Αυξομείωση μεγέθους γραμμάτων.
Κείμενα (blog) - Ιερός Ναός Αγίου Σώστη Νέας Σμύρνης
E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

10. Ποιά είναι η σχέση των πηγών της θείας αποκαλύψεως προς την αυθεντία της Εκκλησίας;

     Όπως είπαμε στα προηγούμενα, το περιεχόμενο της θείας αποκαλύψεως έχει αποθησαυρισθεί στις δύο πήγες της, την αγία Γραφή και την ιερά Παράδοση. Όμως, για να μπορέσει η θεία αλήθεια να επιτελέσει το σωτήριο προορισμό της πρέπει να υπάρχει κάποιο μέσο δια του οποίου θα φθάσει στις ψυχές των ανθρώπων αθόλωτη και διαυγής, όπως πρωτοβγήκε από το στόμα του Κυρίου και των Αποστόλων. Το μέσο αυτό πρέπει να είναι αυθεντικό και αλάθητο και αυτό φυσικά δεν είναι οι άνθρωποι «οι πλανώντες και πλανώμενοι». Κατά την ορθόδοξη πίστη, προς την οποία συμφωνεί και η Ρωμαιοκαθολική, το κριτήριο αυτό είναι η Εκκλησία, στην οποία διαιωνίζεται ιστορικά ο Χριστός και το Πνεύμα του Θεού τη διακρατεί και την εμψυχώνει, οδηγώντας την «εις πάσαν την αλήθειαν».
Η Γραφή και η Παράδοση, λαμβανόμενες καθ’ εαυτές, είναι σχήματα ασαφή και αόριστα, ασπόνδυλα, θα λέγαμε, και χωρίς εξωτερικό συνεκτικό δεσμό. Έτσι η μεν ερμηνεία της Γραφής δεν μπορεί να επιχειρηθεί απ’ ευθείας χωρίς αυθεντική εκκλησιαστική χειραγώγηση, δεδομένης της ασάφειας που παρατηρείται σε ορισμένα σημεία της διδασκαλίας της. Στην απροϋπόθετη αυτή ερμηνεία οφείλονται, οι τόσες παρερμηνείες της και οι κακοδοξίες όλων των αιρέσεων, οι οποίες, χωρίς εξαίρεση στηρίζουν τα διδάγματά τους στην αγία Γραφή. Αλλά και η Παράδοση έχει ανάγκη αυθεντικού κριτηρίου για τη γνησιότητά της, αν λάβουμε υπόψη ότι οι όποιες διδασκαλίες και γνώμες των ανθρώπων δεν μπορούν από μόνες τους να διατηρηθούν αλώβητες στην ανέλιξη του χρόνου και της ιστορίας.
     Το αυθεντικό κριτικό αυτό έργο ενασκεί η Εκκλησία είτε δια των ιεραρχών της στις κατά τόπους Εκκλησίες διδάσκουσα τη σωτηριώδη αλήθεια, είτε δια του συνόλου των αρχιερέων της σε συνόδους οικουμενικές διατυπώνουσα επίσημα και πανηγυρικά τη θεία αλήθεια, κυρίως σε όσες περιπτώσεις απειλούν αυτήν η κακοδοξία και η πλάνη. Το έργο αυτό της Εκκλησίας φαίνεται κατεξοχήν στην αυθεντική διατύπωση του δόγματος του ομοουσίου στη σύνοδο της Νίκαιας (325) και των δύο φύσεων του Χριστού σε μια υπόσταση στη σύνοδο της Χαλκηδόνος (451), δόγματα υπάρχοντα φυσικά συνεπτυγμένως στη θεία Γραφή και την ιερά Παράδοση. Στην οικουμενική σύνοδο η ομοφωνία των ιεραρχών δεν είναι μαθηματική, αλλ΄ ηθική. Όταν ορισμένοι επιφανείς Ιεράρχες αποφαίνονται για κάποιο ζήτημα δογματικό, οι δε λοιποί δεν αντιλέγουν, αυτό σημαίνει ότι η διατυπούμενη διδασκαλία είναι αυθεντική και αλάθητη. Η διδασκαλία αυτή καταχωρίζεται στους όρους των οικουμενικών συνόδων, ενώ η υπόλοιπη, που δεν κυρώθηκε από συνόδους οικουμενικές, είναι απαθησαυρισμένη στα πολυειδή γραπτά μνημεία της ιεράς Παραδόσεως.
     Κάτω από το πνεύμα αυτό η Εκκλησία νοείται ως μία ευρύτερη παράδοση, στην οποία εμπεριέχονται η αγία Γραφή και η Ιερά παράδοση με τη στενή της έννοια. Τα δυο αυτά η Εκκλησία περιβάλλει και καθορίζει με την αυθεντία και το κύρος της, προστατεύοντάς τα από κάθε κακόβουλη παράσταση και επιβουλή. Μόνο με την παρουσία της εκκλησιαστικής αυθεντίας διακρατείται ολόκληρο το οικοδόμημα του Χριστιανισμού, διασφαλίζεται η ενότητα του εκκλησιαστικού σώματος και πετυχαίνεται η υψηλή αποστολή του χριστιανισμού, ως λυτρωτικής εξ αποκαλύψεως θείας θρησκείας.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 20-22)

5. Ποια είναι η σχέση της Παλαιάς προς την Καινή Διαθήκη;

     Στην Παλαιά Διαθήκη καταγράφτηκε η φανέρωση του Θεού στο μεταπτωτικό άνθρωπο με επίκεντρο το Ισραήλ, τον περιούσιο λαό του Θεού. Σ’ αυτήν υπάρχει αποθησαυρισμένη η αλήθεια του Θεού στο Νόμο, το προφητικό κήρυγμα και την άλλη παιδαγωγία του Θεού, προσαρμοσμένη βέβαια στην πνευματική και ηθική κατάσταση των ανθρώπων της εποχής, όπου απουσίαζε στο πλήρωμά της η λυτρωτική χάρη που θα λειτουργούσε τέλεια στον κόσμο δια της ενανθρωπήσεως του Λόγου του Θεού.
     Είναι φανερό οτι η Π. Διαθήκη, ως τύπος και προέκθεση της αλήθειας και ως στάδιο προπαρασκευής της πλήρους αποκαλύψεως εν Χριστώ Ιησού, πρέπει να μελετάται και να κρίνεται πάντοτε με κέντρο και στάθμη την Καινή Διαθήκη. Από την άποψη αυτή όχι μόνο συμβάλλει στην ορθή κατανόηση της Κ. Διαθήκης, αλλ΄ αποβαίνει και εικόνα πιστή των παιδαγωγικών του Θεού βουλών, ο τύπος και η προέκθεση των αιώνιων αγαθών.


6. Ποια έννοια έχει η διάκριση των βιβλίων της αγίας Γραφής σε κανονικά και αναγιγνωσκόμενα;

     Κανονικά βιβλία της αγίας Γραφής είναι εκείνα που γράφτηκαν με την επιστασία του Αγίου Πνεύματος. Είναι βιβλία θεόπνευστα, στα οποία έχει καταχωρηθεί αλαθήτως ο λυτρωτικός λόγος του Θεού. Όπως είπαμε, τα βιβλία αυτά αποτελούν το πρώτο σκέλος των πηγών της θείας αποκαλύψεως, η ανάγνωση των οποίων είναι απαραίτητη για την πνευματική πρόοδο των πιστών και τη σωτηρία τους. Είναι δε αυτά τα γνωστά 49 βιβλία της Π. Διαθήκης και τα 27 της Καινής, δηλαδή συνολικά 76, τα οποία απαρτίζουν τον επίσημο Κανόνα της αγίας Γραφής.
Αναγινωσκόμενα είναι σειρά βιβλίων των οποίων η κανονικότητα αμφισβητείται. Είναι δε αυτά δεκα: ‘Εσδρας Α', Τωβίτ, ’Ιουδίθ, Σοφία Σολομώντος, Σοφία Σειράχ, Βαρούχ, ’Επιστολή Ίερεμίου, και τα τρία βιβλία των Μακκαβαίων. Στη Δυτική Εκκλησία η κανονικότητα των βιβλίων αυτών γίνεται αποδεκτή, αντίθετα δε απορρίπτεται από τους Διαμαρτυρομένους. Στην ’Ορθόδοξη Εκκλησία, ελλειπούσης αυθεντικής συνοδικής κυρώσεως, παρατηρείται διακύμανση απόψεων, άλλων δεχομένων την κανονικότητα αυτών και άλλων όχι. Ο Μέγας Αθανάσιος τα χαρακτηρίζει ως αναγινωσκόμενα και τα διαστέλλει από τα κανονικά. Οι δε τοπικές σύνοδοι εν Ιερουσαλήμ, Ιασίω και Κωνσταντινουπόλει, αναγνωρίζουν την κανονικότητά τους, ελέγχοντας μάλιστα τον Κύριλλο Λούκαρι ο οποίος δεν τα περιέλαβε στα κανονικά. Αντίθετα η σύνοδος της Κων/πολεως (1672) παρατηρεί ότι τα βιβλία αυτά είναι «καλά και ενάρετα», ενώ ο Κριτόπουλος στην απολογία του λέγει περί αυτών: «Πολλά ηθικά πλείστου επαίνου άξια εμπεριέχεται τούτοις· ως κανονικά δε και αυθεντικά ουδέποτε απεδέξατο η του Χριστού Εκκλησία, ως μαρτυρούσι πολλοί μεν και άλλοι, μάλιστα δε ο τε Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο άγιος Άμφιλόχιος και τελευταίος ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός». Η αυτή, τέλος, διακύμανση και διαφωνία παρατηρείται και μεταξύ ορθοδόξων θεολόγων.

 

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 14-16)

3. Ποιά είναι η έννοια της θεοπνευστίας της αγίας Γραφής;

     Γενικά, ότι τα ιερά βιβλία της γράφτηκαν κατ’ έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Οι ιεροί συγγραφείς είναι όργανα κινούμενα από το Πνεύμα του Θεού εις αποκάλυψη θείων πραγμάτων. Η άποψη των αρχαίων Μοντανιστών, ότι οι συγγραφείς κατά την ώρα της εμπνεύσεως πέφτουν σε έκσταση, μένοντας άβουλα όργανα στα χέρια του Θεού, αποδοκιμάστηκε από τους αρχαίους θεολόγους της Εκκλησίας. Ούτε είναι σωστή η θεωρία η αναπτυχθείσα από τους χρόνους της μεταρρυθμίσεως, ότι η θεοπνευστία είναι η «κατά λέξιν έμπνευσις» των θείων αληθειών. Αν ήταν έτσι, δεν εξηγούνται ορισμένα πράγματα, συγκεκριμένα ο προσωπικός περί την έκθεση χαρακτήρας των ιερών συγγραφέων, ο οποίος δεν είναι ομοιόμορφος, η διαφορά στην έκθεση των αυτών πραγμάτων, αλλ΄ ούτε και οι μεταφράσεις της αγίας Γραφής, οι οποίες δεν θα έπρεπε να γίνονται ως βεβηλώσεις του ιερού λόγου. Αλλά και η άλλη θεωρία κατά την οποία η θεοπνευστία περιορίζεται μόνο στη δογματική και ηθική διδασκαλία, σε ό,τι δηλαδή αφορά στη σωτηρία, ενώ στα υπόλοιπα ιστορικά μέρη της Γραφής υπάρχει απλή μόνο επιστασία του Αγίου Πνεύματος, είναι άκρως επισφαλής, δεδομένου ότι ελλείπει το κριτήριο διακρίσεως και καθορισμού της καθαυτό θεοπνευστίας από της απλής επιστασίας, ελλοχεύει δε πάντοτε ο κίνδυνος ορθολογιστικής εκδοχής της αγίας Γραφής.
     Το καλύτερο είναι να περιοριστούμε στη γενικότητα, ότι το Πνεύμα του Θεού είναι το λαλούν στις άγιες Γραφές και ότι δεν υπάρχουν σ’ αυτές αντιφάσεις και πλάνες. Θα μου πείτε: Δεν υπάρχουν αντιφάσεις στην αγία Γραφή; Διαφορές περί την έκθεση βεβαίως υπάρχουν, όχι όμως και αντιφάσεις. Αν δε κάπου παρατηρούνται διαφωνίες, αυτές δεν είναι ουσιαστικές αλλ΄ επιφανειακές, οφειλόμενες σε σφάλματα αντιγραφής των χειρογράφων, στις μεταφράσεις και στη δική μας περιορισμένη νοητική αντίληψη.


4. Η αγία Γραφή είναι αυτάρκης κώδικας της θείας αλήθειας;

     Όχι, δεν είναι. Παρότι είναι ο γραπτός λόγος του Θεού, όμως δεν περιλαμβάνει στο πλήρωμά της την αποκαλυφθείσα θεία αλήθεια. Πρωτίστως δεν ήταν τέτοιος ο σκοπός της. Στις σελίδες της δεν καταγράφτηκε σκόπιμα και συστηματικά ολόκληρη η δογματική αλήθεια της πίστεως. Γράφτηκε περιστασιακά, για να καλύψει τις κηρυκτικές ανάγκες των Αποστόλων και άλλων κηρύκων του λόγου του Θεού και ν’ αντιμετωπίσει διάφορα διδακτικά και ποιμαντικά προβλήματα των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων, την επίλυση των οποίων, λόγω των αποστάσεων, δεν μπορούσαν ευχερώς να πραγματοποιήσουν δια ζώσης οι κήρυκες του λόγου. Άλλωστε πολλές αλήθειες της πίστεως (ο αριθμός επτά των μυστηρίων, ο νηπιοβαπτισμός, το δόγμα περί των αγίων και των ιερών εικόνων και λειψάνων κ.ά.) δεν απαντούν στην αγία Γραφή και για να τα δούμε πρέπει ν’ ανατρέξουμε στην ιερά Παράδοση της Εκκλησίας. Εκτός τούτων η διδασκαλία της Γραφής δεν ήταν πάντοτε διαυγής και ευκρινής, αλλ΄ εκφέρεται ενίοτε αινιγματικά και συνεσκιασμένα, ώστε για να την ερμηνεύσουμε ορθώς πρέπει να καταφύγουμε στην ερμηνευτική παράδοση της Εκκλησίας.
Εντούτοις αυτά κατά τίποτε δε μειώνουν το κύρος και τη θεοπνευστία της αγίας Γραφής, η οποία ως αυθεντική έκφραση του λόγου του Θεού σε καμιά περίπτωση δεν παύει να είναι η κύρια πηγή της πίστεως και της σωτηρίας μας.


(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 14-16)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ A

ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ

1. Τί είναι η θεία αποκάλυψη;

Λέγοντας αποκάλυψη δε πρέπει να πηγαίνει το μυαλό μας στην Αποκάλυψη, το προφητικό βιβλίο της Κ. Διαθήκης που έγραψε ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην Πάτμο, στο οποίο καταγράφονται όσα του αποκάλυψε ο Θεός για τη μελλοντική εξέλιξη της Εκκλησίας και την ιστορία γενικότερα του κόσμου.
Λέγοντας εδώ αποκάλυψη εννοούμε όσα φανέρωσε ο Θεός στον κόσμο στο πρόσωπο του ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του, με σκοπό να οδηγήσει τον άνθρωπο στην αληθινή θεογνωσία, να του φανερώσει την αλήθεια και το πραγματικό νόημα της ζωής και της ευτυχίας του κοντά στο δημιουργό του. Η θεία αποκάλυψη στο πρόσωπο του Χριστού ήταν μια βαθιά ανάγκη και από μέρους του Θεού και από μέρους του ανθρώπου, την οποία προκάλεσε η αταξία του πρώτου ανθρώπου, που ελεύθερα απομακρύνθηκε από τον πλάστη του, έπεσε στη φθορά της αμαρτίας και τη δυνάστευση του διαβόλου και κινδύνευε να χαθεί μέσα στην άβυσσο της κακοδαιμονίας και της αλογιστίας του, βαδίζοντας τυφλά στα σκοτάδια της ειδωλικής πλάνης του. Ο Θεός «όφειλε» να σώσει το πλάσμα του, το δε πλάσμα έπρεπε να λυτρωθεί από την αθλιότητα του υπαρξιακού του δράματος. Την επιτακτική αυτή ανάγκη, το χάσμα που έσταζε πίκρα στην ψυχή του παραβάτη, κάλυψε ο ίδιος ο Θεός δια της ενανθρωπήσεώς του, φανερώνοντας στον πεσμένο άνθρωπο το μέγεθος της αποστασίας του, αυτό που έχασε με την παρακοή του, οδηγώντας τον πίσω στην αλήθεια και τη χαρά της υπάρξεώς του.


2. Ποιες είναι οι πηγές της θείας αποκαλύψεως;

Η αγία Γραφή και η ιερά παράδοση. Η αγία Γραφή είναι ο γραπτός λόγος του Θεού. Διακρίνεται στην Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Η Παλαιά αποτελείται από 49 βιβλία και η Καινή από 27. Τα βιβλία της αγίας Γραφής είναι θεόπνευστα, δηλαδή, σ’ αυτά πνέει η αλήθεια του Θεού. Η αγία Γραφή σε κανένα βιβλίο της δεν ψεύδεται. Είναι αλάθητη, στο μέτρο που αλάθητο είναι το Πνεύμα του Θεού, το οποίο πνέει μέσα από τις σελίδες της. Δεν είναι σαν τα βιβλία των ανθρώπων, στα οποία η αλήθεια είναι ανακατεμένη με το ψέμα. Το κύρος της αγίας Γραφής είναι αιώνιο και ακατάλυτο. Η ανάγνωσή της είναι αναγκαία προς σωτηρία.

 

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 13-14)

1. “Υπάρχει Θεός;”
Το περί Θεού ερώτημα ανεβαίνει αυθόρμητα στην συνείδηση κάθε ανθρώπου ο οποίος ως σκεπτόμενο πρόσωπο, δεν μπορεί να νοήσει εαυτόν και να συλλάβει το νόημα του κόσμου έξω και ανεξάρτητα από την ιδέα του Θεού. Αισθάνεται ότι δεν είναι ον αυθύπαρκτο· ότι είναι πλάσμα πίσω από το οποίο υπάρχει ποιητική αρχή, από την οποία εξαρτάται και πρός την οποία αναφέρεται. Στη βάση αυτή θεμελιώνεται η θρησκευτικότητα του λογικού όντος που σημαίνει ελεύθερη πνευματική σχέση και εξάρτηση από το δημιουργό του.
Το περί Θεού ερώτημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, ανάλογο με τη σημαντικότητα της έννοιας του Θεού, που αποτελεί το αντικείμενο αναφοράς του. Είναι ερώτημα καίριο, που θέτει μόνον ο λογικά σκεπτόμενος άνθρωπος. Η άλογη κτήση δεν έχει τέτοιου είδους ευαισθησίες και δεν διατυπώνει παρόμοια ερωτήματα· δεν έχει ανάλογους προβληματισμούς. Μόνον ο άνθρωπος ερωτά, γιατί είναι η “λογική εικόνα” του Θεού. Στο περί υπάρξεως του Θεού ερώτημα ανάγεται ο άνθρωπος και από έναν άλλο, όχι λιγότερο σημαντικό, λόγο, από το γεγονός ότι ο Θεός είναι κεκρυμμένος και αθέατος1. Δεν μπορείς να τον συναντήσεις και να τον δεις, να λάβεις εμπειρική αίσθηση της παρουσίας του. Είναι Θεός “σιωπών” και απόκοσμος και, παρόλον ότι κυβερνά τον κόσμο, όμως δεν μπορείς να κατανοήσεις την ενέργειά του αυτή, η οποία είναι άκρως αινιγματική στο φτωχικό μυαλό μας, σε σημείο που, βλέποντας τόση ακαταστασία, τόση κακότητα και τόση φυσική και ηθική αθλιότητα στον κόσμο, να αναρωτιέται κανείς αν πράγματι υπάρχει ο Θεός και προνοεί αληθινά για τα πλάσματα του.
Όπως γίνεται αντιληπτό, το ζήτημα της υπάρξεως του Θεού είναι ζήτημα καθαρά πίστεως. Το ιερό σύμβολο της Πίστεως ρητά ομολογεί “πιστεύω εις ένα Θεόν”. Ο άνθρωπος, ο λογικά σκεπτόμενος, έχει τη δυνατότητα να δεχθεί ή να μη δεχθεί την ύπαρξη του Θεού. Με αφετηρία τη σκέψη αυτή, το περί Θεού ερώτημα φέρεται να έχει δευτερεύουσα σημασία. Γιατί, αν πιστεύεις αληθινά στο Θεό, το ερώτημα δεν έχει κανένα νόημα. Αν πάλι δεν πιστεύεις, για ποιο λόγο ρωτάς;
(Ανδρέου Θεοδώρου, Απαντήσεις σε Ερωτήματα Δογματικά, Αποστολική Διακονία, σελ. 11-12)

Εμείς οι άνθρωποι είμαστε πλάσματα που αγαπάμε τη συνήθεια. Η καθημερινότητα μας είναι γεμάτη από πράγματα που συνηθίζουμε να κάνουμε. Είναι μια ρουτίνα που μας γεμίζει ασφάλεια. Πολλές φορές βέβαια μας κουράζει αλλά και πάλι δύσκολα θα ξεβολευόμασταν. Σπάνια θα συναντήσουμε κάποιον που θα μας πει ότι δεν του αρέσει να κάνει κάποια πράγματα επαναληπτικά κάθε μέρα. Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση της υπερβολής του ψυχαναγκασμού όπου αν κάτι πάει στραβά και δεν γίνουν τα πράγματα όπως τα έχουμε συνηθίσει αρρωσταίνουμε. Πέρα όμως από τις εξωτερικές συνήθειες υπάρχει και μια συνήθεια εσωτερική, πολύ ύπουλη, ανθεκτική και βλαπτική που στέκεται εμπόδιο στην προσπάθεια μας να αλλάξουμε. Πρόκειται για την παγιωμένη αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας, για τον τρόπο που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τον εαυτό μας, να φερόμαστε, να σκεφτόμαστε και να αντιδράμε στα ερεθίσματα.
Έχουμε μπει δηλαδή σε μια νόρμα και λειτουργούμε με συγκεκριμένους τρόπους που μπορεί και να μην είναι πάντα και οι πιο αποτελεσματικοί και θετικοί για εμάς. Όταν όμως εισερχόμαστε στην πνευματική ζωή συνειδητοποιούμε ότι πρέπει να αλλάξουμε τρόπο σκέψης, τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους και να δούμε τη ζωή μέσα από άλλα μάτια… τα μάτια του Θεού. Να συνηθίσουμε δηλαδή σε μια νέα κοσμοθεωρία. Πόσο δύσκολο είναι αυτό αν σκεφτούμε και τα λόγια του αποστόλου Παύλου στην προς Ρωμαίους επιστολή ( ζ,17) «Τώρα όμως που είμαι κυριευμένος από την αμαρτία, δεν εκτελώ πλέον εγώ το κακό αλλά η αμαρτία η οποία σαν άλλος τύραννος κατοικεί μέσα μου». Όταν η αμαρτία έχει γίνει η δεύτερη φύση μας τότε τα πράγματα φαντάζουν χωρίς επιστροφή. Η δύναμη της συνήθειας απειλητική, αγέρωχη, τρομακτική δεν μας επιτρέπει να κάνουμε βήμα. Και τότε τί γίνεται; Είμαστε σε αδιέξοδο; Όχι, φυσικά! Τότε καλούμε Αυτόν που βγήκε ζωντανός από τον Τάφο Του, Αυτόν που έκανε τον τυφλό να ξαναδεί, τον ανάπηρο να περπατήσει, τον μουγγό να μιλήσει και που ελευθέρωσε το δαιμονισμένο από τα δαιμόνια. Αυτόν δηλαδή που νίκησε την αμαρτία και το διάβολο, Αυτόν που κατήργησε τη φθορά και το θάνατο! Καλούμε Αυτόν που τίποτα δεν μπορεί να Του σταθεί εμπόδιο. Αυτό που φαίνεται σε εμάς ακατόρθωτο για το Χριστό αρκεί ένα νεύμα για να το αλλάξει.
Αν θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε συνήθειες ας πάρουμε από το χέρι το Χριστό για να μας μάθει τις νέες συνήθειες της ζωής μας. Αυτές που θέλει Εκείνος να έχουμε… να συνηθίσουμε δηλαδή να τηρούμε τις εντολές Του, να Τον εμπιστευόμαστε, να Τον ποθούμε, να Τον επικαλούμαστε και να Τον αγαπάμε. Και τότε θα ανακαλύψουμε πως υπάρχει μια δύναμη ασύγκριτα μεγαλύτερη από τη δύναμη της συνήθειας… η δύναμη του Χριστού!(Α.Κ.Β)


     Το Ισλάμ ξεκίνησε από ένα όραμα σε μία σπηλιά! Αυτή είναι η αλήθεια και όχι οι μάταιες θρησκειολογικές συζητήσεις. Με αυτό το όραμα άρχισαν όλα και εκεί στηρίζονται όλα! Αν αυτό το όραμα είναι εκ Θεού, τότε έχουμε την αληθινή Θρησκεία, αν όχι τότε έχουμε απλώς ΠΛΑΝΗ. Κάτι ενδιάμεσο δεν χωράει. Εδώ δεν θα κάνουμε πολιτισμική ή ψυχολογική ανάλυση, αλλά θεολογική. Από αυτό το όραμα 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι πιστεύουν σήμερα στο Ισλάμ. Το όραμα έχει ως εξής:
     «Ο Μωάμεθ στο σπήλαιο Χίρα (ή Χαράα) το 610 μ.Χ. (κατ’ άλλους το 609 μ.Χ.) -τον μήνα του ραμαζανίου — βρισκόταν ξαπλωμένος στο σπήλαιο. Εκεί, κατά τον ισχυρισμό του, τον πλησίασε ένας άγγελος με... 700 φτερούγες(!), ο όποιος του παρουσιάσθη υπό μορφή ανθρώπου, ξεδίπλωσε ένα μετάξινο ύφασμα πάνω στο όποιο υπήρχαν γράμματα και τον διέταξε: «Διάβασε»! «Δεν μπορώ», απάντησε ο Μωάμεθ, «δεν γνωρίζω ανάγνωση». Τότε ο άγγελος τον κράτησε και του επανέλαβε: «Ανάγνωσε! Ανάγνωσε! Ανάγνωσε!». Ο άγγελος άρχισε να αναγινώσκει και ο Μωάμεθ επανελάμβανε. Εκείνη ήταν η πρώτη «αποκάλυψη», που δέχτηκε ο Μωάμεθ, ο όποιος καθ’ υπαγόρευση του αγγέλου εδιάβασε τους πρώτους πέντε στίχους του Κορανίου: «Διάβασε με το όνομα του Κυρίου σου, που δημιούργησε. Έπλασε τον άνθρωπο από ένα (απλό) θρόμβο πηκτού αίματος. Διάβαζε! Και ο Κύριός σου είναι ο πλέον Γενναιόδωρος, που δίδαξε (τη χρήση) της Γραφίδας (της πέννας), δίδαξε τον άνθρωπο, ό,τι δεν ήξερε»(1). «Έπειτα εξήλθα και εβάδισα εις το όρος μέχρις ότου ήκουσα μία φωνή από τον ουρανό να μου λέει: «Μωάμεθ, συ είσαι ο απεσταλμένος του Αλλάχ και εγώ είμαι ο Γαβριήλ». Σήκωσα το κεφάλι προς τον ουρανόν και ιδού, είδα τον Γαβριήλ υπό την μορφήν ανθρώπου, ο οποίος μου είπε: «Μωάμεθ, συ είσαι ο απεσταλμένος του Αλλάχ και εγώ είμαι ο Γαβριήλ»(4). Μετά έγιναν και άλλες οπτασίες-αποκαλύψεις- διαφόρων ειδών, πάλι από τον «άγγελο» Γαβριήλ και λίγο-λίγο ξεκίνησε το Ισλάμ.
     Ως προς αυτό το όραμα έχουμε 5 ΜΟΝΟ δυνατότητες ερμηνείας του. α) Ο Μωάμεθ ψεύδεται και εξαπατά, β) ψευδαίσθηση, γ) παραίσθηση, δ) εμφάνιση του αρχαγγέλου Γαβριήλ, ε) εμφάνιση πονηρού πνεύματος.
     Δυστυχώς και για τα 5 ενδεχόμενα έχουμε ένα ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ. Δεν υπάρχει πλην του Μωάμεθ ούτε ένας μάρτυρας αυτόπτης ή αυτήκοος! Το Ισλάμ ξεκινά χωρίς καμία σοβαρή ιστορική αξιοπιστία, με την μαρτυρία ενός ανθρώπου που βγήκε από μία σπηλιά και είπε ότι είδε και άκουσε κάτι… Απόδειξη ουδεμία για ουδέν. Η μαρτυρία του Μωάμεθ για τον εαυτό του είναι ιστορικά και αντικειμενικά άχρηστη όπως και κάθε υποκειμενική μαρτυρία του καθενός για τον εαυτό του, αν δεν υπάρχουν αποδείξεις. Ο καθένας μπορεί να δηλώνει ό,τι θέλει, ότι είναι τα ΠΑΝΤΑ, ότι βίωσε τα πάντα… Ο Μωάμεθ είναι μόνος του… Λέει ο Πασκάλ: «Ποιος μαρτυρεί για τον Μωάμεθ; Ο ίδιος! Η ποιότητα των μαρτυριών κρίνεται από το γεγονός ότι πρέπει να υπάρχουν πάντοτε, και παντού. Και ο άθλιος Μωάμεθ είναι μόνος»!... «Ο Μωάμεθ είναι δίχως αυθεντία… Τι λέει τότε; (Λέει) ότι πρέπει να τον πιστέψουμε» (1). Είναι αυτά διαπιστευτήρια μίας Θρησκείας; Σε αντίθεση με το Χριστιανισμό που τα θαύματα του Χριστού γίνονταν δημόσια (διατροφή 5000 με 5 άρτους) και μάλιστα η Ανάστασή Του επιβεβαιώθηκε από εκατοντάδες μάρτυρες (500 στο βουνό, Δες Παύλου Α΄προς Κορινθίους 15,5-8) που τον είδαν Αναστημένο!
Ας δούμε όμως τα 5 ενδεχόμενα εξήγησης του οράματος.
1)  Ο Μωάμεθ ΔΕΝ ΕΙΔΕ ΤΙΠΟΤΑ.Οπότε ΕΞΑΠΑΤΑ τους υπόλοιπους και ψεύδεται με δόλο. Αυτό το ενδεχόμενο δεν μπορεί σοβαρά να υποστηριχτεί, διότι δεν δικαιώνεται ούτε ιστορικά ούτε και ψυχολογικά από τον χαρακτήρα του Μωάμεθ. Δεν ήταν σίγουρα κάποιος απατεώνας αλλά ένας καλοπροαίρετος άνθρωπος με ευσέβεια στο θείο.
2)  Δεν είδε τίποτα, αλλά ΝΟΜΙΖΕ ΟΤΙ ΕΙΔΕ. Δηλαδή ΕΞΑΠΑΤΗΘΗΚΕ. Πρόκειται για ΨΕΥ-ΔΑΙΣΘΗΣΗ που στην ψυχιατρική ορίζεται ως: αίσθηση γεγονότος, εικόνας, ήχου ΧΩΡΙΣ την ύπαρξη αντικειμένου ή αισθητηριακού ερεθίσματος, π.χ. ακούω φωνές κλπ. ή βλέπω ανύπαρκτα πράγματα χωρίς να υπάρχει αντικειμενικά τίποτα. Εδώ τον ρόλο αναλαμβάνει η Ψυχιατρική επιστήμη, αφού πρόκειται για ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. Και αυτό το ενδεχόμενο δεν είναι πιθανό, διότι ούτε παράφρων ήταν ο Μωάμεθ, ούτε επιληπτικός, όπως λένε οι ειδικοί, παρά την αντίθετη άποψη παλαιότερα περί επιληψίας του.
3)  ΕΙΔΕ ΚΑΤΙ ΑΛΛΑ ΤΟ ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΥΣΕ, το παρεξήγησε, το διαστρέβλωσε με τη φαντασία του. Πάλι δηλαδή ΕΞΑΠΑΤΗΘΗΚΕ. Εδώ πρόκειται για ΠΑΡ-ΑΙΣΘΗΣΗ που στην ψυχιατρική ορίζεται ως: παρερμηνεία ΥΠΑΡΚΤΟΥ αισθητηριακού ερεθίσματος. Βλέπω π.χ. τη νύχτα κορμό δέντρου και νομίζω ότι είναι άνθρωπος. Αυτό θα μπορούσε να είναι είτε όνειρο στον ύπνο του στη σπηλιά, είτε αυταπάτη στον ξύπνιο του. Ούτε αυτό φαίνεται να συνέβη διότι ο Μωάμεθ δεν είδε μάλλον όνειρο, αλλά όραμα, διότι είχε αυτό έντονες σωματικές επιδράσεις πάνω του που δεν έχουν τα όνειρα, και δεν είδε απλώς στον ξύπνιο του κάποιο φως ή άκουσε απλώς κάποιον ήχο που παρερμήνευσε ως άγγελο, αλλά έγινε κανονικός διάλογος, κάτι που δεν είναι εύκολο να ονομάσουμε αυταπάτη.
4)  ΕΙΔΕ ΟΝΤΩΣ ΕΝΑ ΟΡΑΜΑ, έναν άγγελο. Άρα ΛΕΕΙ ΑΛΗΘΕΙΑ, έστω τη δική του αλήθεια. Εδώ τον λόγο θα αναλάβει αναγκαστικά και μόνο η ΘΕΟΛΟΓΙΑ, διότι φεύγουμε από τη Φυσική και πάμε πλέον στην Μεταφυσική. Ο άγγελος αυτός μπορεί να ήταν μόνο δύο πράγματα.
Α)  ο αρχάγγελος Γαβριήλ -έτσι τον ονόμασε αργότερα ο ίδιος ο Μωάμεθ-. Αυτό από Χριστιανικής άποψης είναι αδύνατον για δύο λόγους.
α)  Κατά την διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας τα θεϊκά οράματα προκαλούν στην ψυχή τα εξής συναισθήματα· αρχικά έναν φόβο ενστικτώδη μπροστά στο υπερφυσικό, αμέσως μετά όμως, γαλήνη, ειρήνη εσωτερική, ταπείνωση, χαρά, κατάνυξη κλπ. Αντιθέτως οράματα δαιμονικά προκαλούν αντίθετα αποτελέσματα. Τι ένιωσε ο Μωάμεθ; «Κατά την μουσουλμανικήν παράδοσιν μετά την αποστολήν άνωθεν της αποκαλύψεως ταύτης τρόμος και θλίψις κατέλαβε τον Μωάμεθ. Λέγεται ότι κατά την στιγμήν της αποκαλύψεως ο Μωάμεθ κατελήφθη υπό παροξυσμού, κατά τρόπον ώστε αφρός εξήλθεν εκ του στόματος αυτού, η κεφαλή του έκλινε, το πρόσωπόν του ωχρίασε ή ερυθρίασε, ο ιδρώς έτρεχεν ακατασχέτως και ούτος εκραύγαζεν ως «πώλος καμήλου». Ο παροξυσμός ούτος καλείται από δύο σπουδαίους συλλογείς της μουσουλμανικής παραδόσεως, τον Bakhari και τον Waqidi, «πυρετός» (buraha’)»(3). «Αργότερα είδε πολλά παρόμοια οράματα και συχνά έπιπτε εις τη γην με σπασμούς ή λιποθυμούσε, το μέτωπό του δε εκαλύπτετο από ιδρώτα. Ακόμη και η καμήλα του, επί της οποίας εκάθητο ησθάνετο τους σπασμούς του»(4). Αναφέρονται οι εξής αντιδράσεις του: ["λιποθυμούσε όποτε του ερχόταν αποκάλυψη. Λέγεται ότι συνήθιζε να συμπεριφέρεται σαν μεθυσμένος (εκείνη την ώρα)""Μερικές φορές ξεφυσούσε σαν νεαρή καμήλα""και ενδεχομένως μούγγριζε όπως το μούγγρισμα νεαρής καμήλας". Στην περιγραφή του οράματος από την Παράδοση (χαντίθ) βλέπουμε ότι και ο άγγελος δεν συμπεριφέρεται ως αγαθό πνεύμα: "Ο άγγελος με άρπαξε δυνατά και με πίεσε τόσο πολύ που δεν μπορούσα να αντέξω άλλο πια και μου είπε, Διάβασε, και απάντησα δεν ξέρω να διαβάζω... Για αυτό με άρπαξε ξανά και με πίεσε για δεύτερη φορά έως ότου δεν μπορούσα να αντέξω άλλο πια... Για αυτό με άρπαξε για τρίτη φορά και με πίεσε και έπειτα με άφησε και μου είπε, Διάβασε... Έπειτα πήγε στη Κατίτζα και είπε. Κάλυψέ με, κάλυψέ με. Τον κάλυψαν με κουβέρτα, έως ότου σταμάτησε ο φόβος"](5). Έτσι ενεργεί ένας άγγελος του Θεού; Με βία και πνιγμό και προκαλώντας τρόμο θανάτου; Τέλος αμέσως μετά το όραμα, με τέτοια συναισθήματα και θεωρώντας ότι θα τον πουν τρελό οι συμπατριώτες του, σκέφτηκε να πάει στο βουνό και να πέσει κάτω να αυτοκτονήσει(!) και ξεκίνησε να το κάνει, αλλά τον εμπόδισε ο "Γαβριήλ"(5). Κάθε φορά, έπειτα, που δεν έπαιρνε αποκαλύψεις για κάποιο διάστημα από τον άγγελο, έκανε απογοητευμένος πάντα το ίδιο. Ανέβαινε σε κάποιο βουνό να πέσει κάτω, αλλά ο άγγελος τον εμπόδιζε! Αυτά αναφέρονται σαφέστατα στην έγκυρη και αναγνωρισμένη Παράδοση (χαντίθ) που οι Ισλαμιστές θεολόγοι (αφού την καθάρισαν πάρα πολύ νωρίς από θρύλους, μυθικές και ψευδείς διηγήσεις) θεωρούν ισόκυρη με το Κοράνι, άρα την αποδέχονται πλήρως! Αυτά όμως είναι συναισθήματα οράματος εκ Θεού;...
β)  Ο αρχάγγελος Γαβριήλ δεν θα αναιρούσε τον ίδιο του τον εαυτό, αφού άλλα είπε στην Παναγία στον Ευαγγελισμό και τελείως αντίθετα στον Μωάμεθ 600 χρόνια μετά. Στην Παναγία αναγγέλλει μία αποκάλυψη για τον Υιό του Θεού [φρικτή βλασφημία για το Ισλάμ ότι ο Αλλάχ έχει Υιό] του οποίου η βασιλεία δεν θα έχει τέλος (!) και στο Μωάμεθ μία άλλη θρησκεία που δεν δέχεται τη θεότητα-Υιότητα του Χριστού, με άλλον μέγα Προφήτη, τον Μωάμεθ. Δηλαδή πλήρης αναίρεση του Ευαγγελισμού! Είναι δυνατόν ο ίδιος άγγελος, από τον ίδιο Θεό σταλμένος, να έλεγε τέτοια αντιφατικά πράγματα; Άρα λοιπόν δεν ήταν ο Γαβριήλ. Ο αληθινός Γαβριήλ, από χριστιανικής πλευράς, μόνο ένα θα μπορούσε να πει στον αβάπτιστο αναζητητή της αλήθειας Μωάμεθ: να μετανοήσει και να ασπαστεί την αληθινή Θρησκεία, το Χριστιανισμό και να βαπτιστεί! Θα τον χειραγωγούσε εις Χριστόν! Αυτό θα ήταν αγγελικό όραμα! Εδώ όμως έγιναν όλα τα αντίθετα...
5)  Ο Μωάμεθ είδε ΔΑΙΜΟΝΙΚΟ ΟΡΑΜΑ, ένα πονηρό πνεύμα, έναν δαίμονα. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα συναισθήματα που ένιωσε κατά και μετά το όραμα, και από το μήνυμα που του μετέδωσε το «πνεύμα» αυτό, το οποίο γκρεμίζει όλο τον Χριστιανισμό. Τρία χωρία μας πείθουν για το πόσο ο Διάβολος είναι τεχνίτης στην πλάνη. α) Αποκ. 12,9 ὁ ὄφις ὁ μέγας ὁ ἀρχαῖος, ὁ καλούμενος Διάβολος καὶ ὁ Σατανᾶς, ὁ πλανῶν τὴν οἰκουμένην ὅλην… β) Το Ιω. 8,44 ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐχ ἕστηκεν, ὅτι οὐκ ἔστιν ἀλήθεια ἐν αὐτῷ· ὅταν λαλῇ τὸ ψεῦδος, ἐκ τῶν ἰδίων λαλεῖ, ὅτι ψεύστης ἐστὶ καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ. γ) Β Κορ. 11,14 καὶ οὐ θαυμαστόν· αὐτὸς γὰρ ὁ σατανᾶς μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτός.
     Ο Μωάμεθ έπρεπε μετά την οπτασία να κάνει την ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ, όπως λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: Α Ιω. 4,1 Ἀγαπητοί, μὴ παντὶ πνεύματι πιστεύετε, ἀλλὰ δοκιμάζετε τὰ πνεύματα εἰ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστιν, ὅτι πολλοὶ ψευδοπροφῆται ἐξεληλύθασιν εἰς τὸν κόσμον». Μία διαδικασία που απαιτεί εμπειρία πνευματική και φωτισμό του αγίου Πνεύματος, ή έστω καλή γνώση των πατερικών κριτηρίων. Τολμούμε λοιπόν να πούμε κατηγορηματικά, έστω και αν μοιάζει απλουστευμένο αυτό που ισχυριζόμαστε, ότι αν ο Μωάμεθ εκείνη την ημέρα, αντί να πάει μετά το όραμα στη γυναίκα του την Κατίτζα, πήγαινε σε έναν ορθόδοξο κληρικό πνευματικό, ή διακριτικό μοναχό ή σε έναν Άγιο -υπήρχαν Ορθόδοξοι χριστιανοί ασκητές εκεί δίπλα πάρα πολλοί- και του έλεγε τι είδε την προηγούμενη νύχτα, ότι είδα, δηλαδή, αυτό το όραμα, αυτή την οπτασία, δεν θα έπαιρνε στον χριστιανό Θεολόγο ούτε τρία λεπτά χρόνου, να του εξηγήσει τι ακριβώς και ποιον είδε εκείνη τη νύχτα και σήμερα ίσως δεν θα υπήρχε το Ισλάμ αν ο Μωάμεθ τον άκουγε. Ο Μωάμεθ δεν θα έδινε καμία σημασία στο όραμα, κατανοώντας την πλάνη, και δεν θα έκανε καμία κίνηση περαιτέρω ίσως. Σήμερα δεν θα υπήρχε το Ισλάμ. Θα του έλεγε π.χ.: Αδελφέ, δεν είσαι ο πρώτος, έχουμε εκατοντάδες παραδείγματα στην εκκλησιαστική ιστορία και στα συναξάρια, ανθρώπων που είδαν ψευδο-οπτασίες, οράματα, τον διάβολο, τον σατανά μετασχηματισμένο σε διάφορες μορφές, αγγέλων, αγίων, του Χριστού κλπ. Δεν είσαι ο πρώτος! Είναι κάτι πολύ συνηθισμένο. Τους πρώτους αιώνες π.χ. ο Μοντανός, μεγάλος αιρεσιάρχης, πλανήθηκε και έλεγε ότι είναι ο Παράκλητος, ότι «εγώ είμαι το Άγιο Πνεύμα, ο Παράκλητος!» και έχουμε και τόσους άλλους… Δυστυχώς όμως ο Μωάμεθ αυτή την τόσο λεπτή συζήτηση την έκανε με τους πιο ακατάλληλους ανθρώπους, άσχετους με τη Θεολογία. Ας δούμε ποιους:
    «Το επόμενο πρωί ο Μωάμεθ γεμάτος δέος, και βασανιζόμενος από προβληματισμούς, διηγήθηκε το περιστατικό στη σύζυγό του. Η Κατίτζα, που τον υπεραγαπούσε και εφ’ όσον είχε πεισθεί από τον αιρετικό μοναχό, ότι ο άγγελος που εμφανίστηκε στον Μωάμεθ ήταν ο αρχάγγελος Γαβριήλ, εβεβαίωσε τον ταραγμένο σύζυγό της ότι το πρόσωπο, που του είχε εμφανιστεί, ήταν πράγματι ο αρχάγγελος αυτός! Η σύζυγός του, που ως τότε ανησυχούσε υπερβολικά, και η όποια «είχε πίστιν, ήτις συνεδυάζετο προς την ευπιστίαν αγαπώσης συζύγου, είδε εις την εμφάνισιν του αγγέλου την πλήρωσιν των πόθων του ανδρός της και το τέλος των παροξυσμών και των στερήσεων»
     Αφού η Κατίτζα βοήθησε το σύζυγό της να καθησυχάσει, ανακοίνωσε το περιστατικό και στον εξάδελφό της Ουάρακα, τον μεταφραστή των Γραφών και σύμβουλο του Μωάμεθ στα ζητήματα της θρησκείας. Ο Ουάρακας με τη σειρά του εβεβαίωσε και αυτός τον Μωάμεθ ότι το άγγελμα προερχόταν από τον Θεόν, κομιστής του δε ήταν ο αρχάγγελος Γαβριήλ! Ο Μωάμεθ έκανε λόγο για την «αποκάλυψη» αυτή και στον πιστό δούλο του Ζεΐντ, ο όποιος επίστευσε» (1)
     «Κατεχόμενος από δέος και αμφιβάλλοντας για το νόημα της οπτασίας ο Μωάμεθ επέστρεψε στο σπίτι του και διηγήθηκε στη σύζυγό του την εμπειρία που είχε μέσα στο σπήλαιο. Η Χαντίτζα εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι ο άγγελος που είχε δει ο Μωάμεθ ήταν ο αρχάγγελος Γαβριήλ και τον βοήθησε να υπερνικήσει την ταραχή του. Για να αποσαφηνισθεί μάλιστα περισσότερο το νόημα του γεγονότος τον παρακίνησε να συναντήσει τον συγγενή της Ουάρακα. Αυτός, όταν άκουσε το περιστατικό, αποφάνθηκε ότι πρόκειται για κλήση στο προφητικό αξίωμα. Από αυτές τις αφηγήσεις, τις οποίες με ευλάβεια διηγούνται οι μουσουλμάνοι, καθίσταται σαφές ότι τη βεβαιότητα για την προφητική του αποστολή (Ressaliyah) σταθεροποίησαν η Χαντίτζα και ο Ουάρακα.» (2). 
     Σε ένα τόσο λεπτό λοιπόν θεολογικό ζήτημα όπως αυτό των οραμάτων, ποιον έμπειρο στα θεολογικά ρώτησε ο Μωάμεθ; Ποιο ήταν το πρόσωπο που τον κατηύθυνε; Η άσχετη στα θεολογικά ειδωλολάτρισσα γυναίκα του… Από εκεί πήρε την επιβεβαίωση! Αυτή και ο Ουάρακας έκαναν τη διάκριση των πνευμάτων… Να γιατί ξεκίνησε τελικά το Ισλάμ…
     Τον φόβο για δαιμονικό όραμα τον είχε και ο ίδιος ο Μωάμεθ αμέσως μετά: "...Σκέφτηκα, Αλίμονο, είμαι ποιητής ή δαιμονισμένος"(5). Κανείς ποτέ γνήσιος απεσταλμένος του Θεού, απόστολος ή προφήτης, δεν φοβήθηκε ποτέ ότι μπορεί να πλανήθηκε ή να δαιμονίστηκε. Όλοι ήταν βέβαιοι για το εκ Θεού μήνυμα! Την ίδια αίσθηση περί δαιμονισμού του, είχαν και οι συμπολίτες του (Σούρα 44,14 & 37,36) που τον απέρριψαν. «Εις τούτο συνηγορεί και το γεγονός ότι οι εχθροί του εις Μέκκαν τον απεκάλουν «δαιμονιζόμενον» (majnun) ή έχοντα δαιμόνιον (jinn) εντός του. «Δαιμονιζόμενοι» όμως ή εμπνεόμενοι από τους δαίμονας, τα jinn, εθεωρούντο και οι Άραβες μάντεις και ποιηταί. Το δαιμόνιον εδώ δεν έχει έννοιαν βιβλικήν, αλλά την σημασίαν περίπου την οποίαν η λέξις είχεν εις την αρχαίαν ελληνικήν γλώσσαν. Ήτο θεϊκόν τι ον, το οποίον ενέπνεε τους μάντεις ή ποιητάς του αρχαίου αραβικού κόσμου, συνήθως προς το καλόν της φυλής. Ο ποιητής, ο οποίος δια των ποιημάτων του υπηρέτει την λατρείαν της φυλής του, εθεωρείτο ότι ευρίσκετο κατά την ώραν της συνθέσεως υπό την επήρειαν του εντός αυτού κατοικούντος «δαιμονίου». Διά τούτο μάντεις και ποιηταί εκαλούντο «majnun», «μαινόμενοι» ή «δαιμονιζόμενοι».» (3). Για αυτούς βέβαια θεϊκό ον ή ό,τι άλλο, αλλά για την Θεολογία προφανέστατα πονηρό πνεύμα. Κατά την Παράδοση η σύζυγός του Αΐσα με την οποία ολοκλήρωσε σεξουαλικά το γάμο τους όταν αυτή ήταν 9 ετών (!!!) έλεγε ότι ο Μωάμεθ είχε πέσει θύμα μαγείας από κάποιον άνθρωπο για κάποιο διάστημα και υπό την επήρεια της μαγείας αυτής νόμιζε ότι έκανε πράγματα που δεν έκανε!(5) Ένας προφήτης αληθινός θα έπεφτε θύμα μαγείας;... Επίσης ο ίδιος ο Μωάμεθ, αναφέρει η Χαντίθ, κάποτε διόρθωσε μία προηγούμενη αποκάλυψή του, αναφέροντας ότι αυτή ήταν από τον διάβολο που τον πλάνησε (τα λεγόμενα satanic verses). Άρα παραδέχεται ότι τουλάχιστον μία φορά πλανήθηκε από τον Διάβολο και μετέφερε λάθος πράγματα!  Αφού ο Μωάμεθ έπεσε στην πρώτη τεράστια παγίδα και πείστηκε για το πρώτο όραμα ότι ήταν εκ Θεού, μετά ο διάβολος, ως συνήθως, άρχισε την «ταινία» και άλλων ψευτο-αποκαλύψεων. Η συνέχεια ήταν εύκολη. Η αρχή είχε γίνει. Ο Μωάμεθ είχε πλέον αυτοεπιβεβαιωθεί ότι ήταν ο Προφήτης του Θεού. Έζησε πιστεύοντας ειλικρινά το ρόλο του-πλάνη του.
     Η συνέχιση και διάδοση μίας θρησκείας είναι κάτι πανεύκολο. Πείθεις για την «εμπειρία» σου με συγκίνηση στην αρχή 1, ή 2 ή 3 που είναι ευκολόπιστοι ή και άσχετοι με θεολογικά κριτήρια ή και συναισθηματικά ευάλωτοι και σε εμπιστεύονται και σε πιστεύουν χωρίς να έχουν οι ίδιοι καμία απόδειξη. Μετά οι 3 πείθουν με πίστη πλέον και οι ίδιοι άλλους 100, οι 100 1000 κλπ. Το θέμα δεν είναι λοιπόν η διάδοση μίας αλήθειας ή πλάνης. Αυτό είναι όπως ξέρουμε όλοι πανεύκολο [δείτε π.χ. σήμερα πώς στο διαδίκτυο μπορεί να πείσει κάποιος για ένα ψευτοθαύμα σε ελάχιστη ώρα χιλιάδες που το διάβασαν] μέσω της πίστης σε μαρτυρία άλλων, αν έχεις χαρισματική προσωπικότητα ή τα κατάλληλα ψυχολογικά μέσα πίεσης ή παραπλάνησης! Το θέμα είναι η πρώτη αρχή, η έναρξη, ΤΟ ΑΦΕΤΗΡΙΑΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ! Εδώ λοιπόν η αρχή είναι σαφέστατη για την Ορθόδοξη Θεολογία.
    Η Ορθόδοξη Θεολογία λοιπόν δεν είναι ούτε δημόσιες σχέσεις, ούτε γλυκανάλατα λόγια αγάπης για ειρηνική συνύπαρξη των Θρησκειών και θρησκειολογικά συμπόσια, ούτε Ψυχολογία, ούτε Ψυχιατρική· και η θέση της Θεολογίας περί οραμάτων είναι σαφής. Δυστυχώς στο διάλογο Χριστιανισμού και Ισλάμ παρακάμπτεται σχεδόν πλήρως και τεχνηέντως το μοναδικής σημασίας αφετηριακό γεγονός αυτού του οράματος. Μιλάνε όλοι για τα μετά από αυτό! Είναι προφανές το γιατί. Διότι δεν θέλουμε να προκαλέσουμε αντίδραση ή λύπη στους Ισλαμιστές που θα τους φανεί προσβλητική η αλήθεια ότι το όραμα ήταν δαιμονικό, οπότε συνεχίζουμε έναν διάλογο που απλώς δεν καταλήγει πουθενά, με ατέρμονες αναλύσεις για άλλα δευτερεύοντα θέματα θρησκειολογικά, διαφορές των δύο Θρησκειών κλπ., λες και δεν είναι αρκετή η διαφορά του αληθινού αρχαγγέλλου ΓΑΒΡΙΗΛ της Θεοτόκου με τον ΣΑΤΑΝΑ, ώστε να καταλάβουμε ότι δεν έχουμε ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ βάση συζήτησης…, αλλά κάνουμε πως δεν βλέπουμε το βουνό μπροστά μας, το ΠΡΩΤΟ ΟΡΑΜΑ το 610 μ.Χ.!, … για να μην δυσαρεστήσουμε.
    Στον Μωάμεθ λοιπόν, ξεκάθαρα, αφού δεν προκρίναμε ως πιθανότερες τις άλλες ψυχολογικές-ψυχιατρικές ερμηνείες [χωρίς να αποκλείουμε το γεγονός ότι ο διάβολος μπορεί να εκμεταλλεύτηκε και μία εύθραστη προβληματική ψυχολογία του Μωάμεθ, οπότε να συνδυάζονται άνεται και Σατανάς και προβληματική ψυχολογία], εμφανίστηκε ένα δαιμόνιο και τον παραπλάνησε, με αποτέλεσμα ο Μωάμεθ να συγκαταλέγεται και αυτός στην μακρά λίστα των προφητευμένων ψευδοπροφητών που παραπλανήθηκαν από τον Διάβολο. «Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέει: «δεν πιστεύουμε αυτόν ούτε το βιβλίο του…». Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: «παρουσιάσθη μεταξύ των «ψευδοπροφήτης (…) Μαμέδ (=Μωάμεθ) επονομαζόμενος», ο οποίος συνέστησε «ιδίαν αίρεσιν»» (1). Αυτό δεν σημαίνει ούτε φανατισμό, ούτε μίσος, ούτε αντιδικία. Αλλά όχι και να μασάμε τα λόγια μας οι Χριστιανοί και να μην λέμε την αλήθεια στους αδελφούς μας τους Ισλαμιστές και να γίνονται απαράδεκτες και αθεολόγητες, αναιρετικές του Χριστιανισμού δηλώσεις Χριστιανών, ακόμη και υψηλόβαθμων κληρικών, για τον ένα, δήθεν, Θεό μας(!!!) και για «ιερά» τζαμιά [αν τα τζαμιά είναι ιερά, τότε κανένα πρόβλημα να γίνει η Αγία Σοφία τζαμί! Γιατί μας πειράζει και «κλαιγόμαστε»; Για θεολογικό λόγο ή όχι; Αφού και εκεί ο ένας Θεός θα λατρεύεται, κατά τις αντιλήψεις του κόσμου και κάποιων Χριστιανών. Τι Χριστός, τι Αλλάχ τι Βούδας… όλα καλά είναι!] και «ιερά» κοράνια [αυτό θα διαβάζεται και στην Αγία Σοφία! Άρα ιερό!], λες και πράγματι εμφανίστηκε ο αληθινός Γαβριήλ στον Μωάμεθ, ενώ όλα άρχισαν από ένα δαιμονικό όραμα. Αν ήταν ο αληθινός Γαβριήλ, τότε ΠΡΕΠΕΙ αμέσως να γίνουμε όλοι Ισλαμιστές! Αυτό απαιτεί η Αλήθεια. Τίμιοι λοιπόν με τον εαυτό μας και την Αλήθεια και τους αδελφούς μας Ισλαμιστές… (π.Ν)
Πηγές: 1) Ν.Π. Βασιλειάδη, Ορθοδοξία, Ισλάμ και Πολιτισμός, εκδ. Σωτήρ.   2) Αναστασίου αρχιεπ. Αλβανίας, Το Ισλάμ, εκδ. Ακρίτας.   3) Ζιάκα Γρηγορίου, το Ισλάμ, εκδ. Πουρναρά. 4) Durant Will Παγκόσμιος Ιστορία του πολιτισμού.    5) Keith Thompson, Muhammad’s Condition in light of the Biblical Description of Demonic Possession στο σύνδεσμο 

https://www.answeringislam.info/authors/thompson/demonic_influence.html  όπου οι ακριβείς παραπομπές στις πηγές

 

Χρειάζονται "λίγα" λόγια και πολλή προσευχή

Στους γονείς ενός νέου, που έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, για αγνώστους σ' αυτούς λόγους,
ο Γέροντας είπε, όταν τον επισκέφθηκαν αναστατωμένοι: "Το παιδί σας είναι ευαίσθητο,
από μικρό έλιωνε από ζήλια κι άρχισε σιγά σιγά να αποξενώνεται από σας.
Έφθασε μέχρι την απόπειρα αυτοκτονίας μετά από ερωτική απογοήτευση. Θέλει προσοχή, ίσως να του ξαναέρθει η στεναχώρια.
Για να θεραπευθεί το παιδί από το τραύμα του, χρειάζονται λίγα λόγια και πολλή προσευχή.
Όχι συμβουλές, κατακρίσεις και τέτοια.
Λίγα προσεγμένα λόγια, που να του τονώνουν την ελπίδα κι αμέσως μετά προσευχή.
Πολιορκήστε τον με τις προσευχές σας".
Τα γεγονότα δικαίωσαν τα λόγια του Γέροντα.
[Γ 299-300]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, σελ.119-120)

Τα μικρά παιδιά

-Έχω παρατηρήσει, Γέροντα, ότι τα μωρά μερικές φορές την ώρα της Θείας Λειτουργίας χαμογελούν.
-Αυτό δεν το κάνουν μόνο στην Θεία Λειτουργία. Τα μωρά είναι σε συνεχή επαφή με τον Θεό, επειδή δεν έχουν μέριμνες.
Τί είπε ο Χριστός για τα μικρά παιδιά; «Οι Άγγελοι αυτών εν ουρανοίς δια παντός βλέπουσι το πρόσωπον του Πατρός μου
του εν ουρανοίς». Έχουν επικοινωνία και με τον Θεό και με τον Φύλακα Αγγελό τους, που είναι συνέχεια δίπλα τους.
Στον ύπνο τους πότε γελούν, πότε κλαίνε, γιατί βλέπουν διάφορα.
Αλλοτε βλέπουν τον Φύλακα Αγγελό τους και παίζουν μαζί του - τα χαϊδεύει, τα πειράζει, κουνάει τα χεράκια τους,
και αυτά γελούν -, άλλοτε πάλι βλέπουν καμμιά σκηνή του πειρασμού και κλαίνε.
-Ο πειρασμός γιατί πηγαίνει στα νήπια;
-Και αυτό τα βοηθάει, για να αισθάνωνται την ανάγκη να ζητούν την μάνα τους.
Αν δεν υπήρχε αυτός ο φόβος, δεν θα αναγκάζονταν να αναζητήσουν την αγκαλιά της μάνας τους.
Όλα τα επιτρέπει ο Θεός για το καλό.
-Αυτά που βλέπουν, όταν είναι μικρά, τα θυμούνται, όταν μεγαλώσουν;
-Όχι, τα ξεχνούν. Αν θυμόταν το παιδάκι πόσες φορές είδε τον Αγγελό του, θα έπεφτε στην υπερηφάνεια.
Γι’ αυτό, όταν μεγαλώση, τα ξεχνάει. Ο Θεός με σοφία εργάζεται.
-Μετά το Βάπτισμα τα βλέπουν αυτά;
-Φυσικά, μετά το Βάπτισμα.
-Γέροντα, ένα αβάπτιστο παιδάκι κάνει να προσκυνήση άγια Λείψανα;
-Γιατί να μην κάνη; Μπορεί και να το σταυρώση κανείς με τα άγια Λείψανα. Είδα σήμερα ένα παιδάκι, σαν αγγελουδάκι ήταν.
«Που είναι τα φτερά σου;», το ρώτησα. Δεν ήξερε να μου πή!...
Στο Καλύβι, όταν έρχεται η άνοιξη και ανθίζουν τα δένδρα, βάζω καραμέλες πάνω στα πουρνάρια,
που είναι κοντά στην πόρτα του φράχτη, και λέω στα μικρά παιδιά που έρχονται εκεί: «Πηγαίνετε, παιδιά, να κόψετε καραμέλες
από τα πουρνάρια, γιατί, αν πιάση βροχή, θα λειώσουν και θα πάνε χαμένες!».
Μερικά έξυπνα παιδάκια καταλαβαίνουν ότι τις έβαλα εγώ και γελούν, άλλα πιστεύουν ότι φύτρωσαν, άλλα προβληματίζονται.
Τα μικρά θέλουν και λίγο λιακάδα...
-Βάζετε πολλές καραμέλες, Γέροντα;
-Έμ, πώς! Τί να κάνω; Εγώ καλά γλυκά δεν δίνω στους μεγάλους, λουκούμια τους δίνω.
Όταν μου φέρνουν καλά γλυκά, τα κρατώ για τα παιδιά της Σχολής.
Νά, κι εδώ χθές βράδυ φύτεψα καραμέλες και σοκολατάκια και σήμερα... άνθισαν! Τα είδατε;
Ο καιρός ήταν καλός, το χώμα ήταν αφράτο, γιατί το είχατε σκάψει καλά, και αμέσως άνθισαν!
Να δήτε τί ανθόκηπο θα σας κάνω εγώ! Δεν θα χρειάζεται να αγοράζουμε καραμέλες και σοκολατάκια για τα παιδιά.
Τί; να μην έχουμε δική μας παραγωγή;
-Γέροντα, κάποιοι προσκυνητές είδαν τα σοκολατάκια που φυτέψατε στον κήπο, επειδή το χαρτάκι τους έβγαινε πάνω από το χώμα.
Παραξενεύτηκαν. «Κάποιο παιδάκι, είπαν, θα τα έβαλε».
-Δεν τους είπες ότι τα έβαλε ένα μεγάλο παιδί;

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 119-121)

Αίρεσις
όχι μόνο σε δόγματα
Αιρέσεις εδώ δεν εννοεί ο Παύλος μόνο όσες έχουν σχέση με τα δόγματα,
αλλά και τις προερχόμενες από τα σχίσματα.
Ε.Π.Ε. 18α, 186

πλάνη πολεμώ, όχι τον πλανεμένο
Δεν αποστρέφομαι τον άνθρωπο, τον αιρετικό, αλλά την αίρεση.
Την πλάνη μισώ και θέλω ν’ αποσπάσω τον άνθρωπο απ’ αυτήν.
Και ο γιατρός, προσπαθώντας να γιατρέψει τον ασθενή, δεν πολεμάει το σώμα,
αλλ’ αφαιρεί τη νόσο του σώματος. Και εγώ, λοιπόν, αν χτυπήσω τους αιρετικούς,
δεν πολεμάω τους ανθρώπους αυτούς, αλλά την πλάνη τους
και θέλω να την ξεριζώσω και να καθαρίσω τη βρωμιά.
Δική μου συνήθεια είναι να διώκομαι, όχι να διώκω,
να με κυνηγάνε, όχι να κυνηγάω.
Ε.Π.Ε. 37,296

Αιρετικοί
με βίο καλό
Ως ψευδοπροφήτες εδώ υπαινίσσεται όχι τους αιρετικούς,
αλλ’ αυτούς που ζουν μεν ζωή διεφθαρμένη, όμως φορούν τη μάσκα της αρετής,
που πολλοί συνηθίζουν να τους χαρακτηρίζουν απατεώνες.
Γι’ αυτό και πρόσθεσε ο Κύριος «Θα τους καταλάβετε απ’ τους καρπούς τους».
Μεταξύ των αιρετικών μπορεί να βρει κανείς και πολλούς με ενάρετη ζωή.
Στους ψευδοπροφήτες όμως καθόλου.
Ε.Π.Ε. 10,96

προσοχή στην αγάπη τους
Υπάρχουν μερικοί, που αγαπάνε χωρίς περίσκεψη, με επιπολαιότητα, κατά σύμπτωση.
Γι’ αυτό κι οι φιλίες αυτές δεν είναι δυνατές...
Υπάρχει φόβος να διαφθαρεί κανείς απ’ την αγάπη των αιρετικών.
Ε.Π.Ε. 21.390

νόθο δόγμα με κάλυμμα την αγάπη
Τα λέω αυτά, για να μη δεχτείτε κανένα νόθο δόγμα,
με το πρόσχημα της αγάπης.
Ε.Π.Ε. 21.390

απατεώνες
Άνθρωποι διαστρεβλωτές επιχειρούν κατά καιρούς να εξαπατούν.
Τότε μεν ισχυρίζονταν, ότι η ανάστασις των νεκρών ήδη έχει γίνει.
Τώρα λένε, ότι επίκειται η κρίσις και η παρουσία του Χριστού
για να υποτάξουν κι αυτόν τον Χριστό στο ψέμα.
Και προσπαθούν να πείσουν, ότι δεν υπάρχει ανταπόδοσης στο μέλλον
ούτε δικαστήριο και κόλαση και τιμωρία για τους κακοποιούς και ασεβείς.
Ε.Π.Ε. 23,10

αμετάπιστοι
Εδώ εννοεί τις φιλονικίες με αιρετικούς,
για να μη κουραζόμαστε στα χαμένα.
Δεν βγαίνει κέρδος, αφού το τέλος τους είναι το τίποτε.
Όταν κάποιος είναι διεστραμμένος και αποφασισμένος να μην αλλάξη καθόλου τη θέση του,
ό,τι κι αν γίνη, για ποιό λόγο κουράζεσαι άσκοπα;
Είναι σαν να σπέρνεις πάνω σε πέτρες.
Καλύτερα να κάνεις τον καλό αυτό κόπο μιλώντας με ανθρώπους της πίστεως
περί της ελεημοσύνης και περί των άλλων αρετών.
Ε.Π.Ε. 24,120

αυτοκατάδικοι
Τι κάθεσαι και τρως το χρόνο σου μαζί του;
Γιατί κοπανάς αέρα; Όταν επιμένει πεισματικά, σατανικά και «στανικά» ο ίδιος,
είναι αυτοκατάκριτος, αυτοκατάδικος.
Ε.Π.Ε. 24,120

αξιοθρήνητοι
Η αγάπη για το Θεό έχει σαν αρχή ν’ αγαπά όλους.
Και τους μεν ομοπίστους, πού ναι γνήσιοι αδελφοί, τους αγαπά θερμά.
Τους δε αιρετικούς τους αγαπά μεν σαν αδελφούς του κατά φύση (άνθρωποι κι αυτοί),
αλλά τους σπλαχνίζεται σαν φαύλους και αχρείους
και λειώνει απ’ το κλάμα γι’ αυτούς.
Ε.Π.Ε. 24,286


(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 118-120)

Εύρεση

Δημοφιλή Θέματα (Α-Ω)

αγάπη (607) Αγάπη Θεού (350) αγάπη σε Θεό (248) αγάπη σε Χριστό (167) άγγελοι (69) Αγγλικανισμός (1) Αγία Γραφή (231) Αγιασμός (10) Άγιο Πνεύμα (98) Άγιο Φως (1) άγιοι (179) άγιος (198) αγνότητα (43) άγχος (36) αγώνας (105) αγώνας πνευματικός (276) αδικία (6) Αθανασία (7) Αθανάσιος ο Μέγας (4) αθεΐα (128) αιρέσει (1) αιρέσεις (363) αιωνιότητα (15) ακηδία (4) ακτημοσὐνη (14) αλήθεια (119) αμαρτία (345) Αμβρόσιος άγιος (3) άμφια (1) Αμφιλόχιος της Πάτμου (4) Ανάληψη Χριστού (4) Ανάσταση (146) ανασταση νεκρών (31) ανθρώπινες σχέσεις (324) άνθρωπος (304) αντίχριστος (11) Αντώνιος, Μέγας (5) αξιώματα (15) απἀθεια (5) απελπισία (11) απιστία (21) απληστία (5) απλότητα (16) αποκάλυψη (8) απόκρυφα (17) Απολογητικά Θέματα (1) αργολογία (3) αρετή (201) Αρσένιος Όσιος (5) ασθένεια (111) άσκηση (63) αστρολογία (2) Αυγουστίνος άγιος (3) αυταπάρνηση (31) αυτεξούσιο (2) αυτογνωσία (149) αυτοθυσἰα (26) αυτοκτονία (10) αχαριστία (6) Β Παρουσία (10) Β' Παρουσία (11) βάπτιση (19) βάπτισμα (32) Βαρβάρα αγία (1) Βαρσανουφίου Οσίου (31) Βασιλεία Θεού (34) Βασίλειος ο Μέγας (33) Βελιμίροβιτς Νικόλαος Άγιος (42) βία (4) βιβλίο (31) βιοηθική (10) βίος (2) Βουδδισμός (5) γαλήνη (2) γάμος (125) Γένεση (5) Γέννηση Κυρίου (16) Γεροντικόν (195) Γερόντισσα Γαβριηλία (1) Γεώργιος Άγιος (1) γηρατειά (11) γιόγκα (4) γλώσσα (64) γνώση (26) Γνωστικισμός (3) γονείς (134) Γρηγόριος Νεοκαισαρείας άγιος (1) Γρηγόριος Νύσσης Άγιος (2) Γρηγόριος ο Θεολόγος (20) Γρηγόριος ο Παλαμάς όσιος (10) γυναίκα (37) δάκρυα (58) δάσκαλος (24) Δεύτερη Παρουσία (29) Δημήτριος Άγιος (1) Δημιουργία (62) διάβολος (235) Διάδοχος Φωτικής όσιος (13) διαίσθηση (1) διακονία (4) διάκριση (148) διάλογος (5) δικαιο (4) δικαιοσύνη (39) Διονύσιος Αρεοπαγίτης Άγιος (2) Διονύσιος Κορίνθου άγιος (1) Δογματικα Θέματα (205) Δογματική Τρεμπέλα (1) δύναμη (71) Δωρόθεος αββάς (10) εγκράτεια (20) εγωισμός (250) εικόνες (34) Ειρηναίος Λουγδούνου άγιος (4) ειρήνη (56) εκκλησία (240) Εκκλησιαστική Ιστορία (24) Εκκλησιαστική περιουσία (3) έκτρωση (5) έλεγχος (17) ελεημοσύνη (116) ελευθερία (62) Ελλάδα (19) ελπίδα (62) εμπιστοσὐνη (59) εντολές (13) Εξαήμερος (2) εξέλιξης θεωρία (16) Εξομολόγηση (169) εξωγήινοι (13) εξωσωματική γονιμοποίηση (5) Εορτή (3) επάγγελμα (17) επιείκεια (2) επιμονἠ (52) επιστήμη (108) εργασία (80) Ερμηνεία Αγίας Γραφής (186) έρωτας (19) έρωτας θείος (9) εσωστρέφεια (1) Ευαγγέλια (195) Ευαγγέλιο Ιωάννη Ερμηνεία (34) Ευαγγελισμός (2) ευγένεια (16) ευγνωμοσὐνη (42) ευλογία (6) Ευμένιος Όσιος γέροντας (7) ευσπλαχνία (34) ευτυχία (65) ευχαριστία (54) Εφραίμ Άγιος Νέας Μάκρης (1) Εφραίμ Κατουνακιώτης Όσιος (42) Εφραίμ ο Σύρος όσιος (6) εχεμύθεια (1) ζήλεια (15) ζώα (46) ζωή (40) ηθική (14) ησυχία (32) θάνατος (311) θάρρος (100) θαύμα (260) θέατρο (5) Θεία Κοινωνία (180) Θεία Λειτουργία (131) θεία Πρόνοια (14) θἐλημα (57) θέληση (38) θεογνωσία (2) Θεόδωρος Στουδίτης όσιος (37) θεολογία (29) Θεός (333) Θεοφάνεια (8) Θεοφάνους Εγκλείστου Αγίου (6) θέωση (6) θλίψεις (282) θρησκείες (43) θυμός (100) Ιάκωβος Αδελφόθεος Άγιος (1) Ιάκωβος Τσαλίκης Όσιος (15) ιατρική (13) Ιγνάτιος Θεοφόρος (9) Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ Άγιος (7) ιεραποστολή (49) ιερέας (177) ιερωσύνη (17) Ινδουισμός (14) Ιουδαίοι (1) Ιουλιανός Παραβάτης (2) Ιουστίνος άγιος (3) Ιουστίνος Πόποβιτς Άγιος (65) Ιππόλυτος άγιος (1) Ισαάκ ο Σύρος (5) Ισίδωρος Πηλουσιώτης όσιος (36) Ισλάμ (11) Ιστορία Ελληνική (12) Ιστορία Παγκόσμια (16) Ιστορικότης Χριστού (1) Ιωάννης Δαμασκηνός Άγιος (1) Ιωάννης Θεολόγος (3) Ιωάννης Κροστάνδης (332) Ιωάννης Χρυσόστομος (402) Ιωσήφ Ησυχαστής Άγιος (7) Καινή Διαθήκη Ερμηνεία (139) Καινή Διαθήκη κριτικό κείμενο NestleAland (5) Κανόνες Εκκλησίας (4) καρδιά (122) Κασσιανός Όσιος (4) κατάκριση (132) καταναλωτισμός (8) Κατηχητικό (4) καύση νεκρών (1) κενοδοξία (14) κήρυγμα (53) Κίνητρα (3) Κλήμης Αλεξανδρέας (1) Κλήμης Ρώμης άγιος (1) Κλίμακα (6) κλοπή (5) Κοίμησις Θεοτόκου (26) κοινωνία (167) κόλαση (50) Κόντογλου Φώτης (6) Κοσμάς Αιτωλός Άγιος (2) Κουάκεροι (1) ΚράτοςΕκκλησία (1) Κρίσις Μέλλουσα (49) Κυπριανός άγιος (1) Κύριλλος Άγιος (1) Κωνσταντίνος Άγιος (2) Λατρεία Θεία (75) λείψανα (9) λογική (1) λογισμοί (118) λόγος Θεού (22) Λουκάς Ευαγγελιστής Άγιος (1) Λουκάς Κριμαίας Άγιος (13) λύπη (60) μαγεία (19) μακροθυμία (5) Μανιχαϊσμός (1) Μάξιμος Ομολογητής (15) Μαρία Αιγυπτία Αγία (2) Μαρκίων αιρετικός (1) μάρτυρες (24) μεγαλοσὐνη (7) Μεθοδιστές (1) μελέτη (59) μετά θάνατον (44) μετά θάνατον ζωή (103) Μεταμόρφωση (11) μετάνοια (373) Μετάσταση (1) μετάφραση (13) Μετενσάρκωση (8) μητέρα (56) Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος (3) μίσος (12) ΜΜΕ (4) μνημόσυνα (9) μοναξιά (20) μοναχισμός (115) Μορμόνοι (1) μόρφωση (20) μουσική (8) Ναός (17) ναρκωτικά (4) Νέα ΕποχήNew Age (1) Νεκτάριος άγιος (27) νέοι (27) νεοπαγανισμός (11) νηστεία (67) νήψη (2) Νικηφόρος ο Λεπρός Άγιος (3) Νικόδημος Αγιορείτης Άγιος (3) Νικόλαος Άγιος (8) Νικόλαος Καβάσιλας Άγιος (3) Νικόλαος Πλανάς Άγιος (1) νους (55) οικονομία (2) Οικουμενισμός (4) ομολογία (3) ομορφιά (17) ομοφυλοφιλία (2) όνειρα (35) όραμα (26) οράματα (33) οργή (2) ορθοδο (1) Ορθοδοξία (295) όρκος (1) πάθη (270) πάθος (38) παιδεία (24) παιδιά (138) Παΐσιος Όσιος (381) Παλαιά Διαθήκη (7) Παλαιά Διαθήκη Ερμηνεία (10) παλαιοημερολογίτες (17) Παναγία (337) Παπαδόπουλος Στυλιανός (3) παράδειγμα (38) Παράδεισος (113) Παράδοση Ιερά (9) Παρασκευή Αγία (1) Παρθένιος ο Χίος Όσιος (2) Πάσχα (23) πατήρ Νικόλαος Πουλάδας (21) πατρίδα (9) Πατρολογία (19) Παύλος Απόστολος (4) πειρασμοί (28) Πεντηκοστή (12) περιέργεια (3) Πέτρος Απόστολος (1) πίστη (551) πλησἰον (69) πλούτος (75) Πνευματικές Νουθεσίες (93) πνευματική ζωή (279) πνευματικός πατέρας (121) πνευματισμός (10) ποίηση (21) πόλεμος (29) πολιτική (25) πολιτισμός (9) Πορφύριος Όσιος (273) πραότητα (7) προθυμἰα (28) Πρόνοια (5) Πρόνοια Θεία (91) προορισμός (16) προσευχή (818) προσοχή (51) προσπἀθεια (139) προτεσταντισμός (29) προφητείες (15) ραθυμία (18) Ρωμαιοκαθολικισμός (36) Σάββας Καλύμνου Άγιος (1) Σαρακοστή (12) σεβασμός (28) Σεραφείμ του Σαρώφ Όσιος (12) Σιλουανός Άγιος (3) σιωπή (14) σοφία (54) Σπυρίδων Άγιος (2) σταθερότητα (2) Σταυρός (86) Σταυροφορίες (4) Σταύρωση (53) συγχώρηση (98) συκοφαντία (3) Συμεών Νέος Θεολόγος όσιος (88) συμπὀνια (24) συναξάρι (2) συνείδηση (27) σχίσμα (34) σώμα (49) σωτηρία (61) Σωφρόνιος του Έσσεξ Άγιος (37) τάματα (2) ταπεινοφροσύνη (271) ταπείνωση (197) Τέλος Κόσμου (4) Τερτυλλιανός (1) Τεσσαρακοστή Μεγάλη (6) τέχνη (1) τιμωρία (21) Τριάδα Αγία (35) τύχη (2) υγεία (8) υλικά αγαθά (43) υπακοή (130) Υπαπαντή (2) υπαρξιακά (73) υπερηφἀνεια (55) υποκρισία (27) υπομονή (230) φανατισμός (5) φαντασία (5) φαντάσματα (3) φιλαργυρἰα (9) φιλαυτἰα (11) φιλία (31) φιλοσοφία (23) Φλωρόφσκυ Γεώργιος (3) φόβος (55) φὀβος Θεοὐ (26) φύση (1) φως (47) Φώτιος άγιος (1) χαρά (124) Χαράλαμπος Άγιος (1) χάρις θεία (122) χαρίσματα (39) Χειρόγραφα Καινής Διαθήκης (1) Χριστιανισμός (21) χριστιανός (101) Χριστός (367) Χριστούγεννα (70) χρόνος (38) ψαλμωδία (7) ψεύδος (24) ψυχαγωγία (10) ψυχή (279) ψυχολογία (25)