Ημερολατρία
ειδωλολατρία όντως
Ο Παύλος, απευθυνόμενος προς τους εξ εθνών χριστιανούς, λέει (Γαλ. δ' 10) ότι η τήρησις και η παρατήρησις ημερών, είναι ειδωλολατρία, που επισύρει τώρα μεγαλύτερη κόλασι, αφού από την αλήθεια του Ευαγγελίου ξεπέφτουν σε νεκρούς τύπους.
Ε.Π.Ε. 20,322
σημασία σε ημερομηνίες;
Ο χριστιανός δεν πρέπει να γιορτάζη σύμφωνα με τους μήνες ή τις νουμηνίες ή τις Κυριακές, αλλά σ’ όλη τη ζωή του πρέπει να την ζη ως αγία γιορτή. Αν έχης καθαρή συνείδησι, έχεις πάντοτε γιορτή.
Ε.Π.Ε. 31,472
ειδωλολάτρες
Ο χριστιανός δεν παρατηρεί ημέρες. Αυτό είναι ειδωλολατρική πλάνη. Έχεις ως χριστιανός απογραφεί στην ουράνια πόλι, στην εκεί πολιτεία διαμένεις.
Ε.Π.Ε. 31,474
οπισθοδρόμησις
Να μη περιφρονούμε τα σοβαρά και τέλεια και ξαναγυρίζουμε στην παρατήρησι ημερών και καιρών και χρόνων. Σε όλα ν’ ακολουθούμε με ακρίβεια την Εκκλησία, δίνοντας προτεραιότητα στην ειρήνη και την αγάπη.
Ε.Π.Ε. 34,188
Ημίτομος
ανδρόγυνο
Κατάλαβες τι μεγάλο μυστήριο είναι ο γάμος; Από τον ένα, τον Αδάμ, έφτιαξε άλλον ένα, την Εύα. Και υστέρα, αφού ενώνει τους δυο σε ένα, μ’ αυτό τον τρόπο ξανάρχεται στον ένα! Επομένως και τώρα από ένα γεννιέται ο άνθρωπος. Διότι η γυναίκα και ο άντρας, ως σύζυγοι, δεν είναι δυο άνθρωποι, αλλ’ ένας... Αυτό διαπιστώνεται και από τη ανατομία του σώματος. Διότι η γυναίκα δημιουργήθηκε από την πλευρά του άντρα. Δυο μισά ενώνονται σε ένα (μέσα στο γάμο).
Ε.Π.Ε. 22, 342
Ηρώδης - Ηρωδιάδα
μανιακός
Κοίτα την ανοησία του Ηρώδη (στην περίπτωσι του θείου Βρέφους). Αν μεν πίστευε στην προφητεία και την θεωρούσε αμετακίνητη, θα ήταν φανερό, ότι επιχειρεί αδύνατα πράγματα. Αν πάλι δεν πίστευε στην προφητεία και δεν περίμενε να εκπληρωθούν τα προφητευόμενα, τότε δεν θα έπρεπε να φοβάται και να τρέμη. Επομένως και από τις δυο απόψεις ήταν αδικαιολόγητος ο φόβος του.
Ε.Π.Ε. 9,534-536
τρέμει η συνείδησίς του
Ο Ηρώδης (με την Ηρωδιάδα), καίτοι φορούσε στέμμα και βασιλική στολή, έτρεμε και φοβόταν ποιον; Τον Ιωάννη, έναν ασκητή χωρίς καμμιά κοσμική δύναμι! Τον φοβόταν κι όταν ακόμα του έκοψε το κεφάλι.
Ε.Π.Ε. 10,140
έτρεμε τον Πρόδρομο
Τόσο σπουδαίο πράγμα είναι η αρετή, ώστε να έχη αθάνατη μνήμη, και να συντριβή και με τους λόγους μόνο όσους πηγαίνουν κόντρα σ’ αυτήν. Ο Ηρώδης δεν ωδήγησε τον Ιωάννη στο δικαστήριο σύρθηκε ο ίδιος στο δικαστήριο της συνειδήσεως. Γι’ αυτό έτρεμε δεν άντεχε τη λάμψι της αρετής. Είδες πόσο μεγάλο πράγμα είναι η αγιότητα; Ανέδειξε τον φυλακισμένο (Πρόδρομο) ανώτερον από τον τύραννο (Ηρώδη). Ο Ηρώδης φοβάται και τρέμει τον Ιωάννη.
Ε.Π.Ε. 20,92
βρωμερό γύναιο
Ο μεν Ηρώδης μόνο φυλάκισε τον Ιωάννη, ενώ η Ηρωδιάδα, η βρωμερή εκείνη γυναίκα, ώρμησε και να τον σφάξη. Η κατηγορία βέβαια στρεφόταν εναντίον του Ηρώδη. Δεν είπε ο Πρόδρομος στην Ηρωδιάδα, όταν την συνάντησε: Γιατί συζής με το βασιλιά. Ήθελε να διορθώση την κατάστασι διά του Ηρώδη, γι’ αυτό εκείνον ήλεγξε. Και ούτε και αυτόν αυστηρώς ήλεγξε.
Ε.Π.Ε. 20,94
προαγωγός γυναίκα
Η βρωμερή και παμβέβηλη αυτή γυναίκα, η Ηρωδιάδα, παρακινούσε το κορίτσι της στη διαφθορά. Δεν ήταν απλώς προαγωγός. Ήταν και παιδοκτόνος. Ποτέ η Ηρωδιάδα δεν είχε δει τον Ιωάννη ούτε τον είχε ακούσει, και όμως ώρμησε να τον σφάξη. Και ετοιμάζει το κορίτσι της, που διεφθαρμένα το ανέθρεψε, να προβή σε φόνο. Τόσο πολύ από τα βάθη της φοβόταν τον Ιωάννη.
Ε.Π.Ε. 20,94
Ήρωες
των παιδιών
Στην ηλικία εκείνη υπάρχει έλλειμμα λογικής. Στην ανωριμότητα προστίθενται και τα λόγια των κοσμικών, που τους σερβίρουν ψεύτικους ήρωες και ύστερα διαπιστώνουν, ότι οι ήρωες τους είναι δούλοι στα πάθη και δειλοί στο θάνατο.
Ε.Π.Ε. 21,250-252
Ησαΐας
έγγαμος
Είναι δυνατόν να βρούμε και στις πόλεις ανθρώπους, που ζουν ως μοναχοί. Είναι δυνατόν να έχη κανείς και γυναίκα και να βρίσκεται στο σπίτι του, και όμως να προσεύχεται και να νηστεύη και να διάγη με κατάνυξι. Άλλωστε και όσοι από τους Αποστόλους κατηχήθηκαν τα πρώτα χρόνια, κατοικούσαν μέσα σε πόλεις, αλλ’ έδειχναν ευλάβεια, σαν εκείνην των μοναχών. Άλλοι δε ήσαν προϊστάμενοι σε εργαστήρια, όπως το ζευγάρι Ακύλας και Πρίσκιλλα. Και οι προφήτες είχαν και αυτοί γυναίκα και οικογένεια, όπως ο Ησαΐας, ο Ιεζεκιήλ και ο μεγάλος Μωυσής. Τίποτε δεν τους εμπόδισε, καίτοι έγγαμοι, να ζουν με αρετή.
Ε.Π.Ε. 11,238
περί του Μεσσίου
Για να μάθετε σεις οι Ιουδαίοι και από τους προφήτες για το Χριστό, ακούστε τι λέει ο Ησαΐας, πως προλέγει τη σωτηριώδη ευεργεσία Του για όλους και τη δική σας αχαριστία. «Με το τραύμα το δικό Του θεραπευτήκαμε εμείς». Προλέει τη σωτηρία, που με το Σταυρό θα προσφερόταν σε όλους. Έπειτα λέει, το ποιοι ήμασταν: «Όλοι σαν πρόβατα είχαμε πλανηθή, κάθε άνθρωπος πλανήθηκε στο δρόμο της ζωής του». Μιλάει πάλι για τον τρόπο του σταυρικού Του θανάτου: «Σαν πρόβατο ωδηγήθηκε στη σφαγή. Σαν αμνός άφωνος μπροστά σ’ εκείνον που τον κουρεύει. Έτσι δεν ανοίγει (ο Χριστός) το στόμα Του. Λόγω της ταπεινώσεώς Του το δίκιο Του καταπατήθηκε». Και πού μπορούμε να δούμε, ότι εκπληρώθηκαν αυτά; Στο παράνομο δικαστήριο του Πιλάτου. Γιατί στις κατηγορίες εναντίον Του δεν έδινε καμμιά απάντησι ο Χριστός.
E.Π.E. 34,310-312

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 311-315)

Πήγα και εγώ κάποτε στην Παναγούδα στον Άγιο Παϊσιο και τον ρώτησα:

- Γέροντα πώς θα κάνω καρδιακή προσευχή; Όλο αποσπάται ο νους μου!

Και μου δίνει ένα τόσο δυνατό χτύπημα στην πλάτη! Ακόμα τον θυμάμαι τον ξαφνικό πόνο!

- Ένιωσες τίποτα καλογέρι; με ρώτησε …

- Ναι, Γέροντα το ρωτάτε; πόνεσα πολύ!

- Και πού πήγε ο νους σου παιδί μου;

- Μα πού αλλού Γέροντα, στο μέρος που με χτυπήσατε!

- Στον πόνο δηλαδή ευλογημένε! Έτσι και με την προσευχή γίνεται! Για να κατέβει ο νους στην καρδιά, πρέπει εκείνη να συντριβεί και να πονέσει! Στον πόνο της θα πάει ο νους σου! Έτσι μόνο θα κατέβει!

(Νώντας Σκοπετέας, απόσπασμα από Επίλογο Ημερολογίου Άθωνος 2018)

Ένα έτος και εννέα μήνες προ της κοιμήσεώς του ο όσιος Σεραφείμ αξιώθηκε να τον επισκεφθεί η Υπεραγία Θεοτόκος. Αυτό έγινε ενωρίς το πρωί της εορτής του Ευαγγελισμού στις 25 Μαρτίου του 1831.

«Δύο ημέρες ενωρίτερα», διηγήθηκε η μοναχή του Ντιβιέγιεβο Ευπραξία, «ο πατερούλης πρόσταξε να πάω κοντά του. Όταν έφθασα μου ανακοίνωσε: “Θα δούμε την Μητέρα του Θεού”. Εγώ έπεσα στο δάπεδο· εκείνος με κάλυψε με τον μανδύα του και διάβασε ορισμένες ευχές. Κατόπιν με σήκωσε και μου είπε: “Λοιπόν, τώρα κρατήσου από μένα και μη φοβάσαι τίποτε”.

Τη στιγμή αυτή ακούσθηκε θόρυβος παρόμοιος με του δάσους, όταν φυσά δυνατός αέρας. Όταν ησύχασε ο θόρυβος, ακούσθηκε ψαλμωδία. Η πόρτα του κελλιού άνοιξε μόνη της, το κελλί φωτίσθηκε ολόκληρο από ένα φως λαμπρότερο του φωτός της ημέρας και γέμισε ευωδία που έμοιαζε με αυτή της σμύρνας. Ο πατερούλης ήταν γονατιστός με τα χέρια υψωμένα στον ουρανό. Εγώ φοβήθηκα, αλλά εκείνος σηκώθηκε και είπε: “Μη φοβάσαι, παιδί μου, εδώ δεν υπάρχει κίνδυνος· ο Θεός μας στέλνει το έλεός Του. Να, η Υπερένδοξη και Άχραντη Δέσποινά μας, η Υπεραγία Θεοτόκος έρχεται προς εμάς!”

Μπροστά βάδιζαν δύο άγγελοι κρατώντας, ο ένας στο δεξί και ο άλλος στο αριστερό χέρι, από ένα κλαδάκι με άνθη που μόλις είχαν ανθίσει. Τα μαλλιά τους ήσαν χρυσόξανθα και έπεφταν στους ώμους τους. Τους ακολουθούσαν ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος. Τα ενδύματά τους ήσαν λευκά και έλαμπαν. Μετά απ’ αυτούς ερχόταν η Θεοτόκος και ακολουθούσαν δώδεκα παρθένες.

Η Βασίλισσα των ουρανών φορούσε ένα μανδύα, όπως φαίνεται στην εικόνα της την λεγομένη “Παναγία η θλιβομένη”. Ο μανδύας ήταν υπέρλαμπρος, αλλά τι χρώμα είχε δεν θα μπορούσα να πω. Πάντως ήταν ανεκλάλητα όμορφος, κουμπωμένος κάτω από το λαιμό με μεγάλη στρογγυλή πόρπη, με σειρήτι στολισμένο με υπέροχα σταυρουδάκια· πώς ήσαν δεν ξέρω· θυμούμαι μόνο ότι έλαμπαν με ένα ασυνήθιστο φως. Το ιμάτιο κάτω από το μανδύα είχε πράσινο χρώμα και επάνω από τη μέση ήταν περιζωσμένο με ζώνη. Επάνω από τον μανδύα φορούσε κάτι που έμοιαζε με πετραχήλι και στα χέρια είχε επιμάνικα· όλα ήσαν στολισμένα με σταυρουδάκια. Στο ανάστημα φαινόταν υψηλότερη από όλες τις παρθένες. Στο κεφάλι Της φορούσε στέμμα διακοσμημένο με υπέροχα, θαυμαστά σταυρουδάκια· έλαμπε δε με τέτοιο φως που ήταν αδύνατον να το κοιτάξεις, όπως επίσης ήταν αδύνατον να κοιτάξεις στην πόρπη, στο σειρήτι και στο ίδιο το πρόσωπο της Βασίλισσας των Ουρανών. Τα μαλλιά Της ήσαν λυτά στους ώμους, μακρύτερα και ωραιότερα από των αγγέλων.

Οι παρθένες την ακολουθούσαν ανά δύο με στεφάνους και ενδύματα διαφόρων χρωματισμών. Είχαν διαφορετικό μεταξύ τους ανάστημα, έκφραση και χρώμα μαλλιών, τα οποία έπεφταν επίσης στους ώμους τους. Όλες ήσαν ωραιότατες. Μας περικύκλωσαν. Η Βασίλισσα των Ουρανών ήταν στο κέντρο. Το κελλί έγινε ευρύχωρο και η οροφή γέμισε ολόκληρη φλόγες ωσάν από αναμμένα κεριά. Το φως ήταν λαμπρότερο του ηλιακού· ήταν ιδιαιτέρας φύσεως και δεν έμοιαζε με το φως της ημέρας. Εγώ φοβήθηκα και έπεσα κατά γης. Η ουράνια βασίλισσα με πλησίασε και αφού με άγγιξε με το δεξί Της χέρι ευδόκησε να μου πει: “Σήκω, παρθένε, και μη μας φοβάσαι. Παρθένες σαν και σένα ήλθαν εδώ μαζί μου”. Εγώ ούτε κατάλαβα πώς σηκώθηκα. Εκείνη ευαρεστήθηκε να επαναλάβει: “Μη φοβάσαι, εμείς ήλθαμε να σας επισκεφθούμε”.

Ο π. Σεραφείμ δεν ήταν πια γονατιστός αλλά όρθιος εμπρός στην Υπεραγία Θεοτόκο. Εκείνη μιλούσε μαζί του στοργικότατα, όπως ομιλεί κανείς με πολύ οικείο πρόσωπο. Εγώ έπλεα σε πελάγη χαράς και ερώτησα τον πατέρα Σεραφείμ πού είμαστε. Νόμιζα ότι πλέον δεν ζούσα. Έπειτα, όταν τον ερώτησα, ποιους βλέπουμε τώρα, η Υπεραγία Θεοτόκος με πρόσταξε να πλησιάσω τις παρθένες και να τις ερωτήσω μόνη. Εκείνες έστεκαν και από τις δύο πλευρές με τη σειρά που είχαν έλθει: Πρώτες ήσαν οι μεγαλομάρτυρες Βαρβάρα και Αικατερίνα, δεύτερες η αγία πρωτομάρτυς Θέκλα και η μεγαλομάρτυς Μαρίνα, τρίτες η μεγαλομάρτυς βασίλισσα Ειρήνη και η οσία Ευπραξία, τέταρτες οι μεγαλομάρτυρες Πελαγία και Δωροθέα, πέμπτες η οσία Μακρίνα και η μάρτυς Ιουστίνη, έκτες η μεγαλομάρτυς Ιουλιανή και η μάρτυς Ανυσία.

Η κάθε μία μου είπε το όνομά της, τους άθλους του μαρτυρίου ή τους αγώνες της διά Χριστόν ζωής της, ακριβώς όπως έχουν αυτά περιγραφεί στους βίους των αγίων. Όλες μου έλεγαν: “Δεν μας χάρισε τυχαία ο Θεός αυτή την δόξα, αλλά χάριν του μαρτυρίου και της ταπεινώσεως. Και συ θα μαρτυρήσεις”.

Η Υπεραγία Θεοτόκος είπε πολλά στον πατέρα Σεραφείμ, τα οποία δεν μπόρεσα ν’ ακούσω. Ό,τι άκουσα ήταν το εξής: “Μην εγκαταλείψεις τις παρθένες μου” (του Ντιβιέγιεβο). Αυτός απάντησε: “Ω, Βασίλισσά μου! εγώ τις συγκεντρώνω, αλλά δεν μπορώ μόνος να τις καθοδηγήσω”. Και η Θεοτόκος αποκρίθηκε: “Εγώ, αγαπημένε μου, θα σε βοηθώ σε όλα. Όρισέ τους διακόνημα και αν το εκπληρώσουν, τότε θα είναι μαζί σου και πλησίον μου· διαφορετικά δεν θα συναριθμηθούν με τις παρθένες αυτές που βρίσκονται κοντά μου· ούτε τέτοια θέση ούτε τέτοιους στεφάνους θα έχουν. Θα νικηθεί από μένα όποιος τις αδικήσει. Όποιος όμως τις υπηρετήσει χάριν του Κυρίου, θα τον μνημονεύσω ενώπιον του Θεού”.

Κατόπιν στράφηκε σε μένα και μου είπε: “Κοίταξε, λοιπόν, αυτές τις παρθένες και τους στεφάνους τους. Αυτές εγκατέλειψαν τις επίγειες απολαύσεις και τον πλούτο, επειδή πόθησαν την αιώνια και ουράνια βασιλεία. Αγάπησαν εκουσίως την πτωχεία· αγάπησαν τον Μοναδικό Κύριο· γι’ αυτό, καθώς βλέπεις, αξιώθηκαν τόσης δόξης και τιμής. Όπως συνέβαινε παλαιότερα, έτσι συμβαίνει και τώρα. Μόνο που οι τότε μάρτυρες μαρτυρούσαν δημοσία, ενώ οι σημερινές μυστικά, με το μαρτύριο της συνειδήσεως. Και οι μεν και οι δε όμως θα έχουν την ίδια αμοιβή”.

Το όραμα ολοκληρώθηκε με τους εξής λόγους της Υπεραγίας Θεοτόκου προς τον πατέρα Σεραφείμ: “Σύντομα θα είσαι μαζί μας, αγαπημένε μου”. Και τον ευλόγησε. Τον αποχαιρέτισαν και όλοι οι παρόντες άγιοι. Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος τον ευλόγησαν, ενώ οι παρθένες του ασπάσθηκαν το χέρι και εκείνος το δικό τους. Σε μένα είπαν ότι το όραμα μου δόθηκε με τις ευχές του π. Σεραφείμ, του Μάρκου, του Ναζαρίου και του Παχωμίου. Κατόπιν όλα έγιναν άφαντα. Το όραμα κράτησε περισσότερο από μία ώρα.

Ο πατερούλης απευθύνθηκε στη συνέχεια σε μένα και μου είπε: “Να, μητερούλα, τι χάρη έδωσε σε μας τους άθλιους ο Κύριος. Εγώ είχα από τον Θεό δώδεκα οράματα όμοια μ’ αυτό εδώ. Ο Κύριος σε αξίωσε και σένα. Είδες τι μεγάλη χαρά ζήσαμε! Έχουμε λόγους να πιστεύουμε και πρέπει να ελπίζουμε στον Κύριο. Να νικάς τον εχθρό σου τον διάβολο και να είσαι καθ’ όλα σοφή στον πόλεμο εναντίον του. Ο Κύριος θα σε βοηθήσει σε όλα. Να επικαλείσαι τη βοήθεια του Κυρίου, της Παναγίας Μητέρας Του και των αγίων Του· να μνημονεύεις και εμένα τον ελεεινό. Στην προσευχή σου να λες: "Κύριε, πώς θα πεθάνω; Πώς θα παρουσιασθώ προ του φοβερού βήματός Σου; Τι απολογία θα δώσω για τις πράξεις μου; Βασίλισσα των ουρανών, βοήθει μοι!".

(από το βιβλίο: Αρχιμ. Ιουστίνου Πόποβιτς, Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ Βίος, εκδόσεις «Το Περιβόλι της Παναγίας», Θεσσαλονίκη 1991, σ. 90)

695. Ποιος είναι που μεταμορφώνει την ύλη της γης τόσο σοφά, τόσο αβρά, τόσο ωραία, σε άνθη; Ποιος δίνει στα λουλούδια τη θαυμαστή θωριά τους; Κύριε και Δημιουργέ, αξίωνέ μας να βλέπουμε σ’ αυτά την αγαθότητά σου και την παντοδυναμία σου.

697. Παρατήρησε τη διαφορά ανάμεσα στην παρουσία του ζωοποιού Πνεύματος και την παρουσία του πονηρού πνεύματος. Όταν οι λογισμοί της ψυχής σου είναι αγαθοί, νοιώθεις χαρά και ευφροσύνη. Αυτό το αίσθημα είναι ο καρπός της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος. Όταν, αντίθετα, κακοί λογισμοί και αμαρτωλές επιθυμίες σε κατέχουν, νοιώθεις ταραγμένος και γεμάτος άγχος. Αυτό σημαίνει την παρουσία του πονηρού πνεύματος μέσα σου. Αν βρίσκεσαι στην τελευταία περίπτωσι, προσευχήσου στο Άγιο Πνεύμα να σου δώση ζωή και φώς.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 271-272)

693. Είμαι άνθρωπος, ένας στους πολλούς. Και η χάρις, η αλήθεια και η δικαιοσύνη του Θεού συνεχώς ενεργούν μέσα μου. Άλλοτε μου θωπεύουν και μου παρηγορούν την ψυχή. Και άλλοτε με παιδεύουν με τις θλίψεις. Αλλά η γη είναι γεμάτη από ανθρώπους σαν εμένα. Και σ’ αυτούς ο Θεός φανερώνει το έλεός του, την αλήθεια του και τη δικαιοσύνη του. «Ενεργεί τα πάντα εν πάσιν» (Α’ Κορ. ιβ’ 6).

694. Στην ψυχή μας, φανερώνεται η επιδοκιμασία ή η αποδοκιμασία του Θεού για τους λογισμούς, τις επιθυμίες και τις προθέσεις μας. Ο Θεός, σαν καλός πατέρας ή σοφός δάσκαλος, τη μία φορά τις εγκρίνει και την άλλη τις απορρίπτει. Μας πληροφορεί ότι αυτό είναι καλό ή εκείνο είναι κακό. Μας αμείβει, με τη φωνή της συνειδήσεως, για το καλό. Και μας τιμωρεί για το κακό. Το «εύγε» του ή το «ουαί» του ακούεται μέσα μας.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 271)

691. Αν κοινωνήσουμε αναξίως, όπως επίσης και αν προσευχηθούμε ψυχρά και χωρίς ζήλο, η ψυχή μας δεν νοιώθει ευχάριστα. Αυτό σημαίνει ότι ο Θεός δεν εισήλθε στην καρδιά μας, γιατί τον προσβάλαμε με την ολιγοπιστία και την ψυχρότητα μας. Έτσι, αφήνει τον Πονηρό να μας θλίβη, ώστε να αισθανθούμε τη διαφορά ανάμεσα στην παρουσία της χάριτος και την παρουσία του κακοποιού πνεύματος.

692. Αν έχουμε κάμει συνήθειά μας την προσευχή υπέρ των αδελφών μας και της σωτηρίας τους, το Πνεύμα το Άγιο θα μας δίνη πολλά χαρίσματα. Γιατί το Άγιο Πνεύμα, πρώτα – πρώτα, θέλει να μας σώση όλους με κάθε τρόπο, αρκεί να μη του θέτουμε εμπόδια με τη σκληροκαρδία μας. Γιατί «αυτό το Πνεύμα υπερεντυγχάνει υπέρ ημών αλαλήτοις» (Ρωμ. η’ 26).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 270)

Πρόσεχε, ψυχή μου!

• Φυλάξου, όσο πιο πολύ μπορείς! Πρόσεχε, ψυχή μου! Οι έσχατοι καιροί έχουν πια έλθει. Απαιτείται αγώνας σκληρός· και με δαίμονες και με ανθρώπους! Και εγκαρτέρηση.
• Φυλάξου από τους ορατούς εχθρούς σου, όταν ευρίσκεσαι ανάμεσα σε ανθρώπους.
• Φυλάξου όμως και από τους αοράτους εχθρούς σου, όταν είσαι μόνος.

Κανείς δεν θα πάρει τον στέφανο της ζωής, αν δεν υποφέρει· αν δεν νικήσει τον εχθρό. Όποιος βγαίνει στην μάχη εναντίον του αντιπάλου και συγκρούεται μαζί του με γενναιότητα και ανδρισμό, παίρνει τιμή και δόξα και ολόλαμπρο στεφάνι.

Πάρε λοιπόν θάρρος και δύναμη, ψυχή μου! Υπόμεινε την κάθε προσβολή. Και δέξου την κάθε κατηγορία με χαρά. Όχι μόνο χωρίς να υπεραίρεσαι· όχι μόνο χωρίς αυτοδικαίωση. Έχεις χρέος και να ζητείς συγχώρηση. Αφού το ξέρεις, ότι η κάθε προσβολή, μομφή, επίθεση, κακός λόγος, και γενικά η κάθε είδους κατηγορία εναντίον σου, σου προκαλεί ταπείνωση· και συνεπώς σου δίνει χάρη.

Αν, όταν σας τυχαίνουν τέτοια, δεν τα υπομένετε, αλλά πικραίνεσθε και επαναστατείτε, και θυμώνετε εναντίον εκείνων που σας στεναχωρούν, ποτέ δεν θα φτάσετε στην τελειότητα. Και δεν θα σωθείτε. Μια τέτοια συμπεριφορά, που είναι η χαρακτηριστική των αρχαρίων, είναι για ανθρώπους με πάθη, δειλούς, λιγόψυχους, και λιγόμυαλους. Του τελείου χαρακτηριστικό είναι, όλα αυτά να τα δέχεται με χαρά και να τα υπομένει με ευχαριστία!

Όταν ο εχθρός δεν τα καταφέρνει να μας εμποδίσει και να μας προκαλέσει δυσκολίες στην προσπάθειά μας για καλή ζωή, τότε ορμάει επάνω μας, με όπλο: στεναχώριες πέρα από τις δυνάμεις μας. Στέλνει ανθρώπους, που τον υπακούουν σε όλα όσα τους υποβάλλει· και με αυτούς (σαν με όπλα του!) προσπαθεί, να μας νικήσει και να μας αλώσει. Μα η νίκη μας εναντίον του εχθρού μας τότε μόνο θα είναι αξιΰμνητη, όταν εμείς υπομένουμε όλες τις στεναχώριες, που μας προκαλούν οι εναντίον μας επιθέσεις του, η καταφρόνησή μας και η υποτίμησή μας από μέρους ανθρώπων, για την βασιλεία των Ουρανών.

Θυμήσου τους απ’ αιώνων αγίους «ὧν οὐκ ἧν ἄξιος ὁ κόσμος», τι στερήσεις, τι στεναχώριες, τι διωγμούς, τι περιστάσεις επέρασαν!

Και τώρα σε ερωτώ: Λοιπόν, τι τρόπο, τι μονοπάτι, άραγε ψάχνεις να βρεις; Πώς σκέπτεσαι τέλος πάντων συ να σωθείς;

Αν δεν μπορείς να εργασθείς, όπως εργάσθηκαν οι πατέρες, τουλάχιστον υπόμεινε και συ, όπως υπόμειναν οι πατέρες!

• Η υπομονή δεν είναι μικρό πράγμα. Ίσως είναι η πιο μεγάλη αρετή. Όποιος για χάρη του Θεού υπομένει τις προσβολές και επιθέσεις εναντίον του ευχαριστώντας τον Κύριο, αυτό που κάνει δεν είναι μικρό πράγμα. Είναι ταπείνωση. Είναι αγάπη.
• Είναι πολύ μεγάλο πράγμα να υπομένεις λύπες από αδελφό. Μόνο με αυτό εσώθηκαν πολλοί. Την οδό αυτή ακολούθησαν ιδίως οι δια Χριστόν σαλοί. Αυτοί υπέφεραν πολλά.
• Είναι μεγάλο πράγμα, να κάνεις τον σαλό για τον Χριστό. Αγκαλιάζει όλες τις αρετές. Οι δια Χριστόν σαλοί δεν έχουν στη ζωή αυτή τίποτε. Και μόνο υπομονή φροντίζουν με ζήλο να αποκτούν. Και με την υπομονή νικάνε όλες τους τις θλίψεις. Ναι, ψυχή μου, καλύτερος δρόμος για την σωτηρία στην παρούσα ζωή από την δια Χριστόν σαλότητα δεν υπάρχει!

Γίνε λοιπόν, ψυχή μου, και συ: κουφή, μουγκή, στραβή, αναίσθητη στο κάθε τι στην ζωή αυτή. Φύγε μακριά. Στην έρημο. Μακριά από ανθρώπους. Όπως φεύγουν οι τρελοί. Θεώρησε τον εαυτό σου ανίκανο για όλα. Γίνε, αδελφέ σαλός. Για τον Χριστό. «Όποιος θέλει να είναι πρώτος ανάμεσά σας, ας γίνει υπηρέτης όλων», είπε ο Κύριος (Ματθ. 20,27). Ο Σολομών κατηγορώντας τον εαυτό του για το ότι αναζήτησε στην ζωή του μια ανώφελη και περιττή «σοφία», μας λέγει ότι ήταν και αυτό κάτι το μάταιο· και ότι ευτυχισμένος είναι μόνο ο άνθρωπος, που έχει φόβο Θεού, ταπείνωση και αγάπη· δηλαδή, αδιάλειπτη προσευχή. Μόνο αυτός έχει αληθινή σοφία και αληθινό πλούτο στον κόσμο. Η πίστη μας σώζει. Η πίστη μας απαλλάσσει από κάθε ρύπο αμαρτίας.

Μα όπως η πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρή, έτσι και τα έργα χωρίς την πίστη νεκρά είναι. Και αντίθετα. Όπου υπάρχουν και πίστη ορθή και έργα καλά, εκεί είναι η τέλεια δικαίωση! Στην παρούσα ζωή ο άνθρωπος οφείλει να προσέχει τον εαυτό του· δηλαδή να εξετάζει τον εαυτό του με βάση τις αρετές· με βάση την κάθε αρετή.

• Εκείνος που αναστενάζει λίγο για την ψυχή του, είναι πιο καλά από εκείνον που απολαύει ολόκληρο τον κόσμο. Αν σώσουμε τον εαυτό μας, είναι αρκετό για μας.
• Εκείνος, που φροντίζει να κάνει κάτι από αρετές, θα σώσει τον εαυτό του μόνο.
• Εκείνος, που θέλει να σώσει ολόκληρο τον κόσμο, αλλά αφήνει τον εαυτό του, να πέσει σε απώλεια, τι ωφέλεια μπορεί να έχει και να προσφέρει;

Όλοι ξέρουμε, πώς μπορούμε να σωθούμε. Μα από οκνηρία και ραθυμία δεν θέλουμε να το κάμουμε. Σώσε τον εαυτό σου. Φρόντισε να σωθείς. Κανείς, [«εκτός από εκείνους στους οποίους εδόθη» (Λουκ. 8, 10)], δεν θα χρειασθεί να δώσει λόγο, γιατί δεν εδίδαξε άλλους. Εκείνοι, οφείλουν ακόμη και να πεθάνουν· και να θυσιάσουν την ζωή τους, για τα ποίμνιά τους. Για τον εαυτό μας όμως θα δώσουμε όλοι μας λόγο! Ακόμη και μεγάλοι μοναχοί, όταν τοποθετήθηκαν σε θέσεις με δόξα και τιμές, και με την υποχρέωση να διδάσκουν άλλους και να έχουν ευθύνη γι’ αυτούς, σηκώθηκαν και, αναγράφεται στους βίους τους, τα άφησαν όλα και εκράτησαν την φροντίδα μόνο για τον εαυτό τους! Πόσο πιο πολύ έχουμε χρέος εμείς, οι αμαρτωλοί και αδύνατοι, να τα αφήσουμε στην άκρη όλα εκείνα τα ζητήματα, που μόνο να μας βλάψουν μπορούν· και εμάς· και άλλους!

Αντί λοιπόν για πολλούς, ας φροντίζουμε για τον εαυτό μας.

Τώρα υπάρχουν μερικοί, που καλή διδασκαλία δεν ανέχονται. Ούτε ζωή κατά τους Πατέρες. Και το χειρότερο: Γελάνε με εκείνους που αγωνίζονται.

Αυτοί ζουν κατά τα θελήματά τους. Και διαλέγουν για δασκάλους, τους όμοιούς τους, ανθρώπους που, σ’ αυτά που διδάσκουν, έχουν πρώτα βλάψει τον εαυτό τους. Με κάτι τέτοιους οδηγούς, είναι ποτέ δυνατό να φτιάξουμε τα θεμέλια της ζωής μας; Έτσι κάνουμε την θέρμη της ψυχής μας, να μεταβάλλεται σε παγωνιά.

Είναι αρκετό σε μας, να φροντίζουμε για τον εαυτό μας, για την σωτηρία μας. Και όσο για τα λάθη των αδελφών, ακόμη και αν τα βλέπεις και τα ακούεις, κάνε τον στραβό, κάνε τον κουφό, κάνε τον μουγκό. Κάνε ότι δεν βλέπεις. Κάνε ότι δεν ακούς. Κάνε ότι δεν μιλάς. Κάνε τον βλάκα. Κάνε, πως δεν καταλαβαίνεις. Μη το δείχνεις, ότι είσαι μυαλωμένος. Να είσαι προσεκτικός, διακριτικός, διορατικός.

Όποιος θέλει να σωθεί, αν όταν βλέπει κάτι, ή ακούει λόγια προσβλητικά, δεν κάμει μάτια στραβά, αυτιά κουφά, γλώσσα μουγκή και άλαλη, δεν θα τα καταφέρει να ζήσει χωρίς ταραχή και σε γαλήνη ψυχής. Και αν κανείς σε ερωτήσει, μην αφήσεις τον εαυτό σου ή να δικαιολογηθείς ή να αντιλογήσεις, αλλά ειπέ με ταπείνωση: «Για το Όνομα του Θεού, συγχώρησέ με». Και σιώπα για όλα.

Μην ξεχνάς, ότι το παράδειγμα της ταπείνωσης μας το έδειξε ο Κύριος. Διαβάζουμε στην αγία Γραφή, ότι: Αυτός, «ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ. Ἐν τῇ ταπεινώσει αὐτοῦ ἡ κρίσις αὐτοῦ ἤρθη, τὴν δὲ γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται;» (Ησ. 53, 7-8).

Και συ, άνθρωπε, έχεις χρέος, οφείλεις, να μιμηθείς τον Δημιουργό σου. Και συ έχεις χρέος, οφείλεις, να μην απαντάς σ’ εκείνους που σου λένε λόγια προσβλητικά, σαν στο στόμα σου να είχες νερό· σαν να μην είχες γλώσσα. Να λες μόνο: Συγγνώμη! Και να θεωρείς τον εαυτό σου άξιο για χειρότερα βάσανα. Και να σκέπτεσαι, ότι και αν ακόμη ξεσηκωθεί εναντίον σου όλος ο κόσμος, και είναι εναντίον σου, κατηγορώντας σε και προσβάλλοντάς σε συνεχώς, ένα ολόκληρο χρόνο, και τι θα είναι αυτά για σένα, ρε βρωμιάρη;

Και μη μου κάνεις την σκέψη, ότι τάχα σου κάνει κακό ο αδελφός! Το κακό σε κυνηγάει μόνο του· χωρίς τον αδελφό σου! Αν λοιπόν υπομένεις τις όποιες θλίψεις, για να ελπίζεις ότι θα έχεις και συ αμοιβή στην μέλλουσα μισθαποδοσία, να κατηγορηθείς σε όλα και για όλα τον εαυτό σου· και όχι τον αδελφό σου. Αγωνίζου, για κάθε σου κακή πράξη να κατηγορείς τον εαυτό σου, δείχνοντας έτσι, ότι είσαι γη και στην γη θα ξαναγυρίσεις (Γεν. 3, 19).

Κράτα για πάντα τα τρία αυτά λόγια:

• Συγχώρησον.
• Ευλόγησον.
• Προσευχήσου για μένα τον αμαρτωλό.

Μη ζητείς από κανένα τίποτε, αν δεν σου είναι απολύτως απαραίτητο.

Συνήθισε να λες για τον κάθε άνθρωπο λόγια καλά· και ταπεινωτικά να μιλάς μόνο για τον εαυτό σου.

Σ’ αυτό έγκειται η μεγάλη ταπείνωση.

Αυτή η ταπείνωση βγάζει την ψυχή από τον άδη.

Αυτή κόβει τα πάθη.

Αυτή είναι νίκη και όπλο κατά του διαβόλου.

Είθε ο Κύριος να μας δυναμώνει, να μπορούμε να υπομένουμε τις προσβολές που μας κάνουν.

(Οσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ, "Τα κρίνα του αγρού", εκδ. Ιεράς Μητρόπολης Νικοπόλεως, Πρέβεζα, 1996)

Η προσευχή, το κομποσχοίνι, η ελεημοσύνη νικά το έλεος του Θεού.

Καμιά αμαρτία δεν είναι μεγαλύτερη από το έλεος του Θεού.

Ένα κομποσχοίνι που κάνεις για τον αδελφό σου, για τον συγγενή σου, δεν πάει χαμένο.

Ο Θεός θα τον βοηθήσει, όταν βρεθεί σε δύσκολη θέση.

Το κομποσχοίνι, όχι βοηθάει, αλλά και ψυχή από την κόλαση μπορεί να βγάλει! Τόση δύναμη έχει η προσευχή.

(Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης, Έκδοση Ι. Ησυχαστηρίου «Άγιος Εφραίμ» Κατουνάκια Αγίου Όρους, Α’ Έκδοση 2000)

Η ευχή: Το φοβερό όπλο κατά του διαβόλου
-Γέροντα, αισθάνομαι αδύναμη να αντιμετωπίσω οποιονδήποτε πειρασμό και δυσκολία.
-Δεν λες την ευχή; Όπως τα καράβια που κινδυνεύουν εκπέμπουν S.O.S.,
έτσι κι εσύ να λες συνεχώς: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον με»,
και θα λαμβάνεις βοήθεια.
Εμένα, μια φορά, ο πειρασμός θα με έριχνε στον γκρεμό, αν δεν έλεγα την ευχή,
η ευχή με έσωσε. Όταν ήμουν στην Ιερά Μονή Στομίου, ένα βράδυ είχα πάει
σε μια σπηλιά που βρισκόταν σε ένα επικίνδυνο και απότομο μέρος.
Ήταν πολύ μικρή μόλις που χωρούσα καθιστός. Είχα βάλει μερικές πέτρες έξω από το άνοιγμά
της, γιατί κάτω ήταν γκρεμός. Όλη την νύχτα έλεγα την ευχή.
Τα χαράματα, μέσα στην ησυχία, ακούστηκε ξαφνικά ένα τρομακτικό «κικιρίκου»
και ένα δυνατό χτύπημα φτερών ακριβώς δίπλα μου. Ξαφνιάστηκα. «Κύριε Ιησού Χριστέ»,
φώναξα και πετάχτηκα έξω. Λίγο έλειψε να πέσω στον γκρεμό. Αμέσως όμως κατάλαβα
ότι ήταν ο πειρασμός και συνέχισα την ευχή, ενώ τα αυτιά μου βούιζαν από τον θόρυβο.
-Γέροντα, όταν κανείς λέει την ευχή μόνο με το στόμα, χωρίς να συμμετέχει ο νους, αυτό βοηθάει;
-Βοηθάει και αυτό. Δεν διώχνει βέβαια τον εχθρό, αλλά, με τις ριπές που του ρίχνει,
τον καθηλώνει εκεί που βρίσκεται.
Η ευχή έχει μεγάλη δύναμη, είναι φοβερό όπλο κατά του διαβόλου.
Είναι σαν να πυροβολείς τον διάβολο με σφαίρες πνευματικές και δεν μπορεί να πλησιάση.
Μια φορά ένας δόκιμος μοναχός, που έμενε στην Σκήτη της Αγίας Άννης, έλεγε την ευχή,
και ο διάβολος τον κορόιδευε και του έκανε συνέχεια «μμμ...».
Ύστερα άκουσε τον διάβολο να φωνάζη: «Στην Σκήτη της Γριάς (της Αγίας Άννης)
δεν μ’ αφήνουν οι καλόγεροι να πλησιάσω».
-Γέροντα, όταν έχω πονηρούς ή βλάσφημους λογισμούς και προσπαθώ να λέω την ευχή,
μπορεί να επισύρω την οργή του Θεού;
-Όχι. Το ταγκαλάκι από την κακία του σπέρνει πονηρούς λογισμούς, αλλά εσύ να το
αξιοποιείς για εργάτη στην αδιάλειπτη προσευχή. Να του λες: «καλά που μου έφερες
αυτούς τους λογισμούς, γιατί είχα ξεχάσει τον Θεό», και να λες την ευχή. Το ταγκαλάκι,
όταν δει ότι σου κάνει καλό, θα υποχωρήσει μόνο του, γιατί δεν το συμφέρει να γίνεται
αυτό αφορμή, για να προσεύχεσαι εσύ. Όταν υποχωρήσει και δεν θα σε πειράζει πλέον,
εσύ θα έχης αποκτήσει την αδιάλειπτη προσευχή.
Πάντως ο διάβολος, χωρίς να το θέλη, κάνει τελικά μεγάλο καλό, γι’ αυτό και ο Θεός
τον ανέχεται. Όταν ήμουν στην Σκήτη Ιβήρων, μια νύχτα τα ταγκαλάκια πήγαν να με σκοτώσουν
με μια πλάκα! Τα απόγευμα είχε περάσει από το Καλύβι ένας ταλαιπωρημένος άνθρωπος.
Του έδωσα ό,τι χρήματα είχα και έφυγε. Την νύχτα ακούω να χτυπούν την πόρτα.
Σκέφθηκα ότι αυτός θα νόμισε πώς έχω και αλλά χρήματα και ξαναήρθε. «Ποιός είναι;», φωνάζω.
Τίποτε. Ακούω μετά χτυπήματα στην άλλη πόρτα. Ανάβω ένα κερί, για να φέξη. «Ποιός είναι;»,
ξαναφωνάζω. Τίποτε. Σε λίγο ακούω χτυπήματα πάνω στα ταβάνι.
«Έ; τώρα συνεννοηθήκαμε!», λέω.
Και αρχίζει ένας θόρυβος! Γονάτισα και έλεγα συνέχεια την ευχή.
Ξαφνικά, πετάνε μια πλάκα από επάνω «μπάμ!». Έσπασε το σανίδι από τα ταβάνι
και βγήκε η μισή πλάκα ακριβώς επάνω από το κεφάλι μου με την μύτη προς τα κάτω.
«Κατάλαβα, είπα, έτσι θα πάμε όλη την νύχτα!». Κάναμε αγρυπνία μετά.
Εγώ με την ευχή και τα ταγκαλάκια με τα χτυπήματα πάνω στην στέγη...
Όμορφες αγρυπνίες ήταν αυτές!
Ευχή σημαίνει πόλεμος κατά του ταγκαλακιού. Θα πολεμάει επομένως και τα ταγκαλάκι αμυνόμενο.
Αφοπλισμένα είναι τα ταγκαλάκια, μόνον όταν τα πολεμάει κανείς με λεβεντιά που έχει μέσα
ταπεινοφροσύνη και όχι με εγωιστική παλληκαριά.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.161-163)

Η δύναμη της ευχής
«Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού,ελέησον με»
-Γέροντα, πώς να λέω την ευχή;
-Καλύτερα να την λες ολόκληρη: «Κύριε Ιησού Χριστέ,
Υιέ του Θεού ελέησον με», γιατί η ευχή περιέχει όλο το δόγμα της Πίστεως.
Αν δυσκολεύεσαι να την πεις ολόκληρη, ας λες: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με».
-Διάβασα, Γέροντα, ότι η προσευχή πρέπει να απευθύνεται και στα τρία Πρόσωπα
της Άγιας Τριάδος . Με το «Κύριε Ιησού Χριστέ» όμως δεν απευθυνόμαστε μόνο στον Χριστό;
-Τον Χριστό, δηλαδή τον Υιό, δεν απέστειλε ο Πατήρ στον κόσμο,
για να σώση τον κόσμο; Ο Χριστός δεν θυσιάστηκε και σταυρώθηκε για μας;
Ο Χριστός δεν θα κρίνη τον κόσμο; Στον Χριστό λοιπόν θα απευθυνθούμε, αφού
σ’ Αυτόν στήριξε ο Θεός την σωτηρία του κόσμου.
-Είναι σωστό, Γέροντα, αντί να λέω: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με», να λέω:
«Κύριε Ιησού Χριστέ, φώτισε με» ή «συγχώρεσε με» ή «σκέπασέ με»;
-Καλύτερα να λες την ευχή όπως είναι. Το «ελέησον με» τα έχει όλα μέσα,
σημαίνει και «σώσον» και «φώτισον», αναφέρεται και στις σωματικές ανάγκες
και στην απαλλαγή από τα πάθη κ.λπ. Αλλά, αν κάποια στιγμή νιώσεις την ανάγκη
να πεις: «Κύριε Ιησού Χριστέ, φώτισε με» ή «συγχώρεσε με», μπορείς να το κάνης.
-Γέροντα, μετά το «ελέησον με» πρέπει να λέω πάντοτε «την αμαρτωλήν»;
-Μπορείς να το πεις λίγες φορές στην αρχή και μετά δεν χρειάζεται να το λες
φθάνει να έχεις συναίσθηση της αμαρτωλότητος σου.
-Γέροντα, μου είναι πιο εύκολο να κάνω κομποσχοίνι στην Παναγία ή στους Αγίους
παρά να λέω την ευχή. Είναι φυσικό να συμβαίνει αυτό;
-Άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Η ευχή έχει άλλο νόημα, με την ευχή συνδέεται κανείς
με τον Χριστό, ενώνεται ο νους του με τον Θεό. Αλλά πρέπει ο νους να είναι
στην ευχή, αυτό είναι το μυστικό. Όταν κάνουμε πολλά κομποσχοίνια στον έναν
ή στον άλλον Άγιο, καλό είναι και αυτό, αλλά δεν βοηθάει στην αδιάλειπτη προσευχή.
Να συνηθίζεις να λες περισσότερο την ευχή, για να κινείται ο νους πολλές φορές
στο «Κύριε Ιησού Χριστέ», και έτσι θα βρίσκεσαι φυσιολογικά στην αδιάλειπτη προσευχή,
η οποία περιορίζεται συνήθως στο «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, το οποίο πρέπει
να λέμε «εν όλη τη καρδία και εν όλη τη ψυχή και εν όλη, τη διανοία». Άλλο είναι
όταν θέλουμε να παρακαλέσουμε έναν Άγιο για να επέμβει, να βοηθήσει σε κάποιο πρόβλημα.
Αυτό το λέω από δική μου πείρα, πώς βοηθιέμαι εγώ δεν ξέρω εάν βοηθάει και άλλους.
Το πάν είναι να στραφούμε στην ευχή, για να ενωθούμε με τον Θεό. Μόνον αυτό αξίζει,
γιατί ο άνθρωπος με το Πνεύμα του Θεού συγγενεύει, και με το πνεύμα ενώνεται
με τον Θεό κατά έναν ιερό τρόπο δια της προσευχής.
Επαναλαμβάνουμε δηλαδή πολλές φορές το γλυκύτατο όνομα του Χριστού, όχι γιατί ο Χριστός
δεν ακούει με μια φορά που θα Τον επικαλεσθούμε, αλλά για να ενωθεί ο νους μας μαζί του,
αφού ο Χριστός είναι για μας το παν και σ’ Αυτόν θα καταλήξουμε.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.159-161)