Ελεύθεροι
όχι ρομπότ
Τι ισχυρίζεται ο χριστιανός; Ότι έπρεπε ο Θεός να θέση εντός μας τη γνώσι της αρετής. Την έθεσε, λοιπόν. Αν δεν την έθετε, από που θα γνωρίζαμε όσα έπρεπε και όσα δεν έπρεπε να κάνουμε; Πού στηρίζονται οι νόμοι και τα δικαστήρια; Δεν στηρίζονται στη γνώσι, αλλά στην πράξι. Και γιατί θα παίρναμε μισθό, αν το παν ήταν έργο του Θεού; Πες μου, ο Θεός εξίσου τιμωρεί εσένα και τον ειδωλολάτρη, όταν αμαρτάνετε; Όχι φυσικά, αφού εσύ έχεις τώρα μεγαλύτερη δυνατότητα, λόγω της γνώσεως του νόμου του Θεού.
Ε.Π.Ε. 18,48
και αγάπη
Όταν ο αδελφός σου σκανδαλίζεται, να μη λες, ότι δεν εμποδίζεται από το Θεό αυτός που τον σκανδαλίζει, και ότι του επιτρέπεται. Διότι εγώ σου λέω κάτι σπουδαιότερο, ότι και αν ακόμα ο ίδιος ο Χριστός το είχε επιτρέψει, εφ’ όσον κάποιος βλάπτεται, να συγκρατήσης τον εαυτό σου και να μη κάνης κακή χρήσι της ελευθερίας σου.
Ε.Π.Ε. 18,606
οι δούλοι Χριστού
Είναι μεγάλο πράγματι το αξίωμα αυτό το να είναι κανείς δούλος του Χριστού. Ο δούλος του Χριστού είναι πραγματικά ελεύθερος από την αμαρτία. Και ο γνήσιος δούλος δεν είναι κανενός άλλου κυρίου δούλος.
Ε.Π.Ε. 21,362

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 194)

Ο άγιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκι σε έργο του λέγει για την σιωπή «Όποιος χαλιναγωγεί και συγκρατεί την γλώσσα του, αυτός μπορεί, ξέρει και χαλιναγωγεί και ολόκληρο το σώμα του. Όποιος κρατάει την γλώσσα του, αποφεύγει το κάθε κακό, που πηγή του έχει την γλώσσα. Την γλώσσα λέγει ο άγιος Ιάκωβος “κανείς από τους ανθρώπους δεν ειμπορεί να την δαμάσει. Είναι κακό ασυγκράτητο, γεμάτη από δηλητήριο θανατηφόρο” Ιακ. 3,8. Πολλοί επήγαν από κοφτερό μαχαίρι. Μα πιο πολλοί χάθηκαν από την γλώσσα τους. Γιατί η γλώσσα είναι μία μάχαιρα δίστομος, που έστω και αν αυτό δεν γίνεται αισθητό με τα σωματικά μάτια, κυριολεκτικά σφάζει και την ψυχή και το σώμα εκείνων, που το ρίχνουν στην αργολογία και στις μάταιες λογομαχίες. Ώ γλώσσα, εχθρέ της δικαίωσής μου! Ώ γλώσσα, καταστροφή μου, πνεύμα σατανικό! Και πώς όχι; Ο άνθρωπος χτίζει με κόπο πολύ το πνευματικό του οικοδόμημα! Και να συ, γλώσσα, με μία σου μόνο λέξη και σε μία στιγμή, το γκρεμίζεις και το ισοπεδώνεις! Γι’ αυτό η Γραφή λέγει: “Ανήρ δε φρόνιμος ησυχίαν άγει” Παρ. 11,12»1.

Ο άγιος Θεόδωρος της Εδέσσης τονίζει σχετικά με την σιωπή «Διώχνε μακριά σου το πνεύμα της πολυλογίας. Γιατί σ’ αυτή βρίσκονται φοβερότατα πάθη, το ψεύδος, η θρασύτητα, οι αστειότητες, η αισχρότητα, η μωρολογία και γενικώς όπως έχει λεχθεί: “Από την πολυλογία δεν θα ξεφύγεις την αμαρτία”. Ο σιωπηλός όμως άνθρωπος είναι θρόνος της επιγνώσεως. Αλλά και λόγο θα δώσουμε για κάθε περιττό και ανωφελή λόγο, είπε ο Κύριος. Επομένως η σιωπή είναι πολύ αναγκαία και ωφέλιμη»2.

Στην ερώτηση προς τον Γέροντα Παΐσιο: “Μπορεί να μη καταλαβαίνω την πραγματική μου πνευματική κατάσταση και να νομίζω ότι έχω αρετή” ο Γέροντας είχε απαντήσει: «Μπορεί, αλλά, αν προσέξης θα δης ότι δεν έχεις εσωτερική γλυκύτητα, οπότε θα καταλάβης που βρίσκεσαι πνευματικά. Καμμιά φορά μπορεί να νομίζη κανείς ότι έχει αρετή, επειδή έμαθε απλώς κάποια εξωτερικά γνωρίσματα και συμμορφώνεται με αυτά, για να φαίνεται ενάρετος. Αυτό όμως δεν είναι πραγματική αρετή και δεν μπορεί να μείνη έτσι· θα κοσκινισθή και κάποτε θα φανή η πραγματικότητα. Άλλο είναι, ας υποθέσουμε, να αγωνίζεται κανείς να μη μιλάη, για να μη πληγώνη τους άλλους, και σιγά σιγά να αποκτήση την αρετή της σιωπής, και άλλο να μη μιλάη, για να φαίνεται ότι έχει την αρετή της σιωπής. Τότε μπορεί να σιωπά, ενώ με τους λογισμούς του συνέχεια να φλυαρή και να έχη μέσα του ένα σωρό πάθη. Η εξωτερική συμπεριφορά μπορεί να παρουσιάζη ένα τέλειο άγιο και, όταν αποκαλυφθή ο εσωτερικός του άνθρωπος, να είναι.,.»3.

Ο άγιος Διάδοχος Φωτικής σημειώνει σχετικά με την σιωπή: «Όπως όταν αι θύραι των λουτρών ανοίγωνται συνεχώς, η εσωτερική θέρμη ωθείται ταχύτατα προς τα έξω, έτσι συμβαίνει και στην ψυχή· όταν θέλη να ομιλή έξω του μέτρου, έστω και αν λέγη μόνον πνευματικούς λόγους, εξατονεί η μνήμη του Θεού δια της πύλης του στόματος. Γι’ αυτό μάλιστα χάνει εν συνεχεία τους δυνατούς πνευματικούς λογισμούς, περιπίπτουσα σε πλήθος κατωτέρων εννοιών και ομιλούσα χωρίς τάξιν και αμέτρως στους τυχόντας, επειδή έχασε την ενέργειαν του αγίου Πνεύματος, η οποία συντηρεί την διάνοιαν φωτεινήν χωρίς φαντασίες. Γιατί το αγαθόν Πνεύμα αποφεύγει πάντοτε την πολυλογίαν, ως άσχετον και αντίθετον σε κάθε ταραχήν λογισμών και φαντασιών έστω ευπρεπών. Είναι καλή λοιπόν η σιωπή στον καιρό της, η οποία δεν είναι τίποτε άλλο από μητέρα σοφωτάτων εννοιών»4.

Ο άγιος Βασίλειος μας λέγει «Όταν ερωτάσαι, δίνε απάντηση με την πρέπουσα και ταπεινή φωνή. Όταν δεν ερωτάσαι, σιώπα»5.

1. Αγ. Παΐσίου Βελιτσκόφσκι, Τα κρίνα του αγρού, εκδ. Ι. Μ. Νικοπόλεως, σ. 51.
2. Φιλοκαλία τομ. Β', Έκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, σ. 27.
3. Γέροντος Παΐσίου Αγιορείτου Λόγοι τομ. Ε', σ. 159.
4. Αγ. Διαδόχου Φωτικής, Τα εκατόν Γνωστικά κεφάλαια, εκδ. Ο Άθωνας, σ. 141.
5. Βασιλειανό Άποθησαύρισμα, εκδ. Φωτοδότες, σ. 617.

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 1-6. Η θεραπεία του υδρωπικού.
14.3 καὶ ἀποκριθεὶς(1) ὁ ᾽Ιησοῦς εἶπεν πρὸς τοὺς νομικοὺς(2)
καὶ Φαρισαίους λέγων(3), ει έξεστι τῷ σαββάτῳ θεραπεύειν(4);
3 Ο Ιησούς πήρε το λόγο και ρώτησε τους νομοδιδασκάλους και τους Φαρισαίους:
«Επιτρέπεται να γίνονται θεραπείες το Σάββατο;»
(1) Απάντησε στις σκέψεις τους, που υπονοούνταν με το «παρατηρούσαν»
του σ. 1 (p). Η παρουσία του ασθενή προκάλεσε σε αυτούς το ερώτημα:
Θα τον θεραπεύσει άραγε ή δεν θα τον θεραπεύσει;
(2) «Που ήταν καλεσμένοι και αυτοί μαζί εκεί» (Ζ).
Προς τους νομικούς, οι οποίοι παρόλο που εξ’ επαγγέλματος σπούδαζαν τον νόμο,
όμως δεν αντιλαμβάνονταν σωστά τον νόμο σχετικά με το σάββατο (b).
(3) Το είπε… λέγων, είναι εβραϊκός τρόπος γραφής (p).
(4) Υπάρχει και η γραφή: ῎Εξεστιν τῷ σαββάτῳ θεραπεῦσαι ἢ οὔ;
«Ο Θεός των όλων είναι αγαθός και φιλάνθρωπος.
Δεν έβαλε τον νόμο του Μωϋσή ως διδάσκαλο απανθρωπιάς,
αλλά μάλλον εισηγητή της αγάπης στον διπλανό μας» (Κ).

14.4 οἱ δὲ ἡσύχασαν(1). καὶ ἐπιλαβόμενος(2)
ἰάσατο αὐτὸν(3) καὶ ἀπέλυσεν.
4 Εκείνοι δεν απάντησαν. Ο Ιησούς έπιασε τον άρρωστο,
τον γιάτρεψε και τον άφησε να φύγει.
(1) «Και άλλοτε όταν ρωτήθηκαν κάτι τέτοιο, αποστομώθηκαν» (Ζ).
Σιώπησαν μη έχοντας τι να πουν. «Διότι δεν μπορούσαν να πουν,
ότι εμπόδισε ο νόμος να κάνει κάποιος αγαθοεργίες το Σάββατο» (Ζ).
Δεν επιθυμούσαν όμως και να πουν ότι επιτρέπεται το Σάββατο να
θεραπεύει κάποιος (p). Οι αγαθοί επικρίνονται πολλές φορές
από τους πονηρούς και για πράξεις, τις οποίες και αυτοί οι ίδιοι
που επικρίνουν, εάν άφηναν τη συνείδησή τους ελεύθερη να μιλήσει,
δεν θα τολμούσαν να αποκηρύξουν.
(2) «Αντί να πει: αφού άγγιξε» (Ζ). Σύμφωνα με κάποιους το «επιλαβόμενος»
υποδηλώνει, ότι ο Κύριος πήρε κατ’ ιδίαν τον ασθενή και αφού τον οδήγησε
σε άλλο δωμάτιο, τον θεράπευσε εκεί. Εάν δεχτούμε την εκδοχή αυτή ως ορθή,
ο Ιησούς έπραξε αυτό αφενός μεν αποφεύγοντας κάθε επίδειξη
και αυτοδιαφήμιση, αφετέρου δε για να μην προκαλέσει και ερεθίσει
ακόμη περισσότερο τους αντιπάλους του. Διδασκόμαστε από το τελευταίο αυτό,
ότι, παρόλο που δεν πρέπει να μπαίνουμε σε οποιονδήποτε δισταγμό,
προκειμένου να πράξουμε το καθήκον μας, παρ’ όλα αυτά πρέπει να λαμβάνουμε
όλα τα νόμιμα μέτρα για να κάνουμε την εμμονή στο καθήκον όσο γίνεται
λιγότερο δυσάρεστη σε αυτούς που αντιτίθενται. «Επειδή τον ήξερε ο Κύριος,
μιας και εισχωρούσε μέσα στην ψυχή του ως Θεός,
δεν τον ρωτά αν θέλει να γίνει καλά, αλλά αμέσως τον θεράπευσε.
Διότι ήξερε ότι ήθελε. Διότι πράγματι, για να τύχει της θεραπείας
στεκόταν μπροστά του και σιωπούσε» (Κ).
(3) «Ο Κύριος δεν είχε σκοπό, να μη σκανδαλίσει αυτούς,
αλλά να ευεργετήσει αυτόν που χρειαζόταν θεραπεία. Διότι πρέπει εμείς,
όπου ανακύπτει πάρα πολλή ωφέλεια, να μη φροντίζουμε για αυτούς
που ανόητα σκανδαλίζονται» (Θφ).

"Δεν είναι όλοι παλιάνθρωποι, που κάνουν εγκλήματα"

Ακόμη κι αν είναι αναίσθητος, αν θέλετε, που ελάχιστοι είναι
οι πορωμένοι και οι αναίσθητοι. Οι άλλοι βρίσκονται σε μιά δύσκολη ώρα,
ατείχιστοι, και τους αρπάζει το κακό και τους βάζει και κάνουν τα μύρια όσα.
Έτσι έλεγε ο Γέροντας Πορφύριος: "Δεν είναι, βρε, όλοι φονιάδες,
ούτε όλοι παλιάνθρωποι που κάνουν εγκλήματα, αλλ' είναι ατείχιστοι,
δεν αγωνίζονται, δεν εξομολογούνται, δεν μεταλαβαίνουν, δεν προσεύχονται,
δεν προσπαθούν. Κι είναι καλές ψυχές, αλλά μένουν έτσι, ξέφραγααμπέλια,
όπως λέει η λαϊκή έκφραση. Και τους πιάνει και τους σηκώνει το κακό.
Και τους βάνει να κάνουνε φόνο και να κάνουν τόσα και μετά, μετά από
λίγο μετανιώνουνε, στεναχωριούνται, υποφέρουνε, νιώθουν
σαν να 'ναι στην κόλαση". Δε θέλω να δικαιολογήσω κανένα έγκλημα,
αλλά ο εγκληματίας και ο αμαρτωλός, δεν παύει να είναι άνθρωπος
και εκείνος πληγωμένος, όπως περισσότερο πληγωμένα
είναι τα θηρία, βέβαια, και οι συγγενείς των θυμάτων".
['Αρχ. Ανανίου Κουστένη, Λόγοι Ά, σ.51]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.232-233)

Ο Χριστός μας δίνει την δυνατότητα να μιλάμε μαζί Tου

Γέροντα, ο καημός και ο πόνος μου είναι το θέμα της προσευχής.
Βρίσκομαι πολύ πίσω. Τι να κάνω;
Να μιλάς αυθόρμητα στον Χριστό, στην Παναγία, στους Αγγέλους,
στους Αγίους, όπου κι αν βρίσκεσαι, και να τους λες ό,τι θέλεις.
«Χριστέ μου, να λες, Παναγία μου, την διάθεσή μου την ξέρεις.
Βοήθησέ με!». Έτσι απλά και ταπεινά να τους μιλάς συνέχεια
για ό,τι σε απασχολεί και ύστερα να λες την ευχή:
«Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».
Γέροντα, δεν προσεύχομαι συγκεντρωμένα.
Όταν προσεύχεσαι, να σκέφτεσαι με ποιον μιλάς. Μιλάς με τον Θεό!
Μικρό πράγμα είναι αυτό; Σε ένα επίσημο πρόσωπο με πόση προσοχή
μιλάει κανείς! Προσέχει να μην πη καμμιά ανοησία,
πότε πότε μπερδεύεται και η γλώσσα του από συστολή. Έ, από την στιγμή
που προσέχει κανείς τόσο πολύ, όταν μιλάει με έναν άνθρωπο,
πόσο πιο προσεκτικός πρέπει να είναι, όταν μιλάει με τον Θεό;
Βλέπεις, ακόμη και ένα μικρό παιδί, όταν πηγαίνει να μιλήσει 
στον πατέρα του ή σε έναν ηλικιωμένο, πηγαίνει με συστολή.
Αν πρόκειται να μιλήσει στον δάσκαλό του, που τον φοβάται και λίγο,
πλησιάζει με πιο μεγάλη συστολή. Κι εμείς, τώρα, μιλάμε με τον
Ίδιο τον Θεό, με την Παναγία, με τους Αγίους, και να μην το καταλαβαίνουμε;
Πριν έρθω, Γέροντα, στο μοναστήρι, τον Μοναχισμό τον είχα συνδέσει
με την προσευχή. Τώρα όμως δυσκολεύομαι στην προσευχή και την θεωρώ
το πιο δύσκολο και κουραστικό έργο.
Εσύ φιλόλογος δεν είσαι; Σου αρέσει να μιλάς, και δεν κουράζεσαι
να κουβεντιάζεις με τους ανθρώπους. Με τον Χριστό όμως, που καταδέχεται
να κουβεντιάσει μαζί σου, κουράζεσαι να μιλάς και σου φαίνεται δύσκολο.
Δεν είναι βαρύ αυτό; Σαν να λέει κάποιος; «Ώχ, τώρα πρέπει να πάω να μιλήσω
με τον βασιλιά. Δεν έχω όρεξη, αλλά τι να κάνω; Θα πάω». Ο Χριστός μας δίνει
την δυνατότητα να μιλάμε συνέχεια δια της προσευχής μαζί του,
κι εμείς να μη θέλουμε; Είναι φοβερό! Και το παράξενο είναι ότι Εκείνος
θέλει να μιλάμε μαζί του, για να μας βοηθάει, κι εμείς βαριόμαστε!
Γέροντα, πέφτω συχνά στην φλυαρία και μετά στενοχωριέμαι.
Καλύτερα δεν είναι να μιλάς με τον Χριστό; Όποιος μιλάει με τον Χριστό,
ποτέ δεν μετανιώνει. Η φλυαρία είναι βέβαια πάθος, αλλά, αν την αξιοποιήσεις
πνευματικά, μπορεί να γίνη προϋπόθεση για την προσευχή.
Άλλοι βαριούνται και να μιλήσουν. Εσύ έχεις μια δύναμη μέσα σου
και μια ορμή να μιλάς. Αν το αξιοποιήσεις αυτό πνευματικά,
θα αγιασθεί η ψυχή σου. Προσπάθησε να λες μόνον τα απαραίτητα
με τους ανθρώπους και να μιλάς συνέχεια με τον Χριστό.
Όταν θα αρχίζεις μια ταπεινή συζήτηση μαζί Του, δεν θα παίρνεις είδηση
τι γίνεται γύρω σου τόσο ενδιαφέρον και τόση γλυκύτητα θα έχει.
Εμένα ακόμη και οι πνευματικές συζητήσεις με κουράζουν,
ενώ στην προσευχή νιώθω μεγάλη ανάπαυση.
Η προσευχή είναι συνομιλία με τον Θεό.
Μακαρίζω καμμιά φορά εκείνους που έζησαν στην εποχή του Χριστού,
γιατί έβλεπαν και άκουγαν τον ίδιο τον Χριστό και μπορούσαν να Του μιλήσουν.
Αλλά σκέφτομαι ότι εμείς είμαστε σε καλύτερη θέση, γιατί εκείνοι
δεν μπορούσαν να απασχολήσουν πολύ τον Χριστό,
ενώ εμείς μπορούμε με την προσευχή να μιλάμε συνέχεια μαζί Του.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 22-24)

1. Αυτό κυρίως είναι γνώρισμα ψυχής ευλαβικής, αφού απαλλαγεί από κοσμικές φροντίδες, να είναι αφοσιωμένη στους ύμνους προς το Θεό. Γιατί θα ήταν αισχρό, ο λογικός άνθρωπος, το πολυτιμότερο από όλα τα ορατά δημιουργήματα, να υπολείπεται της κτίσεως ως προς τη δοξολογία του Θεού· θα ήταν δε όχι μόνον αισχρό, αλλά και παράλογο. Τους ιερούς ύμνους τους γεννά η ευλάβεια της ψυχής, τους τρέφει η αγαθή συνείδηση και τους δέχεται στα ουράνια ταμεία ο Θεός. Όταν αναπέμπουμε στο Θεό τους θείους ύμνους, πρέπει να τους προσφέρουμε με μεγάλο σεβασμό και συστολή και στολισμένοι με ευλάβεια.

2. Γνωρίζετε βέβαια, ότι και σήμερα των μεν άλλων βιβλίων δεν είναι στους πολλούς γνωστό ούτε το όνομά τους, το βιβλίο όμως των Ψαλμών όλοι το έχουν στο στόμα τους, και μάλιστα αυτές ακριβώς τις ωδές· έτσι από τα ίδια τα πράγματα, αποδεικνύεται, πόσο μεγάλο είναι το κέρδος από τη μελωδία.

3. Γίνεται και ο αέρας άγιος από την ψαλμωδία, όπως ακούσατε σήμερα το Θεό να λέει στο Μωυσή: «Ο τόπος που στέκεσαι τώρα είναι γη αγία»… Αν κάποιος είναι ακόλαστος, αλλάζει. Ακούει τη φωνή και αλλάζει τρόπο σκέψεως, μπαίνει μέσα του η μελωδία και διώχνεται η ασέβεια, φεύγουν σαν δραπέτες τα πάθη της πλεονεξίας. Είναι μεγάλο πράγμα ο ύμνος προς το Θεό, γιατί φέρνει κάθαρση στην ψυχή μας και ενσταλάζει μέσα μας μεγάλη ευλάβεια.

4. Η ψαλμωδία είναι αιτία αναρίθμητων αγαθών. Γιατί απομακρύνει τη σκέψη από τα γήινα και δίνει φτερά στην ψυχή, μας ανακουφίζει και μας μεταρσιώνει (μας ανεβάζει πάνω από το φθαρτό τούτο κόσμο). «Υμνολογείτε τον Κύριο, γιατί είναι αγαθός ο Κύριος· ψάλετε ύμνους δοξολογίας στο Όνομά Του, γιατί αυτό είναι ωφέλιμο». Αυτό το λέει, για να δείξει, ότι το πράγμα αυτό καθ’ εαυτό έχει και κάποια ωφέλεια μαζί με την ευχαρίστηση. Γιατί το πρωταρχικό κέρδος απ’ αυτό το πράγμα είναι, ότι αναπέμπει κανείς ύμνους στο Θεό, το ότι καθαρίζει την ψυχή του, το ότι ανεβάζει το λογισμό του, το ότι διδάσκεται ακριβή δόγματα, το ότι φιλοσοφεί για τα παρόντα και τα μέλλοντα. Έχει δε, μαζί με αυτά, από τη μελωδία και μεγάλη ευχαρίστηση και κάποια παρηγοριά και ανακούφιση, και η μελωδία κάνει σεμνό αυτόν που ψάλλει.

5. Αν ψέλνεις αληθινά (με την καρδιά σου) τους θείους ύμνους, και μάλιστα τον ψαλμό εκείνο, που έψελνε ο Δαυίδ: «Γνωρίσαμε από προσωπική πείρα, Θεέ μας, το έλεός Σου να πραγματοποιεί θαυμαστά έργα ανάμεσα στο λαό Σου. Όπως το όνομά Σου, Θεέ μου, είναι μεγάλο, έτσι και η δοξολογία Σου ας ξαπλωθεί στα πέρατα της γης. Η παντοδύναμη δεξιά Σου είναι γεμάτη δικαιοσύνη και απονέμει πάντοτε το δίκαιο», θα βρεις, και ψέλνοντας, τα μυστήρια του Θεού και θα είσαι γεμάτος Πνεύμα Άγιο. Γιατί εκείνος που ψέλνει αληθινά, ανανεώνει την ψυχή του και γίνεται ναός του Αγίου Πνεύματος. Μη νομίσεις λοιπόν, ότι η ψαλμωδία είναι κάτι ασήμαντο. Φαίνεται ότι ευχαριστεί μόνον την ακοή, στην πραγματικότητα όμως ανυψώνει την ψυχή.

6. Επειδή ο Θεός προείδε, ότι πολλοί από τους ανθρώπους είναι περισσότερο νωθροί και αισθάνονται δυσφορία, όταν ακούνε πνευματικά αναγνώσματα και δεν υπομένουν με ευχαρίστηση τον κόπο της ακροάσεώς τους, θέλοντας να κάνει πιο ποθητό τον κόπο και να ελαττώσει την αίσθηση του κόπου, ανέμιξε την μελωδία με τη διδασκαλία, ώστε, ψυχαγωγούμενοι όλοι με το ρυθμό της μουσικής, να αναπέμπουν προς το Θεό τους ύμνους με μεγαλύτερη προθυμία. Γιατί τίποτε, τίποτε δεν ανυψώνει τόσο πολύ την ψυχή, δεν την φτερώνει, δεν την απαλλάσσει από τα γήινα αγαθά, δεν την ελευθερώνει από τα δεσμά του σώματος, δεν την κάνει να σκέπτεται στοχαστικά και να περιφρονεί όλα τα κοσμικά αγαθά, όσο η μουσική συμφωνία και το θείο άσμα που ψάλλεται με μελωδικό ρυθμό… Από τα κοσμικά άσματα είναι δυνατόν να προέλθουν βλάβη και καταστροφή και πολλές συμφορές, γιατί τα πιο ακόλαστα και παράνομα από τα άσματα αυτά, όταν εισχωρήσουν στα βάθη της ψυχής, την κάνουν περισσότερο αδύνατη και πλαδαρή· ενώ από τους πνευματικούς ύμνους μπορεί να προέλθει πολύ κέρδος, μεγάλη ωφέλεια, πολύς αγιασμός και κάθε αντικείμενο φιλοσοφημένης ζωής, καθόσον τα μεν λόγια των ύμνων καθαρίζουν την ψυχή, το δε Άγιο Πνεύμα επισκιάζει αμέσως την ψυχή που ψάλλει τέτοιους ύμνους. Και όπως ακριβώς όπου βούρκος, τρέχουν οι χοίροι, ενώ όπου υπάρχουν αρώματα και θυμιάματα, κατασκηνώνουν οι μέλισσες, έτσι όπου ακούονται πορνικά άσματα, συγκεντρώνονται οι δαίμονες, όπου δε ψάλλονται ύμνοι πνευματικοί, παρίσταται η Χάρη του Αγ. Πνεύματος, η οποία αγιάζει το στόμα και την ψυχή.

7. «Να διδάσκετε», λέει ο Απόστολος Παύλος, «και να συμβουλεύετε ο ένας τον άλλον με ψαλμούς και ύμνους και πνευματικές ωδές». Πρόσεξε, πόσο διακριτικός είναι ο Παύλος. Επειδή η ανάγνωση είναι κοπιαστική και πολύ ενοχλητική, δεν τους συνέστησε να ασχολούνται με ιστορίες, αλλά με ψαλμούς, ώστε να ευχαριστούν την ψυχή ψέλνοντας ύμνους και συγχρόνως να αποφεύγουν τον κόπο… Δίδαξε το παιδί σου να ψέλνει εκείνους τους ψαλμούς που είναι γεμάτοι από φιλοσοφικούς στοχασμούς, όπως είναι εκείνοι που μιλούν κατ’ ευθείαν για τη σωφροσύνη και κυρίως και προ παντός για την αποφυγή των συναναστροφών με πονηρούς ανθρώπους.

8. Αν κάποιος για πολύ καιρό άκουγε τις μελωδίες των θείων ύμνων και μπορούσε να εκδιώξει τα πνευματικά νοσήματα που έχουν συσσωρευτεί, δεν θα έπρεπε να τον επαινέσουμε και να τον στεφανώσουμε αναρίθμητες φορές;

(1.ΕΠΕ 7, 412, 2. ΕΠΕ 8, 366, 3. MG.50, 714, 4. ΕΠΕ 7, 128, 5. MG. 56, 401-402, 6. ΕΠΕ 5, 576-580, 7. ΕΠΕ 22, 266, 8. ΕΠΕ 28, 476)

«Στην έπαρσή του ο ασεβής καταφρονεί τον Κύριο. “Διόλου δεν υπάρχει Θεός” είν’ οι λογισμοί του» (Ψαλμός 10:4)

Ένας επηρμένος δικηγόρος, που επισκέφτηκε ένα χωριό, συζητώντας μ’ ένα γεωργό, του είπε: «Γιατί, Μήτσο, δεν κρατάς το κεφάλι σου ψηλά έναντι των άλλων; Εγώ δε σκύβω το κεφάλι μου ούτε μπροστά στο Θεό»! Κι εκείνος απάντησε: «Βλέπεις το χωράφι αυτό με το σιτάρι; Μόνο τα κεφάλια του σταριού που είναι άδεια στέκονται όρθια. Τα γεμάτα είναι όλα σκυμμένα»!
Με το δικηγόρο αυτόν μοιάζουν πολλοί αλαζόνες που αρνούνται να πιστέψουν στο Θεό. Ο Θεός όμως μέσα στη μεγάλη Του αγάπη και στο άπειρο έλεός Του, έστειλε στον κόσμο το Μονογενή Του Γιο, τον Ιησού Χριστό για τη σωτηρία των αμαρτωλών. Και την εξασφάλισε ο Χριστός τη σωτηρία αυτή με το δικό Του θάνατο πάνω στο σταυρό. Τώρα καλεί κάθε αμαρτωλό να μετανοήσει και με πίστη στο Χριστό να δεχτεί τη σωτηρία που Εκείνος προσφέρει. Εκείνο που μένει να κάνει ο αμαρτωλός είναι να σκύψει το κεφάλι, να παραδεχτεί την αμαρτωλότητά του, να μετανοήσει και να ζητήσει συγχώρηση από το Θεό. Όσοι το κάνουν βρίσκουν τη σωτηρία τους και μεταβαίνουν από το θάνατο στην αιώνια ζωή (Α’ Ιωάννου 3:14). Εσύ το έκανες;

«…Ο σοφός ακούει συμβουλές» (Παροιμίες 12:15)

- Ανωτερότητα δεν είναι να στέκεσαι πάνω από τους άλλους και να διατάζεις τι κάνουν. Ανωτερότητα είναι να είσαι στο πλευρό τους βοηθώντας τους να επιτύχουν το καλύτερο που μπορούν.
- Η καλύτερη άμυνα κατά της επιθυμίας των οφθαλμών είναι να κλείσεις τα μάτια σου.
- Σχεδόν πάντοτε είναι ευκολότερο να μην εμπλακείς σε κάτι, παρά να ξεμπλέξεις απ’ αυτό αφού εμπλακείς.
- Δεν υπάρχει τίποτε που να είναι πραγματικά δικό μας, παρά μόνο αν το μοιραστούμε με άλλους.
- Κανένας δεν μπορεί να καθορίσει το πόσο οφείλουμε να δίνουμε. Ο μόνος ασφαλής τρόπος είναι να δίνουμε περισσότερα από εκείνα που είμαστε διατεθειμένοι να δώσουμε.
- Η χειρότερη φυλακή είναι η κλειστή καρδιά.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)