135. Τι φρονούν σχετικά οι Ρωμαιοκαθολικοί; Φαίνεται μάλλον να παραθεωρούν την εξ υποκειμένου εκτίμηση των εκτάκτων έργων. Τα έργα αυτά κατ’ αυτούς είναι υπέρτακτα (Opera supererogationes), δηλαδή ξεφεύγουν από τον κύκλο των κοινών καθηκόντων του ανθρώπου και έχουν περισσεύουσαν αξιομισθία, η οποία μπορεί να διατεθεί υπέρ των υστερούντων μελών της Εκκλησίας. Τα διδάγματα αυτά είναι επιλήψιμα και επικίνδυνα. Επιλήψιμα, διότι η έννοια της περισσεύουσας αξιομισθίας των υπερτάκτων έργων προσκρούει στην αξιομισθία του Κυρίου της οποίας συγχωρούνται οι αμαρτίες του ανθρώπου και στη χάρη του Αγίου Πνεύματος δια της οποίας τελούνται όλα τα αγαθά έργα. Επικίνδυνα δε, γιατί προάγουν στην ευαγγελική…

134. Ποιά είναι τα έργα τα οποία οφείλει να τελεί ο αναγεννημένος πιστός; α) Αυτά που είναι υποχρεωτικά για όλους τους πιστούς. Είναι οι εντολές του Θεού που υπάρχουν στις δύο Διαθήκες του, κυρίως στο Δεκάλογο της Π. Διαθήκης. Ο κάθε πιστός πρέπει, κατά το μέτρο των δυνάμεων και των δυνατοτήτων του, να τηρεί το νόμο του Θεού, να μη φονεύει, να μη μοιχεύει, να μην κλέβει, να αγαπά, το Θεό και τον πλησίον του κ.λπ. Η καταπάτηση των εντολών του Θεού συνεπάγεται την τιμωρία του ανθρώπου, σε ακραίες δε περιπτώσεις και αν δεν διορθωθεί εν τω μεταξύ, μπορεί ο…

133. Είναι δυνατή η πλήρωση του ευαγγελικού νόμου; Ο ευαγγελικός νόμος εκφράζει το θέλημα του Θεού, όπως αυτό καταγράφτηκε στις δυο διαθήκες του, την Παλαιά και την Καινή. Εφόσον δε το θέλημα του Θεού είναι άγιο, έτσι και ο νόμος ο εκφράζων αυτό είναι άγιος. Ο νόμος εκφράζεται με τη μορφή εντολών, τις οποίες ο πιστός καλείται να εκτελεί. Με την τέλεση των εντολών εμπνεομένων από την πίστη και τη ζωογόνο πνοή της χάριτος, ο χριστιανός πιστοποιεί την κλήση του, εκφράζει την αυτοσυνειδησία του ως ζωντανό μέλος του σώματος του Χρίστου, προάγεται στην αρετή και την πνευματική του τελείωση και…

132. Υπάρχουν δύο δικαιώσεις; Η θεωρία περί δύο δικαιώσεων διατυπώθηκε από προτεστάντες θεολόγους, υιοθετηθείσα και από ορθοδόξους (Αντώνιος, Μακάριος, Δαμαλάς) για να συμβιβασθεί η διδασκαλία της Γραφής, η οποία άλλοτε μεν ομιλεί περί δικαιώσεως και σωτηρίας εκ πίστεως, άλλοτε δε δια πίστεως ενεργουμένης εν αγάπη. Κατά τη θεωρία, η δικαίωση δια πίστεως τελείται εδώ κάτω στη γη, ενώ η δεύτερη δια πίστεως και αγαθών έργων θα γίνει κατά την καθολική κρίση. Ο Χριστός δηλαδή όσους εδικαίωσε κατά το βαπτισμα δια της πίστεως, θα δικαιώσει για δεύτερη φορά κατά την κρίση με βάση την πίστη και τα αγαθά έργα τους. Στη…

131. Είναι τα αγαθά έργα αξιόμισθα; Σε αντίθεση με την προτεσταντική αρχή η οποία αποκλείει τα αγαθά έργα εκ της δικαιώσεως και σωτηρίας, δεχόμενη ότι ο άνθρωπος σώζεται μόνο από τη χάρη του Θεού δια της πίστεως, η ορθόδοξη πίστη αναγνωρίζει τη θέση των αγαθών έργων στη δικαίωση, όχι βέβαια εκείνων που γίνονται κατά το προπαρασκευαστικό στάδιο της δικαιώσεως (γιατί η ψυχή του ανθρώπου είναι ακόμα μολυσμένη), αλλά των έργων που γίνονται με την πνοή της χάριτος στις αναγεννημένες ψυχές, απονέμοντας σ’ αυτά σχετική αξιομισθία. Τα αγαθά έργα, ως καρποί και ένδειξη της ζωντανής πίστεως, αποτελούν απαραίτητη υποκειμενική συνθήκη για…

130. Ποιοι είναι οι όροι της δικαιώσεως κατά τους Διαμαρτυρομένους; Κατά την προτεσταντική εκδοχή κύριος και αποκλειστικός όρος της δικαιώσεως είναι η πίστη. Σ’ αυτή δεν έχουν θέση τα όποια έργα του ανθρώπου είτε κατά το προπαρασκευαστικό στάδιο της δικαιώσεως είτε μεταταύτα. Ο αποκλεισμός των αγαθών έργων από τη δικαίως και σωτηρία είναι φυσική ακολουθία των περί αρχέγονης δικαιοσύνης και πτώσεως του ανθρώπου διδαγμάτων τού Προτεσταντισμού. Εφόσον κατά τη βασική προτεσταντική αρχή δια της πτώσεως καταστράφηκε ολοσχερώς το «κατ’ εικόνα» με συνέπεια να νεκρωθεί η πνευματική φύση τού ανθρώπου, ό,τι καλό κι αν κάνει αυτός φέρει το χαρακτήρα της αμαρτίας…

129. Ποια είναι η περί δικαιώσεως διδασκαλία των Διαμαρτυρομένων; Η περί δικαιώσεως του ανθρώπου προτεσταντική εκδοχή δεν είναι όμοια με την ορθόδοξη και τη ρωμαιοκαθολική. Δεν είναι εσωτερική αναγέννηση της ψυχής δια της δυνάμεως του παναγίου Πνεύματος, όπως δέχονται αυτές, αλλά εξωτερική από το Θεό ανακήρυξη του ανθρώπου ως δικαίου, χωρίς να καταλογίζονται σ’ αυτόν οι αμαρτίες του, ένεκα της δικαιοσύνης του Χριστού. Είναι απλά μια δικαστική απόφαση του Θεού, χωρίς το εσωτερικό περιεχόμενο του πράγματος. Η Αυγουσταία Ομολογία λέγει: «Δικαιούν κατά την δικανικήν συνήθειαν σημαίνει απολύειν τον ένοχον και κηρύττειν δίκαιον, αλλά δια ξένην δικαιοσύνην, την μεταδιδομένην εις η…

128. Ποιοι είναι οι όροι της δικαιώσεως; Είναι δύο: η πίστη και τα αγαθά έργα. Η πίστη η δικαιούσα τον άνθρωπο δεν είναι μόνο απλή συγκατάθεση του νου στην αλήθεια του Θεού, δηλαδή μια νοητική αποδοχή του θεωρητικού μέρους των δογματικών αληθειών της πίστεως, όπως αυτές περιέχει η θεία αποκάλυψη (οι πήγες της πίστεως). Μια τέτοια πίστη είναι άχρηστη για τον άνθρωπο. Αυτή μπορούν να έχουν και τα δαιμόνια, που πιστεύουν και φρίσσουν, χωρίς αυτό να τα βοηθεί σε τίποτε. Αλλά, παράλληλα με τη νοητική παραδοχή, η πίστη είναι και αφοσίωση της ψυχής στο λυτρωτικό αγαθό, ένθερμη πεποίθηση στην πρόνοια…

127. Μπορεί ο άνθρωπος να εκπέσει της δικαιώσεως; Βεβαίως μπορεί. Όπως δηλαδή ο πιστός συμπράττων με τη χάρη του Θεού μπορεί να προχωρήσει στον αγιασμό, την ένωσή του με το Θεό και τη δόξα του κληρονομώντας την αιώνια ζωή, έτσι ο ίδιος, αν αδιαφορήσει για το πνευματικό αγαθό και κυριευθεί από το αμαρτητικό της φύσεως του καταπατώντας το νόμο του Θεού και πράττοντας έργα αισχύνης και φθοράς, μπορεί να εκπέσει της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος και να χαθεί. Η αμαρτία είναι το μέτρο εκπτώσεως του ανθρώπου από το αγαθό της δικαιώσεως. Αν και δεν είναι πάντα ευχερής και ακίνδυνη η…

126. Υπάρχουν διαβαθμίσεις στη δικαίωση; Βεβαίως υπάρχουν. Αφού η δικαίωση δεν είναι κάτι εξωτερικό στον άνθρωπο, αλλά έχει άμεση σχέση με το εσώτερο βάθος της πνευματικής του φύσεως και συναρτάται προς την ελεύθερη συνέργεια του λογικού όντος, είναι φυσικό να μην είναι όμοια σε όλους τους δικαιωμένους, αλλά να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αυτό θα εξαρτηθεί από το βαθμό προσοικειώσεως της δικαιώσεως και το μέτρο συνεργασίας των ανθρώπων με τη χάρη του Θεού. Καθόσον δε οι άνθρωποι συνεργάζονται διαφορετικά, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, με τη δύναμη του Θεού, κατ’ ανάλογο τρόπο θα ποικίλλει και ο βαθμός αγιασμού των…