Ούκ έστιν ώδε ηγέρθη (Ματθαίου κη΄6 ). 
Ο θρίαμβος του Φωτός! Οι φρουροί, άγρυπνοι φυλάνε τον σφραγισμένο τάφο. Οι σταυρωταί του Ιησού κοιμούνται ικανοποιημένοι. Οι μαθηταί ταλαντεύονται στο πέλαγος της αμφιβολίας. Και ο Ιησούς είναι αναστημένος! Το Φώς ενίκησε το σκοτάδι.
Η ανάστασις του Ιησού είναι η νίκη του Θεανθρώπου, αλλά και η γελοιοποίησις των εχθρών του. Επίστευσαν στην παντοδυναμία της λογικής. Του ψεύδους. Στην εγγύησι των σφραγίδων. Στην ασφάλεια των όπλων και τη δύναμι των στρατιωτών. Στηρίχθηκαν στην αληθοφάνεια της ψευτοδίκης. Θεμελίωσαν το θεοκτόνο εγχείρημα τους στην αριθμητική της απιστίας. Και καυχήθηκαν πως κατώρθωσαν το «τέλειο έγκλημα». Εκτός από μια μικρή «λεπτομέρεια», που ήταν και ο κρυφός τους φόβος: «Εκείνος ο πλάνος είπεν έτι ζών, μετά τρεις ημέρας εγείρομαι... και έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης» (Ματθ. κζ’ 63-65). Όπως ακριβώς και συνέβη. Ο Ιησούς ανέστη και η πλάνη των εχθρών του απεδείχθη «χείρων της πρώτης». Έπειτα από την Ανάστασι, αν οι εχθροί του Ιησού ήταν συνεπείς, θάπρεπε ή να πιστεύσουν ή να εξαφανισθούν από το πρόσωπο της γης. Άλλη λύσις δεν υπήρχε. Ήταν οι φοβερά απατημένοι. Οι ωλοκληρωτικά χαμένοι και ηττημένοι. Θάπρεπε να εξαφανισθούν στους λόγγους, στις ερημιές... (Μήπως αυτό έγινε με τον «περιπλανώμενο Ιουδαίο;»).
Όσοι εχθρεύονται τον Ιησού, θα πρέπει να ντρέπωνται για τον εαυτό τους. Ό,τι τους μένει, μετά την Ανάστασι του, είναι το όνειδος, η πλάνη και η ήττα. Σταυρώνουν τον Ιησού για να τον εξοντώσουν κι’ Εκείνος ζη. Θάβουν τον Ιησούν για να τον εξαφανίσουν κι’ Εκείνος ανασταίνεται. Φυλάνε τις σφραγίδες του τάφου, που είναι κενός. Αρνούνται τον λόγο του κι’ αυτός αποδεικνύεται αληθινός και αιώνιος. Παλεύουν, αγωνίζονται, συνασπίζονται, ψεύδονται, χειροδικούν, παρανομούν για να σβήσουν το Φως. Και τελικά δεν το κατορθώνουν. Τι φοβερή ντροπή για ένα αντίπαλο... Όσοι πιστεύομε στον Αναστημένο Κύριο, ας τον δοξάζωμε για την μεγάλη και απόλυτη νίκη του.
« Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού ».
τη μια των Σαββάτων ( Ιωάννου κ’ 1)
Από τα χαράματα της Κυριακής αρχίζει το μυστήριο της Oγδόης βιβλικής Ημέρας. Είναι η Ημέρα της Αναστάσεως, η απαρχή της αιωνιότητος. Η ανάστασις του Ιησού είναι το ορόσημο, που δηλώνει την έναρξι της καινούργιας βιβλικής Ημέρας. Της Oγδόης. Η Ημέρα έχει δύο όψεις. Η μια όψις της Oγδόης Ημέρας αποκαλύπτεται στη ζωή και τη λατρεία της Εκκλησίας. Οι άνθρωποι μέσα στην Εκκλησία προγεύονται την Ογδόη Ημέρα, την αιωνιότητα. Η άλλη όψις θ’ αποκαλυφθή μετά την κοινή Ανάστασι και τη δευτέρα Παρουσία του Χριστού. Τότε θ’ αρχίση οριστικά η Oγδόη και ατελεύτητη Ημέρα της αιωνιότητος.
Στις έξι κοσμογονικές Ημέρες ο Θεός Πατέρας δια του Θεού Λόγου εν Αγίω Πνεύματι δημιουργεί τον πνευματικό και υλικό κόσμο και τον άνθρωπο. Την έβδομη Ημέρα ο Υιός του Θεού «εν ονόματι του Θεού Πατρός και εν Πνεύματι Αγίω» εργάζεται και ολοκληρώνει τη σωτηρία του πεπτωκότος ανθρώπου. Την Oγδόη Ημέρα (πρώτη φάσις) το Άγιον Πνεύμα «συν Πατρί και Υιώ» απεργάζεται τη σωτηρία και την αποκατάστασι των πάντων «εν τω Χριστώ». Η πρώτη αυτή φάσις της Oγδόης Ημέρας προσφέρεται στην ανθρωπότητα για να οικειοποιηθή την σωτηρία, που επέτυχεν ο Ιησούς. Είναι η προθεσμία του Θεού για την αποδοχή της σωτηρίας. Το Άγιο Πνεύμα δια της Εκκλησίας «εργάζεται» για να δεχθούν τη σωτηρία όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι. Τη γήινη φάσι της Oγδόης Ημέρας τη γράφει η μακροθυμία του Πατέρα, που περιμένει το παιδί του. Η δευτέρα φάσις της Oγδόης Ημέρας θα είναι η άχρονη αιωνιότης κατά την οποία θα κυριαρχήση η «ευλογημένη Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», «η Καινή Ιερουσαλήμ», η αιώνια κατοικία του Θεού μετά των ανθρώπων.
«Τις αν είη η ογδόη, ή η του Χριστού αναστάσιμος ημέρα;» (Μ. Αθανάσιος, L. 120).
Ποιά είναι η Ογδόη; Δεν είναι μήπως η ημέρα του Κυρίου, η μεγάλη και επιφανής...; Την ωνόμασε δε ογδόην επειδή ήθελε να δείξη την αλλαγήν της καταστάσεως εκείνης και την ανακαίνισιν της μελλούσης ζωής. Διότι ο παρών βίος τίποτε άλλο δεν είναι παρά μια εβδομάς, που αρχίζει από την πρώτην ημέραν και τελειώνει εις την εβδόμην... Όταν δε τα παρόντα παύσουν να υφίστανται και καταργηθούν τότε θα εμφανισθή ο δρόμος της ογδοάδος». (Ι. Χρυσόστομος, Άπαντα τ. 12, 43).
(Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου, «Εκείνος», εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2002, σελ.297-299)

(Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, Χαρώνη Βασιλείου)

Α') ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
989.Ακόμη λοιπόν και το να κοινωνεί κανείς καθημερινά το άγιο Σώμα και Αίμα του Χρίστου είναι καλό και ωφέλιμο, εφόσον ο Ίδιος λέει σαφώς: «Εκείνος που τρώει τη Σάρκα μου (με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας) και πίνει το Αίμα μου έχει ζωή αιώνια»1. Γιατί ποιος αμφιβάλλει ότι το να μετέχει κανείς συνεχώς στη ζωή (που είναι ο Χριστός) δεν είναι τίποτε άλλο παρά να ζει μια πλούσια και γεμάτη από όλα τα είδη των αγαθών ζωή; Εμείς πάντως κοινωνούμε τέσσερις φορές την εβδομάδα, δηλαδή Κυριακή, Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο, αλλά επίσης και τις άλλες ήμερες, όταν υπάρχει μνήμη κάποιου Αγίου. Εξάλλου το να εξαναγκάζεται κανείς στις περιόδους διωγμού, εφόσον δεν υπάρχει ιερεύς και μάλιστα λειτουργός, να λαμβάνει με τα δικά του χέρια την θεία Κοινωνία, είναι περιττό να αποδείξω ότι αυτό δεν είναι καθόλου αξιόμεμπτο, αφού την πρακτική αυτή έχει κατοχυρώσει μακρά συνήθεια με τα ίδια τα γεγονότα. Πράγματι όλοι όσοι μονάζουν στην έρημο, όπου δεν υπάρχει ιερεύς, μεταλαμβάνουν μόνοι τους από τη θεία Κοινωνία που διατηρούν στα ερημητήρια τους. Στην Αλεξάνδρεια δε και σ’ όλη την Αίγυπτο ακόμη και κάθε λαϊκός έχει συνήθως Κοινωνία στο σπίτι του και μεταλαμβάνει οποτεδήποτε θέλει... "Άλλωστε και στην Εκκλησία ο ιερεύς παραδίδει την αγία Μερίδα και εκείνος που την δέχεται την κρατεί με όλη την ελευθερία και έτσι την πλησιάζει στο στόμα του με το δικό του χέρι. Το ίδιο είναι λοιπόν κατ’ ουσίαν, είτε μία Μερίδα δεχθεί κανείς από τον ιερέα είτε πολλές Μερίδες μαζί 2.   [Επιστ. 93, Προς Καισαρίαν Πατρικίαν περί Κοινωνίας, ΕΠΕ3, 502-504 ΒΕΠ55,124-125ΜG 32, 484-485). Ι.Ιω. 6,54.
2. Οι πληροφορίες, που παρέχει ο Μ. Βασίλειος στην παρούσα επιστολή και αφορούν τη συμμέτοχη των Χριστιανών στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας κατά την εποχή του, είναι πολύτιμες: α) Επιτρέπει και θεωρεί ωφέλιμη την καθημερινή Κοινωνία στους πιστούς, που, όπως η ευγενής Καισαρία, το ποθούσαν, β) Μας πληροφορεί ότι στην Επισκοπή του οι Χριστιανοί κοινωνούσαν κάθε εβδομάδα την Κυριακή, την Τετάρτη, την Παρασκευή και το Σάββατο, καθώς και στις μνήμες των Αγίων. γ) Δεν γίνεται κανένας λόγος για νηστεία των λαϊκών πριν από τη θεία Κοινωνία. Οι πιστοί λαϊκοί κοινωνούσαν και την Κυριακή, χωρίς να νηστεύουν το Σάββατο, αφού το Σάββατο δεν γίνεται νηστεία ο) Οι μοναχοί είχαν στα κελιά τους Μερίδες της θείας Κοινωνίας και κοινωνούσαν, όταν το επιθυμούσαν. ε) Στη ν Αίγυπτο ακόμη και οι λαϊκοί είχαν στα σπίτια τους θεία Κοινωνία και κοινωνούσαν μόνοι τους, στ') Η μερίδα του αγίου Άρτου, εμβαπτισμένη στο Αίμα του Χριστού, εδίδετο από τον ιερέα στα χέρια του πιστού, ο οποίος την πλησίαζε στο στόμα του και κοινωνούσε μόνος του. Η αγία Λαβίδα άρχισε να χρησιμοποιείται αργότερα. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο σοφός Ιεράρχης είναι υπέρμαχος της συνεχούς θείας Μεταλήψεως.
Β) ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ
990.Είναι αναγκαία για την κληρονομιά της αιώνιας ζωής η μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Χρίστου.(Ηθικά, όρος ΚΑ', ΒΕΠ53, 58-ΜG31, 7370).1.Ιω. 6,53-54.
Γ) ΤΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ ΕΚΕΙΝΩΝ ΠΟΥ ΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΣΥΧΝΑ
991.Ποιο είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα εκείνων που τρώνε τον Άρτο και πίνουν από το Ποτήριο του Κυρίου; Το να διατηρούν συνεχή και αδιάκοπη τη μνήμη του Κυρίου, που πέθανε και αναστήθηκε για μας.   [Ηθικά, όρος Π, κβ, ΒΕΠ 53,131- 991,869Β).
Δ') ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΑΥΤΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΛΗΡΙΚΟΥΣ
992. Δεν είναι δυνατόν χωρίς νηστείας Ιερουργίας να αποτολμήσει (ο ιερεύς) να τελέσει τη θεία Λειτουργία.(Περί νηστείας Α \ 6, ΕΠΕ 6, 34-ΒΕΠ54,14-ΜG 31,172Β).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στο ανωτέρω κείμενο γίνεται λόγος για τη λεγόμενη ευχαριστιακή νηστεία, νηστεία από φαγητό και ποτό που διαρκούσε από τα μεσάνυχτα μέχρι την ώρα της θείας Λειτουργίας. Τούτο ίσχυε για τους λειτουργούς , κατ’ επέκταση όμως η ανωτέρω νηστεία τηρείται σήμερα και από τους λαϊκούς που πρόκειται να κοινωνήσουν [ βλ. τον κανόνα ΜΗ ‘ της Συνόδου της Καρθαγένης, Πηδάλιον, έκδ. Αστέρος, σ. 487 και κανόνας θ’ αγ. Νικηφόρου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Πηδάλιον, σ. 727.] Με τα ανωτέρω συμφωνεί, όπως μας βεβαίωσε, και ο καθηγητής της Λειτουργικής Ιωάννης Φουντούλης. Η ανωτέρω ωραία παράδοση δεν τηρείται από τους Καθολικούς οι οποίοι κοινωνούν, αφού πάρουν πριν από τρεις ώρες το πρωινό τους.
Ε') ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΤΑΙ ΟΠΟΙΟΣ ΑΝΑΞΙΑ ΜΕΤΑΛΑΜΒΑΝΕΙ
993. Δεν ωφελείται τίποτε οποίος δεν κατανοεί το σκοπό για τον όποιον έχει δοθεί η μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, όταν προσέρχεται στη Θεία Κοινωνία. Εκείνος δε που μεταλαμβάνει ανάξια καταδικάζεται1.(Ηθικά, όροςΚΛ: ΒΕΠ53, 59-ΜG31, 740Α).1.Α'Κορ. 11,27-29.
Ζ') ΜΕ ΠΟΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ
ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΡΟΒ'  995. Με τι είδους φόβο ή με ποια διάθεση οφείλουμε να μεταλαμβάνουμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.
ΑΠΟΚΡΙΣΙΣ
Το φόβο μας τον διδάσκει ο απόστολος Παύλος, λέγοντας: «Εκείνος που τρώει και πίνει ανάξια τα Τίμια Δώρα, τρώει και πίνει καταδίκη για τον εαυτό του»1. Την πεποίθηση δε αυτή τη δημιουργεί: η πίστη στους λόγους του Κυρίου, που είπε : «Αυτό που σάς δίνω τώρα είναι το Σώμα μου, που σε λίγο παραδίδεται θυσία πάνω στο Σταυρό για τη σωτηρία σας. Αυτό να κάνετε πάντοτε, για να ενθυμείσθε τη θυσία μου»2, και η μαρτυρία του ευαγγελιστή Ιωάννη, που ανέφερε πρώτα τη δόξα του Λόγου και ύστερα πρόσθεσε τον τρόπο της ενανθρωπήσεως, όταν είπε ότι «ο Λόγος (ο Υιός του Θεού) έγινε άνθρωπος και κατασκήνωσε ανάμεσά μας, και εμείς είδαμε τη δόξα του, θεία δόξα που είχε από τον Πατέρα του σαν Υιός του Θεού μονογενής, γεμάτος χάρη και αλήθεια»3, και ο απόστολος Παύλος επίσης, που έγραψε ότι «ο Χριστός, αν και είχε την ίδια ουσία και τα ίδια ιδιώματα με το Θεό Πατέρα του, δεν θεώρησε ότι είχε από αρπαγή την ισότητά του προς το Θεό, αλλά άδειασε τον εαυτό του από την άπειρη δόξα της θεότητας του και πήρε μορφή δούλου, αφού έγινε όμοιος με τους ανθρώπους. Και βρέθηκε έτσι κατά την εμφάνιση σαν απλός άνθρωπος, ταπείνωσε τον εαυτό του με το να γίνει υπάκουος στον Πατέρα του μέχρι θανάτου και μάλιστα θανάτου σταυρικού»4. Όταν λοιπόν πιστέψει η ψυχή στα λόγια αυτά και σε αλλά παρόμοια και της ίδιας σπουδαιότητας, και βεβαιωθεί για τη μεγαλειότητα της δόξας και θαυμάσει την υπερβολική ταπείνωση και υπακοή, ότι ο τόσο μεγάλος υπάκουσε στον Πατέρα του μέχρι θανάτου για να ζήσουμε εμείς, τότε νομίζω ότι κατορθώνει να αποκτήσει τη διάθεση αγάπης προς το Θεό και Πατέρα, «ο Οποίος δεν λυπήθηκε τον Υιό του, αλλά Τον παρέδωσε στο σταυρικό θάνατο για όλους μας»5, και την αγάπη προς το μονογενή του Υιό, ο Οποίος υπάκουσε μέχρι θανάτου για τη δική μας απολύτρωση και σωτηρία. Και μπορεί έτσι να υπακούσει στον απόστολο Παύλο, που περιγράφει ως κανόνα, για τους υγιείς στην πίστη, την αγαθή τους συνείδηση, όταν λέει: «Η αγάπη του Χριστού μας κρατάει όλους σφιχτά δεμένους, γιατί εκρίναμε τούτο ότι, εάν ένας, ο Χριστός, πέθανε για όλους, (ως αντιπρόσωπός μας), άρα όλοι πέθαναν. Και πέθανε για όλους, ώστε, όσοι ζουν, να μη ζουν πλέον για τον εαυτό τους, αλλά για Κείνον, που πέθανε και αναστήθηκε για χάρη τους»6. Τέτοια διάθεση και ετοιμασία οφείλει να έχει οποίος μεταλαμβάνει τον άρτον και τον οίνο (το Σώμα και το Αίμα του Χριστού).
(Όροι και επιτομήν, ΡΟΚ (172), ΕΠΕ9, 206-208-ΒΕΠ53, 299-ΜG 31,1196).  1. Α'Κορ. 11,29. 2. Λουκ. 22,19.3.Ιω. 1,14. 4. Φιλιπ. 2,6-8. 5. Ρωμ. 8,32.6.Β' Κορ. 5,14-15. 
Η ] ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΟΛΟΨΥΧΑ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
996.’’ Γευθείτε, δοκιμάστε και θα πεισθείτε ότι είναι αγαθός ο Κύριος»1. Σε πολλά μέρη της Γραφής έχουμε παρατηρήσει ότι οι δυνάμεις της ψυχής έχουν τα ίδια ονόματα με τα εξωτερικά μέλη του σώματος. Επειδή δε ο Κύριός μας είναι αληθινός άρτος και η σάρκα του η αληθινή βρώση, είναι ανάγκη να αισθανθούμε εσωτερικά με την πνευματική γεύση την ηδονή (τη γλυκύτητα) της απολαύσεως του άρτου. "Όπως η γλυκύτητα του μέλιτος δεν μπορεί να περιγράφει με το λόγο σ’ εκείνους που δεν το έχουν ποτέ δοκιμάσει, όσο γίνεται αντιληπτή, από την ίδια την αίσθηση της γεύσεως, έτσι και η γλυκύτητα του ουράνιου λόγου δεν μπορεί να παραδοθεί με σαφήνεια και καθαρότητα δια μέσου της διδασκαλίας, αν δεν εξετάσουμε περισσότερο και βαθύτερα τα δόγματα της αληθείας (τις αλήθειες της πίστεως) και μπορέσουμε έτσι με την προσωπική μας πείρα να κατανοήσουμε την αγαθότητα και γλυκύτητα του Κυρίου. Είπε «γευθείτε» και όχι χορτάστε, γιατί τώρα γνωρίζουμε μόνον ένα μέρος της αλήθειας και βλέπουμε την αλήθεια «δι ‘εσόπτρου εν αινίγματι»2 (θαμπά σαν σε μεταλλικό καθρέπτη και τόσο ατελώς, ώστε να μας μένουν πολλά αινίγματα). Θα έλθει όμως κάποτε καιρός, κατά τον όποιον ο τωρινός αρραβώνας3 και το γεύμα αυτό της χάριτος θα το απολαύσουμε εμείς σε τέλειο βαθμό. [Εις ΛΓ Ψαλμ6,ΕΠΕ5,220-222-ΒΕΠ52,81-82-MG29,364]
1.Ψαλμ.33,9.Ο στίχος αυτός του Ψαλμού ψάλλεται στο κοινωνικό κατά τη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων.2.Α’Κορ.13,9,12 3.Εφεσ.1,14 Ο αρραβώνας που μας δόθηκε ως εγγύηση της αιώνιας κληρονομιάς είναι το Άγιο Πνεύμα. Βλ.και Α’Κορ.13,10-12.

(Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Μ. Βασιλείου, Χαρώνη Βασιλείου)

Α') Η ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΜΑΡΤΙΑ
1209. Δεν πρέπει να λέμε κάτι εναντίον αδελφού που απουσιάζει με σκοπό να τον διασύρουμε, πράγμα που είναι συκοφαντία και κατάκριση, έστω κι αν είναι αληθινά όσα λέμε.
[Επιστ 22, Περί τελειότητος βίου μοναχών, 1, ΕΠΕ3, 462- ΒΕΠ55, 41- ΜG 32,289).
Β') ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΡΙΣΕΩΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΡΙΣΕΩΣ
ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΡΞΔ'  1210. Τι σημαίνει το: «Μην κατακρίνετε και δεν θα κατακριθείτε από το Θεό»1.
ΑΠΟΚΡΙΣΙΣ
Επειδή ο Κύριος άλλοτε μεν λέει: «Μην κατακρίνετε και δεν θα κατακριθείτε από το Θεό», άλλοτε δε προστάζει να κρίνουμε δίκαια 2, συνάγεται ότι δεν απαγορεύεται εξολοκλήρου να κρίνουμε, αλλά διδασκόμαστε ότι η μια κρίση από την άλλη είναι διαφορετική. Ο απόστολος Παύλος μας έδειξε καθαρά σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να κρίνουμε και σε ποιες όχι, γιατί ως προς εκείνα μεν που ανήκουν στη διάκριση του καθενός και δεν διατάσσονται από τη Γραφή είπε: «Συ λοιπόν γιατί κατακρίνεις τον αδελφό σου;»3, και: «Ας μην κατακρίνουμε πλέον ο ένας τον άλλον»4, ως προς εκείνα δε που δυσαρεστούν το Θεό, καταδίκασε εκείνους που δεν κρίνουν και ο ίδιος διατύπωσε την κρίση του με τα εξής λόγια: «Γιατί εγώ, αν και είμαι απών σωματικά, είμαι όμως παρών ανάμεσα σας με το πνεύμα μου, έχω πλέον κρίνει και καταδικάσει, σαν να ήμουνα παρών, αυτόν που έχει διαπράξει τη φοβερή αυτή αμαρτία (να συζεί με τη μητριά του). Να συναχθείτε λοιπόν στο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού όλοι σας και σεις και το πνεύμα μου μαζί με τη δύναμη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού να παραδώσουμε αυτόν τον άνθρωπο στο σατανά (με την αποκοπή του από την Εκκλησία), για να τιμωρηθεί σκληρά το σώμα του, ώστε να σωθεί η ψυχή του κατά την ημέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού»5. Συνεπώς, αν κάτι ανήκει στη δική μας διάκριση ή είναι αμφίβολο, δεν πρέπει να κρίνουμε γι’ αυτό τον αδελφό, σύμφωνα με το λόγο του αποστόλου Παύλου που αναφέρεται σ’ εκείνα που αγνοούμε: «“Ώστε μη σπεύδετε να κάνετε κρίσεις πρόωρα, έως ότου έλθει ο Κύριος, που θα φωτίσει και θα αποκαλύψει όσα είναι κρυμμένα στο σκοτάδι και θα φανερώσει τις επιθυμίες των καρδιών»6, είναι δε απαραίτητη ανάγκη να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα του Θεού, για να μη δεχθεί μαζί με τον ένοχο και εκείνος που σιωπά (και δεν διαμαρτύρεται) την οργή του Θεού, έκτος εάν, επειδή πράττει τα ίδια με τον κατηγορούμενο, δεν έχει παρρησία να κρίνει τον αδελφό (τον πλησίον), ακούγοντας τον Κύριο που λέει: «Βγάλε πρώτα το δοκάρι από το μάτι σου και τότε θα ίδείς καθαρά, ώστε να βγάλεις (με προσοχή και αγάπη) το άχυράκι από το μάτι του αδελφού σου»7.
(Όροι κατ’ επιτομήν , ΡΞΑ' (164), ΕΠΕ9,196-198-ΒΕΠ53, 295-296- ΜG 31,1189-1192).
1. Λουκ. 6,37. 2.΄΄Μη κρίνετε κατ’όψιν, αλλά την δικαίαν κρίσιν κρίνετε [ Ιω.7,24] 3.Ρωμ.14,10. 4.Ρωμ.14,13 5.Α΄Κορ.5,3-5 6.Α’Κορ.4,5. 7.Ματθ.7,5
Γ) ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΜΕ, ΑΝ ΔΕΝ ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ
1211. Δεν πρέπει να κατακρίνουμε κάποιον, αν δεν εξακριβώσουμε μπροστά στον κατηγορούμενο όσα τον αφορούν, έστω κι αν είναι πολλοί οι κατήγοροί του.
(Ηθικά, ΝΑ', ΒΕΠ53, 82 ΜG 31, 781Β).1.Ιω. 7,50-51. Πράξ. 25,14-16. 
Δ’] ΠΟΤΕ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ
ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΚΕ’ 1212.Τι είναι κατάκριση.
ΑΠΟΚΡΙΣΙΣ
Σε δύο περιπτώσεις, κατά τη γνώμη μου, επιτρέπεται να πούμε κάτι κακό για κάποιον. Όταν υπάρχει ανάγκη να συσκεφθεί κανείς με άλλους πεπειραμένους πώς θα διορθωθεί εκείνος που αμάρτησε, και όταν χρειαστεί να προφυλάξουμε εκείνους που από άγνοια μπορούν πολλές φορές να συναναστραφούν με κάποιον κακό, σαν να ήταν καλός. Γιατί ο απόστολος Παύλος παράγγειλε να μη συναναστρέφεται κανείς με ανθρώπους τέτοιου είδους1, για να μη δεχθεί κάποτε αγχόνη στην ψυχή του. Αυτό που βρίσκουμε ακριβώς ότι έκαμε ο ίδιος απόστολος, γράφοντας στο Τιμόθεο: «Αλέξανδρος ο χαλκουργός μου προξένησε πολλά κακά.5Απ’ αυτόν να φυλάγεσαι και συ, γιατί εναντιώθηκε πολύ στο κήρυγμά μου»2. Εάν λοιπόν δεν υπάρχει τέτοια ανάγκη, σαν την παραπάνω, εκείνος που κατακρίνει με σκοπό να συκοφαντήσει και να διασύρει, είναι επικριτής, ακόμη κι όταν είναι αληθινό αυτό που λέει.
(Όροι κατ’ επιτομήν, ΚΕ’, ΕΠΕ9, 42-44 ΒΕΠ 53, 241-242- ΜG 31, 1100).1.Β' Θεσ. 3,14.2. Β' Τιμ. 4,14-15.
Ε') ΟΣΟΙ ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΝ ΑΦΟΡΙΖΟΝΤΑΙ
ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΚΣΤ’
1213. Εκείνος που κατηγορεί τον αδελφό ή ακούει άλλον να τον κακολογεί και τον ανέχεται, με ποια ποινή πρέπει να τιμωρείται.
ΑΠΟΚΡΙΣΙΣ
Πρέπει και οι δύο να αφορίζονται (να εκδιώκονται), γιατί, όπως λέει ο Ψαλμωδός: «Εκείνον που κακολογούσε κρυφά τον πλησίον του, αυτόν εγώ τον έδιωχνα»1. Και σ’ άλλο σημείο της Αγ. Γραφής αναφέρεται: «Μην ευχαριστείσαι να ακούς τον επικριτή (τον κακολόγο), για να μην εκδιωχθείς»2.  (Όροι κατ’ επιτομήν, ΚΣΤ’, ΕΠΕ 9, 44-ΒΕΠ53,242) 1.Ψαλμ. 100,5. 2. Παροιμ. 20,13.
ΣΤ) Η ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΟΡΓΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΚΖ'  1214. Εάν κάποιος κατηγορήσει τον προϊστάμενο, πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε απέναντι του.
ΑΠΟΚΡΙΣΙΣ
Η καταδίκη αυτής της συμπεριφοράς είναι φανερή από την οργή του Θεού εναντίον της Μαριάμ1, όταν αυτή κατηγόρησε το Μωυσή. Ο Θεός δεν άφησε ατιμώρητο το αμάρτημα της, παρόλο που ο ίδιος ο Μωυσής προσευχόταν γι’αυτή»2. [Όροι κατ’ επιτομήν, ΚΖ’, ΕΠΕ9, 44-46-ΒΕΠ53,242-ΜG 31,1101]
1.Η Μαριάμ ήταν αδελφή του Μωυσή. 2.Αριθ.12,10κ.ε.
Ζ.Η ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΨΙΘΥΡΙΣΜΟΙ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΟ ΜΙΣΟΣ
1215. Οι ψιθυρισμοί και η συνεννόηση με νεύματα, όλα αυτά να αποκλείονται, γιατί ο ψιθυρισμός ενέχει την υποψία της κατακρίσεως και η συνεννόηση με νεύματα είναι ένδειξη κάποιας κρυφής βαναυσότητας κατά του αδελφού. Μια τέτοια συμπεριφορά είναι η αρχή μίσους και καχυποψίας.  (Λόγος ασκητικός Γ’, 2, ΕΠΕ8,150-ΒΕΠ53,135-ΜG 31, 885).
Η') ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΝΤΑΣ ΑΥΞΑΝΟΥΜΕ ΤΟ ΦΟΡΤΙΟ ΤΩΝ ΑΜΑΡΤΙΩΝ ΜΑΣ
1216. Μη γίνεσαι δικαστής και κριτής ξένων πταισμάτων. Γιατί όσοι σφάλλουν έχουν δίκαιο κριτή, «Ο οποίος θα αποδώσει στον καθένα σύμφωνα με τα έργα του»1 Συ κράτησε το δικό σου φορτίο και όσο μπορείς κάμε το ελαφρότερο. "Όποιος αυξάνει το φορτίο του, ο ίδιος και θα το βαστάξει2. [Λόγος ασκητικός Α', 4, ΕΠΕ8,106-ΒΕΠ53,391-ΜG31, 636].1.Ρωμ. 2,6.
2.Όποιος δηλαδή με την κατάκριση αυξάνει το φορτίο των αμαρτιών του, ο ίδιος θα τιμωρηθεί επί πλέον και για το αμάρτημα της κατακρίσεως.
Θ') ΝΑ ΣΚΕΠΤΟΜΑΣΤΕ ΤΙΣ ΚΑΛΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΙΣ ΚΑΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ
1217. Και όταν δεις τον πλησίον να αμαρτάνει, να μην εξετάσεις το παρόν αμάρτημα του, αλλά να θυμηθείς και όσα καλά έχει πράξει ή πράττει ακόμη, και πολλές φορές θα τον βρεις καλύτερο από τον εαυτό σου, όταν εξετάζεις όλα του τα έργα και δεν κρίνεις μόνο μερικά.  (Περί ταπεινοφροσύνης, 5, ΕΠΕ6,122-ΒΕΠ54,184-ΜG31, 536).

«Όσο πιο σκοτεινή η νύχτα, τόσο πιο λαμπερά τα αστέρια, Όσο πιο βαθειά η θλίψη, τόσο πιο κοντά ο Θεός!» (Fyodor Dostoevsky)

«Ο πόνος επιμένει όταν ασχολούμαστε με αυτόν. Ο Θεός μας ψιθυρίζει στις χαρές μας, μας μιλά στις συνειδήσεις μας, αλλα φωνάζει στους πόνους μας. Είναι το δικό Του μεγάφωνο για να ξυπνήσει έναν κουφό κόσμο.» (C.S. Lewis)

«Μερικές φορές ο Θεός επιτρέπει αυτό που μισεί, για να ολοκληρώσει αυτό που αγαπά.»(Joni Eareckson Tada, The God I Love)

«Ασφαλές;» είπε ο κύριος Κάστορας; « δεν ακούς τι σου λέει ο κύριος Κάστορας; Ποιος μίλησε για ασφάλεια; Φυσικά και δεν προσφέρει ασφάλεια. Αλλά είναι καλός. Είναι ο Βασιλιάς, στο λέω.»(C.S. Lewis, The Lion, the Witch and the Wardrobe)

«Δεν υπάρχει παρά μονάχα ένα καλό; αυτό είναι ο Θεός. Όλα τα υπόλοιπα είναι καλά όταν κοιτούν προς Εκείνον και κακά όταν Του γυρίζουν την πλάτη.» (C.S. Lewis, The Great Divorce)

«Οτιδήποτε βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Θεού, δεν είναι ποτέ εκτός ελέγχου.» Charles Swindoll

«Μίλα μου για την αλήθεια της θρησκείας και θα ακούσω με χαρά. Μίλα μου για το καθήκον της θρησκείας και θα ακούσω πειθήνια. Μην έρχεσαι όμως και μου μιλάς για τις παρηγοριές της θρησκείας γιατί θα υποπτευθώ ότι δεν καταλαβαίνεις.» (C.S. Lewis)

«Ενέδωσα και παραδέχτηκα ότι ο Θεός είναι Θεός.» (C.S. Lewis)

«Μια μοναχική μέρα είναι ο τρόπος του Θεού να σου πει ότι θέλει να περάσει μερικό ποιοτικό χρόνο μαζί σου.» (Criss Jami, Killosophy)

«Μου φάνηκε πως άκουσα το Θεό να λέει, «Άσε κάτω το όπλο σου και θα μιλήσουμε.»(C.S. Lewis)

«Αν οι αποδείξεις μας σε αυτό το σημείο είναι δυνατές και νιώθουμε την απόλυτη διαβεβαίωση ότι ο Θεός μας αγαπά, θα αλλάξουμε τις ερωτήσεις μας. Δεν θα ρωτάμε, «Γιατί συνέβη αυτό;» ή «Γιατί δε νοιάζεται για μένα ο Θεός;» Αντ’ αυτού, οι ερωτήσεις μας θα γίνουν, «Τι μπορώ να μάθω από αυτή την εμπειρία;» ή «Πώς θα ήθελε ο Θεός να το χειριστώ αυτό;»(John Bythewa)

«Κάποια μέρα θα κατανοήσω το Άουσβιτς. Αυτό ήταν μεν μια γενναία δήλωση, αλλά αφελώς παράλογη. Κανείς ποτέ δεν θα κατανοήσει το Άουσβιτς. Αυτό που θα μπορούσα να καταγράψω με μεγαλύτερη ακρίβεια θα ήταν: Κάποια μέρα θα γράψω για τη ζωή και το θάνατο της Σόφι και με αυτό τον τρόπο θα αποδείξω πώς το απόλυτο κακό δεν εξαλείφεται ποτέ από τον κόσμο. Το Άουσβιτς από μόνο του παραμένει ανεξήγητο. Η πιο βαθυστόχαστη δήλωση που έχει γίνει σχετικά με το Άουσβιτς δεν είναι καν δήλωση, αλλά απάντηση. Η ερώτηση: « Πείτε μου, στο Άουσβιτς πού ήταν ο Θεός;» Και η απάντηση: « Και πού ήταν ο άνθρωπος;» (William Styron, Sophie's Choice)

«Ω, Θεέ της Σκόνης και των Ουράνιων Τόξων, Βοήθησέ μας να δούμε Ότι χωρίς τη Σκόνη το Ουράνιο Τόξο Δεν θα υπήρχε.» (Langston Hughes)

«Ο Θεός μας έδωσε το κλάμα έτσι ώστε οι υπόλοιποι άνθρωποι να μπορούν να δουν πότε χρειαζόμαστε βοήθεια και να μας βοηθούν." (Joshilyn Jackson)

« Η νοσοκόμα χαμογέλασε και με χτύπησε ελαφρά στον ώμο. Μην τα παρατάς ακόμα. Μερικές φορές όταν νομίζουμε πως ο Θεός έχει γράψει το Τέλος, στην πραγματικότητα εννοεί την Αρχή»(Rachel Van Dyken)

«Αν ο Θεός μας στέλνει σε δύσκολα μονοπάτια, προμηθευόμαστε με γερά παπούτσια.»(Corrie ten Boom)

«Πιστεύω πως ο λόγος που κάποιες φορές έχουμε τη λανθασμένη αίσθηση ότι ο Θεός είναι τόσο μακριά, είναι γιατί ακριβώς εκεί Τον έχουμε τοποθετήσει. Τον έχουμε κρατήσει σε απόσταση, και όταν αργότερα είμαστε σε ανάγκη και Τον καλούμε στην προσευχή μας, αναρωτιόμαστε πού είναι. Είναι ακριβώς εκεί που Τον αφήσαμε".(Ravi Zacharias)

«Του είπα ότι κάποτε κι εγώ έχασα όλα όσα είχα και ότι νομίζω πως αυτό ίσως να είναι ο τρόπος του Θεού να ορθώνει τοίχους γύρω μας για να μας αναγκάσει να Τον κοιτάξουμε»(Kimberly Novosel)

«Όταν κάνω αυτές τις ερωτήσεις στο Θεό, δεν παίρνω καμία απάντηση. Αλλά ένα κάπως ξεχωριστό είδος «καμίας απάντησης». Δεν είναι μια κλειδωμένη πόρτα. Είναι περισσότερο σαν μια σιωπηλή, σίγουρα όχι άσπλαχνη ματιά. Σαν να κούνησε το κεφάλι Του όχι σε απόρριψη, αλλά αποποιούμενος την ερώτηση. Σαν, «Ηρεμα παιδί μου, δεν καταλαβαίνεις.»(C.S. Lewis)

«Ακόμα και αν υπήρχε πόνος στον Παράδεισο, όλοι όσοι καταλαβαίνουν θα τον επιθυμούσαν"(C.S.Lewis)

«Τι βρίσκουμε το Θεό να κάνει με αυτή την υπόθεση της αμαρτίας και του κακού;… Ο Θεός δεν εξάλειψε το στοιχείο του κακού. Το μεταμόρφωσε. Δεν σταμάτησε τη Σταύρωση. Αναστήθηκε.»(Dorothy L. Sayers)

«Δεν γνωρίζω τις απαντήσεις στις δύσκολες ερωτήσεις της ζωής, γνωρίζω όμως Εκείνον που τις γνωρίζει και αυτό είναι αρκετό… προς το παρόν.»(Toni Sorenson)

«Για να το θέσω αλλιώς, ο πόνος είναι το μεγάφωνο του Θεού για να αφυπνίσει έναν κωφό κόσμο. Γιατί να είναι πόνος; Γιατί δεν μπορεί να μας αφυπνίσει πιο μαλακά, με βιολιά ή γέλιο; Επειδή το όνειρο από το οποίο πρέπει να ξυπνήσουμε, είναι το όνειρο ότι τα πάντα πάνε καλά.»(William Nicholson)

«Ο Θεός δεν πιστεύει στον εύκολο τρόπο.»(James Agee)

«Ο Θεός πάντα αγνοεί την παρούσα τελειότητα για την απόλυτη τελειότητα".(Oswald Chambers)

«Αν ο Θεός δημιούργησε τις σκιές, ήταν για να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στο φώς.»(Pope John XXIII)

«Αυτό που έμαθα στη Ρουάντα ήταν ότι ο Θεός δεν είναι απών όταν απελευθερώνεται μεγάλο κακό. Είτε το κακό δημιουργείται από τον άνθρωπο, είτε υποβοηθείται από σκοτεινότερες δυνάμεις, ο Θεός είναι πάντα εκεί, σώζοντας εκείνους που ανταποκρίνονται στις προτροπές Του και προσπαθώντας να θεραπεύσει τους υπόλοιπους.(James Riordan)

«Στη δίκη του Θεού, θα ρωτήσουμε: γιατί το επέτρεψες όλο αυτό; Και η απάντηση θα είναι μια ηχώ: γιατί το επέτρεψες όλο αυτό;(Ilya Kaminsky)

«Αποδέξου την παύση, Ο Θεός αναδιατάσσει τη λίστα αναπαραγωγής"(Mimika Coone)

«Μπορείς να αφήνεις τη Βίβλο ανέγγιχτη στο κομοδίνο σου. Μπορείς να αγνοείς επιθυμίες, όνειρα, πόρτες, παροτρύνσεις και ανθρώπους. Δεν μπορείς όμως να αγνοείς τον πόνο, μπορείς;»(Mark Batterson)

"Τα μάτια δεν βλέπουν καλά τον Θεό, παρά μόνο μέσα από δάκρυα". (Βίκτωρ Ουγκώ)

"Λοιπόν, Θεέ μου, δεν σου ζητώ τίποτε. Να υπάρχεις, αυτό είναι αρκετό".(Πωλ Κλωντέλ)

"Ο Θεός θα ήταν άδικος αν δεν ήμασταν ένοχοι." (Blaise Pasca)

"Η λύπη κοιτάζει πίσω. Ο φόβος κοιτάζει τριγύρω. Η πίστη κοιτάζει ψηλά" (Ralph Emerso)

"Όλα όσα έχω δει μου διδάσκουν να εμπιστεύομαι τον Δημιουργό για όλα όσα δεν έχω δει" (Ralph Emerson)

"Πίστη δεν είναι η βεβαιότητα ότι ο Θεός θα κάνει αυτό που θέλεις εσύ. Είναι η βεβαιότητα ότι ο Θεός θα κάνει αυτό που είναι το σωστό" (Max Lucado)

Η δική μας ανάσταση. (Α΄προς Κορινθίους επιστολή απ. Παύλου, 15,12-22)
12 Αν όμως κηρύττουμε ότι ο Χριστός έχει αναστηθεί, πώς μερικοί ανάμεσά σας ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει ανάσταση νεκρών;
13 Αν δεν υπάρχει ανάσταση νεκρών, τότε ούτε ο Χριστός έχει αναστηθεί.
14 Κι αν ο Χριστός δεν έχει αναστηθεί, τότε το κήρυγμά μας είναι χωρίς νόημα, το ίδιο και η πίστη σας.
15 Επιπλέον παρουσιαζόμαστε και ψευδομάρτυρες απέναντι στο Θεό, αφού είπαμε γι’ αυτόν ότι ανέστησε το Χριστό ενώ δεν τον ανέστησε, αν βέβαια δεχτεί κανείς πως οι νεκροί δεν ανασταίνονται.
16 Γιατί αν οι νεκροί δεν ανασταίνονται, τότε ούτε ο Χριστός έχει αναστηθεί.
17 Κι αν ο Χριστός δεν έχει αναστηθεί, η πίστη σας είναι χωρίς περιεχόμενο· ζείτε ακόμα μέσα στις αμαρτίες σας.
18 Πρέπει επίσης να συμπεράνει κανείς ότι και οι χριστιανοί που πέθαναν έχουν χαθεί.
19 Αν η χριστιανική ελπίδα μας περιορίζεται μόνο σ’ αυτήν τη ζωή, τότε είμαστε οι πιο αξιοθρήνητοι απ’ όλους τους ανθρώπους.
20 Η αλήθεια όμως είναι πως ο Χριστός έχει αναστηθεί, κάνοντας την αρχή για την ανάσταση όλων των νεκρών.
21 Γιατί, όπως ο θάνατος ήρθε στον κόσμο από έναν άνθρωπο, έτσι από έναν άνθρωπο ήρθε και η ανάσταση των νεκρών.
22 Όπως πεθαίνουν όλοι εξαιτίας της συγγένειας με τον Αδάμ, έτσι, χάρη στη συγγένεια με το Χριστό, όλοι θα ξαναπάρουν ζωή.

Στενοχωρήθηκες πολύ. Το βλέπω. Όμως, εμείς οι Χριστιανοί δεν πρέπει να στενοχωρούμεθα, ούτε πρέπει να μας τρομάζει ο θάνατος.

Γιατί τι νομίζεις ότι είναι ο θάνατος; Θάνατος είναι το μέσον, είναι η πόρτα που περνάμε στην αιωνιότητα! Αυτός είναι ο θάνατος.
Και από την πόρτα αυτή θα περάσουμε όλοι. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο.

Αρκεί να είμαστε προετοιμασμένοι. Οπότε, κατά την ημέρα της Κρίσεως, θα βρεθούμε στα δεξιά του Χριστού μας. Εκεί θα ανταμώσουμε όλοι και θα απολαύσουμε τα αγαθά του Παραδείσου.
Εδώ δεν ήρθαμε για να μείνουμε αιώνια. Ήρθαμε να δοκιμαστούμε και να φύγουμε για την αιώνια ζωή. Μη θλίβεσαι, λοιπόν, για κάτι που είναι προδιαγεγραμμένο.
Αυτό το γνωρίζουμε όλοι. Και το περιμένουμε.

Ανεξάρτητα εάν μερικοί δε θέλουν να το συνειδητοποιήσουν και λένε:
«εδώ είναι η Κόλαση, εδώ και ο Παράδεισος». Αμ, δεν είναι έτσι.

Και το ξέρουν και οι ίδιοι που το λένε. Και κατά βάθος δεν το πιστεύουν ούτε οι ίδιοι. Όταν, όμως, θα έλθουν αντιμέτωποι με το θάνατο, τότε ποιος θα τους σώσει;
Δεν έχεις ακούσει στον πρώτο κίνδυνο που συναντούν, ακόμη και εκείνοι που είναι, η ισχυρίζονται ότι είναι, άπιστοι, ποιόν καλούν σε βοήθεια;
Δε φωνάζουν, «Θεέ μου! Παναγία μου!» η κάποιον Άγιο που θεωρούν προστάτη τους;

Τώρα, θα μου πεις, γιατί σού το είπα. Ε, να ευλογημένε, σε ξέρω πόσο ευαίσθητος είσαι και θέλησα να σε προετοιμάσω.
Πήγαινε τώρα στο καλό και εγώ θα κάνω προσευχή, για να σε ενισχύσει ο Κύριος.

Άγιος Πορφύριος
Από το βιβλίο “Ανθολόγιο Συμβουλών Γέροντος Πορφυρίου

1. Μην ζητώ χωρίς να έχω δώσει πριν. Να προσφέρω εναλλακτικές λύσεις για τη συμπεριφορά που θέλω να αλλάξει.

2. Να προσευχηθώ πριν τον έλεγχο , πρώτα για μένα- πώς θα το πω, τί θα πω, γιατί θα το πω, πότε θα το πω. Να προσευχηθώ και για το άλλο πρόσωπο να το πάρει καλά και να μην παρεξηγηθεί.
3. Όχι έλεγχος εκείνη την ώρα του λάθους, αλλά πιο μετά. Εκείνη η ώρα είναι ακατάλληλη ή για μένα ή για τον άλλον. Όχι όταν ο άλλος είναι λυπημένος, κουρασμένος, δίνει εξετάσεις, όχι μετά από τσακωμό.
4. Όχι συνεχής και κατ' επανάληψη έλεγχος για το ίδιο πράγμα. Το λέω δύο ή τρεις φορές και σταματώ, αλλιώς είναι πείσμα.
5. Όχι δημόσια, αλλά κατ’ ιδίαν. Όχι μπροστά σε άλλους, όχι μπροστά σε παιδιά οι σύζυγοι. Όχι μπροστά σε αδέλφια, για παιδιά. Θα επιφέρει ζήλεια και ντροπιάζω τον άλλον.
6. Έλεγχος ανώνυμος και αόριστος. Να χρησιμοποιώ ιστορίες, παραβολές, άλλα πρόσωπα. Ο Νάθαν ελέγχει το Δαβίδ με ιστορία.
7. Να λέω λίγα λόγια. Έλεγχος σύντομος γιατί πονά. Υπό μορφήν ερώτησης.
8. Να αναθέτω την κρίση και στον άλλο, να πει κι αυτός τη γνώμη του. Όχι μονόλογος αλλά διάλογος . "Νομίζω" όχι "Πιστεύω" να λέμε, "ίσως κάνω λάθος", "το αφήνω στην κρίση σου", μαλακά.
9. Το μαχαίρι μέσα σε σφουγγάρι, όχι να δαγκώνουμε ο ένας τον άλλο.
10.  Έλεγχος όχι σε πρόσωπο αλλά σε πράξη. Όχι "είσαι ψεύτης" ,αλλά "είπες ψέματα" ή "δεν τα είπες με ακρίβεια". Λέω τί ακριβώς έκανε, πόσο με πείραξε και τί θα ήθελα να κάνει. Όχι υπερβολικές λέξεις …"πάντα", "συνέχεια","ποτέ"…
11.  Όχι με θυμό. Δε μαλώνω, δεν τιμωρώ, δε δικάζω, αλλά ελέγχω.
12.  Όχι σύγκριση με άλλους, ούτε μεγαλύτερους [ ζήλεια] , ούτε με χειρότερους [ κατάκριση ή απογοήτευση]. Ποτέ σύγκριση με μέλη οικογενείας.
13. Όχι επίκληση θέσης, αξιώματος, ιδιότητας [ γονιός, αφεντικό κλπ]- υπεροχή θέσης. Δεν πείθει η θέση, αλλά η σχέση αγάπης, όποια και να είναι η θέση.
14.  Όχι υπεροχή αρετής. Όχι ως καλύτερος [ κάνω αυτοκατάκριση]. Δεν ελέγχω ως καλύτερος. Εγώ χειρότερος από σένα. Ύφος ταπεινό. "Κι εγώ φταίω". Όχι υπεροψία.
15.  Ζητώ κι εγώ τον έλεγχο. "Αν δεις κάτι σε μένα να μου το πεις, σου δίνω το δικαίωμα. Σε παρακαλώ κι εσύ να με διορθώνεις".
16.  Με πόνο. Πονώ για το λάθος του άλλου. Πονώ και για μένα που μου είναι τόσο δυσάρεστο να κάνω παρατήρηση. Λυπάμαι, όχι χαιρεκακία.
17. Να επαινώ. Πριν τον έλεγχο να λειτουργεί ο έπαινος σαν αναισθητικό. Και κατά τη διάρκεια του ελέγχου και μετά τον έλεγχο – παυσίπονο, μαλακτικό. Να λέω και τα καλά του, τα χαρίσματά του, ώστε να δεχτεί τον έλεγχο πιο μαλακά.
18.  Με δικαιολογία. Να του δίνω δικαιολογία και ελαφρυντικά. "Άλλοι μάλλον θα φταίνε. Θα παρασύρθηκες. Ο διάβολος τα φερε έτσι. Εσύ είσαι καλός"
19.  Κοινή στάση. Όχι ο ένας να ελέγχει και ο άλλος να καλύπτει. Κοινή στάση γονέων. Να συμφωνούν στο τί είναι λάθος και πρέπει να ελεγχθεί. Όχι άλλα να λέει ο ένας και άλλα ο άλλος. Να μην ελέγχει μόνο ο ένας [ο κακός] , αλλά να υπάρχει εναλλαγή ρόλων.
20.  Αν υπάρχει ψύχρανση, να γίνει ο έλεγχος μέσω τρίτου προσώπου. Να το πει ένας άλλος, αδιάφορος και όχι πάλι εγώ.
21. Μετά τον έλεγχο να δείξω τρυφερότητα, ιδιαίτερη αγάπη, υπεράσπιση, ώστε να καταλάβει ότι από αγάπη έκανα έλεγχο και ότι δεν έχω κάτι μαζί του.

Παιδιά μου υπάρχει Θεός.. και όταν κλαίει η μάνα λυγίζει και Εκείνος.
Παιδιά μου, κοιτώντας μέσα σε ένα ναό η εικόνα που συναντά το βλέμμα πιο συχνά είναι αυτή Μιας Μητέρας αγκαλιά με ένα Παιδί. Ποιος αμφισβητεί ότι, εκτός από την ιερότητα των προσώπων, εκεί απεικονίζεται και η ιερότητα της πιο υπέροχης σχέσης που υπάρχει στο κόσμο. Υπάρχει μεγαλύτερο θαύμα από το να χτυπούν δύο καρδιές στο ίδιο σώμα καθώς μεγαλώνει ένα παιδί στην κοιλιά της μητέρας του;
Όταν σας γέννησα παιδιά μου δεν φανταζόμουν πόσες χαρές και εκπλήξεις θα βίωνα και ποιες δυσκολίες θα αντιμετώπιζα. Νόμιζα ότι ήμουν δυνατή και "αρκετή" να μεγαλώσω ψυχικά υγιή ανθρώπους χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Πόσες φορές όμως χρειάστηκε να κλάψω, γιατί ακροβατούσα μεταξύ καταστάσεων που δεν ήταν αποδεκτές αλλά τις οποίες δεν μπορούσα να αποφύγω. Δεν με πείραζε που με βλέπατε να κλαίω με πείραζε που δεν ήταν κλάμα συγκίνησης και ικανοποίησης αυτό. Άφηνε μια γεύση έντονη και πικρή, και αυτό δεν μου άρεσε να το βλέπετε. Όσα μικρά και να ήσασταν καταλαβαίνατε τη διαφορά!
Μια μέρα γυρίζοντας από τη δουλειά αρκετά στενοχωρημένη , γιε μου ήσουν τριών χρονών, με αγκάλιασες και μου είπες κουνώντας μου το δαχτυλάκι σου σα να με μαλώνεις. «Δεν θέλω κανείς να στενοχωρεί τη γλυκιά μου τη μανουλίτσα». Τι αισθάνθηκες τότε άραγε και μου μίλησες; Νομίζω ξέρω ..αισθάνθηκες ένα πόνο στην ψυχή μου.
Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς γιατί μια μάνα συσσωρεύει τόσο πόνο μέσα της και πως τον θεραπεύει; Πόσο σφίγγει τα δόντια και χαμογελάει γιατί έτσι θα δώσει αγάπη στα παιδιά, κουράγιο, ώθηση και δύναμη σε όλους τους άλλους να ξεπεραστούν οι δυσκολίες. Πόσες λέξεις, σκηνές, εικόνες, καταστάσεις την πλήγωσαν. Κλαίει στο σκοτάδι και χαμογελάει στο φώς. Δεν πρέπει να φανερωθεί στους γονείς της γιατί πρέπει να δείξει ότι «είναι καλά». Πρέπει να στηρίξει το σύζυγο και να τον ξεκουράσει γιατί είναι φορτωμένος με τα δικά του βάρη και λόγω ίσως διαφορετικής ψυχοσύνθεσης δεν κατανοεί την ευαισθησία της. Πρέπει να μεγαλώσει τα παιδιά σωστά να τα διαπαιδαγωγήσει με θετική ενέργεια και χαρά.
Όλα τα παραπάνω μπορεί να είναι η απλή καθημερινότητα. Και όταν έρθουν τα απρόοπτα, όταν το παιδί αρρωσταίνει, ο σύζυγος λυγίζει, όταν η δουλειά εξελίσσεται, απαιτεί δεν περιμένει, όταν οι γονείς γερνάνε και έχουν ανάγκες;
Τι γίνεται μια ψυχή όταν περνάει από χίλια κύματα και γίνεται κομμάτια, αλλά οφείλει να δείχνει βράχος και να είναι στήριγμα για τους άλλους. Τι γίνεται όταν πρέπει να είναι δυνατή και αήττητη και να αντιμετωπίζει όλα όσα συμβαίνουν γύρω της.
Τι γίνεται όταν αρχίζει να κάνει λάθη και παραλείψεις, να νιώθει τύψεις και ενοχές, να νιώθει ευθύνη και να μη αντέχει άλλο..
Η απάντηση: Γίνεται ένας άλλος άνθρωπος, φοράει μια μάσκα για να συνεχίσει να υπάρχει όπως τη θέλουν οι άλλοι.
Όμως όταν τα φώτα κλείσουν, όταν βγει η μάσκα, ποιος θα σκουπίσει τα δάκρυα ποιος θα μαζέψει τα κομμάτια της ψυχής , ποιος θα τροφοδοτήσει με ενέργεια την ψυχή της μάνας για να συνεχίσει τον αγώνα ζωής.
Γράφω αυτά τα λόγια όχι για να πω τι βιώνω σα μάνα αλλά για να μαρτυρήσω – πρώτα από όλα στα παιδιά μου - πως ένοιωσα το χάδι του Θεού να συντροφεύει αυτό τον αγώνα. Αισθάνθηκα πως μόνο ο Κύριος μπορεί να προστατεύσει αυτό το ευάλωτο πλάσμα που λέγεται «μάνα» και αυτό παιδιά μου πρέπει να το μάθετε.
Λίγο πριν ο βαθύς λυγμός μου γίνει κατάρρευση δεν ξέρω πως αλλά κοίταξα προς τον Ουρανό.
Έκανα μια βαθιά προσευχή στο Θεό και του ζήτησα να με καθοδηγήσει. Δεν έθεσα καμία προϋπόθεση στο αίτημα μου, δε ζήτησα καν να αλλάξει τους άλλους γύρω μου. Είχα συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορώ να αλλάξω κανέναν. Ζήτησα να μου δώσει τη φώτιση και οδηγίες «ζωής» και του υποσχέθηκα ότι θα κάνω ότι μου ζητήσει. Είπα στο Θεό ξεκάθαρα «ΔΕΝ ΞΕΡΩ» φώτισε με. «Κύριε υπάρχει τρόπος αλλά δεν μπορώ να τον βρω, φανέρωσε τον Εσύ».
Παρόλο που δεν έκανα μέχρι τότε στην ουσία καμία πνευματική ζωή αισθάνθηκα ότι αυτή προσευχή μέσα από βαθιά ταπείνωση και αγάπη εισακούστηκε από το Θεό και μου έδωσε άμεσα μια απάντηση. Με οδήγησε στην εκκλησία, με έμαθε την πνευματική ζωή, μου εξήγησε την Θεϊκή υπομονή, την αληθινή Ελπίδα, την Χριστιανική αγάπη, την ανιδιοτελή προσφορά , την πραγματική εμπιστοσύνη, την αξιοπρέπεια. Τότε η καρδιά μου βίωσε μια ανέλπιστη και ξεχωριστή εσωτερική αλλαγή. Μια αλλαγή που μοιάζει με φωτιά που πηγάζει από την ψυχή και βγαίνει με την εκπνοή από το σώμα. Έτσι χτίστηκε μια σχέση με το Χριστό που με ξεκούρασε, με γλύκανε, με παρηγόρησε και το σημαντικότερο με έμαθε πώς να ζω!
Δεν έγιναν πιο εύκολες οι συνθήκες της ζωής μου, το αντίθετο θα έλεγα, κατά διαστήματα έγιναν και πιο δύσκολες. Όμως έμαθα να αντιμετωπίζω την πραγματικότητά με μεγαλύτερη ηρεμία, να αγαπώ τον εαυτό μου, να τον προστατεύω και να γίνω αυτό που μια μέρα μου είπε ο σύζυγος μου με απορία «μέσα στην εκκλησία, έγινες και αρνί και δυνατή.. πως γίνεται αυτό;».
Αυτό γίνεται μόνο με το Θεό !!
Τώρα παιδιά μου, με αγαπάτε περισσότερο , μου το δείχνετε αυτό, με τις αγκαλιές και τα φιλιά σας. Μου το λέτε συχνά «Μαμά σε αγαπώ». Μου λέτε ότι με θεωρείται τον καλύτερο άνθρωπο. Μου έχετε πει ότι το λέτε και στους φίλους σας!. Τι δώρο μου έκανε ο Θεός, μου έδωσε εσάς και με ευλόγησε παρόλες τις δυσκολίες να σας μεγαλώνω όσο μπορώ με σεβασμό και αγάπη.
Παιδιά μου δεν σταμάτησα να κάνω λάθη και δεν είμαι αναμάρτητη, όμως μπήκε η ζωή μου μια άλλη βάση. Εμπιστεύτηκα εσάς, τις αγωνίες μου, τα δάκρυα μου στον Κύριο και τώρα αισθάνομαι τη βεβαιότητα ότι τα έχει αναλάβει Εκείνος. Εξάλλου δεν μπορώ να κάνω κάτι περισσότερο γιατί ορισμένες καταστάσεις της ζωής είναι απλά αήττητες.
Υπάρχουν στιγμές που εξακολουθούν να μου προκαλούν πόνο. Υπάρχουν στιγμές που κλαίω. Μέσα στην εκκλησία όμως έμαθα το οτιδήποτε να το κάνω προσευχή και το εναποθέτω στον Κύριο. Θέλω να το μάθετε και εσείς παιδιά μου, και να σκεφτείτε ότι αυτό το γεγονός ήταν η δική μου προσωπική Ανάσταση! Ήταν η δική μου απόδειξη ότι υπάρχει Θεός, ένας Θεός Αγάπης που άκουσε το κλάμα μου και λύγισε και Εκείνος.
Ένα ποίημα «λέει».
Ανάσταση ‘ναι. Κι η ψυχή
δε νιώθει τώρα μοναχή
καθώς εχτές και πρώτα.
Κάποιος βαδίζει στο πλευρό,
της απαλαίνει το σταυρό,
σπογγίζει τον ιδρώτα.
Αλήθεια «λέει»!

Στο Γολγοθά απαντιέται και λύνεται, σε πρώτη φάση, το μεγαλύτερο πρόβλημα του ανθρώπου, πρόβλημα θεολογικό, φιλοσοφικό, υπαρξιακό, το «πρόβλημα του κακού», το «πρόβλημα του πόνου» το οποίο συνοψίζεται στο ερώτημα: Πώς γίνεται ένας Θεός αγάπης να επιτρέπει τόσο κακό, πόνο, αδικία στον κόσμο; Αυτό το πρόβλημα ταλανίζει τους πάντες. Είναι η πρώτη αιτία που σπρώχνει πολλούς στην αθεΐα. Όλοι οι άθεοι αυτό επικαλούνται ως πρώτη αιτία της απιστίας στο Θεό. Αλλά & οι πιστοί στο Θεό σκανδαλίζονται εξίσου από αυτό το μέγα Πρόβλημα.
     Στο Γολγοθά το πρόβλημα αυτό λύνεται & απαντιέται! Ο ίδιος ο Θεός από αγάπη για εμάς παίρνει πάνω Του όλο το κακό, όλο τον πόνο, όλη την αδικία & τελικά όλο το θάνατο. Για όλους όσους πεινούν διαχρονικά, βιώνει το μαρτύριο της πείνας. Για όσους διψούν, της δίψας, για όσους είναι γυμνοί, άστεγοι, της γύμνιας, για όσους αδικούνται της αδικίας, για όσους προδίδονται της προδοσίας, για όσους νιώθουν μοναξιά της εγκατάλειψης, για όσους σφαδάζουν από τους πόνους βιώνει & αυτός τον απόλυτο σωματικό πόνο & για όσους πέθαναν, πεθαίνουν & θα πεθάνουν, βιώνει τον θάνατο. Δεν υπάρχει ανθρώπινο μαρτύριο & κακό το οποίο να μην βίωσε ο Χριστός στο άχραντα Πάθη Του. Τα Πάθη του Χριστού περιλαμβάνουν όλα ανεξαιρέτως τα πάθη των ανθρώπων. Δεν υπάρχει κάτι που να βιώνουμε & να μην το βίωσε, που να πάσχουμε και να μην το έπαθε!
Όποιος σκανδαλίζεται με το πρόβλημα του κακού, στο Γολγοθά βλέπει το μεγαλύτερο σκάνδαλο στο πρόσωπο του Εσταυρωμένου. Στο Σταυρό ο Χριστός δεν κουβαλά μόνο όλες τις ΑΜΑΡΤΙΕΣ. Κουβαλά & όλο το ΚΑΚΟ, όλο τον ΠΟΝΟ. Καταπίνει όλο το ποτήρι του φυσικού & ηθικού κακού. Να πως λύνει το πρόβλημα. Το κάνει & δικό Του! Βιώνει & Αυτός το πρόβλημα. Δεν το παρατηρεί, το ΖΕΙ.
     Άρα κανείς δεν μπορεί πλέον να ισχυριστεί ότι ο Θεός είναι «στον κόσμο» Του, στη νιρβάνα Του, στην μακαριότητά του. Στο Γολγοθά συμπάσχει μαζί μας, είναι ομοιοπαθής, πονάει ακριβώς όπως εμείς. Λέει η Γραφή στο Εβρ. 2,17-18 «ὅθεν ὤφειλε κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι, ἵνα ἐλεήμων γένηται καὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς... ἐν ᾧ γὰρ πέπονθεν αὐτὸς πειρασθείς, δύναται τοῖς πειραζομένοις βοηθῆσαι». Αλλά με μία διαφορά. Την επεσήμανε ο ληστής, ο εκπρόσωπός μας πάνω στο Γολγοθά: «καὶ ἡμεῖς μὲν δικαίως· ἄξια γὰρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν· οὗτος δὲ οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε (=& ημείς μεν δικαίως τιμωρούμεθα, διότι απολαμβάνομεν άξια εκείνων που επράξαμεν. Αυτός όμως κανένα ποτέ άτοπον δεν έπραξε” Λουκ. 23,41). Άρα εμείς πονάμε όλοι & ως ένοχοι οι πάντες, ενώ Αυτός ως αναμάρτητος. «Ο Θεός θα ήταν άδικος αν δεν ήμασταν ένοχοι» (Blaise Pascal), αλλά όλοι λίγο ή πολύ είμαστε ένοχοι! Άρα πάσχουμε & εμείς & Εκείνος αλλά όχι «επί ίσοις όροις»!
     Κανείς δεν μπορεί να πει, βλέποντας τον Εσταυρωμένο, το μυριόλεκτο παράπονο «Γιατί Θεέ μου;…». Βλέπει το Σταυρό & ακούει την απάντηση: «& εγώ γιατί, άνθρωπέ μου;». Το πιο εκπληκτικό είναι ότι και αυτήν ακριβώς την ίδια φράση που Του λέμε με θυμό πολλές φορές, την βίωσε και την είπε και Αυτός! «Θεέ μου Θεέ μου, ινατί με εγκατέλιπες;» Τόσο ταυτισμένος με εμάς! Κανείς δεν μπορεί να πει πλέον: «Γιατί να μου συμβεί αυτό;». Βλέπει τον Εσταυρωμένο & ακούει την ίδια ακριβώς ερώτηση! «Γιατί να μου συμβεί αυτό;». Θα του πούμε: «Γιατί επέτρεψες αυτό Θεέ μου»; όπως λέει ένα ρητό: «Στη δίκη του Θεού, θα ρωτήσουμε: γιατί το επέτρεψες όλο αυτό; Και η απάντηση θα είναι μια ηχώ: γιατί το επέτρεψες όλο αυτό; (Ilya Kaminsky, Deaf Republic: Poems). Θα μας πει επιπλέον: Μα επέτρεψα πρώτα όλα αυτά στον εαυτό μου! Δεν βλέπετε τι επέτρεψα Εγώ ο Ίδιος σε μένα; Εσείς, από την άλλη, γιατί επιτρέψατε αυτό σε μένα; Κανείς δεν μπορεί να πει: «Πού ήσουν Θεέ μου;» Θα ακούσει το ίδιο: «πού ήσουν άνθρωπέ μου;».

       Οι άθεοι κατηγορούν το Θεό & φωνάζουν: Πού ήταν ο Θεός στο Άουσβιτς π.χ.; Απάντησε ωραία κάποιος: «Κάποια μέρα θα κατανοήσω το Άουσβιτς. Αυτό ήταν μεν μια γενναία δήλωση, αλλά αφελώς παράλογη. Κανείς ποτέ δεν θα κατανοήσει το Άουσβιτς. Αυτό που θα μπορούσα να καταγράψω με μεγαλύτερη ακρίβεια θα ήταν: Κάποια μέρα θα γράψω για τη ζωή & το θάνατο της Σόφι & με αυτό τον τρόπο θα αποδείξω πώς το απόλυτο κακό δεν εξαλείφεται ποτέ από τον κόσμο. Το Άουσβιτς από μόνο του παραμένει ανεξήγητο. Η πιο βαθυστόχαστη δήλωση που έχει γίνει σχετικά με το Άουσβιτς δεν είναι καν δήλωση, αλλά απάντηση. Η ερώτηση: « Πείτε μου, στο Άουσβιτς πού ήταν ο Θεός;» & η απάντηση: « & πού ήταν ο άνθρωπος;» (William Styron, Sophie's Choice). Το ίδιο και σε άλλες τραγικές περιπτώσεις, όπως η γενοκτονία στη Ρουάντα το 1994 με 500.000 νεκρούς. Αλλά και εκεί όπως παντού ήταν ο Θεός όπως τόνισε κάποιος που έζησε τα γεγονότα. «Αυτό που έμαθα στη Ρουάντα ήταν ότι ο Θεός δεν είναι απών όταν απελευθερώνεται το μεγάλο κακό. Είτε το κακό δημιουργείται από τον άνθρωπο, είτε υποβοηθείται από σκοτεινότερες δυνάμεις, ο Θεός είναι πάντα εκεί, σώζοντας εκείνους που ανταποκρίνονται στις προτροπές Του & προσπαθώντας να θεραπεύσει τους υπόλοιπους» (James Riordan).
Πού ήταν λοιπόν ο Θεός στο Άουσβιτς, στη Ρουάντα, στο τσουνάμι, στο σεισμό, στη φωτιά κλπ.; ρωτάμε το Θεό. Θα μας απαντήσει πάνω από το Σταυρό Του: Πού ήταν ο άνθρωπος στο Γολγοθά; Εσείς που ήσασταν; Πού χάθηκε κάθε ίχνος ανθρωπιάς σας; Πώς καταντήσατε έτσι; Εγώ δεν έφτιαξα το Γολγοθά! Έφτιαξα την Εδέμ! Και κατηγορείτε εμένα;
       Ποιος έχει τα κότσια πλέον να κάνει έναν τέτοιο διάλογο με το Θεό στο Γολγοθά; Βλέποντας το Σταυρό φιμώνονται όλες οι γκρίνιες μας, τα παράπονά μας, οι γογγυσμοί μας στο Θεό. Απλώς βλέποντάς Τον δεν μπορούμε να ξαναβαρυγκωμήσουμε. Στο Γολγοθά, μάς επιστρέφει όλα τα παράπονα πίσω. Όλα μας τα θυμωμένα ερωτήματα, μάς γυρνούν μπούμερανγκ! Ποιος άνθρωπος βλέποντας το θέαμα Αυτού του Θεού μπορεί να Τον ξανακατηγορήσει για κάτι; Οι γλώσσες μας δένονται. Πλέον ξεμείναμε από επιχειρήματα εναντίον Του. Μέχρι το Γολγοθά κάτι μπορούσαμε να Του προσάψουμε ίσως. Ότι είναι άγευστος των βασάνων μας. Τώρα όμως πλέον τι; Δεν έχουμε άλλα βέλη να Του εκτοξεύσουμε. Ανέλαβε Αυτός όλη την ευθύνη· όχι ΤΟΥ, αλλά ΜΑΣ!
     Στο Γολγοθά ξεσπάσαμε πάνω Του, βγάλαμε το μίσος μας πάνω Του. Ξεθυμάναμε για όλη την οργή που έχουμε για το πρόβλημα του κακού & όλα τα βάσανα διαχρονικά. Στο Γολγοθά ο άνθρωπος τιμώρησε το Θεό! Του βγάλαμε όλο μας το άχτι! Αυτός το δέχτηκε αν & αθώος, από αγάπη για μας. Στο Γολγοθά ισχύει απολύτως το ωραίο ρητό: «Ο Θεός ο ίδιος δεν δίνει απαντήσεις. Δίνει τον εαυτό του!» (Frederick Buechner). Έτσι απάντησε στο πρόβλημα του κακού και του πόνου. Έδωσε τον εαυτό Του. Δεν έδωσε κάποια λύση. Έγινε ο ίδιος η Λύση!
Όμως προσοχή! το πρόβλημα του κακού λύνεται & απαντιέται ΟΧΙ ΠΛΗΡΩΣ στο Γολγοθά. Εκεί είναι η πρώτη φάση. Αν μείνουμε μόνο στο Γολγοθά τότε δεν έχουμε οριστική & αληθινή λύση αλλά απλώς μία ψυχολογική & συναισθηματική λύση του προβλήματος του πόνου & του κακού. Είναι απλώς μία παρηγοριά ότι πάσχει & ο Θεός μαζί μας. Μας καταλαβαίνει κάπως. Συμμετέχει στον πόνο μας. Αλλά αυτό δεν λύνει τίποτα αν έμεινε πεθαμένος! Τότε θα είχαμε απλώς έναν Πονεμένο μεν Θεό αλλά Νεκρό! Θύμα & Αυτός του κακού & του Πόνου. Μάταιη παρηγοριά!
Το πρόβλημα λύνεται τελεσίδικα & αληθινά, σε δεύτερη φάση, στον πανάγιο Τάφο, στην Ανάσταση. Εδώ θα γίνει όχι η μερική ούτε η ψυχολογική λύση αλλά η τελική & οντολογική λύση & απάντηση. «Η πέτρα που κύλησε μπροστά στον τάφο του Χριστού θα μπορούσε κατάλληλα να ονομάζεται φιλοσοφική λίθος γιατί η απομάκρυνσή της δεν έδωσε μόνο στους Φαρισαίους αλλά, εδώ & 1800 χρόνια, στους φιλοσόφους τόσα να σκεφτούν» (Soren Kierkegaard). Στο Γολγοθά, επειδή Αυτός που βιώνει το πρόβλημα δεν είναι απλός άνθρωπος αλλά & Θεός, ο Θεός παίρνει στο σώμα του όλο τον πόνο, όλο το κακό, όλη την αδικία & όλο το θάνατο & τα σκοτώνει μαζί με τον εαυτό Του στην ίδια του τη σάρκα! Μετά, επειδή είναι Θεός, στην Ανάσταση όλα τα σκοτωμένα τα ανασταίνει & τα μεταμορφώνει & τους δίνει νέο νόημα. Τα μετατρέπει από κατάρα σε ευλογία, από σκοτάδι σε Φως! Ως άνθρωπος βιώνει το πρόβλημα & ως Θεός το λύνει! «Μερικές φορές ο Θεός επιτρέπει αυτό που μισεί, για να ολοκληρώσει αυτό που αγαπά»! (Joni Eareckson Tada, The God I Love).
     Τώρα λοιπόν, μετά το Γολγοθά & την Ανάσταση το πρόβλημα του κακού & του πόνου αντιμετωπίζεται με δύο μόνο τρόπους. Εκπρόσωποί τους είναι οι δύο ληστές στο Γολγοθά. Ή σαν τον αγνώμονα ληστή θα πονάω στη ζωή μου αλλά χωρίς τη συντροφιά του Μεγάλου Πονεμένου & Αναστημένου Θεού, οπότε θα καταριέμαι τον πόνο μου, θα βλασφημάω το Θεό & θα αυξάνω το κακό, τον πόνο & θα πεθαίνω εις απώλειαν. Ή, θα πονάω παρέα & συντροφιά μαζί με τον Πονεμένο & Αναστημένο Θεό, & έτσι θα μικραίνω & θα απαλαίνω τον πόνο, οπότε το κακό & τον πόνο τα ανασταίνω, τα μεταμορφώνω μαζί Του & ζω τον πόνο με την προοπτική της Ανάστασής μου & της οριστικής εξαφάνισης του κακού στη Β΄ Παρουσία, όπου θα εξαφανιστεί το πρόβλημα του κακού. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Οι δύο ληστές είναι οι δύο στάσεις ζωής απέναντι στο πρόβλημα του κακού! Και οι δύο πονούν αλλά με τελείως διαφορετική φιλοσοφία.
     Άρα στο Χριστιανισμό το μέγα πρόβλημα του κακού & του πόνου λύνεται σε δύο φάσεις, στο Γολγοθά & στον πανάγιο Τάφο, λύνεται μόνο με την σταυρωμένη & αναστημένη Αγάπη του Θεού, του Χριστού, για τον Άνθρωπο. «Τι βρίσκουμε το Θεό να κάνει με αυτή την υπόθεση της αμαρτίας & του κακού;… Ο Θεός δεν εξάλειψε το στοιχείο του κακού. Το μεταμόρφωσε. Δεν σταμάτησε τη Σταύρωση. Αναστήθηκε!» (Dorothy L. Sayers). Άρα όλο το μέγα υπαρξιακό πρόβλημα του κακού λύνεται με δύο μόνο φράσεις! «Χριστὸς ἔπαθεν ὑπὲρ ὑμῶν» (Α΄Πέτρου 2,21) στο Γολγοθά και «Χριστός ανέστη» στον Πανάγιο Τάφο. Τόσο απλά… για όποιον το πιστέψει απλά… (π. Νικόλαος)

...Διαρκώς συμβαίνουν στην ζωή μας απρόοπτα. Έρχεσαι στο μοναστήρι για να βρεις πνευματική ζωή, και συναντάς κακούς. Είναι απρόοπτο. Ζητάς κελλί από την πλευρά του μοναστηριού που δεν έχει υγρασία, το αποκτάς, διαπιστώνει όμως ότι η θάλασσα σου προκαλεί αλλεργία, οπότε δεν μπορείς να χαρείς ούτε την ημέρα ούτε την νύχτα.

Αμέσως θα σου πει ο λογισμός, σήκω να φύγεις. Είναι απρόοπτο.

Σε πλησιάζω με την ιδέα ότι είσαι καλός άνθρωπος και βλέπω ότι είσαι ανάποδος. Απρόοπτο.

Παρουσιάζονται συνεχώς απρόοπτα ενώπιόν μας, διότι έχομε θέλημα και επιθυμίες...

Τα απρόοπτα είναι αντίθετα προς το θέλημα και την επιθυμία μας, γι’ αυτό και μας φαίνονται απρόοπτα, στην ουσία όμως δεν είναι....

Διότι άνθρωπος που αγαπά τον Θεόν προσδοκά τα πάντα και λέγει πάντοτε «γενηθήτω το θέλημά σου». Θα έρθει βροχή, λαίλαπα, χαλάζι, κεραυνός; « Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον».

Επειδή αυτά κοστίζουν στην σαρκικότητά μας, γι’ αυτό εμείς τα βλέπομε ως απρόοπτα.

Για να μην ταράσσεσαι λοιπόν κάθε φορά και στεναχωριέσαι, για να μην αγωνιάς και προβληματίζεσαι, να τα περιμένεις όλα, να μπορείς να υπομένεις ό,τι έρχεται.

Πάντα να λες, καλώς ήλθες αρρώστια, καλώς ήλθες αποτυχία, καλώς ήλθες μαρτύριο. Αυτό φέρνει την πραότητα, άνευ της οποίας δεν μπορεί να υπάρχει καμμία πνευματική ζωή.