883.ΔΕΝ ΕΧΩ ΤΩΡΑ ΚΑΙΡΟ.
Στον Αρχία, βασιλιά της Θήβας, ένα βράδυ, ενώ διασκέδαζε με τους φίλους του, ένας αγγελιαφόρος έφερε ένα γράμμα εξαιρετικά επείγον. Εκείνος όμως δεν έδωσε σημασία και το άφησε κατά μέρος λέγοντας: «Αύριον τα σπουδαία γράμματα. Τώρα δεν έχω καιρό». Την επομένη όμως ήταν πολύ αργά, γιατί με το γράμμα τον ειδοποιούσαν για μια συνωμοσία εναντίον του και εκείνος δεν έλαβε τα μέτρα του και έπεσε θύμα.
(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 410)
Δεν αμάρτησες που "δοκίμασες" το φαγητό
Εγώ πάντα νήστευα. Έκανα όπως όλες οι μητέρες που δε θέλουν δυστυχώς να στερούν τα παιδιά τους.
Τα έβαζα να νηστεύουν τρεις μέρες μόνο.
Επίσης, είχα την συνήθεια, όταν έκανα κρέμα, να βάζω το δάχτυλό μου μέσα και να τη γεύομαι.
Κάπου με βασάνιζε αυτό αν ήταν αμαρτία, και το σκεφτόμουνα.
Μία μέρα, το Δεκαπενταύγουστο συγκεκριμένα, είχα ξένους και ντρεπόμουνα να πώ : " Εγώ δεν τρώω, να ετοιμάσω μόνο για σας ".
Έφερα, λοιπόν, μπριζόλες και πατάτες και αναγκάστηκα να φάω μαζί τους.
Πήγα μετά στον Γέροντα και του το είπα. Μου λέει : " Έλα μωρέ που έκανες έτσι και τάχα αμάρτησες.
Απλώς γεύτηκες κάτι για να δεις εάν είναι γλυκό ή αλμυρό.
Για το φαγητό όμως δεν έπρεπε να το κάνεις.
Άλλη φορά να μην το ξανακάνεις ".
[Γερ. 98π.]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.284-285)
Ιεραπόστολος χωρίς να μιλάς
Σε ζηλεύω, μωρέ σε ζηλεύω. Εσύ μπορείς να γίνεις ο μεγαλύτερος ιεραπόστολος μέσα στο μοναστήρι, χωρίς να μιλάς καθόλου. Σιωπηρά θα προσεύχεσαι για όλους. Για όλη την Εκκλησία, για τον κλήρο, για τους μοναχούς. Περνάει κρίση σήμερα η Εκκλησία μας.
Προπαντός να προσεύχεσαι για την πνευματική σου οικογένεια.
Να αφήνεις την καρδιά σου ολάνοιχτη στο Χριστό μας, όλο αγάπη, όλο λατρεία.
Αλλιώς πάει το Πνεύμα του Θεού, έφυγε, όταν αρχίζουν το γιατί τούτο... γιατί εκείνο !
Ω, να ήμουν στα νιάτα σου, να ζω την υπακοή ! Δεν υπάρχει πιο ευτυχία, από το να κάνεις ότι σου λένε και να βυθίζεσαι μέσα στην αγάπη του Θεού.
['Α 52π.]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.281-282)
Η μεταστροφή ενός απίστου
Ανάμεσα στους αγίους μάρτυρες της Εκκλησίας μας συγκαταλέγεται και ο νεομάρτυρας Αχμέτ ( 17ος αι.). Ήταν Τούρκος και καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη. Στο σπίτι του είχε δούλες δύο αιχμάλωτες Ρωσίδες, μια νέα και μια ηλικιωμένη. Και οι δύο ήταν ευσεβείς. Η τελευταία συνήθιζε να πηγαίνει στην εκκλησία σε κάθε γιορτή. Εκεί έπαιρνε αντίδωρο και αγιασμό, κι έφερνε απ’ αυτά και στη νέα. Αλλά κάθε φορά που γινόταν αυτό, ο Αχμέτ ένιωθε να βγαίνει από το στόμα της κοπέλας μια υπέροχη ευωδία.
-Τί είν’ αυτό που τρως, κι ευωδιάζει το στόμα σου; τη ρωτούσε.
-Τίποτα ιδιαίτερο, απαντούσε εκείνη.
-Δεν μπορεί. Κάτι συμβαίνει, επέμενε ο Τούρκος.
-Να τί συμβαίνει, διευκρίνισε η νέα. Συνηθίζω να τρώω ευλογημένο άρτο, που μου φέρνει η γερόντισσα από την εκκλησία των χριστιανών.
Τότε ο Αχμέτ θέλησε από περιέργεια να δει πώς λειτουργούν οι χριστιανοί στις εκκλησίες τους. Ντύθηκε λοιπόν σαν χριστιανός και πήγε στην εκκλησία του Πατριαρχείου, όπου παρακολούθησε τη θεία λειτουργία. Στη διάρκεια της ο Δεσπότης Χριστός επέτρεψε και δεύτερο θαύμα:
Την ώρα που βάδιζε ο ιερέας προς την ωραία πύλη, τον εχριστίδε ο Αχμέτ υψωμένο στον αέρα και ολόφωτο. Φωτεινές ακτίνες έπεφταν από το σώμα του και φώτιζαν τα κεφάλια των χριστιανών. Δεν φώτιζαν όμως το κεφάλι του Αχμέτ.
Συγκλονίστηκε με όσα είδε ο αλλόθρησκος. Τα μάτια της ψυχής του άνοιξαν και πίστεψε χωρίς δισταγμό στον αληθινό Θεό. Ζήτησε από τον ιερέα να τον βαπτίσει. Και αργότερα, στις 3 Μαΐου 1682, ομολόγησε την πίστη του σε μια συνάθροιση μεγιστάνων, οπότε αξιώθηκε να λάβει και το βάπτισμα του μαρτυρίου.
( Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ.77-79)
Η οσία Αθανασία Αιγίνης
Η οσία Αθανασία, της οποίας η μνήμη εορτάζεται στις 18 Απριλίου, γεννήθηκε και ασκήτεψε στην Αίγινα στους χρόνους της ειδωλολατρίας. Για τη μεγάλη της αρετή αναδείχθηκε ηγουμένη μιας ομάδας μοναζουσών, που ως φροντιστή και πνευματικό οδηγό είχε τον πρεσβύτερο Ματθία, ηγούμενο μιας ασκητικής συνοδείας. Ο φιλόθεος αυτός άνδρας δοκίμαζε τόση κατάνυξη όταν τελούσε τη θεία λειτουργία, ώστε αυτοί που τον έβλεπαν αποκόμιζαν μεγάλη ωφέλεια. Ο Ματθίας έτρεφε πολύ μεγάλη αγάπη στον απόστολο και ευαγγελιστή Ιωάννη. Κάποια χρονιά, στη μνήμη του αγίου, κι ενώ ετοιμαζόταν να τελέσει την αναίμακτη λατρεία, γέμισε από άφατη κατάνυξη.
-Άραγε, ρώτησε κάποιον δίπλα του, υπάρχει σήμερα άνθρωπος που είναι άξιος να πάει στην Έφεσο και να δει τον απόστολο Ιωάννη;
Η λειτουργία άρχισε. Και ο μακάριος Ματθίας για την πίστη και την αγάπη του στον άγιο, αξιώθηκε να τον βλέπει παρόντα στο άγιο θυσιαστήριο από την αρχή μέχρι το τέλος της θείας μυσταγωγίας. Και δεν τον είδε μόνο αυτός. Τον είδαν κι άλλοι δύο που ήταν κοντά του στη διάρκεια του μυστηρίου. Για τρεις μέρες ένιωθε τέτοια κατάνυξη, ώστε δεν μπορούσε να δοκιμάσει υλική τροφή.
Αντάξια μαθήτρια ενός τέτοιου πνευματικού διδασκάλου υπήρξε η οσία Αθανασία. Την αγία της βιοτή επισφράγισε μ’ έναν οσιακό θάνατο. Κι όταν συμπληρώθηκαν σαράντα μέρες από την εκδημία της, συνέβη το εξής θαυμαστό:
Ενώ η θεία λειτουργία είχε αρχίσει, ο Κύριος άνοιξε τα μάτια της ψυχής στις δύο κορυφαίες του χορού των μοναζουσών, και τί να δουν! Στο κέντρο του ναού δύο φοβεροί άνδρες με αστραφτερή στολή είχαν ανάμεσα τους την Αθανασία. Αμέσως έβγαλαν μια πορφύρα στολισμένη με πετράδια και μαργαριτάρια, και την έντυσαν σαν βασίλισσα. Ύστερα στόλισαν το κεφάλι της με στεφάνι που είχε μπρος και πίσω σταυρούς, κι αφού της έδωσαν στο χέρι μια ράβδο κοσμημένη με πολύτιμα πετράδια, την οδήγησαν στο άγιο θυσιαστήριο.
Την ίδια ώρα η λάρνακα, που περιείχε το λείψανο της οσίας, άρχισε να τρίζει. Κι αυτός ο τριγμός συνεχίστηκε, μέχρι που συμπληρώθηκε ολόκληρος χρόνος.
( Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι.Μονή Παρακλήτου, σελ.75-76)
Η συνετή σύζυγος
Ο όσιος Παναγής Μπασιάς είχε βαπτίσει την αδελφή του Σπύρου Μηνιάτη, που λεγόταν Ρουμπίνα. Αυτή παντρεύθηκε ένα πολύ σκληρό και βάναυσο άνδρα, που την κακομεταχειριζόταν. Ένα μεσημέρι η οικογένεια του Σπύρου καθόταν στο τραπέζι και έτρωγε. Ξαφνικά βλέπουν μπροστά τους αναπάντεχα τον άγιο, που απευθυνόμενος προς τον Σπύρο του είπε:
-Ε! Τί κάθεσαι… Αυτή την στιγμή την αδελφή σου την Ρουμπίνα την δέρνει απάνθρωπα ο άνδρας της. Και δεν φθάνει αυτό, αλλά της έσπασε και το χέρι της. Και το χειρότερο έκανε τα γαμήλια στέφανα τους κομμάτια. Και συνέχισε ακόμα πιο έντονα:
-Πλην όμως, ο πρώτος γάμος είναι μυστήριο! Ακούς;
Μετά τα λόγια αυτά έφυγε βιαστικά.
Το επεισόδιο που τους ανήγγειλε, γινόταν σ’ ένα χωριό, σε μακρινή απόστασι, αλλά ο Σπύρος πίστεψε τον άγιο και στενοχωρήθηκε κατάκαρδα για την αδελφή του. Σηκώθηκε αμέσως, ετοίμασε το μουλάρι του και έσπευσε να πάη να δη τί γίνεται στο σπίτι της. Όταν εκείνη τον είδε, τον δέχθηκε με χαρά και του είπε:
-Πώς, αδελφέ μου, τέτοια ώρα, μεσημέρι μ’ αυτή τη ζέστη του Ιουλίου, ξεκίνησες για δω;
Ο Σπύρος την ρώτησε:
-Ρουμπίνα, πού είναι ο άνδρας σου;
-Αχ Σπύρο μου, είχε ξενύχτι απόψε στην δουλειά του και κουράστηκε και βγήκε έξω να συναντήση κανένα χωριανό να του περάση η ώρα.
-Καλά, το χέρι σου τί έχει;
-Αδελφέ μου, αυτές οι προβατίνες, όταν πρόκειται να βγουν έξω από το μανδρί, κάνουν πολλά πηδήματα. Μ’ έσπρωξαν, έπεσα και χτύπησα. Μα δεν είναι τίποτα… Έλα τώρα πάμε να ξεκουρασθής και το απόγευμα φεύγεις με τη δροσιά.
Μπαίνοντας στο σπίτι ο Σπύρος αμέσως κοίταξε στα εικονίσματα, γιατί διαρκώς σκεπτόταν τα λόγια του οσίου Παναγή.
-Ρουμπίνα, πού είναι τα στέφανα σου; Δεν τα βλέπω.
Η αδελφή του, που δεν ήθελε να διαλύση τον γάμο της, δικαιολογείται και λέει:
-Σπύρο μου, με τις δουλειές μου είχα καιρό να ξεσκονίσω και τα κατέβασα να τα καθαρίσω.
Η γυναίκα προσπάθησε να κρύψη την άθλια συμπεριφορά του συζύγου της και να μη φανερώση την αλήθεια. Αλλά ο αδελφός της που όλα τα ήξερε με το διορατικό χάρισμα του οσίου της είπε:
-Αδελφή μου. Σήκω να φύγουμε, γιατί ο άνδρας σου είναι σκληρός και σε βασανίζει. Εγώ ήρθα εδώ γιατί μας απεκάλυψε την κατάστασι σου ο νουνός σου παπα-Μπασιάς. Έλα μαζί μου, η ζωή σου εδώ θα είναι μαρτύριο.
Η Ρουμπίνα όμως, συνετή και ανδρεία στην αντιμετώπισι των δυσκολιών της ζωής, γνώριζε ότι δεν έπρεπε να διαλύση το σπιτικό της.
-Αδελφέ μου, του απαντά, όταν ο Θεός προστάζη, πρέπει να τα υπομένω όλα.
Έτσι ο Σπύρος Μηνιάτης έφυγε διαπιστώνοντας ότι όλα τα λόγια του οσίου ήταν αληθινά.
( Άγιος Παναγής Μπασιάς)
( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Α΄, σελ.90-92)
Ο ηγούμενος και ο έμπορος
Ο ηγούμενος της μονής Βισοκογκόρσκ Αντώνιος και ένας έμπορος επισκέφθηκαν τον όσιο Σεραφείμ του Σάρωφ (1759-1833). Ο στάρετς είπε στον ηγούμενο να περιμένη και άρχισε να συζητά με τον έμπορο. Αφού τον επετίμησε για τις αμαρτίες του, τον συμβούλευσε:
-Όλες οι θλίψεις και οι συμφορές σου είναι συνέπεια της αμαρτωλής ζωής σου. Άφησε την και φρόντισε να διορθωθής.
Μιλούσε με τόση θέρμη, που και ο έμπορος και ο ηγούμενος συγκινήθηκαν μέχρι δακρύων. Τελειώνοντας είπε στον έμπορο:
-Να νηστέψης εδώ στο μοναστήρι και να κοινωνήσης. Αν μετανοήσης ειλικρινά, ο Κύριος δεν θα σου αρνηθή το Έλεος Του.
Ο έμπορος έβαλε μετάνοια στον όσιο, τον ευχαρίστησε για τις συμβουλές του, υποσχέθηκε να τις τηρήση, ζήτησε τις προσευχές του και βγήκε από το κελλί δακρυσμένος.
-Γέροντα, είπε τότε ο ηγούμενος, η ψυχή του ανθρώπου είναι ανοιχτή μπροστά σας, όπως ένα πρόσωπο μπροστά στον καθρέπτη. Παρετήρησα ότι χωρίς ν’ακούσετε τις συμφορές και τα προβλήματα αυτού του προσκυνητού του τα είπατε όλα.
Και ενώ ο όσιος σιωπούσε, ο ηγούμενος συνέχισε:
-Βλέπω ότι ο νους σας είναι τόσο καθαρός, που τίποτε δεν μένει κρυφό στην καρδιά του πλησίον.
-Μη μιλάς έτσι, χαρά μου, είπε ο στάρετς φέρνοντας το δεξί του χέρι στα χείλη του συνομιλητού. Η καρδιά του ανθρώπου είναι ανοιχτή μόνο στον Κύριο. Καρδιογνώστης είναι μόνο ο Θεός.
-Πώς όμως, πάτερ μου, είπατε στον έμπορο ό,τι χρειαζόταν, χωρίς να του κάνετε ούτε μια ερώτησι;
-Ο άνθρωπος αυτός, εξήγησε ο όσιος, με επισκέφθηκε σαν δούλο του Θεού. Εγώ ο αμαρτωλός Σεραφείμ έτσι σκέφτομαι, ότι πραγματικά είμαι αμαρτωλός δούλος του Θεού. Ό,τι λοιπόν με διατάζει ο Κύριος, αυτό μεταδίδω σ’όποιον μού ζητά κάτι ωφέλιμο. Την πρώτη σκέψι που μου έρχεται, την θεωρώ υπόδειξι του Θεού και την ανακοινώνω στον συνομιλητή μου. Δεν γνωρίζω τί γίνεται μέσα στην ψυχή του, πιστεύω όμως ότι την πρώτη σκέψι μού την υποδεικνύει ο Θεός. Υπάρχουν όμως και περιστατικά για τα οποία δεν καταφεύγω στο θέλημα του Θεού, αλλά στην λογική μου, επειδή μου φαίνονται απλά. Σε τέτοιες περιπτώσεις γίνονται πάντοτε λάθη.
Τελειώνοντας ο όσιος την αποκαλυπτική αυτή συζήτησι, την οποία μετέδωσε ο ίδιος ο ηγούμενος της μονής του Βισοκογκόρσκ, είπε:
-Όπως το σίδερο στο αμόνι, έτσι παρέδωσα τον εαυτό μου και το θέλημα μου στον Κύριο και Θεό. Ό,τι αρέσει σ’Εκείνον, αυτό κάνω. Δεν έχω δικό μου θέλημα. Ό,τι υπαγορεύει Εκείνος, αυτό ανακοινώνω. ( Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ)
( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι.Μονή Παρακλήτου, τόμος Α΄,σελ.81-82)
890. ΣΠΕΡΜΑΤΑ ΚΑΚΙΑΣ. Ο διάσημος Γάλλος ιεροκήρυξ Μασσιγιόν περιέγραφε θαυμάσια στα κηρύγματά του, την ανθρώπινη κακία. Κάποιος μία μέρα τον ρώτησε:
- Πάτερ, πως γίνεται σείς, μοναχός, κι άνθρωπος του Θεού να έχετε τέτοια πείρα της ανθρώπινης κακίας;
Κι ο Μασσιγιόν απάντησε:
- Την βρίσκω λίγο πολύ μέσα στην καρδιά μου, αν σκάψω λίγο βρίσκω τα σπέρματα της.
891. ΚΑΚΟΛΟΓΙΑ (Γλώσσα, Κατηγορία, Κατακρίσεις).
ΩΡΑΙΟ ΣΠΙΤΙ ΑΥΤΟ. Ο άγιος Θωμάς Μωρ, μέγας καγγελάριος της Μ. Βρετανίας, κάθε φορά που κάποιος άρχιζε να του κατηγορεί ένα τρίτο άλλαζε συνομιλία επαινώντας το σπίτι που είχε μπρός του λέγοντας:
- Τι ωραίο σπίτι που είναι αυτό εδώ. Εξάπαντος ο αρχιτέκτων θα ήταν άνθρωπος αξίας…
Κι έτσι έδινε να εννοήσει ο συνομιλητής του το λάθος του.
(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 409-411)
Κάποτε ο Γέροντας Ιωσήφ είχε κάποια δουλειά να κάνει στη Μεγίστη Λαύρα, επειδή η Σκήτη του Αγίου Βασιλείου εκεί υπάγεται διοικητικά.
Όταν λοιπόν έφτασε στην αυλή της Μονής ήσαν μαζεμένοι μερικοί πατέρες και μιλούσαν. Μόλις οι πατέρες είδαν τον Γέροντα – που είχαν ακούσει την φήμη του ως ασκητού – θέλησαν να τον δοκιμάσουν. Και τούτο διότι οι Αγιορείτες πατέρες, ως κληρονόμοι ασκητικής πείρας, γνωρίζουν καλά πως οι πλανεμένοι ή οι ψευτοασκητές είναι πάντοτε υπερήφανοι, θεληματάρηδες και αντιλογούν.
- Έλα εδώ, του λένε.
- Ευλόγησον, λέει ο Γέροντας.
- Κάτσε μες στη μέση.
- Να ’ναι ευλογημένο.
- Τώρα, πάρε δρόμο και φύγε.
- Να ’ναι ευλογημένο.
Και έλεγαν κατόπιν με θαυμασμό οι πατέρες:
- Αυτός είναι καλόγερος!
Αντιθέτως η πολυλογία αποδιώκει όλα τα καλά. Γι’ αυτό και ο Γέροντας Ιωσήφ σ’ όλη του τη ζωή καλλιέργησε εντατικά την μητέρα αυτή των αρετών (σ. εδώ εννοεί τη σιωπή).
Από το βιβλίο του Γέροντος Εφραίμ του Φιλοθεΐτου «Ο Γέροντάς μου Ιωσήφ ο Ησυχαστής και Σπηλαιώτης, σ. 125.
"Ψυχικές και σωματικές ασθένειες"
Ο Γέροντας πάντοτε έδινε προτεραιότητα στην ασθένεια της ψυχής, άσχετα αν η ασθένεια του σώματος είναι σοβαρή.
Πολλοί ασθενείς επισκέπτες του ζητούσαν πιεστικά να προσευχηθεί μόνο για την ίαση της σωματικής ασθένειάς τους.
Δεν μπορούσαν να την υπομείνουν.
Νόμιζαν ότι η παράταση της σωματικής τους ασθένειας θα κλονίσει την πίστη τους στο Χριστό και θα τους οδηγήσει
τελικά στην ασθένεια της ψυχής. Κατά τον Γέροντα συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο: Η ανεπίγνωστη ασθένεια της ψυχής τους,
η αμαρτία, τους έκλεινε τα μάτια και δεν έβλεπαν το υψηλό παιδαγωγικό νόημα της σωματικής τους ασθένειεας,
που επέτρεπε η αγάπη του Θεού. Ο Γέροντας ήξερε ότι, αν προσευχόταν μόνο για τη σωματική τους ίαση, δε θα τους βοηθούσε,
διότι ουσιαστικά θα έμεναν ανίατοι.Πάντα προσπαθούσε να συνδέσει τη σωματική τους θεραπεία με την ψυχική τους ίαση…
Ένας χριστιανός ψυχίατρος ακούσθηκε να λέει σε μία θρησκευτική συνάθροιση: Εγώ, ως ψυχίατρος, δεν είμαι ιατρός της ψυχής του ανθρώπου,
αλλά του νευρικού του συστήματος. Και κυριολεκτούσε. Ψυχασθενής είναι μόνο ο αμετανόητος αμαρτωλός,
διότι η ψυχη ασθενεί, μόνο όταν αμαρτάνει χωρίς να μετανοεί. Ιατρός της ψυχής είναι μόνο ο Χριστός.
Και, κατά χάριν Χριστού, ο άγιος που, γνωρίζοντας την ψυχή, έχει αποκτήσει αυτογνωσία και ετερογνωσία.
Ο μη άγιος, ο εμπαθής, που αγνοεί την ψυχή, τη δική του και των άλλων, πώς μπορεί να γίνει ιατρός της ψυχής;
Ο Χριστός και, κατα χάριν Χριστού, ο άγιος, αφού μπορεί και πραγματοποιεί το δυσκολότερο, τη θεραπεία της ψυχής,
μπορεί και πραγματοποιεί και το " ευκολώτερον ", τη θεραπεία του σώματος, όταν η δεύτερη βοηθά την πρώτη.
Οι σωματικές ασθένειες εξυπηρετούν πολλούς και ποικίλους σκοπούς της υπέρλογης αγάπης του Θεού.
Θυμίζει δεισιδαιμονία η απλουστευτική αντίληψη, ότι οι σωματικά ασθενείς τιμωρούνται από το Θεό για τις αμαρτίες τους
και οι σωματικά υγιείς αμείβονται από το Θεό για την αρετή τους.
Στην πραγματικότητα, μπορεί να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, όπως με πολλούς αγίους, που ασθενούν σωματικά ισοβίως,
και με πολλούς αμετανόητους αμαρτωλούς, που υγιαίνουν σωματικά ισοβίως.
Βέβαια, κανείς δεν αμφισβητεί, ότι μία ταραγμένη, από αμαρτωλά πάθη, ψυχή αποτελεί γόνιμο έδαφος για την εκβλάστηση
και ανάπτυξη πολλών σωματικών ασθενειών,και αντιθέτως,
μία γαλήνια, από θεία κατάνυξη, ψυχή, δημιουργεί κατάλληλες συνθήκες για τη θεραπεία των ασθενειών αυτών
και την άνθηση της σωματικής υγείας. Όμως, οι συγκεκριμένες διακυμάνσεις της σωματικής υγείας και ασθενείας κάθε ανθρώπου,
σε τελευταία ανάλυση, αποτελούν μυστική έκφραση της παιδαγωγίας του Θεού, που μόνο Εκείνος και οι άγιοί Του γνωρίζουν.
[Γ 206-8]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, σελ.84-86)