50. Πώς καταλογίζεται η ενοχή του προπατορικού αμαρτήματος στους απογόνους του Αδάμ; Είτε καταλογίζεται η προσωπική ένοχή του Αδάμ είτε η ένοχή της μολυσμένης φύσεως του προπάτορα. Ο πρώτος καταλογισμός δημιουργεί δυσεπίλυτα προβλήματα. Καλά, ο Αδάμ αμάρτησε γιατί έτσι θέλησε. Δικαίωμά του ήταν, αμάρτησε ελεύθερα και τιμωρήθηκε δίκαια. Εγώ όμως, ως άτομο ξεχωριστό και ελεύθερο, που έζησα τόσες χιλιάδες χρόνια μετά τον προπάτορα, γιατί να κληρονομώ την προσωπική ένοχή εκείνου; Αυτό δεν αντιβαίνει προς την ιδέα της αμαρτίας και της ένοχης, η οποία εκεί μόνον καταλογίζεται όπου υπάρχει η ελεύθερη επιλογή και ενέργεια του λογικού δημιουργήματος; Και πώς ο δίκαιος…

48. Αφού ο Θεός προεγνώριζε την πτώση του Αδάμ, γιατί δεν τον εμπόδισε αλλά τον άφησε να πέσει στην καταστροφή; Το ερώτημα μας βάζει δύσκολα. Βάζει σε μια άχαρη προσπάθεια εμάς, τα μικρά και ελάχιστα πλάσματα, να εισχωρήσουμε με το πενιχρό μυαλό που διαθέτουμε στο βάθος της άπειρης θείας βουλής και να εξερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η τριαδική θεία ενέργεια. Το τελευταίο δεν είναι για μας, αλλ΄ είναι προσωπική υπόθεση του Θεού. Ο Θεός λειτουργεί όπως θέλει —όχι φυσικά αυθαίρετα— και δεν δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Μόνο ο ίδιος γνωρίζει πώς λειτουργεί η άπειρη φύση του και…

46. Έχει εξωτερική αφορμή για την πτώση του ο Αδάμ; Ο Αδάμ αμάρτησε αυτόβουλα. Παρήκουσε ελεύθερα την εντολή του Θεού. Δεν έκανε καλή χρήση της λογικής του ελευθερίας, που ήταν στοιχείο καθοριστικό της πνευματικής του φύσεως. Φυσικά εμείς αυτό δεν μπορούμε εύκολα να το κατανοήσουμε. Πώς δηλαδή, μια ελευθερία που δεν είχε ροπή προς το κακό, τουναντίον μάλιστα φερόταν απρόσκοπτα προς το αγαθό, περιβαλλόμενη από τη χάρη του Θεού, ξαφνικά αθετεί την εντολή και απομακρύνεται από την πηγή της ζωής, της χαράς και της ευδαιμονίας της. Βέβαια, στοιχείο της ελευθερίας είναι η δυνατότητα της απόκλισης. Αλλιώτικα δεν θα είχε νόημα.…

43. Αλήθεια, πώς υπήρξε φιλαυτία στον προπάτορα; Αγνοούμε. Αν η φιλαυτία είναι η νοσηρά στροφή του ανθρώπου προς το ίδιο εγώ, μια κατάσταση εσωτερικής φαυλότητας και φθοράς, τότε δεν κατανοούμε πώς το σπέρμα αυτό το ταπεινό μπορούσε να υπάρχει σε φύση που δεν είχε κλίση προς το κακό, ήταν καλή και αγνή και θετικά φερόταν προς το αγαθό και το Θεό.   44. Γιατί ο Θεός υπέβαλε σε δοκιμασία τον Αδάμ; Όπως στα προηγούμενα είπαμε, ο πρωτόπλαστος στον παράδεισο ήταν αγαθός και καλός. Όμως δεν ήταν τέλειος πνευματικά. Δεν είχε πείρα πνευματική, αυτήν έπρεπε να την αποκτήσει βαθμηδόν με το…

41. Τί διδάσκουν περί αρχεγόνου δικαιοσύνης οι Διαμαρτυρόμενοι; Οι Διαμαρτυρόμενοι δέχονται όλα τα δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης, τα οποία εκάλλυναν την πρωτόκτιστη φύση. Με επουσιώδεις αποχρώσεις και παραλλαγές δέχονται ό,τι και οι Ορθόδοξοι και οι Ρωμαιοκαθολικοί. Διαφορά αναφύεται ως προς τον τρόπο σύνδεσης της αρχέγονης δικαιοσύνης με τη θεία εικόνα στον άνθρωπο. Αποφεύγοντας τη διάκριση μεταξύ καθαράς και ακεραίας φύσεως στον άνθρωπο και της ιδέας ότι τα δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης ήταν προσθήκη εξωτερική στην εικόνα του Θεού, που κάνει η ρωμαιοκαθολική ανθρωπολογία, και φρονώντας ορθώς με τους ’Ορθοδόξους ότι η αρχέγονη δικαιοσύνη βρισκόταν σε εσωτερική σχέση με το «κατ’…

39. Ποια είναι η περί αρχέγονης δικαιοσύνης διδασκαλία των Ρωμαιοκαθολικών; 'Αν και στο σημείο της αρχέγονης καταστάσεως του ανθρώπου στη ρωμαιοκαθολική θεολογία υπάρχουν πολλές ποικίλλουσες αποχρώσεις και διακυμάνσεις, εντούτοις θεμελιώδης ιδέα είναι ότι ο πρώτος άνθρωπος, όπως βγήκε από τα χέρια του Δημιουργού του και τοποθετήθηκε στον παράδεισο, αποτελούνταν από δύο συστατικά μέρη, ένα φυσικό και ένα υπερφυσικό. Φυσικό ήταν η φύση καθ’ εαυτήν, η οποία αποτελείται από σώμα υλικό, που δεν είναι ούτε θνητό ούτε αθάνατο, και από τη νοερά ψυχή, η οποία συμπίπτει με το «κατ’ εικόνα». Στη φύση αυτή υπήρχαν αντίρροπες ορέξεις, οι σωματικές και οι ψυχικές,…

37. Ποιά είναι η έννοια της αρχέγονης δικαιοσύνης με την οποία ήταν προικισμένος ο πρώτος άνθρωπος; Η αρχέγονη δικαιοσύνη (justitia originalis) ήταν μια σειρά δώρων με τα οποία η χάρη του Θεού διακόσμησε τη θεία εικόνα στον άνθρωπο, ώστε αυτή ευκολότερα να πετύχει τον τελικό προορισμό της, την ομοίωση του ανθρώπου με το Θεό. Τα δώρα αυτά ήταν —εκτός από την κυριαρχία του ανθρώπου επάνω στη ζωική και φυσική κτίση—, η απάθεια και η αθανασία του ανθρώπινου σώματος, η θεογνωσία και η ευθύτητα της θελήσεως των πρωτοπλάστων. Και η μεν απάθεια και αθανασία του Αδάμ δεν πρέπει να νοηθούν ως…

35. Τί είναι το «κατ’ εικόνα» και «καθ’ όμοίωσιν» με τα οποία πλάστηκε ο πρώτος άνθρωπος; Κατά την Γραφή ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο «κατ’ εικόνα» και «ομοίωσιν» αυτού. Το «κατ’ είκόνα» σημαίνει ότι ο άνθρωπος εικονίζει το Θεό στη φύση του. Ο Θεός είναι το πρότυπο και ο άνθρωπος η εικόνα του. Η εικόνα φυσικά δεν αναφέρεται στο σώμα του ανθρώπου, γιατί ο Θεός, ως άπειρη πνευματική ουσία, δεν έχει σώμα αισθητό για να τον εξεικονίζει το υλικό σώμα του ανθρώπου. Αν ορισμένοι Πατέρες βάζουν το ανθρώπινο σώμα στο θείο εξεικονισμό, αυτό σημαίνει ότι το σώμα με τη βασιλική…

33. Ο Αδάμ ήταν ο γενάρχης του ανθρώπινου γένους; Ναι, ήταν. Ήταν η ρίζα του ανθρώπινου γένους, από την οποία εκβλαστάνουν όλοι οι καταγόμενοι απ’ αυτόν άνθρωποι. Η Γραφή λέγει: «(ο Θεός) εποίησεν εξ ενός αίματος παν έθνος ανθρώπων κατοικείν επί παν το πρόσωπον της γης». Στην ενότητα αυτή της φύσεως δε στηρίζεται μόνο η καταγωγή των ανθρώπων από το γενάρχη και η μετάδοση της αμαρτίας του προπάτορα σε όλους τους απογόνους του Αδάμ, αλλά και η καταγωγή των πιστών από τη νέα πνευματική ρίζα της ανθρωπότητας, το Χριστό, και η μετάδοση σ’ αυτούς των καρπών του σωτηρίου έργου Του.…

31. Η γυναίκα βρίσκεται στο αυτό δημιουργικό ύψος με τον άντρα; Απόλυτα ναι. Από την πλάση της η γυναίκα δεν είναι κατώτερη από τον άντρα. Δεν υπάρχει κάτι ουσιώδες από τη φυσική ανθρώπινη ιδιοσυστασία που να μην το έχει και αυτή. Είναι άρτιος και ολοκληρωμένος άνθρωπος στο αυτό μέτρο που είναι και ο άντρας. Έχει πλήρη όλα τα συστατικά της φύσεως μέρη, σώμα και ψυχή. Ο Θεός όταν θέλησε να πλάσει τον άνθρωπο, δεν τον έπλασε μόνο άντρα, αλλά και γυναίκα. Η πραγματική ιδέα του ανθρώπου, θεωρείται ισότιμα και στα δύο φύλα, μάλλον στην ένωση των δύο. Χωρίς το ένα…