Η μέλλουσα Κρίση
-Γέροντα, πώς εξαγνίζεται η ψυχή;
-Όταν ο άνθρωπος εργασθή τις εντολές του Θεού,
κάνη δουλειά στον εαυτό του και καθαρισθή από τα πάθη,
τότε ο νούς φωτίζεται, φθάνει σε ύψος θεωρίας,
και η ψυχή λαμπρύνεται και γίνεται όπως ήταν πριν
από την πτώση των Πρωτοπλάστων. Σε τέτοια κατάσταση
θα βρίσκεται μετά την ανάσταση των νεκρών.
Μπορεί όμως ο άνθρωπος να δη την ανάσταση της ψυχής του
πριν από την κοινή ανάσταση, αν καθαρισθή τελείως από τα πάθη.
Το σώμα του τότε θα είναι αγγελικό, άυλο,
και δεν θα νοιάζεται για τροφή υλική.
-Γέροντα, πώς θα γίνη η μέλλουσα Κρίση;
-Στην μέλΛουσα Κρίση θα αποκαλυφθή σε μια στιγμή η κατάσταση
του κάθε ανθρώπου και μόνος του καθένας θα τραβήξη για κεί που είναι.
Καθένας θα βλέπη σαν σε τηλεόραση τα δικά του χάλια
και την πνευματική κατάσταση του άλλου.
Θα καθρεφτίζη τον εαυτό του στον άλλον και θα σκύβη το κεφάλι
και θα πηγαίνη στην θέση του. Δεν θα μπορή λ.χ. να πη μια νύφη
που καθόταν μπροστά στην πεθερά της σταυροπόδι
και η πεθερά της με σπασμένο πόδι φρόντιζε το εγγονάκι:
«γιατί, Χριστέ μου, βάζεις την πεθερά μου στον Παράδεισο
κι εμένα δεν με βάζεις;», επειδή θα έρχεται μπροστά της εκείνη η σκηνή.
Θα θυμάται την πεθερά της που στεκόταν όρθια με σπασμένο πόδι
και φρόντιζε το εγγονάκι της και δεν θα έχη μούτρα να πάη στον Παράδεισο,
αλλά ούτε και θα χωράη στον Παράδεισο.
Ή οι μοναχοί θα βλέπουν τί δυσκολίες, τί δοκιμασίες είχαν οι κοσμικοί
και πώς τις αντιμετώπισαν καί, αν δεν έχουν ζήσει σωστά,
θα σκύψουν το κεφάλι και θα τραβήξουν μόνοι τους για εκεί που θα είναι.
Θα δούν εκεί οι μοναχές, που δεν ευαρέστησαν στον Θεό, ηρωίδες μάνες,
που ούτε υποσχέσεις έδωσαν, ούτε τις ευλογίες και τις ευκαιρίες
τις δικές τους είχαν, πώς αγωνίσθηκαν και σε τί κατάσταση
πνευματική έφθασαν, και εκείνες, καλόγριες,
με τί μικροπρέπειες ασχολούνταν και βασανίζονταν, και θα ντρέπωνται!
Έτσι μου λέει ο λόγισμός ότι θα γίνη η Κρίση.
Δεν θα πη δηλαδή ο Χριστός: «έλα εδώ εσύ, τί έκανες;» ή
«εσύ θα πάς στην κόλαση, εσύ στον Παράδεισο», αλλά ο καθένας
θα συγκρίνη τον εαυτό του με τον άλλον και θα τραβήξη για εκεί που θα είναι.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης
ο Θεολόγος", σελ.282-283)

"Ο αγώνας για τον αγιασμό πρέπει ν' αρχίσει με το κόψιμο του τσιγάρου"
Είχα φθάσει ένα πρωινό, με τη συντροφιά μου, στην αυλή του Γέροντα.
Σε κάποια απόσταση διέκρινα ένα γνωστό μου, αρκετά ζηλωτή
και αυστηρό χριστιανό. Τον πλησίασα, χάρηκε που με είδε ξαφνικά
μπροστά του, είπαμε διάφορα για το Γέροντα, οπότε κάποια στιγμή
τον ακούω να μου λέει: Έρχονται καί κάτι άνθρωποι στο Γέροντα
τελείως άσχετοι και τον ταλαιπωρούν αδίκως. Να, κοίταξε εκεί,
εκείνη την κυρία, που καπνίζει χωρίς ντροπή.
Απορώ, πώς τη δέχεται ο Γέροντας. Εγώ δαγκώθηκα.
Η κυρία ήταν της συντροφιάς μου κι ο γνωστός μου το αγνοούσε.
Προτίμησα να σιωπήσω, για να μην τον φέρω σε δύσκολη θέση.
Δε σιώπησε όμως ο Γέροντας. Όταν ήρθε η σειρά του και μπήκε,
πριν από μένα, στο κελί του, οι πρώτες λέξεις που άκουσε από το στόμα του,
ήταν: "Ξέρεις, εγώ δεν είμαι αυστηρός, όπως εσύ".
Η κυρία όταν βγήκε από το κελί του Γέροντα μας απεκάλυψε ότι της είπε,
ανακεφαλαιώνοντας τις συμβουλές του: "Ο αγώνας για τον αγιασμό σου
πρέπει ν' αρχίσει με το κόψιμο του τσιγάρου".
Ο Γέροντας βρήκε κατάλληλο φάρμακο και για τους δύο, επικρίνοντα και επικρινόμενη.
[Γ 101π.]
Βλ. και "Ιερέας" [ Ί. 293π.], [Γ 297]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.230-231)

[Σημείωση: Η σχέση αυτή με τον Πνευματικό, την οποία προβάλλει ο Όσιος, αναφέρεται πρωτίστως στο μοναχικό βίο & δεν μπορεί να μεταφερθεί αυτούσια & στους μη μοναχούς, όμως μπορούμε να πάρουμε πολλά σπουδαία διδάγματα σχετικά με την αγάπη, την υπακοή στον Πνευματικό & τη γενικότερη σχέση μαζί του, τα οποία ισχύουν για κάθε Χριστιανό, μοναχούς & λαϊκούς ανεξαιρέτως!]
     «Ανάλογα με τα πάθη που έχουμε μέσα μας πρέπει να φροντίσουμε να βρούμε και να διαλέξουμε τον πνευματικό πατέρα στον οποίο θα υποταχθούμε. … εάν πάλι κλίνεις προς την υπερηφάνεια, να είναι πολύ αυστηρός και σκληρός και ανυποχώρητος και όχι πράος και φιλάνθρωπος.
Ας μην ψάχνουμε να βρούμε γέροντες με χαρίσματα προγνωστικά και προορατικά, αλλά πριν από όλα ταπεινόφρονες οπωσδήποτε και κατάλληλους για τη θεραπεία των ασθενειών μας» (εκδ.ΕΠΕ,σελ.149).
     «Ψυχή που δέθηκε για χάρη του Χριστού με αγάπη και εμπιστοσύνη με τον ποιμένα της, δεν απομακρύνεται από κοντά του έστω και αν χρειαστεί να χύσει το αίμα της και μάλιστα εάν τυχόν έχει ευεργετηθεί κάποτε από αυτόν ως προς τη θεραπεία των τραυμάτων της… ενώ η ψυχή που δεν έχει δεθεί έτσι με αυτόν και δεν έχει προσηλωθεί και προσκολληθεί σε αυτόν, με κάνει να απορώ, για το αν δεν συνεχίζει άσκοπα να παραμένει στη μονή· γιατί συνδέεται μαζί του με επιφανειακή υποταγή».(σ.101)
     «Μετά την είσοδό μας στο στάδιο της ευσέβειας και της υποταγής, να μην κρίνουμε πλέον απολύτως για τίποτα τον καλό μας αγωνοθέτη, έστω και αν τυχόν διαπιστώσουμε σε αυτόν, σαν άνθρωπος που είναι και αυτός, κάποια μικρά πλημμελήματα· αλλιώς δεν έχουμε καμία ωφέλεια από την υποταγή όσοι κρίνουμε αυτόν» (σ.103)
     «Είναι απόλυτη ανάγκη εκείνοι που θέλουν να έχουν για πάντα εμπιστοσύνη αδίστακτη στους ηγουμένους τους, να φυλάγουν μέσα στην καρδιά τους αξέχαστα και ανεξάλειπτα τα κατορθώματά τους, ώστε, όταν οι δαίμονες προσπαθούν να σπείρουν μέσα τους απιστία προς αυτούς, έχοντας αυτά στη μνήμη τους, να τους αποστομώνουν· γιατί όσο περισσότερο θαλερή είναι μέσα στην καρδιά τους η εμπιστοσύνη τους προς αυτούς, τόσο περισσότερο και το σώμα σπεύδει με προθυμία στη διακονία» (σ.83)
     «Όταν ο λογισμός σε υπαγορεύει να κρίνεις ή να κατακρίνεις τον ηγούμενό σου, απομακρύνσου από αυτόν σαν από πορνεία. Μη δώσεις καθόλου ευκαιρία στο φίδι αυτό, μη δώσεις τόπο, ούτε είσοδο, ούτε αρχή. Λέγε στον δράκοντα· «Απατεώνα, δεν ανέλαβα εγώ να διορθώσω τα σφάλματά του ηγουμένου μου, αλλά αυτός τα δικά μου· δεν ορίστηκα εγώ κριτής εκείνου, αλλά αυτός δικός μου κριτής»(σ.83)
     «Δεν θεωρούμαστε υπομονετικοί όταν υπομένουμε γενναία τον εξευτελισμό εκ μέρους του πνευματικού πατέρα μας, αλλά όταν περιφρονούμαστε και δεχόμαστε προσβολές από κάθε άνθρωπο· γιατί τον πνευματικό πατέρα μας τον υπομένουμε και από σεβασμό και από υποχρέωση»(σ.129)
     «Ο Κύριος δίνει σοφία στους τυφλούς (Ψαλμ. 145,8) δηλαδή τους οφθαλμούς των υποτακτικών τους φωτίζει ώστε να βλέπουν τις αρετές του διδασκάλου και τους σκοτίζει ώστε να μη βλέπουν τα ελαττώματά του. Ενώ ο μισόκαλος διάβολος κάνει το αντίθετο» (σ.135)
     «Μην εκπλαγείς με αυτό που πρόκειται να πω· γιατί έχω συνήγορο τον Μωϋσή· μας συμφέρει να αμαρτήσουμε προς τον Θεό, παρά προς τον πνευματικό μας πατέρα. Γιατί, όταν οργιστεί ο Θεός, μπορεί ο δάσκαλός μας να τον συμφιλιώσει με εμάς· όταν όμως αυτός εξοργιστεί με εμάς, δεν έχουμε τότε κάποιον να μεσιτεύσει σε αυτόν προς συμφιλίωσή του με εμάς»(σ.149)
     «Είναι άξιοι κάθε τιμωρίας εκ μέρους του Θεού οι ασθενείς εκείνοι που και μετά τη διαπίστωση της ικανότητας του γιατρού και την ωφέλεια που είχαν από αυτόν, εγκαταλείπουν αυτόν προτού θεραπευτούν τελείως και προτιμούν άλλον στη θέση αυτού. Μη φεύγεις από τα χέρια εκείνου που σε οδήγησε στον Κύριο, και μη σεβαστείς σε όλη τη ζωή σου κανέναν άλλον, εκτός από αυτόν»(σ.125)
     «Εκείνος που άλλοτε υπακούει στον πνευματικό του πατέρα, και άλλοτε δεν υπακούει σε αυτόν, μοιάζει με τον άνθρωπο εκείνο που βάζει στα μάτια του άλλοτε κολλύριο και άλλοτε ασβέστη»(σ.121)

(Κλίμαξ Ιωάννου του Σιναΐτου, εκδ.ΕΠΕ)

φωτιά η παρθενία, έλαιον η ελεημοσύνη
Η φωτιά είναι η παρθενία, ενώ το λάδι είναι η ελεημοσύνη. Στο λυχνάρι, αν δεν έχη λάδι να στάζη, εξαφανίζεται η φωτιά. Έτσι και η παρθενία εξαφανίζεται χωρίς την ελεημοσύνη.
Ε.Π.Ε. 30,140
και παρθενία
Κοίτα πόσο σπουδαίο πράγμα είναι η παρθενία, όταν είναι συνταιριασμένη με την αδελφή της, την ελεημοσύνη... Είναι ντροπής πράγμα· Από τη μια μεριά να παλεύης με τη σαρκική ηδονή, και από την άλλη να γίνεσαι δούλος των χρημάτων. Δηλαδή, ένας που σταυρώθηκε σαρκικά χάρι της παρθενίας, ερωτεύεται τα χρήματα; Δηλαδή, γι’ αυτό παραμένει κάποιος αφιερωμένος, για να συνάγη χρήματα;
Ε.Π.Ε. 30,150
λύτρο της ψυχής
Δώσε ψωμί, για να πάρης παράδεισο. Δώσε μικρά, και θα πάρης μεγάλα. Έπλυνες τα σωματικά σου χέρια στο νερό; Πλύνε τα χέρια της ψυχής σου στην ελεημοσύνη.
Ε.Π.Ε. 30,142
καλό εμπόριο
Σήμερα έχει ανοίξει το εμπορικό κατάστημα της ελεημοσύνης.
Ε.Π.Ε. 30,270
μετοχή στην αγορά του ουρανού
Όσο βρισκόμαστε σε τούτη τη ζωή, ας αποκτήσουμε ελεημοσύνες. Ή, καλύτερα, ας αγοράσουμε τη σωτηρία μας με την ελεημοσύνη. Όταν ντύνης φτωχό, τον ίδιο το Χριστό ντύνεις.
Ε.Π.Ε. 30,272
σύζυγος της προσευχής
Ο Κορνήλιος έκανε πολλές και χωρίς τσιγγουνιά ελεημοσύνες και προσκαρτερούσε σε πολλές εκτενείς προσευχές.
Ε.Π.E. 30,492
με προσευχή
Μαζί με την προσευχή πρέπει να υπάρχη και η χωρίς τσιγγουνιά ελεημοσύνη, αυτή η κορωνίδα των αγαθών μας, η σωτηρία των ψυχών μας. Η συνύπαρξις προσευχής και ελεημοσύνης μπορεί από πάνω να μας προξενήση μύρια αγαθά. Μπορεί να σβήση τη φωτιά των αμαρτημάτων των ψυχών μας και να μας εξασφαλίση πολλή παρρησία προς τον Θεό. Αυτή τη συζυγία (προσευχής και ελεημοσύνης) χρησιμοποιούσε ο Κορνήλιος και ανέπεμπε τις προσευχές του στον ουρανό. Γι’ αυτό και άκουσε από τον άγγελο: «Οι προσευχές σου και οι ελεημοσύνες σου ανέβηκαν ως μνημόσυνο ενώπιον του Θεού».
Ε.Π.Ε. 30,492
μένει στον αιώνα
Αν κάνης ελεημοσύνη, κανένας δεν μπορεί να σου αφαιρέση το κατόρθωμα. Το απόκτημα της ελεημοσύνης, που το εναπέθεσες στον ουρανό, κανένας δεν μπορεί να σου το αφαιρέση (Ψαλμ. 112,9). Η ελεημοσύνη κατατίθεται στα ουράνια ταμεία, όπου κανένας κλέφτης δεν μπορεί να κάνη διάρρηξι και κανένας ληστής δεν μπορεί να αρπάξη και καμμιά σκου-ριά δεν μπορεί να καταφάη.
Ε.Π.Ε. 32,506
να οδηγήσης στην Εκκλησία
Χρησιμοποίησε το λόγο σου σαν ευλογημένο χαλινάρι για να τραβήξης τον άλλον στην Εκκλησία. Αυτή η ελεημοσύνη είναι η σπουδαιότερη και το κέρδος είναι μεγαλύτερο από μύρια τάλαντα.
Ε.Π.Ε. 34,326
πνευματική, όλοι την μπορούν
Η δαπάνη είναι προσφορά λόγων. Τι είναι να προσφέρης μερικά όμορφα λόγια;
Ε.Π.Ε. 34,326
και παρθενία
Ο ίδιος ο Χριστός, δείχνοντας πόσο μεγαλύτερα είναι τα σκήπτρα της ελεημοσύνης από εκείνα της παρθενίας, που εσύ (Oλυμπιάδα) κατέχεις τα σκήπτρα και πολλές φορές στολίστηκες με το στεφάνι της, έδιωξε από το χορό των παρθένων εκείνων τις μισές. Και αυτό, διότι ήθελαν να μπουν στο Νυμφώνα χωρίς την ελεημοσύνη. Ενώ, αντίθετα, πολλοί δεν είχαν παρθενία, όμως επειδή ήσαν στολισμένοι με την ελεημοσύνη, τους δέχτηκε με πολλή τιμή. Τους ωνόμασε ευλογημένους του Πατρός και τους αξίωσε να γίνουν κληρονόμοι της βασιλείας Του.
Ε.Π.Ε. 37,394

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 186-188)

«Μην κρίνετε και ποτέ δε θα κριθείτε. Μην καταδικάζετε και ποτέ δε θα καταδικαστείτε…» (Λουκάς 6:37)

Κάποτε, ένας δάσκαλος είπε στους μαθητές του να φέρουν από μία πλαστική τσάντα κι ένα σακί με πατάτες. Πρότεινε στους μαθητές ότι για κάθε πρόσωπο που αρνούνταν να συγχωρήσουν, να πάρουν μία πατάτα, να γράφουν πάνω της το όνομα του προσώπου και την ημερομηνία και να τη ρίχνουν στην τσάντα. Θα έπρεπε ακόμα να κουβαλούν την τσάντα για δύο εβδομάδες όπου κι αν πάνε, να την έχουν δίπλα στο κρεβάτι το βράδυ, δίπλα στο θρανίο κ.ο.κ. Αυτό ήταν ενοχλητικό, γιατί κούραζε τα παιδιά και συναισθηματικά και σωματικά. Συνεχώς σκέφτονταν το βάρος της τσάντας. Κι ακόμα οι πατάτες άρχισαν να σαπίζουν και να μυρίζουν… Αυτή η εικόνα αποτελεί μεταφορά της τιμής που πληρώνουμε όταν φιλοξενούμε πικρίες και μίσος στην καρδιά μας. Νομίζουμε ότι με τη συγχώρηση κάνουμε χάρη στον άλλο, ενώ στην πραγματικότητα είναι δικό μας κέρδος! Την άλλη φορά που δεν μπορείς να συγχωρήσεις κάποιον, σκέψου μήπως κουβαλάς μαζί σου μία τσάντα με σάπιες πατάτες.
Κύριε, ξερίζωσε κάθε ρίζα πικρίας μέσα από την καρδιά μου.

«Τα λόγια της γνώσης άκου τα με προσοχή» (Παροιμίες 23:12)

- Για τον κόσμο είσαι ένα άτομο, αλλά για ένα άτομο μπορείς να γίνεις ο κόσμος ολόκληρος.
- Απ’ όσα μπορούν οι γονείς να δώσουν στα παιδιά τους δύο είναι τα σπουδαιότερα: οι ρίζες να στεριώσουν και φτερά να πετάξουν.
- Ευτυχέστεροι άνθρωποι δεν είναι κατ’ ανάγκη εκείνοι που έχουν τα καλύτερα απ’ όλα τα πράγματα, αλλά εκείνοι που κάνουν καλύτερη χρήση όλων των πραγμάτων.
- Αν πραγματικά θέλεις να κάνεις κάτι, θα βρεις τρόπο να το κάνεις. Αν δε θέλεις να το κάνεις, θα βρεις πολύ εύκολα μια δικαιολογία για να μην το κάνεις.
- Αν μάθουμε να είμαστε σπλαχνικοί και να συμπαραστεκόμαστε ο ένας στον άλλο και να βοηθούμε ο ένας τον άλλο, ο κόσμος μας θα γίνει ένας καλύτερος τόπος για όλους.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

464. Μάθε, μια για πάντα, ότι στην Εκκλησία, σε όλες της τις Ακολουθίες, πνέει το πνεύμα της αγιότητος, το πνεύμα της ειρήνης, το πνεύμα της ζωής και της απολυτρώσεως. Και όλες αυτές οι ιδιότητες ανήκουν στον Παράκλητο και μόνο. Οι άγιοι λογισμοί, οι λόγοι της ζωής και της αλήθειας μπορούν εύκολα να διακριθούν από τους λογισμούς και τους λόγους του ψεύδους και του θανάτου. Οι δεύτεροι προκαλούν άγχος, ταραχή, πνευματικό θάνατο. «Το γαρ φρόνημα της σαρκός θάνατος, το δε φρόνημα του πνεύματος ζωή και ειρήνη» (Ρωμ. η’ 6).

465. Εφ΄όσον ο Θεός είναι λογικό Όν, εύκολα τον χάνουμε με τους λογισμούς της απιστίας. Αλλά επίσης εύκολα τον ξαναβρίσκουμε με τους λογισμούς της μετανοίας.

466. Όταν προσεύχεσαι στον Κύριο ή στην Θεοτόκο ή στους Αγγέλους ή στους Αγίους με όλη σου την καρδιά, μιλάς στην ίδια την καρδιά του Κυρίου ή της Θεοτόκου ή του Αγγέλου ή του Αγίου. Γιατί όλοι είμαστε στην καρδιά του Θεού, στο Άγιο πνεύμα, και όλοι οι Άγιοι είναι στην καρδιά του Θεού. «Εν ἐμοί μένει κἀγώ ἐν αὐτῷ» (Ιω στ’ 56), λέγει ο Χριστός για όποιον κοινωνεί το Σώμα και το Αίμα του.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 197-198)

462. Που και που, παρακαλώ τον Θεό στην εκκλησία μ’ αυτά τα λόγια, για τον λαό του: «Κύριε, πολλά απ’ αυτά τα τέκνα σου, που στέκονται εδώ, στον άγιο ναό σου, είναι ενώπιόν σου σαν κενά σκεύη, μην ξέροντας πώς να προσευχηθούν θεάρεστα. Γέμισε τις ψυχές αυτές, τώρα που είναι «καιρὸς εὐπρόσδεκτος και ἡμέρα σωτηρίας», με τη χάρι του Παναγίου σου Πνεύματος και χάρισέ μου τα, χάρισέ τα στην αγάπη μου και στην προσευή μου, φωτισμένα από τη γνώσι της θεότητός σου, με καρδιές συντετριμμένες και ευλαβικές, σαν σκεύη γεμάτα. Δός τους το Πνεύμα σου το αγαθό, που «ὑπερεντυγχάνει ὑπὲρ ἡμῶν στεναγμοῖς ἀλαλήτοις» (Ρωμ. η’ 26). Και εγώ ο ίδιος, ο ποιμήν τους, είμαι αμαρτωλότατος και ακάθαρτος όσο κανείς άλλος άνθρωπος στον κόσμο. Αλλά, Κύριε, παράβλεψε τα αμαρτήματά μου κατά το μέγα έλεός σου και άκου την προσευχή μου αυτή την ώρα, χάρις και μόνο στην ιδιότητα της ιερωσύνης. Κάμε, Κύριε, αυτή η χάρις να μην είναι κενή σ’ εμένα, αλλά να καρποφορή, για το καλό του λαού σου».

463. Αν η καρδιά σου και οι λογισμοί σου συμφωνούν με την πίστι της Εκκλησίας και τον νόμο του Θεού, είσαι πράγματι ενωμένος με τον Κύριο. Αν όμως η καρδιά σου και οι λογισμοί σου διαφέρουν συνειδητά από ό,τι πιστεύει η Εκκλησία και εντέλλεται ο Θεός, τότε η ένωσίς σου με τον Θεό έχει παύσει, η καρδιά σου συμμαχει με τον εχθρό της αλήθειας και της ζωής, τον Διάβολο. Συμβαίνει με την ψυχή ό,τι και με ένα δωμάτιο. Αν τα παράθυρα και η πόρτα του δωματίου είναι κλειστά και ο έξω καθαρός αέρας δεν εισέρχεται σ’ αυτό, ο δικός του αέρας γίνεται ακάθαρτος, χάνει τις ζωτικές του ιδιότητες. Έτσι και η ψυχή. Αν δεν επικοινωνή με τον Θεό, χάνει την καθαρότητά της και τη ζωή της. Και όπως στο δωμάτιο του παραδείγματος, είναι ανάγκη να ανοίξουμε την πόρτα του και τα παράθυρά του στον καθαρό αέρα για να το ζωογονήσουμε, έτσι και στην ψυχή. Για να ζωογονηθή, πρέπει η αγάπη και η πίστις να της ανοίξουν παράθυρα και πόρτα, ώστε να εισέλθη το Πνεύμα το Άγιο. «Ἁγίω Πνεύματι πᾶσα ψυχὴ ζωοῦται» ψάλλει η Εκκλησία. Γιατί, τι άλλο είναι ο άνθρωπος παρά ένας χώρος κατειλημένος από την πνοή του Θεού; Πρέπει λοιπόν ο χώρος αυτός να αερίζεται συχνά, για να απαλλάσσεται από τα νοητά μικρόβια –τις αρχές κάθε αμαρτίας- και να ξαναβρίσκη την ευωδία του, που τη χαλούν τα χνώτα του κακού.
Όπως ο αέρας ενός δωματίου είναι ο ίδιος με τον εξωτερικό αέρα και προέρχεται από το ύπαιθρο, όπως είναι ανάγκη να υποθέσουμε την ύπαρξι ενός εξωτερικού αέρα, που μπαίνει παντού, έτσι πρέπει να σκεφθούμε και για την ψυχή του ανθρώπου, αυτή την πνοή του Θεού. Η ψυχή προϋποθέτει την ύπαρξι του αγίου Πνεύματος.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 196-197)