110. Ο Θεός είναι αγάπη, πηγή χάριτος, πάνσοφο και παντοδύναμο Όν. Όσοι λοιπόν προσεύχονται, πρέπει να πιστεύουν ότι ο Κύριος θα τους δώση ό,τι έχουν ανάγκη, με γενναιοδωρία, γιατί είναι η Αγάπη. Θα τους το δώση σοφά, γιατί είναι η Σοφία. Θα τους το δώση ακόμη και αν υπάρχουν στη μέση όλα τα εμπόδια, γιατί είναι η Παντοδυναμία.

111. Κατά τη θεία λατρεία, κατά την τέλεσι όλων των Μυστηρίων και των Ακολουθιών, έχε εμπιστοσύνη στη δύναμι της Εκκλησίας, όπως το μικρό παιδί έχει εμπιστοσύνη στους γονείς του. Θυμήσου, ότι οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, σαν θεόπνευστοι φωστήρες, κινούμενοι από το Άγιο Πνεύμα, σε οδηγούν στις τρίβους της σωτηρίας. Να μετέχης λοιπόν στη θεία λατρεία με απλή καρδιά, με εμπιστοσύνη μικρού παιδιού. Να εναποθέτης όλη σου τη φροντίδα στον Κύριο και να είσαι εντελώς ελεύθερος από τη λύπη και την αγωνία. «Μὴ μεριμνήσητε πῶς ἢ τί λαλήσετε• δοθήσεται γὰρ ὑμῖν ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρᾳ τί λαλήσετε» (Ματθ. ι’ 19). Πώς συμβαίνει τώρα αυτό; «οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν» (στιχ. 20).
Ο Κύριος μας έχει βγάλει, καιρό τώρα, απ’ αυτή τη φροντίδα, απ’ αυτή την αμηχανία, εμπνέοντας τους Άγιους Πατέρες μας με τον Παράκλητο να συντάξουν τους ύμνους και τις ευχές της λατρείας, για κάθε περίστασι της ζωής. Μονάδα ο νοητός εχθρός μας κινεί σε ταραχή. Αλλά δεν μπορεί να μας αναστατώση, αν είμαστε στερεωμένοι στην πέτρα της πίστεως. Αν δεν είμαστε στερεοί στην πίστι, αν είμαστε προσκολλημένοι στα επίγεια αγαθά, αν έχουμε υπερηφάνεια, τότε, ακόμη και κατά την πιο αγία, την πιο φρικτή στιγμή της λατρείας, κατά την τέλεσι δηλαδή και την κοινωνία των ζωοποιών του Χριστού Μυστηρίων, ο εχθρός πασχίζει να μας συνταράξη.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 64-65)

108. Η πίστις είναι το κλειδί, με το οποίο ανοίγεται ο θείος θησαυρός. Το κατέχουν οι απλές, αγαθές, όλο αγάπη καρδιές. «Πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι» (Μάρκ. Θ’ 23). Η πίστις είναι το πνευματικό στόμα. Ας ανοίγουμε ελεύθερα αυτό το στόμα, όπως κάνουμε και για το σωματικό. Ας μη σφίγγουν τα χείλη του η αμφιβολία και η ολιγοπιστία. Αν μένη κλειστό εξ αιτίας τους, κλειστός θα μείνη και ο ουρανός για μας. Όσο πιο πολύ κινείται το στόμα της πίστεως, όσο πιο αδίστακτα δηλαδή πιστεύουμε στην παντοδυναμία του Θεού, τόσο πιο πολλοί θα είναι οι θείοι οικτιρμοί απέναντί μας. «διὰ τοῦτο λέγων ὑμῖν, πάντα ὅσα ἂν προσευχόμενοι αἰτεῖσθε, πιστεύετε ὅτι λαμβάνετε, καὶ ἔσται ὑμῖν» (Μαρκ. ια’ 24).

109. Ο Κύριος είναι μακρόθυμος και πολυέλεος απέναντί σου. Αυτό το διαπιστώνεις πολλές φορές κάθε ημέρα. Έχε λοιπόν και συ μακροθυμία και σπλάχνα οικτιρμών απέναντι των αδελφών σου. Έτσι, θα εφαρμόζης τα λόγια του Αποστόλου, που λέγει ότι «η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται» (Α’ Κορ. ιγ’ 4). Επιθυμείς να σε χαροποιή ο Κύριος με την αγάπη του; Ας χαροποιείς και συ τις καρδιές των άλλων, δείχνοντάς τους στοργή και καλωσύνη.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 63-64)

Ο Κύριος « εν δόξη»
Ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ ( 1759-1833), ο τόσο προσφιλής αυτός άγιος των Ορθοδόξων, ενισχυόταν στους αγώνες του από τη θεία πρόνοια με πνευματικά οράματα που παρηγορούσαν την ψυχή του. Σαν διάκονος έβλεπε κατά καιρούς στις ακολουθίες τους αγίους αγγέλους να ψάλλουν και να διακονούν μαζί με τους μοναχούς. ‘ Κάποτε’ , διηγείται ο ίδιος, ‘ λειτουργούσα τη Μεγάλη Πέμπτη. Μετά τη μικρή είσοδο και τα αναγνώσματα, είπα, ο ταπεινός, πλάι στο άγιο θυσιαστήριο την εκφώνηση: « Κύριε, σώσον τους ευσεβείς και επάκουσον ημών». Ύστερα βγήκα στην ωραία πύλη και υψώνοντας το οράριο προς το εκκλησίασμα, συμπλήρωσα την ευχή του Τρισαγίου ύμνου: « Και εις τους αιώνας των αιώνων». Τη στιγμή αυτή έλαμψε μπροστά μου ένα φως. Κοιτάζω προς τα εκεί και βλέπω τον Κύριο μας Ιησού Χριστό με τη μορφή του Υιού του ανθρώπου ν’ αστράφτει πιο πολύ κι απ’ τον ήλιο μέσα σε άπλετο φως. Τον τριγύριζαν σαν σμήνος από μέλισσες οι ουράνιες δυνάμεις των αγγέλων, αρχαγγέλων, χερουβείμ και σεραφείμ.
’’ Είχε μπει από τη δυτική πύλη και βαδίζοντας ανάερα στάθηκε απέναντι από τον άμβωνα. Υψώνοντας μάλιστα το χέρι Του ευλόγησε τους λειτουργούς και τους προσευχόμενους. Τέλος, μπήκε στη θέση που βρίσκεται η εικόνα Του, πλάι στην ωραία πύλη. Η καρδιά μου σκίρτησε από αγαλλίαση, από γλυκύτατη αγάπη για τον Κύριο. Αξιοσημείωτο είναι ότι το όραμα συνέβη την ώρα της εισόδου των ιερέων στο άγιο βήμα, που συμβολίζει την είσοδο τους στον ίδιο τον ουρανό. « Ποίησον, Κύριε», δέεται χαμηλόφωνα τη στιγμή εκείνη ο ιερέας, « συν τη εισόδω ημών είσοδον αγίων αγγέλων γενέσθαι, συλλειτουργούντων ημίν και συνδοξολογούντων την σην αγαθότητα». Εξάλλου, μετά την είσοδο ψάλλεται και ο αγγελικός ύμνος: « Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος ελέησον ημάς».
Το όραμα αυτό φανερώνει πως οι ουράνιες δυνάμεις συλλειτουργούν αόρατα μαζί μας. Γι’ αυτό κάθε πιστός ας γνωρίζει ότι προσεύχεται ανάμεσα στους αγγέλους, σαν να βρίσκεται στον ουρανό.
(Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ.80-81)

Μάρτιος 2020*
Αγαπημένο μου παιδί,
Έλαβα πριν λίγο με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο την εργασία σου πάνω στο θέμα που σας είχα αναθέσει εξ αποστάσεως: τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας την εποχή αυτή της πανδημίας. Παρατηρώ πως έχεις εμβαθύνει πολύ στο θέμα του πρόσκαιρου, του αιφνίδιου και του θανάτου. Καταλαβαίνω ότι, μετά τις οικογενειακές σου δοκιμασίες πριν λίγο μόλις καιρό, η πανδημία που αντιμετωπίζει τώρα η ανθρωπότητα ήρθε να προσθέσει στην ψυχούλα σου ακόμα περισσότερο βάρος. Αναλογίζομαι τώρα με πόνο, διαβάζοντας το δικό σου γραπτό, πόσοι άλλοι έφηβοι υπάρχουν που, μαζί με «το πρώτο ξάφνιασμα της νιότης» τους, είχαν πρόσφατα βιώσει και κάτι τραγικό (διαζύγια, ανεργία γονέων, αρρώστιες και θανάτους). Και βρίσκονται στη θέση σου: επωμίζονται επιπλέον και την οδύνη του κορωνοϊού. Ξέρεις, στο ηλεκτρονικό κείμενο έχει υπογραμμιστεί το όνομα του ιού που μόλις έγραψα, ενός ιού που κατακλύζει ήδη την ανθρωπότητα. Είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα, και όμως τόσο αιφνίδιο, που, όπως και να γράψω αυτή τη λέξη, ο ορθογραφικός έλεγχος δεν την αναγνωρίζει!
Ας σκεφτούμε όμως πάλι αυτά που μου γράφεις. Λες πως κάποιες ώρες οι καταστάσεις πάνε να σε καταβάλλουν. Ας "κάνουμε το μυαλό μας ένα εργοστάσιο καλών σκέψεων, καλών λογισμών", όπως μας έχει συμβουλέψει ένας άγιος. Τα μέτρα που παίρνονται είναι πολύ αυστηρά και φαίνεται πως μας φοβίζουν όλους. Αλλά αν το δούμε λίγο διαφορετικά, θα καταλάβουμε πως είναι μέτρα πρόληψης, που επιβάλλονται για να μας προστατέψουν από την πανδημία, όχι για να μας βλάψουν… Ο φόβος, όταν δεν γίνεται φοβία ή δειλία, είναι φυσικό αίσθημα που ενεργοποιείται για την προστασία μας. Έχει βοηθήσει τον άνθρωπο στην επιβίωσή του μέσα σε χιλιάδες χρόνια. Δεν τον αφήνουμε όμως να μας καταβάλλει. Δεν χρειάζεται να φιλοξενούμε στο μυαλό μας κάθε δυσάρεστη είδηση που κυκλοφορεί ούτε να δανείζουμε για πολλή ώρα τον νου μας στα δυσάρεστα νέα της τηλεόρασης.
Ακόμα, και πολύ φυσικά, μας κοστίζει που χρειάζεται τώρα να αποχωριστούμε τόσους αγαπημένους ανθρώπους για ένα διάστημα. Ωστόσο, όπως ήδη το έχεις καταλάβει, ο περιορισμός αυτός μας χαρίζει επίσης και ένα δώρο. Μας κάνει πιο ευγνώμονες για τη ζωή, για τους ανθρώπους, για κάθε τι που έχουμε ζήσει και που το θεωρούσαμε αυτονόητο και "φυσικό μας δικαίωμα". Πόσο πολύτιμα μας φαίνονται όλα τώρα! Με πόση λαχτάρα θα τα ξαναβρούμε όταν θα έρθει η ώρα! Πόσο θα έχουμε κατανοήσει την αξία τους όταν θα ξαναγυρίσουμε στη φυσιολογική ζωή! Μην σκέφτεσαι ότι "έχασες" το παιχνίδι, όπως γράφεις. Δεν έκανες κανένα λάθος και δεν έχασες σε κανέναν αγώνα. Τώρα ο αγώνας μας είναι αυτός: προσέχουμε, περιμένουμε, ελπίζουμε και προσευχόμαστε με όλη μας την ψυχή. Ησυχάζουμε.
Η ανθρωπότητα δεν είναι παντοδύναμη, όπως θα καταλαβαίνεις πια. Μπορεί όμως να κάνει υπομονή, να μαθαίνει και να γίνεται πιο δυνατή μέσα από τις δυνατές προκλήσεις. Το ίδιο βλέπω και στο γραπτό σου, που μου φάνηκε εξαιρετικό μέσα στην ωριμότητά του. Είναι θαυμάσιο το ότι νοιάζεσαι και καταλαβαίνεις τον πόνο των ανθρώπων όλης της γης, αναπτύσσοντας, μέσα από τη δοκιμασία που περνάμε, μια ευαισθησία και μια ανθρωπιά, την οποία η εγωιστική γνώση του κόσμου (μέχρι τούτη τη στιγμή τουλάχιστον) δεν θα σου την έδινε ίσως ποτέ.
Είσαι θυμωμένη με το κακό που γίνεται, μου λες. Ας ξαναπιάσουμε όμως τους καλούς λογισμούς. Τι καλό μπορεί να γίνει από εμάς; Τώρα είναι, για παράδειγμα, η ευκαιρία να ξαναβρεθούν οι αποστασιοποιημένες (δηλαδή όλες οι) οικογένειες. Να γνωριστούν από την αρχή, να συζητήσουν γιατί έχουν επιτέλους τον χρόνο, να φάνε στο κοινό τραπέζι – καθένας έτρωγε μόνος ανάλογα με το πρόγραμμά του, να παίξουν πάλι μαζί. Αξιοποίησε τον χρόνο που έχεις για ό, τι καλύτερο μπορείς. Συνέχισε να γράφεις, όποτε νιώθεις την ανάγκη. Είναι μια δημιουργική διέξοδος. Συνέχισε να μαθαίνεις, να καλλιεργείς τα ταλέντα σου και να εκτιμάς τη ζωή και τους ανθρώπους.
Μην ξεχνάς να ελπίζεις, να υπομένεις, να είσαι αισιόδοξη. Ξέρω από τη δική μου νεότητα πως η υπομονή είναι άγνωστη λέξη για την ηλικία των δεκαπέντε χρόνων. Όμως σου δίνεται η ευκαιρία να γνωριστείς από νωρίς με αυτή τη μεγάλη αρετή. Και η «απόγνωση» που αναφέρεις ας μην καταφέρει να περιορίσει το οπτικό σου πεδίο στο μέλλον: αυτό που συμβαίνει στο παρόν μας δεν θα διαρκέσει για πάντα. Η χαρά σε περιμένει να συναντηθείτε ξανά μετά τη δοκιμασία.
Δεν είσαι μόνη, καλό μου παιδί. Πάντα στο πλευρό σου θα είναι οι άνθρωποι που σε αγαπούν (ακόμα και αν δεν τους βλέπεις, όπως δεν βλέπεις εμένα, τώρα που σου γράφω). Πάντα στο πλάι σου θα είναι και ο ίδιος Θεός. Αυτός που η ανθρωπότητα τόσο πολύ Τον έχει πληγώσει και Τον έχει αρνηθεί. Αν τα χρήματα που δίνονται σε πολέμους ή πολυτέλεια στον κόσμο δίνονταν για τη θεραπεία του κάθε πάσχοντος ανθρώπου, του κάθε αρρώστου, του κάθε πεινασμένου επίσης, θα ήμασταν όλοι πολύ πιο ασφαλείς και ευτυχισμένοι σε έναν κόσμο που περιμένει την Άνοιξη... Την Άνοιξη, που στο άρρωστο οικολογικό περιβάλλον μας, ακόμα αργεί. Όμως η εγωιστική μας οικουμένη τώρα μόλις αρχίζει να καταλαβαίνει το λάθος. Και τώρα συνειδητοποιεί το πόσο εξαρτιόμαστε ο ένας από τον άλλο. Ένα αόρατο στο μάτι μικρόβιο στοιχίζει όσο καμιά περιουσία στον κόσμο όλο, καμιά εξουσία, καμιά μόδα και επίδειξη, κανείς εγωισμός. Ήρθε η ώρα της αλληλεγγύης και της κατανόησης. Αυτό είναι ένα μήνυμα που ελπίζω να το πάρει η δική σου γενιά.
Εύχομαι να είσαι υγιής και γεμάτη αγάπη. Ο Θεός είναι Αγάπη. Θα τα ξαναπούμε!
Με την αγάπη μου
Η καθηγήτριά σου
Ε.Κ.
*διασκευή μιας πραγματικής επιστολής

517- ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΩΦΕΛΗΘΗΣ Ή ΝΑ ΒΛΑΒΗΣ.
Στην άκρη μιας λίμνης βρίσκονταν πολλά βατράχια και μερικοί κύκνοι. Ξαφνικά ακούεται ένας κρότος. Παρευθύς οι κύκνοι πέταξαν ψηλά και τα βατράχια τρομαγμένα βούτηξαν στο βούρκο.
Αυτή είναι μια εικόνα της ζωής. Για πολλούς οι δοκιμασίες, που στέλνει ο Θεός είναι μια αφορμή να εξυψωθούν προς το Θεό, για άλλους γίνονται αφορμή να ριχθούν στην απελπισία.

519- Ο ΠΙΟ ΕΛΑΦΡΥΣ ΣΤΑΥΡΟΣ.
Κάποιος φτωχός ταξιδιώτης, αναφέρει μια πολύ παλιά ιστορία, γεμάτος από βάσανα και πολύ δυσαρεστημένος απ’ τη δυστυχισμένη του ζωή, έφθασε ένα βράδυ κατακουρασμένος σε μια μεγάλη πολιτεία. Με δυσκολία βρήκε ένα μικρό καταφύγιο για να περάση τη νύχτα. Στον ύπνο του είδε ένα παράξενο όνειρο. Βρισκόταν σε μια απέραντη αίθουσα γεμάτη από σταυρούς με διάφορες διαστάσεις και βάρη. Αίφνης ακούει μια φωνή να του λέγη: «Διάλεξε το σταυρό που σου αρέσει. Άφησε το δικό σου και πάρε εκείνον που προτιμάς. Να ξέρης όμως πως ο καθένας έχει υποχρέωσι να φέρνη ένα σταυρό». Ο ταξιδιώτης αφήνει τον δικό του κι αρχίζει να σηκώνη διάφορους άλλους σταυρούς. Τους ζύγιζε, τους ξαναζύγιζε, όλοι του φαινόταν πολύ βαρείς. Άλλος ήταν υπερβολικά μεγάλος, άλλος με αιχμηρές προεξοχές κι άλλος ασήκωτος. Στο τέλος βρίσκει μερικούς σταυρούς που γιάλιζαν σα μάλαμα, τους ζύγισε, μα κι αυτοί βρέθηκαν πάρα πολύ βαρείς. Έπειτα από αρκετή ώρα συνάντησε ένα σταυρό που είχε το ανάστημά του και βάρος αρκετά υποφερτό. Τον σήκωσε όχι με μεγάλη δυσκολία και προσεχτικά τον παρατήρησε. Πόση όμως έκπληξι δοκίμασε, όταν διαπίστωσε πως ήταν ο δικός τους σταυρός, που στην αρχή είχε παρατήσει…

(Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως)

924. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΗΡΥΓΜΑΤΟΣ.
Ένας ανώτερος αξιωματικός του γαλλικού στρατού πήγε να ακούσει το κήρυγμα του απλού αλλά αγίου εφημερίου του Άρς, Ιωάννου Βιαννέ. Όταν τελείωσε το κήρυγμα και ο αξιωματικός βγήκε έξω, μερικοί τον ρώτησαν αν του άρεσε το κήρυγμα. Αυτός συγκινημένος και μετανοημένος για την περασμένη του ζωή είπε: «Τις άλλες φορές μου άρεσαν οι ιεροκήρυκες, αυτή τη φορά δεν άρεσα εγώ στον εαυτό μου».

928. ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΚΗΡΥΓΜΑΤΟΣ.
- Πόσο θα ήθελα και εγώ να θραύω τις καρδιές των ακροατών μου, όπως εσύ θραύεις τις πέτρες, έλεγε ένας ιεροκήρυκας σε ένα λιθοξόο.
- Θα το κατορθώσεις και εσύ, του απάντησε κείνος, αν σκύβεις συχνά και γονατίζεις.

930. ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΚΗΡΥΓΜΑ.
Ο περίφημος ιεροκήρυκας στην Παναγία των Παρισίων έκανε τα πάντα με ευλάβεια, κατάνυξη και μεγαλοπρέπεια το σημείο του σταυρού, πρίν από κάθε κήρυγμα. Κόσμος πολύς έτρεχε για να ακούσει τα εύγλωττα του κηρύγματα.
Μια μέρα ένας άθεος μπήκε στην εκκλησία για να τον ακούσει και όταν είδε με τι προσοχή και ευλάβεια έκανε το σημείο του σταυρού, είπε στον συνοδό του:
- Πάμε, περιττό να περιμένουμε. Κηρύττει υπέροχα. Το κήρυγμα του είναι τέλειο.

933. ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΑ.
Ένας ιεροκήρυξ δεν κατόρθωσε να έχει μεγάλο ακροατήριο και σοφίσθηκε το ακόλουθο τέχνασμα:
- Την ερχόμενη Κυριακή, είπε, θα σας μιλήσω για την σκανδαλώδη υπόθεση μιας γνωστότατης οικογένειας.
Την άλλη Κυριακή η εκκλησία γέμισε. Ο ιεροκήρυξ κρατώντας την υπόσχεση του μίλησε για το αμάρτημα του Αδάμ και της Εύας.

(Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 424-426)

ΚΑΛΩΣΥΝΗ ΚΑΙ ΛΕΠΤΟΤΗΣ

Διάσημος ζωγράφος προσκλήθηκε να ζωγραφίσει ένα βασιλιά. Αλλά πώς να κάνει; Ο βασιλιάς είχε ένα μεγάλο τραύμα στο πρόσωπο και τον ασχήμιζε τρομερά. Βρήκε την λύση ο ζωγράφος. Έβαλε το βασιλιά να πάρει τέτοια στάση, ώστε το τραύμα να μη φαίνεται.
Κάτι παρόμοιο πρέπει να κάνω και εγώ, όταν έχω να αναφέρω κάτι για τον πλησίον μου. Ότι δεν τον τιμά, περιττόν να το εκθέσω. Να παρουσιάζω στους άλλους μόνο τις αρετές του και τα προσόντα του. Όταν φτιάχνω μια ανθοδέσμη, τα ωραιότερα λουλούδια τα βάζω εμπρός, κι αν έχω ένα ραγισμένο δοχείο, δε δείχνω σε όλους το ράγισμα του. Γιατί να μην κάνω το ίδιο προκειμένου για τον πλησίον μου;

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΦΕΥΓΕΙ, ΚΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΕΝΕΙ

Ο άγιος Καμίλλο ντέ Λέλλις έγραψε επάνω στην πόρτα του την εξής επιγραφή:
-Αδελφέ, όταν διαπράττης μια κακή πράξι με ευχαρίστησι, η ευχαρίστησις φεύγει, αλλά η κακία μένει. Όταν όμως διαπράττης μια καλή πράξι με δυσκολία, η δυσκολία φεύγει, και η καλωσύνη μένει.

(Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 413)

ΚΑΝΕΝΑΣ άνθρωπος που δεν πέρασε από θλίψεις και δοκιμασίες, δεν θα γίνει δεκτός στην Βασιλεία του Θεού, συνήθιζε να λέει ο Μέγας Αντώνιος.
ΑΝ είχαμε αποκτήσει ταπεινοφροσύνη, έλεγε άλλος Πατήρ, δεν θα είχαμε ανάγκη παιδαγωγικής μάστιγος εκ μέρους του Θεού. Όλα τα κακά προέρχονται από την υπερηφάνεια. Αν στο εκλεκτό σκεύος του Χριστού, στον Μέγα Παύλο, δόθηκε άγγελος σατάν να τον θλίβει, για να μην υπερηφανευθεί, πόσο μάλλον σε μας τους υπερήφανους δεν θα παραχωρήσει ο Θεός να μας ρίξει πολλές φορές ο σατανάς σε σφάλματα, για να ταπεινωθούμε;

ΈΝΑΣ Ερημίτης ρώτησε τον Αββά Σισώη τί έπρεπε να κάνει αν του επιτίθετο κάποιος βάρβαρος στην ερημιά που έμενε:
- Επιτρέπεται να τον φονεύσω αμυνόμενος;
- Όχι, αποκρίθηκε ο Όσιος. Άφησέ τον καλύτερα στον Θεό. Όποιος πειρασμός κι αν σε βρει, να σκέφτεσαι πως προέρχεται από τις αμαρτίες σου. Το κακό που σου συμβαίνει, να το θεωρείς δώρο της θείας ευσπλαχνίας.

ΤΟ δέντρο που δεν σείεται από τον άνεμο ούτε ρίζες γερές κάνει ούτε μεγαλώνει όπως πρέπει, έλεγε κάποιος από τους Γέροντες. Κι ο άνθρωπος που δεν σαλεύεται από τους πειρασμούς, δεν αποκτά δυνατό χαρακτήρα.

ΌΤΑΝ κουράζεται η ψυχή σου από το βάρος των δοκιμασιών, ας ψάλλουν τα χείλη σου θείους ύμνους, κι η καρδιά σου ας μελετά τα ουράνια, για να βρίσκεις ανακούφιση. Μιμήσου τον κουρασμένο οδοιπόρο, που με το τραγούδι που σιγολένε τα χείλη του, διασκεδάζει τον κόπο της οδοιπορίας, έλεγε ο Αββάς Υπερέχιος.

ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕ κάποτε ο Θεός να δοκιμαστεί σκληρά ένας αδελφός στην σκήτη, για να ωφεληθούν οι άλλοι από την υπομονή του. Χωρίς δική του υπαιτιότητα, τον περιφρόνησαν όλοι οι άλλοι αδελφοί. Τον απέφευγαν. Δεν ήθελαν ούτε να τον χαιρετήσουν. Αν ζητούσε καμιά φορά ψωμί ή τίποτε άλλο απολύτως αναγκαίο, δεν βρισκόταν κανείς να του δώσει.
Την Κυριακή δεν τον φώναζαν ποτέ να φάει με τους άλλους αδελφούς στην αγάπη.
Μια φορά γύρισε κατάκοπος στο κελλί του από το θέρος και δεν βρήκε ούτε ένα ξεροκόμματο να ξεγελάσει την πείνα του. Ούτε λίγο νερό να δροσίσει τα φλογισμένα χείλη του. Κανένας από τους γείτονες του δεν τον λυπήθηκε να τον ανακουφίσει.
Παρ' όλα αυτά όμως δεν μικροψύχησε ούτε αγανάκτησε εναντίον των άλλων ούτε τους κατηγόρησε για μισαδελφία. Υπέφερε με γενναιότητα την δοκιμασία του, λέγοντας στον εαυτό του πως για τις αμαρτίες του ήταν άξιος για χειρότερα.
Βλέποντας ο Θεός την υπομονή του, τον απάλλαξε αμέσως απ’ αυτόν τον πειρασμό.
Το ίδιο βράδυ χτύπησε την πόρτα του κελλιού του ένας ξένος, περαστικός από την σκήτη, και του άφησε ένα φορτίο από ψωμιά και αλλά φαγώσιμα που είχε στην καμήλα του. Προτού προφτάσει ο αδελφός να τον ευχαριστήσει, εκείνος εξαφανίστηκε. Ο μοναχός τότε άρχισε να κλαίει και να λέει στην προσευχή του:
- Κύριέ μου, δεν ήμουν άξιος να θλίβομαι λίγο για την αγάπη Σου, γι’ αυτό μου πήρες την δοκιμασία;
Και πράγματι του την πήρε, γιατί από την άλλη μέρα κιόλας έπαψαν να του φέρονται με σκληρότητα οι αδελφοί.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 84-85 )

35. «Φαεινήν λυχνίαν σε, ο Προφήτης έβλεψεν, Αγνή, λαμπάδιον νοητόν φέρουσαν Χριστόν» (Π).
Ο ύμνος αυτός αναφέρεται στην προφητεία του Ζαχαρίου: «Εώρακα και ιδού λυχνία χρυσή όλη και το λαμπάδιον επάνω αυτής και επτά λύχνοι επάνω αυτής» (δ' 2) . Η προφητεία προτυπώνει την Θεοτόκο που εβάστασε το «φώς του κόσμου» (Ιω. η' 12), τον Χριστό και πάνω στην οποία κατέβηκε η φλόγα του Αγίου Πνεύματος.
Στην προτύπωσι αυτή φαίνεται ο στενός σύνδεσμος της Θεοτόκου με τον Θεάνθρωπο. Το φώς της θεότητος υποβαστάζεται από την ανθρώπινη λυχνία, την Αειπάρθενο. Ο ρόλος της λυχνίας είναι βασικός και απαραίτητος στην μετάδοσι του φωτός. Όπως είπε ο Κύριος: «Ου καίουσι λύχνον και τιθέασι αυτόν υπό τον μόδιον, αλλ΄ επί την λυχνίαν και λάμπει πάσι τοις εν τη οικία» (Ματθ. ε' 15). Χωρίς την λυχνία είναι αδύνατη η ευεργετική ακτινοβολία του φωτός.
Στον ρόλο αυτό της Θεοτόκου βρίσκομε μερικά στοιχεία για την επίλυσι του θέματος της ιερωσύνης των γυναικών. Η Θεοτόκος, αν και πήρε δύο φορές το Άγιον Πνεύμα, δεν θεωρείται ότι πήρε το ιερατικό χάρισμα, την Ιερωσύνη. Ο θεσμός της Ιέρειας είναι εντελώς άγνωστος στο Χριστιανισμό. «Η Παρθένος δεν είναι διόλου επίσκοπος... Η ιερατική τάξι είναι μια ανδρική λειτουργία της μαρτυρίας...Η γυναίκα δεν μπορεί να γίνη ιέρεια χωρίς να αυτοπροδοθή» (Ε, 312 εξ.). Ο ρόλος της Παρθένου ήταν όχι να δώση μαρτυρία για τον Χριστό, αλλά να γεννήση και να βαστάση τον Χριστό. «Και η γυναίκα προπαντός άλλου κατέχει το μητρικό αυτό χάρισμα να γεννά τον Χριστό στις ψυχές των ανθρώπων» (Ε, 328) .
Ο ρόλος κάθε γυναίκας είναι να γίνεται διπλή μάνα: Να γεννάη δηλαδή τα παιδιά της κατά σάρκα και κατά πνεύμα. Ωρισμένες γυναίκες δέχονται την κλήσι της πρεσβυτέρας, της συζύγου του ορθοδόξου Ιερέως. Αυτές παίζουν τον ρόλο της λυχνίας: βαστάζουν το Φώς της Ιερωσύνης! Δεν είναι οι ίδιες ιέρειες, είναι όμως τα κηροπήγια που στηρίζουν τις λαμπάδες της Ιερωσύνης εμπρός και επάνω στο ιερό θυσιαστήριο. Υπό την έννοια αυτή, στην Ορθοδοξία, άνδρες και γυναίκες μετέχουν στο ιερατικό ήθος. Η έκφρασις της συμμετοχής αυτής γίνεται κατά διάφορο τρόπο, στον άντρα και τη γυναίκα, που όμως δεν καταλύει, αλλά ολοκληρώνει το ιερατικό λειτούργημα μπροστά στον Θεό.

36. «Ιδού η Παρθένος εν γαστρί έξει» (Ησ. ζ' 14).
Για την Θεοτόκο καθαρώτερα απ΄ όλους της Π. Διαθήκης, μίλησε ο προφήτης Ησαΐας: «Ιδού η Παρθένος εν γαστρί έξει και τέξεται υιόν και καλέσουσι το όνομα αυτού Εμμανουήλ»! Στην προφητεία αυτή διατυπώνεται πια καθαρά η σύλληψις και γέννησις του Θεανθρώπου από την Παρθένο Μαρία, γεγονός για το οποίο ο προφήτης Ησαΐας ωνομάσθηκε «Πέμπτος Ευαγγελιστής»!
Οι προφήτες έβλεπαν με τα μάτια και μιλούσαν με το στόμα δια του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιον Πνεύμα, καθώς προχωρούσε «το πλήρωμα του χρόνου» τους έδειχνε όλο και πιο καθαρά το μεγάλο γεγονός της Ενσαρκώσεως, σε κάθε δε Προφήτη φανέρωνε και κάτι πιο συγκεκριμένο γύρω από το μεγάλο αυτό μυστήριο, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Οι Άγιοι είναι οι πρώτοι που μαθαίνουν τα μυστικά του Θεού. Είναι οι φίλοι του Θεού. Οι Άγιοι βρίσκονται σε επαφή και επικοινωνία με τον Θεό, μετέχουν στη ζωή της Αγίας Τριάδος. Και η συμμετοχή αυτή των Αγίων στη ζωή του Θεού είναι γι΄ αυτούς πηγή χαράς, ευτυχίας, αλλά και γνώσεως. Οι άγιοι έχουν το προνόμιο να γνωρίζουν τα μυστικά του μέλλοντος, διότι είναι «πλήρεις Πνεύματος Αγίου» (Πραξ. στ' 3) , το Οποίο –κατά την μαρτυρία του απ. Παύλου – αποκαλύπτει τα μυστικά του Θεού: «Ημίν (δηλαδή στους Αγίους Αποστόλους) ο Θεός απεκάλυψε δια του Πνεύματος αυτού· το γαρ Πνεύμα πάντα ερευνά, και τα βάθη του Θεού» (Α' Κορ. β' 10) .
Οι άνθρωποι μαθαίνουν τα γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν και που συμβαίνουν στο παρόν. Κανείς όμως δεν μπορεί να σπάση το φράγμα του χρόνου και να γνωρίση πράγματα που θα συμβούν στο μέλλον. Μόνον οι Άγιοι σπάζουν το φράγμα αυτό. Και τούτο όχι με δική τους ικανότητα, αλλά με τη δυνατότητα του Αγίου Πνεύματος, το Οποίο τους κάνει ικανούς να βλέπουν καθαρά «όσα δει γενέσθαι μετά ταύτα» (Αποκ. δ' 1) . Ό,τι είναι για μας η τηλεόρασις, το ραδιόφωνο και το ραντάρ (και για τη διάστασι μόνο του παρόντος) είναι για τους Αγίους το Άγιο Πνεύμα και για όλες τις διαστάσεις του χώρου και του χρόνου.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 59-61 )

Τέτοια ψυχική διάθεση πρέπει να έχουν και τώρα όσοι επικρίνονται, να κλαίνε δηλαδή και να οδύρονται, ν’ αγαπούν τους δασκάλους και να τους αναζητούν πιο πολύ από τους γονείς τους. Γιατί οι γονείς μας δίνουν τη ζωή, ενώ οι δάσκαλοι την καλή ζωή. Έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις επικρίσεις των γονέων, έτσι πρέπει να συμπάσχουν οι πνευματικοί ηγέτες με τους αμαρτωλούς. Γιατί δεν εξαρτώνται τα πάντα από αυτούς, αλλά και από εσάς. Γιατί, αν δει ο αμαρτωλός από τη μια τον πατέρα του να τον επικρίνει και από την άλλη τον αδελφό του να τον κολακεύει, γίνεται αδιάφορος. Όταν κατακρίνει ο πατέρας, δείξε και συ ότι αγανακτείς, ή γιατί ενδιαφέρεσαι για τον αδελφό σου ή γιατί είσαι σύμφωνος με τον πατέρα σου. Δείξε πολύ ενδιαφέρον και πως λυπάσαι όχι γιατί τον κατέκριναν, αλλά γιατί αμάρτησε. Αν όμως εγώ προσπαθώ να οικοδομήσω κι εσύ γκρεμίζεις, τί ωφελήσαμε περισσότερο εκτός από κόπους που δεχθήκαμε; ’Η καλύτερα δεν είναι μόνο αυτή η ζημιά σου, αλλά προετοιμάζεις και τιμωρία για τον εαυτό σου. Γιατί, όποιος δεν αφήνει να θεραπευθεί η πληγή, δεν έχει μικρότερη ευθύνη, αλλά μεγαλύτερη. Γιατί δεν είναι ίσο το να πληγώνεις κάποιον με το να εμποδίσεις να θεραπευθεί η πληγή. Καθόσον το δεύτερο έχει οπωσδήποτε σαν αποτέλεσμα το θάνατο, ενώ το πρώτο όχι οπωσδήποτε.
Αυτά σας τα είπα, για να δείχνετε ότι συμφωνείτε με τους πνευματικούς ηγέτες, όταν αγανακτούν δίκαια, ώστε, όταν δείτε κάποιον να επιτιμάται, να τον αποστρέφεσθε όλοι σας περισσότερο από ό,τι ο δάσκαλος. Εσάς να φοβάται περισσότερο παρά τους άρχοντες, όποιος κάνει αμαρτίες. Γιατί, αν φοβηθεί μόνο το δάσκαλο, σύντομα θα ξανααμαρτήσει, αν όμως τον επιτηρούν ολόγυρα τόσα μάτια, τόσα στόματα, θα είναι πιο εξασφαλισμένος. Γιατί, όπως θα τιμωρηθούμε πολύ βαριά, αν δεν ενεργούμε έτσι, έτσι και, αν εκτελούμε αυτά, θα πάρουμε την αμοιβή μας για τη διόρθωση της οποίας γίναμε αίτιοι. Ας ενεργούμε λοιπόν έτσι. Κι αν πει κάποιος ‘δείξε φιλανθρωπία προς τον αδελφό σου, γιατί αυτό ταιριάζει στους Χριστιανούς’, ας γνωρίζει, ότι φιλανθρωπία δείχνει εκείνος που θυμώνει, όχι εκείνος που καλεί πρόωρα και δεν αφήνει να συνειδητοποιήσει την αμαρτία του. Γιατί πες μου, σε παρακαλώ, ποιός ευσπλαχνίζεται εκείνον που έχει πυρετό και τον έχει πιάσει παραμιλητό; εκείνος που τον ξαπλώνει στο κρεβάτι, τον κρατεί με τη βία εκεί και δεν του δίνει φαγητά και πιοτά που βλάπτουν, ή εκείνος που του προσφέρει άφθονο κρασί και δεν του επιβάλλει κανένα περιορισμό, αλλά τον αφήνει να κάνει όσα κάνει και ο υγιής; Δεν ενισχύει και χειροτερεύει την αρρώστια εκείνος που παρουσιάζεται σαν φιλάνθρωπος, ενώ ο άλλος τον θεραπεύει;
Με τέτοια κριτήρια ενεργούμε και στο δικό μας τομέα. Φιλανθρωπία θεωρούμε να μην ικανοποιούμε πάντοτε τις απαιτήσεις των αρρώστων και να μην κολακεύουμε τις παράλογες επιθυμίες τους. Κανένας δεν αγαπούσε τον Κορίνθιο πόρνο πιο πολύ απ’ τον Παύλο, που πρόσταζε να τον παραδώσουν στο σατανά. Κανένας δεν τον μισούσε τόσο, όσο εκείνοι που τον χειροκροτούσαν και τον υπηρετούσαν, και το έδειξε το τέλος. Γιατί εκείνοι και τον έκαναν να φουσκώσει από κομπασμό και την πληγή του μεγάλωσαν, ενώ αυτός αντίθετα και προσπαθούσε να τον νουθετήσει και δε σταμάτησε, ώσπου τον οδήγησε στη σωστή υγεία του. Και οι πρώτοι βέβαια πρόσθεσαν κι άλλο κακό στο κακό που υπήρχε, ενώ αυτός ξερίζωσε και εκείνο που υπήρχε. Αυτούς τους κανόνες φιλανθρωπίας ας μάθουμε κι εμείς. Γιατί, αν δεις αφηνιασμένο άλογο, που να τρέχει προς το γκρεμό, του βάζεις χαλινό και το συγκρατείς με πολλή δύναμη και το μαστιγώνεις πολλές φόρες, αν και βέβαια αυτό είναι τιμωρία, αλλά η τιμωρία αυτή είναι μητέρα σωτηρίας. Έτσι ενέργησε και για εκείνους που αμαρτάνουν. Δέσε αυτόν που κάνει αμαρτίες, ώσπου να τον ευσπλαχνισθεί ο θεός. Μην τον αφήσεις λυμένο, για να μην τον δέσει περισσότερο η οργή του Θεού. Αν τον δέσω εγώ, δε θα τον δέσει ποτέ ο θεός, αν όμως δεν τον δέσω εγώ, του απομένουν τα αιώνια δεσμά. Γιατί, αν κρίναμε τους εαυτούς μας, δε θα κρινόμασταν. Μη νομίζεις
λοιπόν πώς αυτό είναι σκληρό και απάνθρωπο, αλλ΄ είναι αποτέλεσμα της πιο μεγάλης καλοσύνης, της άριστης θεραπείας και της μεγάλης φροντίδας.
Αλλά, λέγει, αρκετό χρόνο τιμωρήθηκαν. Μα πες μου, πόσο; Ένα χρόνο; δύο χρόνια; τρία; Δεν ζητώ αυτό, τη χρονική διάρκεια, αλλά τη διόρθωση της ψυχής. Δείξε μου λοιπόν αυτό, αν ένιωσαν βαθιά συγκίνηση, αν άλλαξαν, και το παν κατορθώθηκε. Γιατί, αν δε γίνει αυτό, δε υπάρχει κανένα όφελος από τη διάρκεια του χρόνου. Γιατί δεν εξετάζουμε αν επιδέθηκε πολλές φόρες το τραύμα, αλλά αν του πρόσφερε κάποια ωφέλεια το δέσιμο. Αν θεραπεύτηκε και μέσα σε λίγον καιρό, ας μη μείνει άλλο το δέσιμο αν όμως δε θεραπεύτηκε, ας παραμείνει το δέσιμο και μετά δέκα χρόνια και κριτήριο για το λύσιμο του επιδέσμου ας είναι αυτό, η ωφέλεια του αρρώστου. (ΕΠΕ 19,395-399)