ψηλά πάνω σε ένα λευκό σύννεφο με χιλιάδες Αγγέλους και την παρακαλούσα να με πάρει μαζί της. Αλλά η Χάρη της με θεράπευσε, αφού με ευλόγησε φεύγοντας, ενώ οι Άγγελοι υμνούσαν και δοξολογούσαν δεξιά και αριστερά. Εγώ προσπαθούσα να πάω κοντά της, γι’ αυτό κινήθηκα και φώναξα. Όμως εκείνη, με σταύρωσε και έφυγε»….

«Την Παναγία μας πολύ την αγαπάω. Μικρός στο Άγιον Όρος πολύ την «λάτρευα”. Είχα μια εικονίτσα της Παναγίας κάτω απ’ το μαξιλάρι μου. Πρωί και βράδυ την ασπαζόμουνα. Μ’ αυτήν ζούσα νύκτα-μέρα. Σ’ αυτήν κατέφευγα, ό,τι κι αν μού συνέβαινε. Τι να σάς πω… Καλύτερα από μάνα. Δεν ήθελα τίποτε άλλο. Τα είχα όλα….»

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: «Ο Άγιος Πορφύριος τιμά την Παναγία» – ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ ΑΒΕΕ

Ήταν κάποτε 2 φίλοι, όπου ο ένας ήταν θρησκεύομενος και κατόρθωσε τον άλλον, που ήταν ένας πολύ αμαρτωλός, να τον πείσει να εξομολογηθεί για πρώτη φορά.
Όταν τελείωσαν την εξομολόγηση και πήραν το δρόμο της επιστροφής, ο θρησκεύουμενος ρωτάει τον φίλο του, τί κανόνα του έβαλε ο εξομολόγος.
- Κανένα, απάντησε εκείνος, μάλιστα με άφησε να Κοινωνήσω.
Παραξενεύτηκε τόσο πολύ ο θρησκεύομενος με αυτά που άκουσε από τον φίλο του, που επέστρεψε πίσω στον εξομολόγο, να του ζητήσει το λόγο. Τον ρώτησε λοιπόν, για ποιό λόγο άφησε τον φίλο του να Κοινωνήσει, αφού ερχόταν για πρώτη φορά να εξομολογηθεί, ενώ τον ίδιο δεν τον άφησε να Κοινωνήσει, ενώ εξομολογείται συνέχεια και μάλιστα χρόνια:
Και ο πνευματικός του είπε:
- Πράγματι ο φίλος σου είχε πολλές και βαριές αμαρτίες. Αυτές τις αμαρτίες τις εξέλαβα σαν ξύλα, που τα συγκέντρωσα σε ένα μέρος. Στο τέλος τον ρώτησα, αν έχει εχθρούς και αν τους συγχώρεσε. Και αυτός με απάντησε, ότι έχει εχθρούς, τους οποίους συγχώρεσε. Αυτό που με είπε, το εξέλαβα σαν ένα σπίρτο που με έδωσε και βάζω με αυτό μια φωτιά στα ξύλα και τα έκαψα! Χάθηκαν, γι΄αυτό και του είπα να Κοινωνήσει. Εσύ πάλι όταν ήρθες μέσα, με είπες ότι νηστεύεις, προσεύχεσαι και κάνεις ελεημοσύνες. Αυτό το πράγμα το εξέλαβα σαν ένα πολύ καλό αλεύρι, που το έβαλα σε μια σκάφη για να το ζυμώσω. Σε έθεσα το ίδιο ερώτημα, αν έχεις εχθρούς και αν τους συγχώρεσες. Και με είπες, ότι έχεις εχθρούς, αλλά δεν τους συγχώρεσες. Μάλιστα συμπλήρωσες λέγοντας, ότι με αυτά που σε έκαναν οι εχθροί σου, αν ήμουν και εγώ στη θέση σου, δεν θα τους συγχωρούσα. Αυτό το πράγμα, που με είπες, το εξέλαβα σαν ένα πικρό προζύμι και το έβαλα να ζυμώσω το αλεύρι σου, αλλά το αλεύρι σου χάλασε όλο και το πέταξα. Γι΄αυτό και δεν σε επέτρεψα να Κοινωνήσεις...
+ Δημήτριος Παναγόπουλος Ιεροκήρυκας

(αληθινό περιστατικό μιας αδελφής μας). 

   Είμαι διαχειρίστρια σε μία πολυκατοικία. Ένας εκ των ιδιοκτητών δημιουργεί διαφόρων ειδών προβλήματα και έχω περάσει μεγάλες περιόδους έντονης μνησικακίας για αυτό το άτομο.
Τα τελευταία χρόνια, επειδή κατάλαβα ότι η μνησικακία είναι δηλητήριο για μένα, αποφάσισα και τον συμπεριέλαβα, αυτόν και την οικογένειά του, στην καθημερινή μου προσευχή. Σιγά-σιγά μαλάκωσα μέσα μου και άρχισα μέχρι και να δείχνω κατανόηση για τη στάση του. Το τελευταίο διάστημα όμως είχε αφήσει πάλι απλήρωτα κοινόχρηστα 8 μηνών. Και είναι επιβεβαιωμένο ότι δεν έχει οικονομικό πρόβλημα. Απλά θέλει να δημιουργεί προβλήματα. Άλλοι ένοικοι με προέτρεπαν να τον πάρω τηλέφωνο και να του ζητήσω τον λόγο. Εγώ το αρνιόμουν λέγοντας ότι αφού ξέρει ότι χρωστάει τί νόημα θα είχε. Απλά θα οδηγούμασταν σε σύγκρουση.
   Παράλληλα χρησιμοποιώ εδώ και χρόνια το Κουτί του Θεού. Είναι ένα κουτί στο οποίο έχω βάλει διάφορα εικονισματάκια, κομποσκίνια, λίγο λιβάνι και εκεί μέσα βάζω σημειώματα που γράφω στον Κύριο όταν χρειάζομαι τη βοήθεια και την καθοδήγησή Του για ένα θέμα. Είχα γράψει λοιπόν και για αυτήν την περίπτωση παρακαλώντας Τον να με φωτίσει πώς να χειριστώ το θέμα και παράλληλα να φωτίσει και αυτόν να λειτουργήσει για το κοινό καλό της πολυκατοικίας.
   Ενώ λοιπόν σκεφτόμουν να συγκαλέσω μία έκτακτη γενική συνέλευση για να συζητήσουμε όλοι μαζί το θέμα, συνεχίζοντας παράλληλα τις πρωινές μου προσευχές για το άτομό του, ένα πρωινό χτυπάει η πόρτα μου και μου φέρνει τα 2/3 των κοινοχρήστων που χρωστούσε. Για μένα ήταν ένα θαύμα. Ένα από τα θαύματα που με βοηθούν να αντιμετωπίζω την καθημερινότητά μου υπενθυμίζοντάς μου ότι ο Κύριος είναι πάντα εκεί για εμένα, αρκεί εγώ να ζητήσω τη βοήθειά Του.

"Εχουμε εδώ την εορτή της Εισόδου της Θεοτό­κου στο Ναό. Το θέμα της εορτής είναι πολύ απλό: ένα κοριτσάκι προσάγεται από τους γονείς του στο ναό των Ιεροσολύμων. Δεν υπάρχει τίποτε το ιδιαί­τερα αξιοσημείωτο στο γεγονός αυτό, επειδή την εποχή εκείνη αυτό αποτελούσε μια γενικά αποδεκτή συνήθεια καί πολλοί γονείς έφερναν τα παιδιά τους στο ναό ως σημείο προσαγωγής τους στον Θεό, ως ένδειξη πώς δίνουν στη ζωή τους έναν ουσιαστικό σκοπό καί νόημα, πώς τα φωτίζουν από μέσα με το φως μιας ανώτερης εμπειρίας.

Στήν περίπτωση όμως της Παναγίας, όπως μας το υπενθυμίζει ή Ακολουθία της ημέρας, οδήγησαν το παιδί στα " Άγια των Αγίων", στον τόπο πού κανείς άλλος, εκτός από τους ιερείς, δεν επιτρεπόταν να πάει,στο μυστικό εσωτερικό Ιερό του ναού. Το όνομα του κοριτσιού είναι Μαρία. Είναι ή μελλοντική μητέρα του Ίησού Χρίστου, μέσω του οποίου, σύμφωνα με τη Χριστιανική πίστη, ό ίδιος ο Θεός ήλθε στον κόσμο για να ενωθεί με το ανθρώπινο γένος, να μοιραστεί τη ζωή του καί να αποκαλύψει το θείο της περιεχόμενο. Είναι όλα αυτά παραμύθια; "Η είναι κάτι πού μας δόθηκε καί πού αποκαλύπτεται εδώ, κάτι πού σχετίζεται άμεσα με τη ζωή μας, κάτι πού δεν μπορεί ίσως να εκφραστεί με λόγια της καθημερινής ζωής;

Αυτός είναι ό μεγαλειώδης, ό ογκώδης, ό ιεροπρεπής ναός της Ιερουσαλήμ. Καί για αιώνες εκεί. πίσω από αυτούς τους βαρείς τοίχους, ένα πρόσωπο μπορούσε να έρθει σε επαφή με τον Θεό. Τώρα όμως ό ιερέας παίρνει από το χέρι τη Μαρία καί την οδηγεί στο Ιερότερο τμήμα του Ναού καί εμείς ψάλλουμε "Ό καθαρώτατος ναός του Σωτηρος... σήμερον εισάγεται εν τω οίκω Κυρίου...", Αργότερα, στο ευαγγελικό ανάγνωσμα, ό Χριστός λέει, "Λύσατε τον ναόν τούτον καί εν τρισίν ήμέραις έγερώ αυτόν", καί ό Ευαγγελιστής συμπληρώνει, "εκείνος δε έλεγεν περί του ναού του σώματος αυτού" (Ίωάν. 2,19,21).
Το νόημα όλων αυτών των γεγονότων, των λέξεων καί των σκέψεων είναι απλό: από τώρα καί στο έξης ό ίδιος ό άνθρωπος γίνεται ναός. Ούτε πέτρινος, ούτε θυσιαστήριο, αλλά ό άνθρωπος -ή ψυχή του, το σώμα του καί ή ζωή του -γίνεται ή ιερή καί θεία καρδία του κόσμου, τα "αγία των αγίων". Ό ένας ναός, ή Παναγία - ζών καί ανθρώπινος - οδηγείται σ' έναν άλλο ναό φτιαγμένο από πέτρα, καί ολοκληρώνει έτσι εκ των ένδον τη σημασία καί το νόημα του.

Μ' αυτό το γεγονός ή θρησκεία, καί ακόμη περισσότερο ή ζωή, υφίσταται μια πλήρη μεταβολή της ισορροπίας της. Αυτό πού τώρα εισέρχεται στον κόσμο είναι μια διδασκαλία που δεν τοποθετεί τίποτε άλλο υψηλότερα από τον άνθρωπο, επειδή ό ίδιος ό Θεός αναλαμβάνει τη μορφή ανθρώπου για ν' αποκαλύψει την κλήση καί το νόημα του ανθρώπου ως θεϊκού πλάσματος. Από το σημείο αυτό κι έπειτα ό άνθρωπος είναι ελεύθερος. Τίποτε πλέον δεν βρίσκεται από πάνω του, επειδή ό ίδιος ό κόσμος είναι δικός του ως δώρο του Θεού, για να εκπληρώσει έτσι ό άνθρωπος τον θεϊκό του προορισμό.
Από τη στιγμή πού ή Παναγία εισήλθε στα "άγια των αγίων", ή ίδια ή ζωή έγινε Ναός. Κι όταν εορτάζουμε τα Εϊσόδιά της, εορτάζουμε το θειο νόημα του ανθρώπου καί τη λαμπρότητα της υψηλής του κλήσεως. Δεν γίνεται λοιπόν να εξαφανιστούν καί να ξεριζωθούν όλ'αυτά από τη μνήμη του ανθρώπου.

Αλεξ.Σμέμαν-Η ΠΑΝΑΓΙΑ
Εκδ.''Ακρίτας''

…Αν όλοι εμείς οι μεγάλοι πρέπει όλη τη ζωή μας να είμαστε στενά ενωμένοι με το Αληθινό Κλήμα, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και να τρεφόμαστε με το ζωοποιό χυμό από τη Θεία Ρίζα, το ίδιο αυτό ισχύει και για τα μικρότερα κλήματα του Αμπελιού, τα πιο μικρά πράσινα φύλλα και τα μικρά τρυφερά άνθη, που ανθίζουν στο άγιο Κλήμα. Αυτά τα άνθη, τα φύλλα και τα μικρά κλήματα είναι τα παιδιά μας, τα οποία φροντίζουμε με τρυφερότητα, τα οποία αγαπάμε σαν την καρδιά μας.

Έχουν μεγάλο χρέος και ευθύνη ενώπιον του Θεού εκείνοι οι χριστιανοί, οι οποίοι δεν εκτελούν το ιερό καθήκον τους να προστατεύουν τα μικρά τους παιδιά, και όχι μόνο τα παιδιά αλλά και τα βρέφη, από τους εχθρικούς ανέμους, οι οποίοι μπορούν να τα αποκόψουν από το Κλήμα του Χριστού και να τα πάνε πολύ μακριά και να τα ρίξουν στη σκόνη και στο βόρβορο, όπου θα τα πατήσουν με τα πόδια τους οι εχθροί της ανώτατης αλήθειας και του αγαθού.

Ο Ιωακείμ και η Άννα, οι γονείς της Υπεραγίας Παρθένου Μαρίας, το είχαν καταλάβει πολύ καλά. Μόνο τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής της μικρής, η οποία είχε εκλεχτεί από τον Θεό για να υπηρετήσει το μέγα μυστήριο της ενσάρκωσης του Υιού του Θεού, οι γονείς απολάμβαναν την χαρά της ζωής μαζί της και της θερμής αγάπης της. Μόλις αυτή βγήκε από τη νηπιακή ηλικία την οδήγησαν στο Ναό της Ιερουσαλήμ και την άφησαν εκεί, εμπιστεύοντας την αγωγή της στον ίδιο τον Θεό.

Όχι μόνο ο Ιωακείμ και η Άννα αφιέρωσαν τον καρπό του καθαρού τους γάμου στον Θεό αλλά και πριν και μετά από αυτούς το ίδιο έκαναν οι αγίες και σοφές μητέρες, τα ονόματα των οποίων εσείς οι σημερινές μητέρες πρέπει να τα θυμάστε. Η αγία Άννα, η οποία ήταν στείρα, προσευχήθηκε θερμώς στον Θεό, δίνοντάς Του τον όρκο να αφιερώσει σ’ Αυτόν το παιδί της, αν έλυνε την ατεκνία της και θα της έδινε αγόρι. Ο Κύριος ακούσε την προσευχή της Άννας και αυτή έγινε μητέρα του μεγάλου προφήτη Σαμουήλ.

Να θυμάστε οι μητέρες και το όνομα της αγίας Μάρθας, της μητέρας του μεγάλου οσίου του Συμεών του Στυλίτου, τον οποίο, όπως και η αγία Άννα τον Σαμουήλ, τον είχε αφιερώσει η Μάρθα στον Θεό ακόμη πριν γεννηθεί. Στην πολύ νεαρή ηλικία ανέβηκε ο μέγας Συμεών στο στύλο και παρέμεινε εκεί μέχρι το θάνατό του σαν μία άσβηστη λαμπάδα ενώπιον του Θεού.

Να θυμάστε, ευσεβείς σημερινές μητέρες, πόσο μεγάλο και ιερό ενώπιον του Θεού είναι το καθήκον σας να καλλιεργείτε στα παιδιά σας τον φόβο του Θεού και να τα διαπαιδαγωγείτε στην αδιάσπαστη και αδιάκοπη ενότητα με το Αληθινό Κλήμα, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Μόνο από σας, μητέρες και πατέρες, τα παιδιά σας μπορούν να μάθουν το νόμο του Θεού, τον οποίο δεν τους διδάσκουν στα σχολεία. Και μόνο τότε θα μπορέσουν να τον μάθουν αν, εσείς οι ίδιοι, θα μελετάτε με προθυμία το νόμο αυτό στις εκκλησίες του Θεού, μαθαίνοντάς τον από τους υπηρέτες του Θεού, τους ιερείς και τους επισκόπους.

Να πηγαίνετε στους ιερούς ναούς τα παιδιά σας για να αναπνέουν, έστω και για λίγο, τον αέρα του γεμάτου όχι μόνο με θυμίαμα αλλά και μυστική χάρη των μεγάλων μυστηρίων, που τελούνται σ’ αυτόν, και τις προσευχές πολλών ανθρώπων. Δώδεκα ολόκληρα χρόνια τρεφόταν μέσα στην ιερότητα του Ναού της Ιερουσαλήμ η Υπεραγία και Άχραντος Παρθένος, η «τιμιωτέρα των Χερουβείμ, και ενδοξοτέρα ασυγκρίτως των Σεραφείμ». Οι παντοδύναμες ενώπιον του Θεού πρεσβείες Της να σας βοηθήσουν στο μεγάλο αυτό έργο της αγωγής των παιδιών σας. Αμήν.

(Αγίου Λουκά Κριμαίας, ”Λόγοι και Ομιλίες”, Εκδ. ”Ορθόδοξη Κυψέλη”)

Η ευλάβεια προς το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου

– Πέστε μας, Γέροντα, κάτι για την Παναγία.

– Τι να σας πω; Με φέρνετε σε πολύ δύσκολη θέση. Για να μιλήση κανείς για την Παναγία, πρέπει να Την ζήση.

– Γέροντα, και το όνομα της Παναγίας έχει δύναμη πνευματική, όπως και το όνομα του Χριστού;

- Ναι. Όποιος έχει πολλή ευλάβεια την Παναγία, ακούει το όνομά Της και αλλοιώνεται. Ή, αν το βρη κάπου γραμμένο, το ασπάζεται με ευλάβεια και σκιρτάει η καρδιά του. Μπορεί να κάνη ολόκληρη Ακολουθία με έναν συνεχή ασπασμό στο όνομα της Παναγίας*. Και όταν προσκυνά την εικόνα Της, δεν έχει την αίσθηση ότι είναι εικόνα, αλλά ότι είναι η Ίδια, και πέφτει κάτω λειωμένος, διαλυμένος από την αγάπη Της.

– Γέροντα, να μας λέγατε κάτι από το προσκύνημά σας στην Παναγία της Τήνου.

– Τι να πω; Μια τόσο μικρή εικόνα κι έχει τόση Χάρη! Δεν μπορούσα να ξεκολλήσω από κοντά της. Παραμέρισα λίγο, για να μην εμποδίζω τους άλλους που ήθελαν να προσκυνήσουν.

– Μερικοί, Γέροντα, σκανδαλίζονται από τα πολλά αφιερώματα που έχουν οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας.

- Να σας πω τι έπαθε μια φορά ένας πολύ απλός και ευλαβής προσκυνητής. Πήγε στην Μονή Ιβήρων και προσκύνησε την Παναγία την Πορταΐτισσα. Εκεί, η εικόνα είναι γεμάτη φλουριά. Στον γυρισμό, πηγαίνοντας για την Μονή Σταυρονικήτα, μπήκε σε λογισμούς. «Παναγία μου, είπε, εγώ ήθελα να Σε δω αλλιώς∙ απλή, όχι με φλουριά». Τι παθαίνει εν τω μεταξύ; Τον έπιασε ένας πόνος δυνατός, ζαλίστηκε και έμεινε εκεί, στην μέση του δρόμου. Άρχισε λοιπόν να ζητάη βοήθεια από την Παναγία: «Παναγία μου, έλεγε, κάνε με καλά και θα σου φέρω δυο φλουριά!». Τότε του παρουσιάστηκε η Παναγία και του είπε: «Έτσι μου τα έφεραν τα φλουριά. Μήπως εγώ τα ζήτησα; Μήπως τα ήθελα εγώ;». Και αμέσως ο πόνος σταμάτησε. Βλέπετε, επειδή είχε καλή διάθεση, πολλή πίστη, τον βοήθησε η Παναγία. Εγώ μερικές φορές εκεί στο Καλύβι, όταν θέλω να προσευχηθώ στην Παναγία, σκέφτομαι: «Πώς να πάω πίσω με άδεια χέρια να Την παρακαλέσω;». Κόβω λίγα αγριολούλουδα, τα πηγαίνω στην εικόνα Της και λέω: «Παναγία μου, πάρε αυτά τα λουλούδια από το Περιβόλι Σου». Πριν πάω στο Άγιον Όρος, άκουγα να λένε ότι είναι «το Περιβόλι της Παναγίας» και περίμενα να δω λουλούδια, δένδρα οπωροφόρα κ.λπ. Όταν πήγα και είδα άγριες καστανιές, κουμαριές, κατάλαβα ότι είναι πνευματικό το περιβόλι της Παναγίας. Αργότερα ένιωσα μέσα σε αυτό και την παρουσία Της.

– Πώς θα αισθανθώ, Γέροντα, την παρουσία της Παναγίας, για να μου θερμάνη την καρδιά;

– Μια που φέρεις το όνομα της Μεγάλης Μητέρας του Χριστού και κατά χάριν Μητέρας όλων των ανθρώπων, να Την επικαλήσαι συνέχεια: «Παναγία μου, να λες, Εσύ που καταδέχτηκες να έχω το όνομά Σου, βοήθησέ με να ζήσω όπως είναι ευάρεστο σ’ Εσένα. Άλλοι μόνον το όνομά Σου ακούνε και συγκινούνται, κι εγώ τι κάνω;». Εύχομαι η Παναγία μας να μένη συνέχεια κοντά σου και να σε σκεπάζη σαν το κλωσσοπούλι κάτω από τα Αγγελικά φτερά Της.

* Ο Γέροντας από πολλή ευλάβεια στην Υπεραγία Θεοτόκο κάποιες φορές ασπαζόταν διαρκώς το όνομά Της

("Περί προσευχής", Γέροντος Παΐσιου Αγιορείτου, Λόγοι ς’, Ιερόν Ησυχαστήριον Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2017, σελ. 83-85)