ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 15-24. Η παραβολή του μεγάλου δείπνου.
14.17 καὶ ἀπέστειλεν τὸν δοῦλον αὐτοῦ(1) τῇ ὥρᾳ τοῦ δείπνου(2)
εἰπεῖν τοῖς κεκλημένοις, ῎Ερχεσθε, ὅτι ἤδη ἕτοιμά ἐστιν(3) πάντα.
17 Όταν ήρθε η ώρα του δείπνου, έστειλε το δούλο του να πει
στους καλεσμένους: “ελάτε, όλα είναι πια έτοιμα”.
(1) Ο δούλος εκπροσωπεί τους εκάστοτε απεσταλμένους του Θεού στο λαό
του και ειδικότερα τον Βαπτιστή και τον ίδιο το Χριστό (p).
«Δούλο του Πατέρα λέει τον εαυτό του, επειδή πήρε μορφή δούλου,
ο οποίος στάλθηκε ως άνθρωπος στους Ιουδαίους, καλώντας αυτούς μέσω
του ευαγγελίου στην απόλαυση που αναφέρθηκε» (Ζ).
(2) «Δηλαδή στον καθορισμένο και κατάλληλο καιρό. Διότι δεν υπήρχε
άλλος καιρός καταλληλότερος για τη σωτηρία μας από εκείνον…
κατά τον οποίο, αφού κορυφώθηκε η κακία, έπρεπε να γκρεμιστεί» (Θφ).
Η ώρα στην οποία καλούμαστε από την χάρη, είναι καθορισμένη.
«Να, τώρα είναι καιρός ευπρόσδεκτος, να τώρα είναι ημέρα σωτηρίας».
Δεν παρατείνεται ο καιρός αυτός για πολύ. Ήδη όλα είναι έτοιμα,
μας λέει η χάρη που μας καλεί. Ελάτε. Μην αναβάλλετε. Δεχτείτε την πρόσκληση.
Εάν κωφεύσουμε, η ευκαιρία παρέρχεται και επόμενο είναι να αποκλειστούμε
από την αιώνια ευφροσύνη του ουράνιου δείπνου.
(3) «Ετοίμασε δηλαδή ο Θεός και Πατέρας μέσω του Χριστού, σε αυτούς
που είναι στη γη, τα αγαθά που μέσω αυτού δόθηκαν στον κόσμο,
την απαλλαγή των αμαρτιών, την μέθεξη του Αγίου Πνεύματος,
την λαμπρότητα της υιοθεσίας, τη βασιλεία των ουρανών.
Σε αυτά έχει καλέσει ο Χριστός μέσω των ευαγγελικών θεσπισμάτων» (Κ).
Οι ετοιμασίες είχαν γίνει σε τέτοιο σημείο, ώστε δεν επιδεχόταν πλέον
καμία αναβολή το δείπνο (ο).

Η προσευχή είναι «κριτήριον προ κριτηρίου»
Γέροντα, ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει ότι η προσευχή
είναι «κριτήριον προ κριτηρίου».
Έτσι είναι. Όταν ο άνθρωπος προσεύχεται σωστά, τότε η προσευχή
είναι «κριτήριον προ κριτηρίου». Όποιος έχει υγεία πνευματική,
όταν πάει να προσευχηθεί και αισθανθεί την καρδιά του σκληρή,
θα εξετάσει από που προέρχεται αυτό, για να το διορθώσει.
«Γιατί αισθάνομαι έτσι; θα πει. Μήπως πλήγωσα κάποιον με την
συμπεριφορά μου; Μήπως κατέκρινα ή μου πέρασε λογισμός κατακρίσεως
και δεν το κατάλαβα; Μήπως μου πέρασε κανένας υπερήφανος λογισμός
ή υπάρχει μέσα μου κάποιο θέλημα και δεν με αφήνει να επικοινωνήσω με τον Θεό;».
Κι αν, Γέροντα, δεν βρίσκει τίποτε;
Δεν μπορεί κάτι θα έχη συμβή. Αν ψάξει στο αρχείο ανακρίνει δηλαδή
τον εαυτό του, θα βρει τον φάκελο και θα καταλάβει σε τι έφταιξε.
Να ανακρίνει, Γέροντα, τον εαυτό του ή να εξομολογηθεί στον Θεό;
Τι να εξομολογηθεί, αφού δεν ξέρει τι έχει κάνει;
Πρώτα πρέπει να ανακρίνει τον εαυτό του. Κι αν δεν βρίσκει τίποτε,
τότε να κάνη δυό τρεις μετάνοιες να πέση στα γόνατα και να πη:
«Θεέ μου, πάντως σε κάτι έχω σφάλει. Φώτισε με να καταλάβω τι έκανα».
Μόλις τα πει αυτό, αμέσως με την ταπείνωση θα φύγει η ομίχλη
του πειρασμού και θα βρει την αιτία, βλέποντας δηλαδή ο Θεός
την ταπείνωσή του, στέλνει την Χάρη του και τον φωτίζει να θυμηθεί
ακριβώς σε τι έφταιξε, για να ταχτοποιηθεί.
Τι βοηθάει, Γέροντα, για να διατηρεί κανείς σταθερή
την επικοινωνία του με τον Θεό;
Πολύ βοηθάει η εσωτερική ειρήνη της ψυχής. Όταν η ψυχή είναι τακτοποιημένη,
η προσευχή προχωράει μόνη της. Γι’ αυτό να μην αφήνεις μέσα σου
κακία για κανέναν. Αν έβαλες αριστερά λογισμό για κάποιον,
να τον εξαγορευθείς στην Γερόντισσα. Να δίωξεις και κάθε άλλον
αριστερό λογισμό που έχεις, φέρνοντας καλούς λογισμούς.
Με τους καλούς λογισμούς καθαρίζει ο δρόμος και η προσευχή προχωράει άνετα.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.45-46)

Μου γράφεις ότι «παρακαλάς τον Κύριον ίνα με ανακουφίζη από τους πόνους μου» και θέλω να σε παρακαλέσω, ίνα μη προσεύχεσαι, τουλάχιστον για μένα, έτσι. Αλλά να παρακαλάς τον Κύριον, ίνα υπομονήν μου χαρίζη και όχι απαλλαγήν. Πολλά μας διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες, αλλά περισσότερον και δυναμικώτερον η πτωχή μας πείρα.

Και σου εξομολογούμαι:

Προ εξ περίπου ετών, ήμουνα στο νοσοκομείον του Ν.Ι.Κ.Ε των Αθηνών δια την γνωστήν μου ασθένειαν, το έκζεμα, και όταν έφυγα, πήγαμε και προσκυνήσαμε τον άγιον Νεκτάριον στην Αίγινα. Προσκυνώντας την αγίαν Του Κάραν, μόλις δηλαδή, ολίγον τι ευωδίασε, και αυτό το εξήγησα, ότι «πολλαί θλίψεις με περιμένουν», όπως και έγινε.

Όταν γυρίσαμε στην Αθήνα, στην Καλλιθέα, και ξάπλωσα στο κρεβάτι, είπα στον πάτερ Ι.: «Τόσο σκοτωμένος είμαι, που νομίζω ότι εκατό άνθρωποι με έχουν ραβδίση».

Από τότε μέχρι σήμερα, σου είναι γνωστά, χρόνια τώρα στο κρεβάτι.

Προ πολλών ετών με κτύπησε κύστη κόκκυγος με φρικτούς πόνους. Οι γλουτοί, από την πολλήν κατάκλισιν, άρχισαν να με πονούν πολύ, να με τσούζουν, δηλαδή με ειδοποιούν ότι πρόκειται να ανοίξουν πληγή.

Άλλα βάσανα πάλι, και άλλες πληγές φοβερότερες των πρώτων.

Να πλαγιάσω δεξιά δεν μπορώ, πονάω – πονάω – πολύ.

Να πλαγιάσω αριστερά δεν μπορώ – πονάω.

Να πέσω ανάσκελα; δεν μπορώ – πονάω.

Τι να κάμω; Τι θα γίνω; Πού θα καταλήξω;

Με περικυκλώνουν, με πιέζουν απαίσιοι λογισμοί, φρικώδεις.

Ο Θεός με εγκατέλειψεν πλέον.

Η πληγή στο ποδάρι, το έκζεμα, στις δόξες του.

Και σ’ αυτό το πέλαγος των θλίψεων, στο αδιέξοδο, βλέπω τον εαυτόν μου μόνον του, να παλαίη απεγνωσμένα με πολύ πικρά και δυσβάστακτα κύματα, βλέπω, λέω, και με επλησίασε και με έπνιξε η απόγνωσις, που μόνον τώρα εάν τα θυμηθώ, τρέμω ολόκληρος, με πιάνει φρίκη.

Στην συνοδία μου, δεν λέω τίποτα. Εξωτερικώς φαίνομαι ήσυχος – ήμερος, ενώ εσωτερικώς είμαι – βρίσκομαι στην κόλαση. Έτσι μου παρέδωσε ο άγιος Γέροντάς μας. Είτε στον Παράδεισο να βρίσκεσαι, είτε στην Κόλαση, το δικό μας είναι να μην το εξωτερικεύουμε, να φαινόμαστε απαθείς.

Και αυτή η κατάστασις κράτησε 6-7 λεπτά, και σαν να άκουσα μία λεπτή φωνή, που μόλις την άκουσα, να μου λέει: «Έτσι σε θέλει ο Θεός» και αμέσως συνήλθα.

Και εγώ αποκρίθηκα σε αυτήν την φωνήν: Αφού έτσι με θέλει ο Θεός, να ‘ναι ευλογημένο. Μόνον δος μου και την ανάλογη υπομονή.

Πήγα, κατόπιν, μάλλον πεθαμένος παρά ζωντανός, στο κανδηλάκι της Παναγίας μας, πήρα λίγο λαδάκι, και άλειψα τα πονεμένα μέρη 2-3 φορές και θεραπεύθηκα.

Τα χρόνια όμως περνούν και εγώ διαρκώς πονάω. Πολλές φορές σφίγγω τα δόντια μου, μουγγρίζω, ίνα υπομείνω τους πόνους, και μένω και άυπνος. Νομίζω πως δοκιμασίαν από τον Θεόν διέρχομαι.

Και τώρα προχωρώ στο κυρίως θέμα μου, και άκουσε, μικρή Δασκαλίτσα.

Είναι τώρα 7-8 μήνες που με επλησίασεν ο Θεός πλέον δεξιά. Μου άνοιξε τα μάτια της ψυχής και είδα πόσο ωφελούμαι από αυτήν την πληγήν, πόσος μισθός με περιμένει, πόσον κερδίζω.

«Σε ευχαριστώ μυριάδες φορές, Θεέ μου.

Δεν θα παύσω να σε δοξολογώ, εφ’ όσον ζω σε αυτόν τον κόσμον, να Σε υμνώ, να Σε προσκυνώ, γι’ αυτήν την πληγήν που μου έδωσες.

Η αμέτρητος, η ακατανόητος σε βάθος και σε ύψος αγάπη Σου, εκεί μου την φανέρωσες, εκεί μου την έδειξες.

Δόξα τη δόξη Σου – Δόξα τη αγάπη Σου – Δόξα τη ευσπλαχνία Σου. Δόξα τω απείρω ελέει Σου.

Δόξα σοι – Δόξα σοι – Δόξα σοι.

Εκεί μέσα, σε αυτήν την πληγήν είσαι κρυμμένος.

Μα τόσο πολύ με αγάπησες; Εμένα την βρώμα, την δυσωδίαν;

Μα τι καλό έκαμα και τόσο πολύ με αγάπησες δίδοντάς μου αυτήν την πληγήν; Ως δείγμα της μεγάλης Σου αγάπης;»

Και αυτό το κύμα εκράτησε τρεις ημέρες και τρεις νύχτες, έπειτα έφυγε. Πετούσα από χαρά ανέκφραστη, κολυμβούσα σε πελάγη πνευματικής ευτυχίας και τα όμοια ταύτης.

Και αυτό το κρατώ ως βάση, ως θεμέλιο στις διάφορες θλίψεις, στα διάφορα βάσανα αυτής της ψεύτικης ζωής, της επιγείου.

Και κατά συνέχειαν σου λέω ότι, όταν πονώ, κατά βάθος μάλλον χαίρομαι. Και όταν οι πόνοι μου ελαττώνονται μάλλον λυπούμαι, αλλά δεν αδιαφορώ και δια την θεραπείαν των.

Τώρα λοιπόν καταλαμβάνω εκ πείρας, γιατί οι Άγιοι έχαιρον εις τας θλίψεις Των. Και γιατί ο κορυφαίος των Αποστόλων εκαυχάτο εις τας θλίψεις Του, εις τας ασθενείας Του, εις τον σταυρόν Του.

Και γιατί ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος επαινεί περισσότερον τον πολύαθλον Ιώβ εις την υπομονήν που έδειξε εις τας πληγάς του, παρά εις τον προηγούμενόν του βίον, που ήτο και δίκαιος και ευσεβής και ελεήμων και φιλόξενος.

Τώρα λοιπόν καταλαμβάνω εκ πείρας, διατί οι Άγιοι δια θλίψεων εδοκιμάσθησαν, εάν αγαπούν τον Θεόν, και Αυτός ο Θεός διατί λέει: «Στενή και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την Βασιλείαν των Ουρανών» (Ματθ. 7:14).

…

Μας έλεγε και ο Γέροντάς μας ο μακαριστός ότι όλος ο βίος του ήτο ένα μαρτύριο καθημερινόν. Σπάνια εχαίρετο και νύχτα-μέρα εθλίβετο, ελυπείτο, έκλαιγε.

Να σου πω και το άλλο. Εγώ νομίζω, έτσι πληροφορούμαι, ότι χάρισμα μεγάλο μου έδωσε ο Θεός, δίδοντάς μου αυτήν την πληγή, αυτούς τους πόνους. Διότι η χαρά μισθόν δεν έχει, ενώ η λύπη έχει. «Απέλαβες τα αγαθά σου εν τη ζωή σου» (Λουκ. 16:25).

Αποβλέποντας λοιπόν σ’ αυτόν τον μισθόν, κάνω με την βοήθειαν του Θεού υπομονή. Είναι αλήθεια ότι εξωτερικώς μεν, δηλαδή σωματικώς, πονάω, υποφέρω, πάσχω, ενώ κατά βάθος, ψυχικώς χαίρομαι.

Δεν παραλείπω όμως να φροντίζω και για την θεραπείαν της, με διάφορα φάρμακα, με ιατρούς, με δίαιτα, με οποιονδήποτε τρόπον μου λέει ο λογισμός μου, ίνα γίνω καλά.

Χθες ήλθε στο σπίτι μας εν ώρα Λειτουργίας ένας πολύ καλός ψάλτης και έψαλε. Και καθώς έψαλλε αυτός, εγώ είπα από μέσα μου: «Εσύ, πάτερ μου, ψάλλεις και χαίρεσαι και αυτό προσφέρεις εις τον Θεόν· εγώ όμως πονάω, υποφέρω και αυτόν τον πόνον έχω να προσφέρω εις τον Θεόν, ίνα με ελεήση».

Ό,τι έχει ο καθένας μας, αυτό και θα προσφέρη εις τον Θεόν, αλλά πολύ διαφέρει η χαρά από την λύπην, η υγεία από την αρρώστεια, η ημέρα από την νύχτα.

Αφού λες ότι αγαπάς τον Θεόν, περίμενε το δείγμα της αγάπης Του, δηλαδή τον Σταυρόν Του. Αυτό θα σου δώση σε αυτήν την ζωήν, αυτό το δώρο, το οποίον είναι η αγάπη Του.

Από εκεί καταλαμβάνεις ότι ο Θεός σε αγαπάει· από τας θλίψεις που σου δίδει.

Εάν θέλουμε να είμεθα όντως μαθηταί Του, όχι μόνον με λόγια, αλλά με έργα, πρέπει και ημείς, όπως Αυτός, ο Αρχηγός μας, ανέβηκε στον Σταυρόν, να ανέβουμε και ημείς.

«Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον Σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Ματθ. 16:2).

Ο σταυρός θλίψεις και βάσανα εννοεί και δάκρυα.

Εν ημέρα Κρίσεως ό,τι έχει ο καθένας, δηλαδή ό,τι υπέφερε σε αυτήν την ζωήν δια τον Χριστόν, αυτό και θα δείξη.

Και μακάριος θα είναι εκείνος, που θα έχη να φανερώση πολλά παθήματα – μεγάλον σταυρόν.

Ο Θεός ας με συγχωρήση για την μεγάλη φλυαρία που σου έκαμα.

Ας είναι ευλογημένο το όνομά Του εις τους αιώνας.

Με πατρικές ευχές

παπα-Εφραίμ Κατουνακιώτης

τη 20 Ιουλίου 1989

(από το βιβλίο: Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης. Έκδοση Ι. Ησυχ. «Άγιος Εφραίμ», Κατουνάκια Αγίου Όρους 2000, σ. 268)

Ένα εγκώμιο, ποίημα σε σύνθεση της Αγίας Φιλοθέης στην παιδική της ηλικία προς την Υπεραγία Θεοτόκο, το οποίο ανακάλυψε ο βυζαντινολόγος καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός Νικόλαος Βέης (1883 – 1958), σε χειρόγραφο της Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου και το δημοσίευσε σε άρθρο του το 1923. Το φύλλο του κώδικα που περιέχει το εγκώμιο άρχεται.

«Εγκώμιον πεζόν προς την υπεραγίαν Θεοτόκον, ποιηθέν το μεν μέλος παρ’ ευτελούς τινός Νικολάου του Καρικέως, τα γράμματα παρ’ ευγενούς γυναίου, τα πρώτα φερούσης Αθήναζε, ής η κλήσις Ρεγούλα» και ακολουθεί ο ύμνος.

«Παρθένε μου πανάμωμε κι αθάνατη μου βρύση,
των προφητών το κήρυγμα και των οσίων μήτηρ,
εσύ ‘σονε το κήρυγμα που ‘λεγουν οι προφήται,
εσύ βάτος η άφλεκτος, συ το άγιον όρος,
εσύ εκείνη η κιβωτός, κόρη ηγιασμένη,
εσύ και το παλάτιον, οίκος του βασιλέως,
όπου κατοίκησε Θεός και φόρεσε την σάρκα,
και κατεδέχθη τον σταυρόν δια τες αμαρτιές μου.

Παρακαλώ σε ‘πε του το για να με συγχωρήση,
όπου ‘καμα πολλά κακά και στέκω πικραμένη.
Γενού, κυρά, μεσίτρια για να μ’ ελευθερώσης,
καθώς εγίνης εις πολλούς μεσίτης και ‘γγυήτρια.

Εσύ ‘σανε, παρθένε μου, πο ‘λέγαν οι προφήται,
χαίρε κλήμα ουράνιον, σκάλα της παραδείσου,
και χαίρε φως, το άσβεστον, του Ααρών η ράβδος,
της σωτηρίας πρόξενε, χαρά ‘σαι των δικαίων,
ελπίδα των αμαρτωλών και καύχημα αγγέλων,
και ‘γω ελπίζω εις εσέ για να με μεσιτεύσης».

Το εγκώμιο αυτό, ο προξενικός υπάλληλος με συγγραφική δραστηριότητα και ευεργέτης Ιωάννης Γεννάδιος (1844 – 1932), χαρακτηρίζει ως «ανώτερον παντός δοκιμίου Αττικισμού ή γυμνάσματος συντακτικού» γραμμένο με θαυμάσια έξαρση, που συναρπάζει νου και καρδιά, ειλικρίνεια ύφους, απροσποίητη αφοσίωση και θεοσέβεια «συγκινούν και υποτάσσον και τον πλέον σκληροκάρδιον των αναγνωστών».

(πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr)

«Μη μεροληπτείτε μεταξύ σας. Μην είστε ακατάδεκτοι αλλά να ελκύεστε από το παράδειγμα των ταπεινών. Μην περνάτε τους εαυτούς σας για σοφούς» (Ρωμαίους 12:16)

Ο περίφημος Ρώσος συγγραφέας, Λέων Τολστόι, απαρνήθηκε τη δόξα των ανθρώπων. Κάποια μέρα προσπέρασε δυο ζητιάνους. Ο ένας τον αναγνώρισε κι έτρεξε πίσω του και του μίλησε. Όταν γύρισε πίσω, το πρόσωπό του έλαμπε. «Λοιπόν, σου ‘δωσε τίποτα;» τον ρώτησε ο άλλος ζητιάνος. «Όχι, δεν είχε χρήματα να μου δώσει, αλλά με είπε αδελφό!».
Ο Τολστόι γνώριζε τι ζητούν οι φτωχοί και ταπεινοί. Υπάρχει περισσότερη πείνα για αγάπη και εκτίμηση σ’ αυτόν τον κόσμο παρά για ψωμί. Ας αγαπούμε τον πλησίον μας, στη γειτονιά και στην εκκλησία. Ας τους σεβόμαστε όπως είναι κι όχι όπως θα θέλαμε να είναι. Ας μην ξεχνάμε: «Αγαπητοί, αφού ο Θεός μας αγάπησε μ’ έναν τέτοιο τρόπο, οφείλουμε κι εμείς να αγαπούμε ο ένας τον άλλο» (Α’ Ιωάννου 4:11).
Κύριε, Σ’ ευχαριστώ γιατί με αγαπάς τόσο πολύ. Βοήθησέ με ν’ αγαπώ κι εγώ τον πλησίον μου όπως είναι!

«Καλά δεν είναι για κανέναν να του λείπει η γνώση» (Παροιμίες 19:2)

- Μαθαίνουμε να είμαστε σοφοί περισσότερο από τις αποτυχίες μας παρά από τις επιτυχίες.
- Με την προσευχή φέρνουμε τα προβλήματά μας στο Θεό. Με την πίστη τ’ αφήνουμε σ’ Αυτόν.
- Ο Θεός απαντάει σε όλες τις προσευχές. Απλά, τις απαντάει άλλοτε με «ναι», άλλοτε με «όχι».
- Οι απαντήσεις του Θεού στις προσευχές μας είναι σοφότερες από τα αιτήματά μας.
- Μπορείς είτε να ανησυχείς είτε να προσεύχεσαι. Δεν μπορείς να κάνεις και τα δύο.
- Η ζωή είναι εύθραυστη. Χειρίσου την με προσευχή.
- Όσοι γνωρίζουν το Θεό νιώθουν ταπεινοί. Κι όσοι γνωρίζουν τον εαυτό τους δεν μπορούν να νιώθουν περήφανοι.
- Όσο περισσότερα γνωρίζεις τόσο πιο ταπεινός γίνεσαι.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

512. Σαν τους νεοσσούς που βρίσκονται κάτω από τα φτερά της μητέρας τους, έτσι και όλο το σύμπαν, οι τάξεις των Αγγέλων, των ανθρώπων, των αλόγων ζώων, όλων των υλικών κόσμων, βρίσκονται υπό τας πτέρυγας του Κυρίου. Αυτός φωτίζει και θερμαίνει τα πάντα, άλλα με το πνευματικό φώς και άλλα με το κτιστό φως. Και όπως το πουλί-μητέρα ακούει τους κρωγμούς των νεοσσών της που βρίσκονται κάτω από τα δικά της φτερά, έτσι και ο Κύριος ακούει τις δεήσεις μας, τους ύμνους μας, τους στεναγμούς μας και βλέπει όλες τις ανάγκες μας. Όλοι είμαστε υπό τας πτέρυγας της αγάπης του.

513. Κατά την προσευχή, είναι ανάγκη να έχουμε θερμή πίστη, χωρίς ούτε στιγμής αμφιβολία για το αν ο Θεός μας ακούη. Καθ’ όλη την προσευχή, πρέπει να νοιώθουμε τον Θεό μέσα μας και η προσευχή μας να είναι σαν συνομιλία με Βασιλέα.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 213)

510. Ο Κύριος έχει μεγάλη υπόληψι για τη φύσι, που ο ίδιος δημιούργησε, καθώς και για τους νόμους της, που θέσπισε η άπειρος σοφία του. Γι’ αυτόν τον λόγο συνήθως πραγματοποιεί τη θέλησί του μέσω της φύσεως και των νόμων της. Λόγου χάριν, όταν τιμωρή ή ευλογή τους ανθρώπους. Έτσι, ας μη του ζητούμε θαύματα, χωρίς να υπάρχη άκρα ανάγκη.

511. Ο Κύριος εκτιμά πολύ τα έργα των χεριών του, που τα προίκισε με λογικό και ελευθέρα θέλησι, δηλαδή τους Αγγέλους και τους Αγίους, ενεργεί δε μέσω αυτών τον αγιασμό και τη σωτηρία μας. Μη λες λοιπόν: «Θα ζητήσω τη βοήθεια μόνο του Θεού για τις ανάγκες μου». Κάποτε είναι ανάγκη για σένα να προστρέξης και στους Αγίους του σαν όργανά του. Ο ίδιος ο Θεός δεν επιθυμεί, οι ναοί αυτοί της χάριτός του, του Αγίου του Πνεύματος, να μένουν αδρανείς στο έργο της σωτηρίας μας.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 212-213)

του Θεού για μας
Πραγματικά είναι μεγάλο και θαυμαστό και εκπληκτικό το να κάθεται στον Ουρανό η σάρκα, που είναι από μας και να προσκυνήται απ’ τους αγγέλους και τους αρχαγγέλους και τα Σεραφείμ και τα Χερουβείμ. Όταν το σκέπτωμαι αυτό πολλές φορές, εκπλήσσομαι και φαντάζομαι μεγάλα πράγματα για το ανθρώπινο γένος. Διότι βλέπω μεγάλα και λαμπρά τα προοίμια και μεγάλο το ενδιαφέρον του Θεού για τη δική μας φύσι.
Ε.Π.Ε. 24,324
και για τον ένα
Ο Παύλος, καίτοι είχε υπό την ευθύνη του όλη την οικουμένη, ενδιαφερόταν τόσο πολύ και για μια ακόμα ψυχή. Ήταν άγρυπνος και μεριμνούσε για καθένα ξεχωριστά. Όλους τους θυμόταν.
Ε.Π.Ε. 27.24
για τη σωτηρία του άλλου
Αυτό, που δεν κατορθώνει ούτε η νηστεία, ούτε το να κοιμάσαι στο χώμα, ούτε οι αγρυπνίες, ούτε κάτι άλλο, αυτό το κατορθώνει το ενδιαφέρον για τη σωτηρία του άλλου.
Ε.Π.Ε. 34,382
με κάθε θυσία
Ας μιμηθούμε εκείνον που πήρε τα πέντε και εκείνον που πήρε τα δυο τάλαντα. Και αν χρειαστή να τα ξοδέψουμε για τον πλησίον μας είτε λόγο είτε λεφτά είτε σωματικό κόπο είτε προσευχή είτε ό,τιδήποτε άλλο, να μη διστάσουμε.
Ε.Π.Ε. 34,412
για τη σωτηρία των άλλων
Να μην αδιαφορήσετε για τη σωτηρία των άλλων. Δείξτε πολύ ενδιαφέρον και ψάξτε με κάθε τρόπο να οδηγήσετε αυτούς που έχουν ανάγκη στο Χριστό.
Ε.Π.Ε. 34,290
για τους άλλους
Να μη τεμπελιάσουμε, αλλά με κάθε σπουδή και προθυμία να κερδίσουμε τους αδελφούς.
Ε.Π.Ε. 34,326-328
Ενδυμασία
άλλη ο άντρας, άλλη η γυναίκα
Δεν επιτρέπεται αλλαγή ντυσίματος, ούτε επιτρέπεται η γυναίκα να φοράη ανδρική χλαμίδα και ο άνδρας να φοράη γυναικεία ρούχα και καλύπτρα στο κεφάλι.
Ε.Π.Ε. 18α, 150
ο άντρας όχι γυναικεία ρούχα
Σκέψου, λοιπόν, το μέγεθος της παρανομίας, όταν, ενώ τιμήθηκες με τόση εξουσία, ντροπιάζεις τον εαυτό σου, με το να επιδιώκης γυναικεία εμφάνισι και στολή.
Ε.Π.Ε. 18α,158
ευπρεπής για το Νυμφίο
Έχεις νυμφίο το Χριστό. Γιατί προσπαθείς ν’ αποκτήσης ανθρώπους εραστές; Γιατί δεν στολίζεσαι τα στολίδια, που αρέσουν στο Νυμφίο σου, που Αυτός αγαπά, όπως είναι η ντροπή, η σωφροσύνη, η κοσμιότητα, η σεμνή ενδυμασία;... Σταμάτα τη μανία, ω γυναίκα, και να μεταφέρης τη φροντίδα σου στην ψυχή, στην εσωτερική ομορφιά.
E.Π.E. 23,252
γυναικών στο ναό
Γιατί εισέρχεται η γυναίκα στο ναό ντυμένη με χρυσά; Δεν ξέρει, πως εδώ θα ακούση, ότι πρέπει οι γυναίκες να στολίζωνται όχι με χρυσαφικά, με μαργαριτάρια ή με ρούχα πολυτελή; Για ποιο λόγο μπαίνεις έτσι, ω γυναίκα; Θέλεις, δηλαδή, να πας κόντρα στον απόστολο Παύλο και να δείξης, ότι όσα και αν λέη, εσύ δεν υπακούεις;
Ε.Π.Ε. 25,264
πολυτελής γυναικών
Και προς κοσμικές γυναίκες απευθυνόμενος ο απόστολος Παύλος, όχι μόνο απαγορεύει να φορούν τα χρυσαφικά, αλλά και δεν επιτρέπει ούτε πολυτελή ενδύματα να φοράνε. Διότι ξέρει πολύ καλά, ότι αυτό είναι κακό και δυσκολονίκητο νόσημα της ψυχής και δείχνει διεφθαρμένη γνώμη και έλλειψι ευλάβειας ψυχής.
Ε.Π.Ε. 37,400

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 207-209)

«Παρακαλώ υμάς… περιπατήσαι μετά πάσης ταπεινοφροσύνης και πραότητος ανεχόμενοι αλλήλων εν αγάπη» (Έφεσ. Δ’ 1 – 2). «Σας παρακαλώ να φέρεσθε με πραότητα, με μακροθυμία, ανεχόμενοι με αγάπη, ο καθένας τα ελαττώματα των άλλων».

Η συγκλονιστική μακροθυμία του Αγίου Μελετίου Αντιοχείας

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει το ακόλουθο παράδειγμα από τη ζωή του Αγίου Μελετίου, το οποίο δείχνει την απέραντη αρχοντιά αυτού του μεγάλου ιεράρχου. «Θα ήταν άδικο να παραλείψουμε αυτό που συνέβη, όταν ο Μελέτιος εκδιώχθηκε από την Αντιόχεια για να οδηγηθεί στην εξορία. Όταν ο διοικητής κάθισε στην άμαξα και έβαλε τον άγιο να καθίσει πλάι του, άρχισε να την οδηγεί με μεγάλη ταχύτητα καθώς περνούσε μέσα από την πλατεία. Οι πολίτες έβγαιναν από όλες τις πλευρές και πετούσαν πέτρες σαν χαλάζι στο κεφάλι του κυβερνήτη, επειδή δεν μπορούσαν να χωριστούν εύκολα από τον ιεράρχη τους και όλοι ήταν έτοιμοι να αποχωριστούν τη ζωή τους μάλλον παρά τον άγιο!

Τι έκανε τότε ο ευλογημένος αυτός άνθρωπος; Βλέποντας τις πέτρες να εκσφενδονίζονται προς το μέρος τους, κάλυψε την κεφαλή του κυβερνήτη με το μανδύα του, και έτσι νίκησε τους αντιπάλους του με την τεράστια του μακροθυμία και, με αυτό, δίδαξε ένα μάθημα τους πιστούς του για το είδος της συγχώρεσης που πρέπει να δείχνουμε σε όσους μας προσβάλλουν. Τους έδειξε ότι δεν αρκεί να αποφύγουμε να τους κάνουμε κακό, αλλά με όλη μας τη δύναμη να απομακρύνουμε κάθε κίνδυνο που τους απειλεί».

Σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση του οσίου Μελετίου, ο άγιος Χρυσόστομος λέει τα εξής: « Ήταν πραγματικά, μέγιστη απόλαυση να αντικρίζεις το ιερό του πρόσωπο. Όχι μόνο όταν δίδασκε ή κήρυττε, αλλά και όταν απλώς τον κοίταζαν οι άνθρωποι, ενστάλαζε στις ψυχές τους κάθε αρετή».

(Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Ο πρόλογος της Αχρίδος», εκδ. Άθως)

Ομιλία για την υπερηφάνεια, Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

«προ συντριβής ηγείται ύβρις, προ δε πτώματος κακοφροσύνη» (Παροιμίες 16:18)

Τι άραγε υπάρχει στις τέσσερις γωνιές της γης, θνητέ άνθρωπε, το οποίο μπορεί να μας κάνει περήφανους, παρεκτός ανοησίες και δαιμονικές ψευδαισθήσεις; Μήπως δεν ήρθαμε στον κόσμο γυμνοί κι ανήμποροι; Και με τον ίδιο τρόπο δεν θα αναχωρήσουμε απ’ τον κόσμο; Ό,τι έχουμε, δεν το έχουμε δανειστεί; Με το θάνατό μας δεν θα επιστρέψουμε όλα τα δανεικά; Ω, πόσες φορές έχει ειπωθεί αυτό και αγνοηθεί;
Ο σοφός απόστολος λέει: «Γιατί τίποτε δε φέραμε μαζί μας όταν ήρθαμε στο κόσμο κι είναι φανερό πως ούτε μπορούμε να βγάλουμε τίποτα φεύγοντας» (Α’ Τιμόθεον 6:7). Όταν προσφέρουμε τη θυσία μας στο Θεό, το κοινό ψωμί και το κρασί, λέμε: Τα Σα εκ των Σων Σοι προσφέρομεν. Διότι τίποτε απ’ όσα έχουμε εδώ στον κόσμο δεν είναι δικά μας, ούτε καν ένα ψίχουλο ψωμί ή μια σταγόνα κρασί· στ’ αλήθεια δεν υπάρχει κάτι που να μην είναι του Θεού. Πραγματικά η υπερηφάνεια είναι θυγατέρα της ανοησίας, η θυγατέρα ενός σκοτισμένου νου, γεννημένη από φαύλους δεσμούς με τους δαίμονες.
Η υπερηφάνεια είναι ένα ορθάνοιχτο παράθυρο, μέσα από το οποίο όλες οι αρετές -και τα καλά έργα ακόμη- εξανεμίζονται. Τίποτε δεν μας κάνει τόσο κενούς ενώπιον των ανθρώπων και τόσο ανάξιους ενώπιον του Θεού, όσο η υπερηφάνεια. Αν ο Κύριος δεν είναι υπερήφανος, γιατί να είμαστε εμείς; Ποιος να έχει περισσότερο δίκαιο να είναι υπερήφανος από τον ίδιο τον Κύριο, ο Οποίος δημιούργησε τον κόσμο και ο Οποίος τον συντηρεί με τη δύναμή Του; Δείτε! Εκείνος ταπεινώνει τον Εαυτό Του σαν δούλος και υπήκοος, ο οποίος διακονεί όλο τον κόσμο· υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού!

Ω, ταπεινέ Κύριε, κάψε μέσα στις καρδιές μας με τη φωτιά του Αγίου Σου Πνεύματος το σπόρο της υπερηφάνειας, που σπέρνει ο διάβολος και φύτεψε μέσα της τον ευγενικό σπόρο της ταπείνωσης και της πραότητας.

Ότι Σοι πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Ημερολόγιο – Ο Πρόλογος της Αχρίδος, μήνας Φεβρουάριος, εκδόσεις Άθως)