94. «Επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού» (Λουκ. α΄ 48).

Το πρώτο συναίσθημα, που εκφράζει η Παρθένος στην Ωδή της, αναφέρεται στην μηδαμινότητα του προσώπου της. Σχολιάζει σχετικά ο Ωριγένης: «Τις γαρ ειμί εγώ προς τοσούτον έργον; Αυτός επέβλεψεν, ουκ εγώ προσεδόκησα. Ταπεινή γάρ ήμην και απερριμμένη και νυν από γης εις ουρανόν μεταβαίνω και εις άρρητον οικονομίαν έλκομαι» (ΥΛ, 64) .
Μαζί με το μεγαλείο του Θεού αποκαλύπτεται συγχρόνως και η μηδαμινότης και η αναξιότης του ανθρώπου. Ο Δαβίδ, ατενίζοντας τον έναστρο ουρανό, ένοιωσε το μεγαλείο του Θεού, ταυτοχρόνως όμως ένοιωσε και την ανθρώπινη μηδαμινότητα (Ψαλμ. 8, 1 - 5) . Το γεγονός της θαυμαστής αλιείας κάνει τον απόστολο Πέτρο να αισθανθή τη θεότητα του Χριστού, αλλά και την προσωπική του αμαρτωλότητα. Η διπλή αυτή συναίσθησις τον έκανε να πέση στα γόνατα, μέσα στη βάρκα του, και να πη τον υπέροχο εκείνο λόγο: « Έξελθε απ εμού. ότι ανήρ αμαρτωλός είμι, Κύριε» (Λουκ. ε΄ 8) .
Όταν αποκαλύπτεται ο Θεός στον άνθρωπο, φαίνεται ότι δημιουργούνται δύο αντίθετες κινήσεις που διατηρούν την ανθρώπινη ύπαρξη στην ισορροπία και αρμονία: η μία, το θάμβος του Θεού, τον ελκύει προς τα πάνω και η άλλη, το δέος της μηδαμινότητος του, τον πιέζει προς τα κάτω. Χάρις στις δύο αυτές δυναμικές κινήσεις ζει και υπάρχει ο άνθρωπος.
Σε μια μικρή χειρουργική επέμβαση που μου έγινε στην περιοχή του προσώπου, αισθάνθηκα λιποθυμία... Ο γιατρός τότε, με μια δυναμική κίνησι πίεσε το κεφάλι μου, χαμηλώνοντάς το ανάμεσα στα γόνατά μου... Όταν, κατά κάποιον τρόπο, επεμβαίνει ο Θεός στη ζωή μας, το μέτωπό μας πρέπει να εγγίζη το χώμα. «Ώφθη Κύριος τω Άβραμ ...και έπεσεν Άβραμ επί πρόσωπον αυτού» (Γεν. ιζ' 1 - 3).

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ.121-122 )

ΚΑΠΟΙΟΣ αδελφός ρώτησε μια μέρα έναν έμπειρο Γέροντα με τι τρόπο πρέπει να καλλιεργεί ο άνθρωπος τον εσωτερικό του κόσμο, για να έχει πνευματική καρποφορία.
- Τρία πράγματα είναι απαραίτητα για την καλλιέργεια της ψυχής: Πρώτον η ησυχία, δεύτερον η προσευχή και τρίτον η αυτογνωσία. Αυτή η τελευταία επιτυγχάνεται όταν μάθει ο άνθρωπος να μην προσέχει τα σφάλματα του άλλου, παρά μόνο τα δικά του. Αν επιμείνει σ’ αυτά, δεν θ’ αργήσει να καρποφορήσει η ψυχή σ’ όλες τις άλλες αρετές.

ΌΤΑΝ αποφεύγει ο άνθρωπος τις πολλές κουβέντες, τις διαμάχες, την ταραχή και την σύγχυση, έλεγε ο Αββάς Ποιμήν, το Άγιο Πνεύμα επισκιάζει την ψυχή του και τότε, όσο στείρα κι αν είναι, θα βλαστήσει καρπούς πνευματικούς.

ΈΝΑΣ αρχάριος μοναχός εξομολογήθηκε στον Αββά Σισώη πως επιθυμούσε να διατηρεί καθαρή την καρδιά του, αλλά δεν το κατόρθωνε πάντοτε.
- Όσο αφήνουμε, παιδί μου, ανοιχτή την πόρτα με την γλώσσα μας, δεν καταλαβαίνεις πως είναι αδύνατο να κρατήσουμε καθαρή την καρδιά μας; του είπε ο σοφός Αββάς.

ΜΙΑ ΜΕΡΑ, που ήταν κλεισμένος στο κελλί του ο παραπάνω Γέροντας, ζήτησε άδεια απ’ έξω ο υποτακτικός του να τον δει.
- Δεν ευκαιρώ τώρα, Αβραάμ, αποκρίθηκε από μέσα ο Όσιος, που ήταν όλος δοσμένος σε πνευματική θεωρία.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ.156)

    Οι Πατέρες εκείνοι εξεπλάγησαν από τον καινοφανή και παράξενο τρόπο άσκησης του Οσίου Συμεών του στυλίτου και απέστειλαν προς τον μετάρσιο εκείνον άνθρωπο κάποιους εκπροσώπους τους, με την εξής εντολή: αφενός μεν να τον επιτιμήσουν για την παράξενη επινόησή του (να ανέβει σε στύλο), αφετέρου δε να τον διδάξουν να πορεύεται τη δοκιμασμένη και συνηθισμένη οδό (τρόπος ζωής και άσκησης) των Αγίων και να μην την καταφρονεί, αφού αυτήν την οδό βάδισε ένας τόσο πολυπληθής χορός μακαριστών ασκητών…
    Κατόπιν όμως οι θείοι Πατέρες, φοβηθέντες μήπως το επινόημα του Οσίου ήταν θεάρεστο, ενώ εκείνοι έκριναν ανθρωπίνως το πράγμα, έδωσαν στους απεσταλμένους τους την εξής αυστηρή εντολή: Αν δουν τον άνδρα αυτόν να παραιτείται εκουσίως από το θέλημά του και να κατέρχεται από τον στύλο, αμέσως να τον εμποδίσουν και να τον προστάξουν να συνεχίσει τον τρόπο της ασκήσεώς του και να μην παραμελεί το σκοπό του. Και τούτο, διότι έτσι θα πίστευαν ότι εκείνος ο τρόπος ήταν θεία οικονομία και, επομένως, δεν θα είχαν κανέναν ενδοιασμό για το μέλλον, ότι δηλαδή μία τέτοια αρχή θα είχε οπωσδήποτε και αγαθό αποτέλεσμα. Αν όμως τον δουν να δυσανασχετεί και να μη δέχεται τη συμβουλή τους, αλλά να επιμένει έτσι απλά και ασυλλόγιστα στο θέλημά του, αυτό θα σήμαινε, έλεγαν, ότι ο άνθρωπος αυτός βρίσκεται μακριά από την ταπεινοφροσύνη και, επομένως, το επινόημά του τού το είχε υποβάλει ο πονηρός. Αν λοιπόν διαπίστωναν ότι έτσι είχαν τα πράγματα, τους πρόσταξαν, τους απεσταλμένους δηλαδή, να τον κατεβάσουν βιαίως και παρά τη θέλησή του από τον στύλο.
    Αυτήν λοιπόν την εντολή έδωσαν στους απεσταλμένους τους οι θείοι Πατέρες της ερήμου. Όταν δε εκείνοι οι απεσταλμένοι έφτασαν στον πατέρα της υπακοής και της ταπεινοφροσύνης, τον όσιο Συμεών, ακόμη και από αυτήν τη θέα του προσώπου του και από τον χαιρετισμό του τον ευλαβήθηκαν πάρα πολύ και πλημμύρισε η ψυχή τους από τέτοιο σεβασμό προς αυτόν, ώστε δεν είχαν πλέον τη δύναμη να τον ατενίζουν κατά πρόσωπο. Όμως, αφού είχαν λάβει εντολή από τους Πατέρες, του είπαν όλα τα λεχθέντα από αυτούς. Ο δε πράος, ο όντως πράος και ταπεινός στην καρδιά, αποδέχτηκε την επιτίμηση και δεν αντιλόγησε, ούτε αγανάκτησε, ούτε χλεύασε την επιτίμηση εκείνη, ούτε ξεστόμισε κάτι μικρό ή μεγάλο. Αλλά, αφού με ιλαρότατο το βλέμμα του και προς τα κάτω στραμμένο αποδέχτηκε την επιτίμηση και εξέφρασε τις ευχαριστίες του στο Θεό και την ευγνωμοσύνη του προς τους θείους Πατέρες για την προς αυτόν φροντίδα τους, άρχισε να κατεβαίνει από τον στύλο χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση. Πάραυτα όμως οι απεσταλμένοι των θείων Πατέρων τον εμπόδισαν και ταυτόχρονα του αποκάλυψαν την οδηγία που είχαν λάβει. Ακολούθως οι απεσταλμένοι εκείνοι ευχήθηκαν στον Όσιο Συμεών μόνιμη και αδιάλειπτη στάση πάνω στον στύλο, χρηστό τέλος και πλούσια την παρά του Κυρίου αντιμισθία και ανάπαυση για τους συνεχείς και επίπονους ασκητικούς του αγώνες. Μετά ταύτα αποχώρησαν από τον Όσιο. (Βίος και Πολιτεία Συμεών και Δανιήλ των Στυλιτών, Συμεών του μεταφραστή εκδ. Αποστολική διακονία σελ. 43-45)

«… Με παρακολουθείς όπου κι αν πάω, σημειώνεις ακόμα και τα ίχνη μου» (Ιώβ 13:27 ΝΜΒ)

Στη μαρτυρική κωμόπολη, το Δίστομο, ο γερμανικός στρατός στις 10 Ιουνίου 1944 έσφαξε 218 μικρά παιδάκια, νέες κοπέλες, γέρους και γερόντισσες κι έκαψε τα σπίτια τους ως αντίποινα, επειδή δεν μπόρεσαν να συλλάβουν τους αντάρτες της εθνικής αντίστασης. Όταν μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αναζητήθηκαν οι υπεύθυνοι αξιωματικοί της σφαγής, όλοι τους αρνήθηκαν την κατηγορία και είπαν ότι δε θυμούνται τίποτα. Όμως ο παντεπόπτης οφθαλμός του Κυρίου είδε και κατέγραψε το έγκλημα, και θα έρθει η ημέρα εκείνη που θα το αποκαλύψει δημόσια!

Έτσι και τα δικά μας έργα τα παρακολουθεί το άγρυπνο μάτι του Κυρίου και «σημειώνει ακόμα και τα ίχνη μας». Γι’ αυτό, ας προσέχουμε αγαπητοί αναγνώστες τη ζωή και τη διαγωγή μας για να μη σταθούμε μια μέρα κι εμείς υπόλογοι στο Δικαστήριο του Κυρίου των Δυνάμεων. Ο αναστημένος Ιησούς Χριστός είναι έτοιμος να συγχωρέσει όλες τις αμαρτίες και τα εγκλήματά μας αν ειλικρινά μετανοήσουμε και ζήσουμε την υπόλοιπη ζωή μας μέσα στο θέλημά Του και τις εντολές Του, όπως τις διαβάζουμε μέσα στην Αγία Γραφή.
(Γ.Π.)

«Ο Κύριος βρίσκεται εδώ στον άγιο ναό του. Μα το θρόνο του στον ουρανό τον έχει. Τα μάτια του βλέπουν και τα βλέφαρά του ερευνούν τους ανθρώπους» (Ψαλμός 11:4)

Η ιστορία είναι αληθινή. Συνέβη πριν κάμποσα χρόνια. Μπαίνει ένα βράδυ ο κλέφτης σ’ ένα σπίτι. Μαζεύει όσα πολύτιμα αντικείμενα βρίσκει κι ετοιμάζεται να φύγει. Το μάτι του πέφτει πάνω σ’ ένα ανοιχτό βιβλίο πάνω στο τραπέζι. Περίεργος ρίχνει μια ματιά και βλέπει πως ήταν μια Αγία Γραφή. Τα μάτια του έπεσαν πάνω στα λόγια: «Ο Κύριος βρίσκεται εδώ… τα μάτια του βλέπουν…». Ταράχτηκε! Η συνείδησή του ξύπνησε. Ένιωσε δυνατές τύψεις. Αφήνει με μιας τα κλεμμένα που κρατούσε στα χέρια του και γράφει με το μολύβι στο φύλλο της Αγίας Γραφής: «Κύριε Ιησού Χριστέ! Σ’ ευχαριστώ»!. Ο κλέφτης άλλαξε! Έγινε άλλος άνθρωπος! Ο Λόγος του Θεού τον αναγέννησε, τον μεταμόρφωσε. Αυτή είναι η δύναμι του Λόγου του Θεού. Στο πέρασμα των αιώνων έχει αλλάξει και συνεχίζει ν’ αλλάζει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. «Είναι δύναμη Θεού για σωτηρία στον καθένα που πιστεύει» (Ρωμ.1:16)
(Σ.Α.Ι.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

«…όλοι μαζί με υποταγή ο ένας στον άλλο περιβληθείτε την ταπεινοφροσύνη, γιατί ο Θεός στους περήφανους εναντιώνεται, ενώ στους ταπεινούς δίνει χάρη» (Α’ Πέτ. 5:5)

Ρώτησαν τον ιερό Αυγουστίνο: «Ποια είναι η μεγαλύτερη αρετή;» «Η ταπεινοφροσύνη», απάντησε. «Η δεύτερη;» «Η ταπεινοφροσύνη», απάντησε και πάλι. «Η τρίτη;» «Η ταπεινοφροσύνη» επανέλαβε, και πρόσθεσε: «Λίγον καιρό μετά την επιστροφή του στο Χριστό, ο απ. Παύλος κήρυττε πως δεν είναι άξιος να ονομάζεται απόστολος» (Α’ Κορ. 15:9).

Ενώ περνούσε ο καιρός και αυξανόταν η πίστη του, έλεγε ότι ήταν ο ελάχιστος απ’ όλους τους πιστούς (Εφ. 3:8). Και προς το τέλος της επίγειας ζωής του, ύστερα από τόσους αγώνες για το Ευαγγέλιο του Χριστού κι ενώ πλησίαζε προς το μαρτυρικό του θάνατο, ομολόγησε ότι ήταν ο πρώτος απ’ όλους τους αμαρτωλούς (Α’ Τιμ. 1:15).

Πόσο μας λείπει αυτή η αρετή! Ας ζητήσουμε σήμερα από τον «πράο και ταπεινό στην καρδιά Ιησού Χριστό» να μας ντύσει μ’ αυτό το ταπεινό αλλά τόσο πολύτιμο ένδυμα: την ταπεινοφροσύνη.

«… εκείνος που ταπεινώνει τον εαυτό του θα υψωθεί» (Λουκ. 18:14)

Στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο, ο διοικητής ενός συντάγματος χρειαζόταν 20 εθελοντές για μια πολύ δύσκολη αποστολή. Στο προσκλητήριο έθεσε το ερώτημα: «Ποιος από σας δεν έκανε ποτέ λάθος στη ζωή του;». Οι περισσότεροι στρατιώτες βγήκαν μπροστά και με περηφάνια δήλωσαν πως υπήρξαν αλάνθαστοι. Κάποιοι άλλοι έμειναν πίσω και σιωπούσαν. Ο αξιωματικός τους εξέτασε κι απ’ αυτούς διάλεξε τους ανθρώπους που χρειαζόταν, γιατί αυτοί είχαν επίγνωση των ατελειών και της αδυναμίας τους.

Ο Χριστός για μαθητές Του διάλεξε δώδεκα ταπεινούς ανθρώπους. Ο θεός διάλεξε τους ταπεινούς βοσκούς της Βηθλεέμ για να αποκαλύψει το μεγάλο γεγονός της γέννησης του Θείου Βρέφους. Σ’ αυτούς ο άγγελος του κυρίου είπε: «Μη φοβάστε, γιατί σας φέρνω τα καλά νέα μεγάλης χαράς, σήμερα γεννήθηκε για σας στην πόλη Δαβίδ Σωτήρας, που είναι ο Χριστός ο Κύριος». Αν θέλεις να σου αποκαλύψει ο Χριστός τον Εαυτό Του, ταπεινώσου μπροστά Του, αναγνώρισε ότι είσαι αμαρτωλός και δέξου Τον σωτήρα σου.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

236. Η καρδιά μας, γεμάτη καθώς είναι από τα πάθη, αγαπά τις τρυφηλότητες και την ανάπαυσι. Δεν δέχεται ευχάριστα το εγερτήριο σάλπισμα για την άσκηση της αρετής, δεν θέλει να την ενοχλούν οι άλλοι άνθρωποι, όταν έχουν την ανάγκη μας. Αλλά ο Κύριος μας εντέλλεται να απαρνηθούμε την αμαρτωλό ανάπαυσι της σαρκός, να είμαστε υπηρέται των άλλων. Ο ίδιος μας έδωσε το παράδειγμα, μην έχοντας βρη ανάπαυσι πάνω στη γη, κατά τη σωτήρια για μας δοκιμασία του. Οι Απόστολοι, επίσης, υπήρξαν παράδειγμά μας σ’ αυτό, ιδίως ο θείος Παύλος.

237. Όλοι αγαπάμε τη ζωή, αγωνιζόμαστε να τη γεμίσουμε με χαρά. Και όμως, η ζωή μας φθείρεται από τα διάφορα πάθη. Γιατί; Γιατί δεν την αναζητούμε εκεί που πράγματι υπάρχει, στον Κύριο.

238. Όταν ο Θεός είναι παρών στις σκέψεις, τις επιθυμίες, τις προθέσεις, τους λόγους και τα έργα ενός ανθρώπου, σημαίνει ότι η βασιλεία του Θεού έχει έλθη στον άνθρωπο αυτόν. Τότε βλέπει τον θεό στο κάθε τι, στον κόσμο της σκέψεως, στον κόσμο της πράξεως, ακόμη και στον υλικό κόσμο. Η πανταχού παρουσία του Θεού του έχει αποκαλυφθή καθαρά και η καρδιά του κατέχεται απο βαθειά ευσέβεια. Επιζητεί κάθε στιγμή να είναι άρεστός στον Θεό και κάθε στιγμή προσέχει μην πέση σε αμαρτία. Η ζωή του είναι μια επίκλησις: «ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου»

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 106-107)

232. Δεν είναι περιττό, κάποτε, να αναρωτάσαι, πριν προσευχηθής: Πραγματικά αισθάνομαι την ανάγκη να έλθη η βασιλεία του Θεού μέσα μου και γύρω μου, όπως πρόκειται να ζητήσω από τον Θεό, λέγοντας: «ελθέτω η βασιλεία σου»; Ή μήπως άλλα, πολύ κατώτερα, είναι εκείνα που αληθινά επιθυμώ, όπως η υλική άνεσις;

233. Η καρδιά μας συχνά καθεύδει, ληθαργεί, κατά τη διάρκεια της προσευχής. Ο έξω άνθρωπος προσεύχεται, αλλά όχι και ο έσω. Συχνά, είμαστε κόλακες του Θεού, όχι ειλικρινείς υμνηταί του.

234. Όταν η σάρκα ανθή, η ψυχή φθείρεται. Όταν η σάρκα έχη πλήρη ελευθερία, η ψυχή είναι δεσμία. Όταν η σάρκα χορταίνη, η ψυχή πεινά. Όταν η σάρκα καλωπίζεται, η ψυχή ασχημίζει. Όταν η σάρκα λάμπη, η ψυχή βρίσκεται σε σκοτάδι, στο σκοτάδι του Άδου.

235. Η άθεος παιδεία απομακρύνει από το αληθινό φώς, «φωτίζον ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον» (Ιω. α’ 9). Χωρίς Χριστό, κάθε παιδεία είναι ματαιοπονία.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 106)

229. Η εσταυρωμένη σάρκα συμφιλιώνεται με το πνεύμα και με τον Θεό. Ενώ η σάρκα που την καλοπιάνουμε και της κάνουμε όλα τα χατήρια, μάχεται άσπονδα το πνεύμα και τον Θεό, γίνεται όλη σκεύος των αμαρτιών. Δεν θέλει την προσευχή και, γενικά, αντιστρατεύεται προς τον Θεό και του απομακρύνεται. Αυτό διδάσκει η πείρα. Έτσι, όσοι είναι αληθινά του Χριστού, «τὴν σάρκα ἐσταύρωσαν σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις» (Γαλάτ. ε’ 24).

230. Πώς συμπεριφέρονται τα τέκνα του αιώνος τούτου σε ό,τι είναι αλήθεια, φώς, ζωή θεία –εννοώ τη λατρεία της Εκκλησίας- ή στους Αγίους σου που συ δόξασες, Κύριε; «οὗτοι ὅσα οὐκ οἴδασι βλασφημοῦσιν» (Ιουδ. 10). «Πάτερ ἄφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λουκ. κγ’ 34) και φώτισέ τους.

231. «Ὅτι Σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία»: Είσαι ο Βασιλεύς του παντός, στέκεσαι πάνω από όλα, ακόμη και από τα πονηρά πνεύματα. «Καὶ ἡ δύναμις»: Είσαι ο Παντοκράτωρ, που συνέχεις τα πάντα, μέσα στην απέραντο δύναμί σου. «Καὶ ἡ δόξα»: Όλα τα έκτισες προς δόξαν του αγίου σου ονόματος.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 105-106)

227. Τι είμαι; Από το ένα μέρος, μία άβυσσος αμαρτίας, μία ολοκληρωτική αντίθεσις προς τον Θεό μου, τον Ποιητή του παντός. Από το άλλο μέρος, πένης από κάθε αρετή, ανίκανος να επιδιώξω το αγαθό. Τόσο πολύ πεσμένος είμαι στη φθορά και στην αδυναμία. Χωρίς τον Σωτήρα μου, δεν μπορώ να κάμω τίποτε το σύμφωνο με το Ευαγγέλιο και τη συνείδησί μου. Εκείνος είναι η άκρα Αγαθότης. Εγώ, η άκρα Αμαρτία. Αλλά, Δημιουργέ μου και Λυτρωτή μου, μη με αφήσης, το πλάσμα σου. Δος μου τη χάρι σου να υποτάξω το εγώ μου στον ζυγό του αγίου θελήματος. Ποίμανέ με στους λειμώνες των αρετών, ο Ποιμήν ο Καλός. Σώσε με, Σωτήρ μου. Φώτισέ με, Ήλιε της Δικαιοσύνης. Ενίσχυσέ με, Παντοδύναμε.

228. Το να προσκολλάται κανείς στα γήινα και τα σαρκικά, να λησμονή δε τον Θεό και την ψυχή, είναι αποτέλεσμα της ενεργείας του Διαβόλου. Μ’ αυτή την προσκόλλησι, ο Αρχέκακος μεταβάλλει την ανθρώπινη καρδιά σε σκεύος των παθών, ενώ ήταν πλασμένη για τον ουράνιο θησαυρό, για να είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. «Οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ» (Ματθ. στ.’ 24). Δεν μπορείτε να υπηρετήτε συνάμα τον Θεό και τα πλούτη, τον Θεό και τη σάρκα, τον Θεό και τα υλικά αγαθά. Πρέπει λοιπόν να υποτάξετε τη σάρκα, να εξαγνίσετε την καρδιά. Αυτό είναι η επιστήμη των επιστημών και η τέχνη των τεχνών. Είμαι άλλοτε σάρκα, άλλοτε πνεύμα. Ώ αστάθεια! Ώ αχαριστία! Ώ μακροθυμία του Θεού, από το άλλο μέρος! Για πόσο καιρό ακόμη θα αλλάζω σαν το φεγγάρι; Κύριε, λυπήσου με και στερέωσέ με στην πέτρα της αληθινής πίστεως.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 104-105)

Το φθινόπωρο του 371 οι ορθόδοξοι της Καππαδοκίας αποτελούσαν ένα νησάκι μέσα στον ωκεανό των αρειανών. Ο αυτοκράτωρ Ουάλης προσπαθούσε ν’ απλώση την αίρεση του Αρείου παντού. Και τώρα πολιορκούσε ασφυκτικά την Καισάρεια, που ήταν η μητροπολιτική έδρα του Μ. Βασιλείου.
Τα άλλα κέντρα της αυτοκρατορίας υποτάχτηκαν στη θέληση του. Αυτό όμως έγινε με διωγμούς, δημεύσεις περιουσιών, βασανιστήρια, ακόμη και με θανατώσεις. Η Καππαδοκία απέμεινε τελευταίο φρούριο αντιστάσεως της Ορθοδοξίας. Ο αυτοκράτωρ έστειλε τότε εναντίον του Μ. Βασιλείου τον έπαρχο Μόδεστο. Ο Μόδεστος πήρε αρκετούς πραιτωριανούς, μπήκε στην Καισάρεια, εγκαταστάθηκε στο διοικητήριο της και διέταξε να παρουσιαστή την επόμενη μέρα ο επίσκοπος ενώπιον του.
Ο Μ. Βασίλειος, έπειτα από μια νύχτα αγρυπνίας και φλογερής προσευχής, ξεκίνησε… Το κρύο του πρωινού περόνιαζε το ασθενικό του σώμα, η ψυχή του όμως ήταν θερμή. Βάδιζε γαλήνιος και αποφασιστικός για τη μεγάλη αναμέτρηση. Τον ακολουθούσαν αρκετοί αφοσιωμένοι πιστοί. Οι πραιτωριανοί όμως του Μοδέστου πρότειναν τα δόρατα και άφησαν να περάση ο επίσκοπος μόνος.
Ο έπαρχος τον περίμενε με ύφος προκλητικό και απειλητικό στην επίσημη αίθουσα. Τον περιστοίχιζαν αξιωματούχοι και φρουροί. Με φωνή βαριά είπε:
-Βασίλειε, πώς τολμάς – μόνον εσύ – να εναντιώνεσαι στο θέλημα του βασιλιά; Πώς τολμάς να τον περιφρονής; Ποιος νομίζεις ότι είσαι;
Ο άγιος δεν δείλιασε με όσα έβλεπε και άκουγε. Με απόλυτη ηρεμία ρώτησε:
-Για ποιο πράγμα με κατηγορείς; Ποιο είναι το σφάλμα μου;
-Δεν ακολουθείς την πίστη του βασιλιά. Είσαι ο μόνος ανυπότακτος.
-Ο βασιλιάς δεν έχει τη σωστή πίστη! Πιστεύει πως ο Υιός του Θεού είναι κτίσμα. Εγώ όμως προσκυνώ τον Υιό σαν Θεό.
-Τότε εμείς τί είμαστε, που ακολουθούμε τον αυτοκράτορα;
-Αιρετικοί!
Ο έπαρχος τα είχε κυριολεκτικά χαμένα. Δεν περίμενε τέτοια παρρησία από τον Μ. Βασίλειο.
-Μα δεν θέλεις να είσαι με το μέρος μας; Να μας έχης φίλους;
-Σαν χριστιανός που είμαι, θέλω να έχω φίλους με πίστη, όχι με αξιώματα.
-Δεν φοβάσαι την εξουσία μου;
-Μα γιατί να φοβηθώ; Τί μπορείς να μου κάνης;
-Τί μπορώ; έκανε εξαγριωμένος. Δήμευση της περιουσίας σου, εξορία, βασανιστήρια, θάνατο!
-Αυτά δεν τα φοβάμαι. Τί άλλο έχεις;
-Δεν τα φοβάσαι; Γιατί;
-Η μόνη μου περιουσία είναι λίγα τριμμένα ρούχα και κάτι παλαιά βιβλία. Γι’ αυτό δεν φοβάμαι τη δήμευση. Η εξορία πάλι δεν με τρομάζει. « Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής». Άλλωστε, σ’ αυτή τη γη είμαι πάροικος και παρεπίδημος. Όσο για τα βασανιστήρια, μάθε ότι το σώμα μου είναι πολύ ασθενικό και σύντομα θα υποκύψη. Με απειλείς τέλος με τον θάνατο; Θα μου γίνης ευεργέτης! Αυτόν ποθώ κι εγώ, για να ενωθώ το συντομώτερο με τον Θεό μου.
Ο έπαρχος έπεσε σε βαθιά συλλογή. Κατόπιν σήκωσε αργά το κεφάλι και ομολόγησε:
-Βασίλειε, κανείς επίσκοπος δεν μου μίλησε μέχρι τώρα με τόσο θάρρος.
-Ναι, γιατί ποτέ μέχρι τώρα δεν συνάντησες αληθινό επίσκοπο!
Ο Μόδεστος βρέθηκε σε δύσκολη θέση και αναγκάστηκε ν’ αφήση τον άγιο ελεύθερο. « Μεγαλειότατε, ηττηθήκαμε!» ομολόγησε αργότερα στον αυτοκράτορα Ουάλη.

( Η ζωή ενός μεγάλου )

( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Γ΄,σελ.68-70)