Επιστολή 143 στον Παύλο, Για την αγία Τριάδα.
... Και εάν κάποιος πει, Γιατί λοιπόν αυτά δεν κηρύχθηκαν ρητά και καθαρά από την αρχή; Θα τους έλεγα, ότι και ασφαλώς η απόδειξη αυτή και διδασκαλία είναι λαμπρά ολοφάνερη σ’ αυτούς που ακούν με σύνεση, όπως φάνηκε και στον σοφό Φίλωνα.
Εάν όμως ειπώθηκε καλυμμένη με σκιά, πρέπει να σκεπτόμαστε τούτο, ότι ο Θεός νομοθετώντας για τους Ιουδαίους, οι όποιοι ρέπουν προς την πολυθεΐα, δεν δοκίμασε να εισαγάγει διάκριση των προσώπων, για να μη δογματίσουν ότι υπάρχει διαφορετική φύση στις υποστάσεις, και κυλιστούν στην ειδωλολατρία,
αλλά, αφού μάθουν από την αρχή το μάθημα της μοναρχίας, σιγά-σιγά να ξαναδιδαχθούν και το δόγμα των υποστάσεων, το όποιο πάλι ανατρέχει στην ενότητα της φύσεως,
και έτσι εκείνα που λέγονται σε ενικό αριθμό να είναι δηλωτικά της φύσεως,
ενώ εκείνα που ξεπερνούν τον ενικό αριθμό, να δηλώνουν το ιδιαίτερο γνώρισμα των υποστάσεων, που ενώνεται σε μία ουσία.
Γιατί το να υποθέτουμε διαφορετικές φύσεις, είναι ελληνικό, και το ένα πρόσωπο, ήτοι μία ουσία, είναι ιουδαϊκό.
Ενώ το να διευρύνουμε τις υποστάσεις στην άγια Τριάδα και να τις ενώνουμε σε μια ουσία, είναι πάρα πολύ ορθό και αληθινό δόγμα.
(ΕΠΕ έργα Ισιδώρου τόμος 2,213)
Επιστολή 280.- ΣΤΟΝ ΧΡΥΣΑΝΘΟ.Για τη μνησικακία και τον θυμό.
Πολλοί είναι αυτοί που σε διακωμωδούν σαν μνησίκακο, επειδή χρησιμοποιείς ως πονηρή άμυνα τον θυμό,
τον οποίο ο Δημιουργός τοποθέτησε βοηθό στην ψυχή, για να τονώνει το σώμα από τη χαυνότητα και την οκνηρία.
Αν αληθεύουν τα όσα λένε, είναι φανερό ότι αγνοείς τον σκοπό του Δημιουργού και χρησιμοποιείς το σίδερο για φόνο,
την ομορφιά για απάτη, και τη γλώσσα για βλασφημία, κάνοντας τον δωρητή των αγαθών αίτιο των κακών.
Χαλιναγώγησε λοιπόν γρήγορα τον θυμό, για να μη σε σπρώξει στον γκρεμό και σε καταστρέφει.
(ΕΠΕ, έργα Ισιδώρου τόμος 1,271)
Ζούμε στην εποχή της πληροφόρησης και της μάθησης! Χιλιάδες πληροφορίες μας κατακλύζουν καθημερινά και ποικίλες είναι οι πηγές στις οποίες μπορεί κάποιος να καταφύγει για να εμπλουτίσει τις γνώσεις του. Ο άνθρωπος αντλεί δύναμη από αυτές και από τις διαφόρων προελεύσεων ιδεολογίες και έτσι αναπτύσσει πίστη στο φουσκωμένο από πληροφορίες μυαλό του! Γίνεται σιγά σιγά ένας άνθρωπος εγκεφαλικός, γεμάτος αυτό-πεποίθηση… ‘ Έχω τις γνώσεις μου, αυτές είμαι εγώ, αυτές είναι η δύναμη μου’! Μετατρέπεται σε μια καλοκουρδισμένη μηχανή εκμάθησης γιγαντώνοντας έτσι λίγο λίγο τον εγωισμό του!
Φυσικά δεν πρέπει να δαιμονοποιήσουμε τη γνώση που προάγει τη ζωή, που βελτιώνει δηλαδή την ποιότητα ζωής του ανθρώπου σε σωματικό, ψυχικό αλλά και πνευματικό επίπεδο! Η κακή χρήση της γνώσης και κυρίως η ειδωλοποίηση της συνιστά παθογένεια! ‘Η γνώση είναι δύναμη’ λένε… Ναι, όμως ποια γνώση αληθινά είναι δύναμη; Ο Σωκράτης έλεγε ‘ γνώθι σαυτόν’ , γνώρισε δηλαδή τον εαυτό σου. Και φυσικά η αυτογνωσία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια υγιή ψυχοπνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου. Όμως με την αυτογνωσία πρέπει να συμπορεύεται και μια άλλη γνώση… η Θεογνωσία! Η γνώση του Θεού… αυτή είναι η δύναμη η Αληθινή! Μόνο με αυτή τη γνώση θα έρθουμε εις εαυτόν και θα γκρεμίσουμε τις ψευδαισθήσεις μας και το δικό μας είδωλο που προσκυνάμε! Θα καταλάβουμε ότι χωρίς Θεό ουδέν!
Ο πρώτος μακαρισμός είναι ενδεικτικός… ‘ Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι ότι αυτών εστίν η Βασιλεία των Ουρανών’. Μακάριοι δηλαδή και πανευτυχείς είναι εκείνοι που ταπεινώς συναισθάνονται την πνευματική τους πτωχεία και την εξάρτηση ολόκληρου του εαυτού τους από το Θεό, διότι είναι δική τους η Βασιλεία των Ουρανών. Και κάπως έτσι παύει ο άνθρωπος να είναι εγκεφαλικός και γίνεται καρδιακός! Γιατί εκεί, στην καρδιά συναντάμε το Θεό. Εκεί πρέπει να επιστρέψουμε όλοι λοιπόν, στην καρδιά μας! Μόνο έτσι θα είμαστε ειρηνικοί, ισορροπημένοι και χαρούμενοι!
Βλέπουμε λοιπόν ότι άλλη είναι η λογική των ανθρώπων και άλλη του Θεού! Ο Κύριος όμως μας υπόσχεται τον Παράδεισο αν αφήσουμε στα πόδια Του τον εγωισμό μας και γίνουμε ταπεινοί στην καρδιά μας!
Επιστολή 135.- ΣΤΟΝ ΝΕΜΕΣΙΟ Στο: "Ο άνθρωπος, ενώ είχε τιμή, δεν το κατάλαβε...»
Το, «Ο άνθρωπος, ενώ έχει τιμή, δεν το κατάλαβε, αλλά εξίσωσε τον εαυτό του με τα ανόητα κτήνη και έγινε όμοιος με αυτά», η Γραφή δεν το είπε εκφραζόμενη υποτιμητικά εναντίον των ανθρώπων και διασύροντας το λογικό γένος, αλλά το είπε με πολλή ευσπλαχνία.
Γιατί, αν το καλοεξετάσουμε, ο άνθρωπος κινδυνεύει να μοιάζει όχι μόνο με τα κτήνη, αλλά και με τα ατίθασα θηρία.
Ή καλύτερα τα ξεπερνάει και αυτά, αυτός που είναι εραστής των αισχρών παθών.
Και το αξιοθαύμαστο βέβαια και παράδοξο είναι, ότι καθένα από τα θηρία είναι υποδουλωμένο σε ένα μόνο ελάττωμα, ενώ αυτός, που νομίζει ότι είναι άνθρωπος, έχοντας συγκεντρώσει όλα τα πάθη μαζί, προχωρεί πιο πέρα από τη δική τους αλογία.
Και για να μη νομίσεις ότι αυτά που λέγονται είναι υπερβολικά, ας εξετάσουμε τα πράγματα χωρίς προσωποληψία.
Όταν δηλαδή κάποιος πηδάει σαν ταύρος,
κλωτσάει σαν γάιδαρος,
χλιμιντρίζει στη θέα των γυναικών σαν ίππος κυριευμένος από μανία για τα θηλυκά,
είναι λαίμαργος σαν την αρκούδα,
παχαίνει το σώμα του σαν το μουλάρι,
μνησικακεί σαν την καμήλα
και οργίζεται σαν το λιοντάρι,
αρπάζει σαν λύκος
και πληγώνει σαν σκορπιός,
είναι ύπουλος σαν φίδι
και διατηρεί το δηλητήριο της κακίας σαν οχιά,
και συγκεντρώνει χρήματα, ή καλύτερα αμαρτήματα, σαν το σκαθάρι τη βρωμιά γύρω του,
πώς μπορεί κανείς να κατατάξει με τους ανθρώπους αυτόν που σκέφτεται σαν τα θηρία,
αφού δεν βλέπει σ’ αυτόν τα χαρακτηριστικά της ήμερης φύσης, αλλά βλέπει, σύμφωνα με τους ειδωλολατρικούς μύθους, τη βρωμιά κάποιας Σκύλλας και Χίμαιρας και Ύδρας;
Άν όμως ρωτήσεις, τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε; Θα σου έλεγα, ότι πρέπει να μεταχειριζόμαστε συνεχώς τον πνευματικό καθρέφτη, εννοώ τις άγιες Γραφές, μέσα στις οποίες υπάρχει και η ιστορία των άγιων ανδρών, και οι σωτήριοι νόμοι που θεσπίσθηκαν από τον Θεό.
Γιατί αυτός ο καθρέφτης δεν δείχνει μόνο την ασχήμια, αλλά, αν θέλουμε, μας μεταθέτει και στην υπερφυσική ομορφιά.
(ΕΠΕ, έργα Ισιδώρου, τόμος 2, σσ. 195-197)
Ως γνωστον οι Παπικοί στηρίζουν το πρωτείο του Πάπα στα λόγια του Χριστού: "Εσύ είσαι Πέτρος και σε αυτην την πέτρα θα οικοδομήσω την εκκλησία μου.
Ο άγιος Ισίδωρος, μαζί με άλλους Πατέρες, λέει ότι η πέτρα της Εκκλησίας δεν είναι ο Πέτρος (και οι διάδοχοί του πάπες) αλλά η ομολογία που έκανε.
Επιστολή 235.- ΣΤΟΝ ΣΕΡΗΝΟ. Σχετικά με την ερώτηση του Κυρίου: «Ποιος λένε οι άνθρωποι ότι είμαι;».
Ο Χριστός, που γνωρίζει τις καρδιές, δεν ρωτούσε τους μαθητές του, «Ποιος λένε οι άνθρωποι ότι είμαι»,
επειδή τάχα δεν γνώριζε την ποικιλία των απόψεων των ανθρώπων,
αλλά επειδή ήθελε να διδάξει σε όλους την ασφαλή ομολογία,
την οποία, αφού την εμπνεύστηκε από εκείνον,
την απέθεσε ο Πέτρος ως βάση και ισχυρό θεμέλιο,
πάνω στην οποία ο Κύριος οικοδόμησε την Εκκλησία του.
(ΕΠΕ έργα Ισιδώρου τόμος 1,241)
Επιστολή 126. ΣΤΟΝ ΚΟΜΗΤΑ ΕΡΜΙΝΟ. Στο γραμμένο, «Φρόνιμοι σαν τα φίδια και αγνοί σαν τα περιστέρια».
Να είμαστε φρόνιμοι σαν το φίδι μας προτρέπει ο Κύριος, ευμαθέστατε,
να προφυλάσσουμε δηλαδή σε κάθε πειρασμό το κεφάλι μας, που είναι η πίστη μας.
Γιατί το φίδι σε όσες δύσκολες καταστάσεις συμβεί να βρεθεί,
προφυλάσσει το κεφάλι του από κάθε βλάβη.
Επίσης με έξυπνο τρόπο ξεντύνεται το παλιό δέρμα περνώντας μέσα από στενή τρύπα,
απαλλασσόμενο έτσι από τα γηρατειά.
Θέλει λοιπόν ο Κύριος να ξεντυθούμε και εμείς τον παλιό άνθρωπο,
περπατώντας τον στενό δρόμο τον γεμάτο κακοπαθήματα,
και αντ’ αυτού να ντυθούμε τον καινούργιο,
που ανανεώνεται σύμφωνα με την εικόνα εκείνου.
(ΕΠΕ, Φιλοκαλία τόμος 1,149)
Επιστολή 55.- ΣΤΟΝ ΛΑΜΠΡΟΤΑΤΟ ΙΕΡΑΚΑ. Σχετικά με τη θαύματα των λειψάνων των μαρτύρων.
Αν σκανδαλίζεσαι από τη σκόνη των σωμάτων των μαρτύρων που τιμάται από εμάς εξαιτίας της αγάπης τους και της σταθερής προσήλωσής τους προς τον Θεό,
ρώτησε εκείνους που θεραπεύθηκαν από αυτούς, και μάθε σε πόσες αρρώστιες χαρίζουν τη γιατριά.
Και τότε όχι μόνον δεν θα κοροϊδέψεις αυτό που γίνεται, αλλά και θα αγαπήσεις το κατόρθωμα.
Αν όμως εσύ αποφεύγεις να αγγίζεις οστά νεκρών, όπως έγραψες, ν’ αηδιάζεις και τα λείψανα των πονηρών ανθρώπων που έγιναν γνωστοί για την κακία τους,
σαν εκείνους που ξέθαψαν στο ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο οι Έλληνες,
που τιμούν τα μεγαλύτερα αίσχη και εκθειάζουν τους τάφους και τη σκόνη πονηρών ανθρώπων που προκαλούν αρρώστιες.
(ΕΠΕ Φιλοκαλία τόμος 1,77-79)
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 382.- ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΖΩΣΙΜΟ.Προτρεπτική προς μεταστροφή.
Αν βέβαια υπήρξα σε σας αιτία για αμαρτήματα, εγώ που εμποδίζω τα πολλά αμαρτήματα, ανυπάκουοι και αναίσθητοι,
καλά κάνετε και αποφεύγετε τα λεγόμενά μου προς εσάς,
έχοντας μάλλον έμφυτη την επιθυμία των καλών από την ενέργεια εκείνη του Θεού με την οποία είχε εμπνεύσει κάτι ιδιαίτερο μέσα μας.
Αν όμως αποτελούν έλεγχο των κακών σας πράξεων,
τότε μοιάζω με καθρέφτη μπροστά στον άσχημο
και με γιατρό για τον ασθενή.
Γιατί ο πρώτος αποφεύγει τον καθρέφτη επειδή τού θυμίζει την άσχημη μορφή του,
και ο άλλος δεν συμπαθεί τον γιατρό, γιατί κόβει και καίει το αρρωστημένο μέρος.
Ή λοιπόν αλλάξτε την ασχήμια
και επανακτήστε την υγεία,
ή αλλιώς θα είμαι συνεχώς για σάς καθρέφτης και γιατρός.
(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 1,353)
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 88.- ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΣΚΛΗΠΙΟ
Διά ποιο λόγο ο Χριστός επέπληξε τους μαθητές του που επέκριναν τη γυναίκα που δεν σταμάτησε να χύνει το πολύτιμο μύρο.
Επειδή μου έγραψες, ότι απορείς, πώς ο Χριστός επέπληξε τους μαθητές του που επέκριναν εκείνην που δεν σταμάτησε να χύνει το ακριβό μύρο, αν και νόμισαν ότι μιλούν για τους φτωχούς, σου λέγω ότι:
Αυτός που πάντοτε και παντού μιλούσε για την ελεημοσύνη και την προτιμούσε από τη θυσία, δεν θα ήταν δυνατόν τώρα, όπως νομίζεις, να την απορρίψει. Γιατί αυτός που λέγει, «Αγάπη θέλω, και όχι θυσία», και, «Μακάριοι οι ελεήμονες, γιατί αυτοί θα ελεηθούν», και, «Εφόσον το κάνατε σε έναν από αυτούς τους ασήμαντους αδελφούς μου, το κάνατε σ’ εμένα», δεν θα ήταν δυνατό να δεχθεί το αντίθετο.
Αλλ΄ επειδή η γυναίκα που τον πλησίασε έφτασε να χύσει το μύρο, η θεία σοφία θεώρησε πώς ήταν πάρα πολύ άτοπο να βλάψει την πίστη της. Γι΄ αυτό και υποστήριξε την πράξη της και είπε: «Έκανε καλό έργο». Πρόσεχε την απερίγραπτη σοφία. Δεν είπε, “Καλό έργο έγινε”, αλλά, «έκανε». Γιατί δεν εξετάζει αυτήν καθ’ εαυτήν την πράξη, αλλά μαζί με το πρόσωπο της γυναίκας, που είναι σα να λέγει: Επειδή το έκανε μια φορά, είναι άξια αποδοχής.
Ας μη ζητήσουμε λοιπόν από αυτήν την ακρίβεια, αλλ΄ ας της πλέξουμε στεφάνι από αυτά που είναι δυνατόν. Γιατί, εάν δεν είχε αποδεχθεί τη γυναίκα με αυτή τη σκέψη, έπρεπε να νομοθετήσει σε όλους να την μιμηθούν. Εάν όμως δεν είπε τίποτε τέτοιο, έδειξε ότι από συγκατάβαση δέχθηκε εκείνην.
Γιατί, αν το έκανε η γυναίκα επειδή το είπε εκείνος, ας γίνει νόμος, εάν όμως δεν απόρησε όταν το έκανε εκείνη, ας μη αναγάγουν σε νόμο την συγκατάβαση. Γιατί, αν, ενώ στην Παλαιά Διαθήκη επέτρεψε τις θυσίες, ύστερα τις απέρριψε, πώς εδώ που ούτε τις επέτρεψε τις νομοθέτησε; Όπως δηλαδή εάν είχε ερωτηθεί πριν να το χύσει, θα διέταζε να πουληθεί και να δοθεί στους φτωχούς, έτσι, αφού χύθηκε, ήταν άτοπο με την επιτίμησή του να σβήσει την πίστη της γυναίκας.
Έτσι κάνουν και τώρα οι φημισμένοι ιερωμένοι. Γιατί, αν κάποιος πει Θέλω να προσφέρω κάτι, του συνιστούν να το δώσει στους φτωχούς, εάν όμως εκείνος προφθάσει και το κάνει, όχι μόνο δεν τον επιπλήττουν, αλλά και αποδέχονται ήρεμα την πράξη του, χωρίς να προτιμούν αυτό αντί εκείνου. Γιατί δεν ήρθε γι΄ αυτό ο Χριστός, για να γεμίσει δηλαδή τις εκκλησίες με χρυσό και ασήμι, αλλά για να μη φέρουν σε δύσκολη θέση αυτόν που το πρόσφερε.
(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2,127)
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 446.- ΣΤΟΝ ΠΑΛΛΑΔΙΟ Για την υβριολογία.
Αν νηστεύεις από τις τροφές, γιατί τρως κρέατα με τις υβριολογίες; Γιατί είναι προτιμότερο να γεμίζεις την κοιλιά σου με τις τροφές, παρά να μολύνεσαι με τις υβριολογίες.
Αν λοιπόν απέχεις από τις τροφές και μολύνεσαι με τα κακόλογα, μοιάζεις με εκείνον που προσεύχεται λίγο και βλασφημεί πολύ.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 57.- ΣΤΟΝ ΠΑΛΛΑΔΙΟ Για την αυτάρκεια των τροφών.
Το σώμα, φίλε μου, έχει ανάγκη τροφής, και όχι απόλαυσης, ολιγάρκειας, και όχι κορεσμού, αυτάρκειας, και όχι πολυτέλειας. Γιατί οι πρώτες ωφελούν και την ψυχή και το σώμα, γεννώντας υγεία και δύναμη και καλή κατάσταση, ενώ οι δεύτερες βλάπτουν σοβαρά και τα δύο, όχι μόνο προκαλώντας βλάβη στην υγεία, αλλά και γεννώντας νοσήματα αφόρητα.
Και απόδειξη σαφής είναι, το ότι οι ολιγαρκείς ασκητές είναι πιο συνετοί και πιο σώφρονες και πιο υγιείς από εκείνους που προτιμούν τη μαλθακή ζωή.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 474.- ΣΕ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ Για την υπερηφάνεια.
Αν ασκητεύετε σύμφωνα με τους κανόνες, να μην υπερηφανεύεστε όταν νηστεύετε.
Αν όμως καυχιέστε γι΄ αυτό, τότε αυτό είναι πολύ περισσότερο από το να τρώτε κρέας.
(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 1,399. 2,79 1,419.)