19. Το δόγμα της Αγίας Τριάδος μαρτυρείται στην αγία Γραφή;      Στην Π. Διαθήκη το δόγμα υπεμφαίνεται τόσο σκιωδώς και αινιγματικώς, ώστε χωρίς το φως που επιρρίπτει σ’ αυτό η Κ. Διαθήκη vα είναι αδύνατο ν’ αναπλάσουμε την περί Αγίας Τριάδας διδασκαλία. Το δόγμα διαφαίνεται στα χωρία εκείνα, όπου ο Θεός φέρεται σε πληθυντικό πρόσωπο να συσκέπτεται και να διαλογίζεται: «Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν...». «Ιδού Αδάμ γέγονεν ως εις εξ ημών». «Δεύτε και καταβάντες συγχέωμεν αυτών εκεί την γλώσσαν». 'Υπαινιγμούς έχουμε επίσης στην ποικιλία των ονομάτων των αποδιδόμενων στο Θεό, όπως Έλωίμ, Άδωναί, Σαβαώθ, Ιεχωβά κ.λπ., όπως και…

17. Ποιές είναι οι σχέσεις των τριαδικών προσώπων προς άλληλα;      Οι σχέσεις του Υιού και του Αγίου Πνεύματος προς τον Πατέρα είναι σχέσεις γενετικές. Ο Πατήρ στην Τριάδα είναι η πηγαία θεότητα. Είναι η αρχή της θεότητας. Από την άποψη αυτή είναι άναρχος, δεν έχει αρχή, προέλευση. Είναι επίσης άναρχος, με έννοια χρονική. Είναι αΐδιος. Τα δύο αλλά πρόσωπα της Τριάδος ως προς τον Πατέρα δεν είναι άναρχα, γιατί έχουν αρχή, προέλευση. Είναι όμως συνάναρχα και συναΐδια. Τη θεότητά του ο Υιός τη λαμβάνει από τον Πατέρα δια της γεννήσεως. Όμοίως και το Πνεύμα λαμβάνει τη θεότητά του…

15. Τί είναι οι Θείες ενέργειες;      Οι θείες ενέργειες είναι συστατικό στοιχείο της έννοιας του Θεού. Είναι αΐδιες θεοπρεπείς διακρίσεις στη θεότητα. Από την αρχή ο Θεός νοείται με τις θείες του ενέργειες, γιατί και αυτές είναι μέγεθος άκτιστο, ο πλήρης και τέλειος θεός στο ίδιο μέτρο που είναι οι υποστάσεις και η φύση του Θεού. Οι ενέργειες είναι ο εγγενής πλούτος της θεότητας. Δεν είναι κάτι εξωτερικό η πρόσθετο στην ουσία του Θεού ούτε απλές ονομασίες χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, πράγμα που ισχύει και για τις θείες υποστάσεις. Οι θείες ενέργειες δεν συνθέτουν την απόλυτη απλότητα της θείας…

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΘΕΟΣ 13. Ποιά είναι η έννοια του χριστιανικού Θεού;      Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του χριστιανικού Θεού, το οποίο τον διαστέλλει από κάθε άλλη εξωχριστιανική περί Θεού αντίληψη, είναι η σύναψη ενότητας και τριαδικότητας. Δηλαδή, ο Θεός είναι ένας κατά την ουσία ή τη φύση και τριαδικός στα πρόσωπα ή τις υποστάσεις. Η ενότητα της ουσίας προφυλάσσει το χριστιανικό Θεό από κάθε πολυθεϊστική παράσταση (όπως στην αρχαία ειδωλολατρική θρησκεία, όπου υπήρχε δήμος θεοτήτων), ενώ η πολλότητα των υποστάσεων τον προφυλάσσει από την πενία θεότητας, από μία ξηρή και άκαμπτη παράσταση της φύσεως του Θεού, αντίληψη που…

12. Επιτρέπονται η ανάγνωση και η μετάφραση τον αρχέτυπου κειμένου της αγίας Γραφής;      Σε αντίθεση με το στενό κληρικοκρατικό πνευμα της Λατινικής Εκκλησίας στην ιστορία της οποίας μπορεί να ανιχνεύσει κανείς απαγορεύσεις τόσο στην ελεύθερη ανάγνωση της Γραφής από το λαό, όσο και στη μετάφραση του επίσημου λατινικού κειμένου της, στην Ορθόδοξη Εκκλησία στην οποία εναρμονίζεται η ελεύθερη θεολογική έρευνα προς το πνεύμα πειθαρχίας στην εκκλησιαστική αυθεντία, πράγμα σαφώς δημοκρατικό και βρισκόμενο στο μέσο μεταξύ της απολυταρχικής αυθεντίας της Εκκλησίας της Ρώμης και της ασυδοσίας του προτεσταντικού φιλελευθερισμού, η ανάγνωση των Γραφών και η μετάφρασή τους όχι μόνο…

11. Τί φρονούν περί εκκλησιαστικού κριτηρίου οι Διαμαρτυρόμενοι;      Τίποτε δε φρονούν, απλούστατα γιατί τέτοιο κριτήριο δεν έχουν. Αυτό συμφωνεί προς τη βασική τους αρχή να απορρίπτουν τον ιστορικό χαρακτήρα της ορατής Εκκλησίας, αποδεχόμενοι μόνο πνευματική και αόρατη Εκκλησία. Είναι φανερό ότι μια τέτοια αόριστη και ομιχλώδης Εκκλησία δεν μπορεί να έχει εξωτερικό αυθεντικό κριτήριο και σε πολλά μεν αλλά ζητήματα, αλλά κυρίως στον καθορισμό του κανόνος της αγίας Γραφής, τον οποίο εντούτοις παρέλαβαν από την Παράδοση της Εκκλησίας (!).      Κατά τη βασική τους αρχή η Γραφή είναι αυτάρκης και σαφής για όλα τα ζητήματα τα αφορώντα…

10. Ποιά είναι η σχέση των πηγών της θείας αποκαλύψεως προς την αυθεντία της Εκκλησίας;      Όπως είπαμε στα προηγούμενα, το περιεχόμενο της θείας αποκαλύψεως έχει αποθησαυρισθεί στις δύο πήγες της, την αγία Γραφή και την ιερά Παράδοση. Όμως, για να μπορέσει η θεία αλήθεια να επιτελέσει το σωτήριο προορισμό της πρέπει να υπάρχει κάποιο μέσο δια του οποίου θα φθάσει στις ψυχές των ανθρώπων αθόλωτη και διαυγής, όπως πρωτοβγήκε από το στόμα του Κυρίου και των Αποστόλων. Το μέσο αυτό πρέπει να είναι αυθεντικό και αλάθητο και αυτό φυσικά δεν είναι οι άνθρωποι «οι πλανώντες και πλανώμενοι». Κατά…

5. Ποια είναι η σχέση της Παλαιάς προς την Καινή Διαθήκη;      Στην Παλαιά Διαθήκη καταγράφτηκε η φανέρωση του Θεού στο μεταπτωτικό άνθρωπο με επίκεντρο το Ισραήλ, τον περιούσιο λαό του Θεού. Σ’ αυτήν υπάρχει αποθησαυρισμένη η αλήθεια του Θεού στο Νόμο, το προφητικό κήρυγμα και την άλλη παιδαγωγία του Θεού, προσαρμοσμένη βέβαια στην πνευματική και ηθική κατάσταση των ανθρώπων της εποχής, όπου απουσίαζε στο πλήρωμά της η λυτρωτική χάρη που θα λειτουργούσε τέλεια στον κόσμο δια της ενανθρωπήσεως του Λόγου του Θεού.     Είναι φανερό οτι η Π. Διαθήκη, ως τύπος και προέκθεση της αλήθειας και ως στάδιο…

3. Ποιά είναι η έννοια της θεοπνευστίας της αγίας Γραφής;      Γενικά, ότι τα ιερά βιβλία της γράφτηκαν κατ’ έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Οι ιεροί συγγραφείς είναι όργανα κινούμενα από το Πνεύμα του Θεού εις αποκάλυψη θείων πραγμάτων. Η άποψη των αρχαίων Μοντανιστών, ότι οι συγγραφείς κατά την ώρα της εμπνεύσεως πέφτουν σε έκσταση, μένοντας άβουλα όργανα στα χέρια του Θεού, αποδοκιμάστηκε από τους αρχαίους θεολόγους της Εκκλησίας. Ούτε είναι σωστή η θεωρία η αναπτυχθείσα από τους χρόνους της μεταρρυθμίσεως, ότι η θεοπνευστία είναι η «κατά λέξιν έμπνευσις» των θείων αληθειών. Αν ήταν έτσι, δεν εξηγούνται ορισμένα πράγματα, συγκεκριμένα…

ΚΕΦΑΛΑΙΟ A ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ 1. Τί είναι η θεία αποκάλυψη; Λέγοντας αποκάλυψη δε πρέπει να πηγαίνει το μυαλό μας στην Αποκάλυψη, το προφητικό βιβλίο της Κ. Διαθήκης που έγραψε ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην Πάτμο, στο οποίο καταγράφονται όσα του αποκάλυψε ο Θεός για τη μελλοντική εξέλιξη της Εκκλησίας και την ιστορία γενικότερα του κόσμου. Λέγοντας εδώ αποκάλυψη εννοούμε όσα φανέρωσε ο Θεός στον κόσμο στο πρόσωπο του ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του, με σκοπό να οδηγήσει τον άνθρωπο στην αληθινή θεογνωσία, να του φανερώσει την αλήθεια και το πραγματικό νόημα της ζωής και της ευτυχίας του κοντά στο…