118. Ο φυσικός άνθρωπος μπορεί μόνος του ν’ αρχίσει τη σωτηρία του;

Όχι. Την έναρξη της σωτήριας του ανθρώπου μόνο η θεία χάρη μπορεί να ενεργήσει. Η χάρη αυτή καλείται προκαταρκτική. Η διδασκαλία κατά την οποία ο άνθρωπος μπορεί πρώτος να αρχίσει το έργο της σωτηρίας του και κατόπιν να έλθει η χάρη του Θεού ν’ αποτελειώσει την αρξάμενη διαδικασία της σωτηρίας, είναι διδασκαλία ημιπελαγιανική, λανθασμένη και απόβλητη. Βεβαίως —όπως είδαμε και στο προηγούμενο ερώτημα— μετά την πτώση υπελείφθησαν δυνάμεις λογικές και ηθικές, βάσει των οποίων ο άνθρωπος δύναται να πράξει το «ηθικόν καλόν» και να ελκύσει ευχερέστερα τη λυτρωτική χάρη του Θεού, παρά εκείνος που ζεί στη νάρκωση της αμαρτίας, όπως μαρτυρεί η περίπτωση του Κορνηλίου και διαπιστώνει η μαρτυρία της ιστορίας κατά την οποία πολλοί εκ των Πλατωνικών εδέχθησαν τη σωτηρία, ενώ εκ των Επικουρείων (υλιστών φιλοσόφων) κανείς. Τα παραδείγματα όμως αυτά δεν σημαίνουν ότι οι φυσικές δυνάμεις του ανθρώπου αποτελούν τη γέφυρα δια της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να μεταπηδήσει στο κράτος της χάριτος και να καλύψει το χάσμα το διαχωρίζον την πεσμένη φύση από το Θεό. Τα ημιπελαγιανικά διδάγματα αλλοιώνουν τη φύση του Θεού, ο οποίος παύει να είναι ο ιατρός ο θεραπεύων τον ημιθανή και τραυματισμένο άνθρωπο, αλλ΄ ο οφειλέτης που οφείλει να ανταμείψει την αρετή του ανθρώπου, τη δε σωτηρία κατεβάζουν στο επίπεδο των φυσικών αγαθών, τα οποία μπορεί να πετύχει από μόνος του ο άνθρωπος

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 168)

117. Μπορεί ο φυσικός άνθρωπος να καταστήσει εαυτόν δικαιούχο της θείας χάριτος;

Όχι. Η αντίθετη άποψη φθείρει τον υπερφυσικό χαρακτήρα της απολυτρώσεως, την οποία κατεβάζει στο επίπεδο των φυσικών αγαθών που είναι ομόλογα προς τη φύση των ανθρώπων. Ο όποιος αγαθός και ενάρετος άνθρωπος δεν μπορεί ν’ άξιώσει από το Θεό τη σωτηρία του, η οποία είναι χάρισμα, δώρο ελεύθερο της αγάπης του Θεού. Η σωτηρία δεν είναι μισθός για την όποια αξιοσύνη του ανθρώπου. Φυσικά ο άνθρωπος που κάνει το ηθικό καλό με τις λογικές και πνευματικές δυνάμεις που διατηρούνται στην πεσμένη φύση του, μπορεί να προπαρασκευάσει τον εαυτό του και να δεχτεί ευκολότερα τη σωτηρία παρά ένας άλλος που ζει στην κακουργία της αμαρτίας και στα πάθη του. Με αυτή την έννοια πρέπει να εκλάβουμε το χωρίο Πράξ. 10,34: «επ’ άληθείας καταλαμβάνομαι, ότι ουκ εστί προσωπολήπτης ο Θεός, αλλ΄ εν παντί έθνει ο φοβούμενος αυτόν και εργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτός αυτώ εστί». Ο εθνικός Κορνήλιος δεν έλαβε τη σωτηρία σαν αμοιβή της αρετής και της χρηστής συμπεριφοράς του. Ήταν απλά παρασκευασμένος με την αγαθή θέληση και τη διαγωγή του, πράγμα που δεν παρέβλεψε η πρόνοια του Θεού, όπως δεν παραβλέπει και κάθε άλλο χρηστό άνθρωπο, τον οποίο στην κατάλληλη ώρα θα καλέσει σε σωτηρία.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 167)

305. Ευχαριστώ την αγία, τη σπλαχνική, την ολοφώτεινο Μητέρα μου, την Εκκλησία. Αυτή με οδηγεί στις σωτήριες νομές της χάριτος μες από την πρόσκαιρο ζωή μου εδώ στη γη και με αξιώνει να μαθητεύω στη βασιλεία των ουρανών. Την ευχαριστώ για την υψοποιό θεία λατρεία της. Την ευχαριστώ για τις νηστείες, που μου κάνουν τόσο καλό στην ψυχή και στο σώμα. Ευχαριστώ την ακηλίδωτο Μητέρα μου, την Εκκλησία, που μου φωτίζει τη διάνοια με ουράνιο φως και μου ανοίγει τον δρόμο για τον Παράδεισο. Την ευχαριστώ, που με λυτρώνει από την τυραννία των παθών και κάνει τη ζωή μου ευλογημένη.

306. Ολόκληρος ο κόσμος –ουρανός και γη και όλα όσα είναι εκεί– είναι η έκφρασις του απείρου ελέους του Θεού, της πανσοφίας του, της δυνάμεώς του, της καλωσύνης του απέναντι στο ανθρώπινο γένος. Ο κόσμος είναι το κάτοπτρο της θείας μεγαλωσύνης και αγάπης. Και όμως, δεν πρέπει να έχουμε στραμμένη την καρδιά μας προς τον κόσμο, αλλά μονάχα προς τον Θεό. «τί γάρ μοι ὑπάρχει ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ παρὰ σοῦ τί ἠθέλησα ἐπὶ τῆς γῆς;» (Ψαλμ. οβ’ 25).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 131-132)

303. Όλα τα λόγια των ευχών και των ύμνων της Εκκλησίας είναι πολύτιμα. Αλλά τα λόγια «Ὅτι σὺ εἶ ἡ ἀνάστασις, ἡ ζωή, καὶ ἡ ἀνάπαυσις», που τόσο παρηγορούν και στηρίζουν το ανθρώπινο γένος, κάνοντας να λάμπη η χριστιανική ελπίδα, είναι ιδιαιτέρως πολύτιμα. Έτσι, πρέπει να προφέρουμε με ιδιαιτέρα δύναμι, με ιδιαίτερο οίστρο.

304. ‘Ω, αγία πίστις! Με τι λόγια με τι ύμνους θα μπορούσα να σε δοξάσω ικανοποιητικά για τις άπειρες ευεργεσίες σου στην ψυχή μου και στο σώμα μου; Για όλα τα θαυμάσια, που πραγματοποίησες και εξακολουθείς να πραγματοποιής στη ζωή μου; Για την ελευθερία, που μου χάρισες από τα δεσμά της αμαρτίας; Για τον φωτισμό μου, που σκόρπισε τα σκοτάδια των παθών; Για το ανδρείο φρόνημα που στερέωσες μέσα μου; Για την αγιότητα, με την οποία αντικαθιστάς τη ρυπαρή αμαρτία; Δόξα σοι, Κύριε και Θεέ μου, Ευεργέτη μου, στους αιώνες των αιώνων! Είθε να σε γνωρίσουν με την πίστι όλοι οι λαοί και οι φυλές της γης, ώστε όλοι να σε δοξάζουν με μία καρδιά και ένα στόμα, από την Ανατολή έως τη Δύσι. Γένοιτο! Γένοιτο!

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 130-131)

"Θα φορέσει το κοριτσάκι μας παντελόνια;"
Ήταν λίγο μετά τη συνταξιοδότησή του ως ιερέως.
Γιατί, όπως θα γνωρίζετε, υπηρέτησε ο Γέροντας τριάντα χρόνια περίπου
ως εφημέριος στο ναΰδριο του Αγίου Γεράσιμου της Πολυκλινικής των Αθηνών,
δίπλα στην Ομόνοια, επί της Οδού Πειραιώς.
Τότε, λοιπόν, μιά μέρα βρέθηκε εκεί στον περιοχή και,
περνώντας μπροστά από τον Ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου Ομονοίας, ανέβηκε να προσκυνήσει.
Την ώρα που έβγαινε από την Εκκλησία, τον πλησίασε ένα ζευγάρι, μαζί μ' ένα κοριτσάκι
και τον ρώτησαν αν μπορούσαν να τον απασχολήσουν για λίγο.
Ο Γέρων Πορφύριος τους εξήγησε ότι δεν ήταν εκείνος ο εφημέριος του ναού. "Δεν πειράζει", του είπαν εκείνοι.
"Ένα ερώτημα μόνο θέλουμε να σας θέσουμε, δε θα σας απασχολήσουμε πολύ".
"Έχουμε ένα κοριτσάκι", του είπε ο άνδρας, "και η γυναίκα μου επιμένει να του φορέσει παντελόνια.
Εγώ δεν το δέχομαι αυτό, δεν το θέλω. Κι έτσι φθάσαμε να διαφωνήσουμε πολύ έντονα.
Αποφασίσαμε, λοιπόν, να πάμε σ' ένα ιερέα, έναν οποιονδήποτε ιερέα, να του θέσουμε το πρόβλημά μας
κι ό,τι μας πεί αυτός να κάνουμε. Δεσμευτήκαμε, όμως, να κάνουμε ό,τι μας πεί".
Ο Γέρων Πορφύριος τους είπε αρχικά ότι το θέμα δεν ήταν απλό.
Στη συνέχεια τους εξήγησε ότι αυτό είναι λυμένο και στην Αγία Γραφή και στους Ιερούς Κανόνες.
Αλλά είναι λυμένο και φυσικά, από τη φύση, δεδομένου ότι η γυναίκα δεν είναι της ίδιας φύσεως με τον άνδρα
και σωματικά και ψυχικά διαφέρει απ' αυτόν. Και αυτή η διαφορά τονίζεται και με την ενδυμασία,
αφού αλλιώς είναι πλασμένα το ανδρικό σώμα και αλλιώς το γυναικείο. 
Τους παρέπεμψε δε στο Δευτερονόμιο, που απαγορεύει στους άνδρες να φέρουν γυναικεία ενδυμασία
και στις γυναίκες να φέρουν ανδρική ενδυμασία.Με το περιστατικό αυτό ο Γέροντας ήθελε και
παραστατικά να τους διδάξει ότι επιδρά η ανδρική ενδυμασία ψυχολογικά στη γυναικεία φύση,
ώστε σε πολλά μια γυναίκα να συμπεριφέρεται ως άνδρας, πράγμα αντίθετο με τις φύση της.
Φυσικά, το ίδιο συμβαίνει και στην αντίθετη περίπτωση, όταν αγόρια ή άνδρες φορούν γυναικεία ενδύματα.
Βεβαίως, ο Γέρων Πορφύριος τους ανέλυσε περισσότερο το θέμα αυτό, με τις υπόλοιπες ψυχολογικές και παιδαγωγικές προεκτάσεις του,
για να τους τονίσει καταληκτικά ότι δεν επιτρέπεται οι γυναίκες να φορούν ανδρικά ρούχα και οι άνδρες γυναικεία.
Και με το συμπέρασμα αυτό συμφώνησε και το ενδιαφερόμενο ζεύγος, το οποίο έφυγε ωφελημένο πολλαπλά
από τη φαινομενικά συμπτωματική αυτή συνάντηση με τον Γέροντα.
[Ί 109]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.166-167)

Νηστεία με φιλότιμο
Με την νηστεία ο άνθρωπος δείχνει την προαίρεσή του.
Κάνει από φιλότιμο μια άσκηση και ο Θεός βοηθάει.
Αν όμως ζορίζει τον εαυτό του και πει «τί να κάνω;
είναι Παρασκευή, πρέπει να νηστέψω», θα βασανίζεται.
Ενώ, αν μπει στο νόημα και νηστέψει από αγάπη για τον Χριστό, θα χαίρεται.
«Αυτήν την ημέρα, να σκεφθή, ο Χριστός σταυρώθηκε• ούτε νερό δεν Του έδωσαν να πιει, ξίδι Του έδωσαν.
Κι εγώ δεν θα πιώ νερό όλη την ημέρα».
Αν το κάνη αυτό, τότε θα νιώθει ανώτερη χαρά μέσα του από αυτόν που πίνει τα καλύτερα αναψυκτικά!
Και βλέπεις, πολλοί κοσμικοί μια Μεγάλη Παρασκευή δεν μπορούν να νηστέψουν,
αλλά έξω από το Υπουργείο μπορούν να κάθωνται και να κάνουν απεργία πείνας
για ένα πείσμα, για να πετύχουν κάτι. Εκεί ο διάβολος τους δίνει κουράγιο.
Αυτοκτονία είναι αυτό που κάνουν. Άλλοι πάλι, όταν έρχεται το Πάσχα,
ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη» με χαρά και με όλη τους την δύναμη, γιατί θα φάνε καλά.
Μοιάζουν με τους Ιουδαίους που ήθελαν να κάνουν βασιλιά τον Χριστό, επειδή τους τάισε στην έρημο.
Θυμάστε τί λέει και ο Προφήτης; «Επικατάρατος ο ποιών τα έργα Κυρίου αμελώς».
Άλλο είναι, όταν κανείς έχει καλή διάθεση να νηστέψει, αλλά δεν μπορεί,
γιατί, αν δεν φάη, τρέμουν τα πόδια του, πέφτει κάτω - δεν τον βοηθάει δηλαδή η αντοχή του,
η υγεία του κ.λπ. - και άλλο να έχη δυνάμεις και να μη νηστεύει.
Που είναι η καλή διάθεση τότε; Και η στενοχώρια αυτού που θέλει να κάνει
έναν αγώνα και δεν μπορεί, αναπληρώνει πολλή άσκηση, και αυτός έχει πιο πολύ μισθό
από τον άλλον που έχει κουράγιο και κάνει έναν αγώνα, γιατί εκείνος νιώθει και μια ευχαρίστηση.
[...] Αν έχει κανείς απλότητα, ταπείνωση, δέχεται την Χάρη του Θεού, νηστεύει ταπεινά και τρέφεται θεϊκά.
Τότε έχει θεϊκή δύναμη και πολλή αντοχή σε μεγάλες νηστείες.
[...]Ο άνθρωπος με την νηστεία γίνεται αρνί. Όταν γίνεται θηρίο, σημαίνει ότι η άσκηση που κάνει
ή είναι πάνω από τις δυνάμεις του ή την κάνει από εγωισμό, γι’ αυτό δεν δέχεται θεία βοήθεια.
[...] Αν δεν φθάσει κανείς, ό,τι κάνει, να το κάνει από αγάπη προς τον Θεό και προς τον συνάνθρωπό του, κάνει σπατάλη.
Αν νηστεύει και έχει υπερήφανο λογισμό ότι κάτι κάνει, πάει χαμένη η νηστεία του.
Είναι μετά σαν ένα τρύπιο ντεπόζιτο που δεν κρατάει τίποτε. Ρίξε νερό μέσα σε ένα τρύπιο ντεπόζιτο, σιγά-σιγά φεύγει όλο.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 178-180)

στα φαγητά
Ένα πλοίο, όταν φορτωθεί με μεγαλύτερο φορτίο από όσο μπορεί,
βαρύνεται απ’ το βάρος και βυθίζεται. Γίνεται υποβρύχιο, βουλιάζει.
Το ίδιο και ο άνθρωπος, όταν δεχτεί περισσότερη τροφή από όση μπορεί ν’ αφομοιώσει,
παραγεμίζει και μη μπορώντας να βαστάξει το βάρος,
καταποντίζεται στο πέλαγος της απώλειας.
Ε.Π.Ε. 34,616

όρια στην τροφή
Όριο στην τροφή μας ας είναι εκείνο που δεν μας βλάπτει,
εκείνο που μπορεί μεν να σταματήσει την πείνα μας,
αλλά χωρίς να μας βλάπτει. Μη ζητάμε τίποτε περισσότερο.
Ε.Π.Ε. 34,622

και στην αγάπη
Ο Ηλεί ήταν γέρος άνθρωπος, επιεικής και συνετός κατά τα αλλά.
Δεν φρόντιζε όμως να διορθώσει τα παιδιά του,
αλλά τα αγαπούσε περισσότερο από όσο έπρεπε.
Ακούστε τα όσοι έχετε παιδιά, ώστε να τα αγαπάτε
με μέτρο και να μη διστάζετε να τα διορθώσετε.
Ε.Π.Ε. 36,304

στη λύπη για την αμαρτία
«Δείξτε τώρα (στον πρώην αιμομίκτη) αγάπη,
για να μη τον καταπιεί ο Σατανάς εξ αίτιας της υπερβολικής του λύπης.
Και τότε θα νικηθούμε, θα μας εξαπατήσει ο Σατανάς».
Το να πονάς (ακόμα και για την αμαρτία σου) παρά πάνω από όσο πρέπει,
αμέτρως, είναι σαν να μετατρέπεται το σωτήριο φάρμακο της μετανοίας σε δηλητήριο.
Ε.Π.Ε. 37,388

όριο στη θάλασσα
Να βάλεις στη γαστριμαργία όρο την αυτάρκεια,
όπως ο Θεός έβαλε όριο στη θάλασσα την άμμο.
Κι όταν έχει κύματα και φουρτούνα το πάθος,
να το επιτιμάς με τη δύναμη, που κρύβεται μέσα σου.
Κοίτα, πως ο Θεός σε εξόπλησε με τη λογική,
ώστε να μπορείς να Τον μιμήσαι.
Ε.Π.Ε. 22,14

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 165)

αμετρία
πηγή όλων των κακών
Όπως ο Παύλος ονόμασε τη φιλαργυρία ρίζα όλων των κακών,
έτσι δεν θα πέσει κανείς έξω αν αποκαλούσε πηγή όλων των κακών
την αμετρία και τη μανία να έχουμε περισσότερα απ’ τα χρειαζούμενα.
Ε.Π.Ε. 3,558

χωρίς μέτρο
Σε κάθε περίσταση, καλό είναι η συμμετρία,
καθόλου η αμετρία.
Ε.Π.Ε. 15,470

σ’ όλα αυτό το κακό
«Πανταχού η αμετρία κακόν».
Ε.Π.Ε. 15,648

χρήση και κατάχρηση
Μένε κύριος του φαγητού.
Πρόσεχε, μη γίνης δούλος αυτού του πάθους.
Όποιος απλώς κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος (της τροφής), είναι κύριος.
Όποιος όμως σύρεται σε άμετρη χρήση (κατάχρηση), παύει να ‘ναι κύριος.
Γίνεται δούλος. Σκλάβος της τυραννίας, που λέγεται πολυφαγία.
Ε.Π.Ε. 18,474

τροφή και τρυφή
Δεν κατηγορεί την κοιλιά, αλλά την χωρίς μέτρο επιθυμία των φαγητών.
Όχι την τροφή, αλλά την τρυφή.
Ε.Π.Ε. 18,476

στα φαγητά
Η πορνεία γεννιέται απ’ την τρυφηλή ζωή και την κατάχρηση...
Ο απόστολος Παύλος δεν μιλάει για την απλή υλική τροφή,
αλλά για το πάθος της γαστριμαργίας. Αυτήν κατηγορεί και τα φαγητά χωρίς μέτρο.
Δεν κατηγορεί την κοιλιά αλλά την άμετρη επιθυμία, την άμετρη ασωτία της ψυχής.
Ε.Π.Ε. 18,474

στη λύπη
Και τα δύο εξ’ ίσου είναι κακά, και η απόγνωση και η ραθυμία (αμέλεια).
Το μεν ένα μπορεί να γκρεμίσει τον άνθρωπο απ’ αυτή την κορυφή του ουρανού.
Το άλλο δεν αφήνει τον άνθρωπο ν’ ανορθωθεί.
Λοιπόν, για τα άλλα μελαγχολείς, ώ άνθρωπε;
Για την αμαρτία επιτρέπεται η λύπη, αλλά κι αυτή με μέτρο,
γιατί η περισσή προκαλεί βλάβη.
Πολύ περισσότερο προκαλεί βλάβη για άλλα πράγματα.
Ε.Π.Ε. 18α,578

αμαρτία
Ν’ αποφύγουμε την αμετρία, δηλαδή τη μέθη, τη γαστριμαργία.
Άλλωστε ο Θεός δεν έδωσε τα φαγητά για την κατάχρηση,
αλλά για τη χρήση.
Ε.Π.Ε. 19,524

στο κρασί
Το κρασί έχει δοθεί, για να προκαλεί ευθυμία...
Άρα δεν προέρχεται από το κρασί η μέθη, αλλ’ απ’ την αμετρία.
Ε.Π.Ε. 20,168

στο φαγητό
Βάλε όριο στην κοιλιά σου την αυτάρκεια,
όπως ο Θεός έθεσε στη θάλασσα την άμμο.
Κι αν η κοιλιά απαιτεί και αγριεύει,
να την επιτιμάς με τη δύναμη, που κρύβεις μέσα σου.
Ε.Π.Ε. 22,14

αμαρτία, εκλύει την ψυχή
Και το ψωμί ο Θεός το έδωσε, κι όμως η άμετρη χρήση του απαγορεύεται.
Και το κρασί έδωσε, κι όμως απαγορεύεται η αμετρία του.
Δεν παραγγέλλει, λοιπόν, ο λόγος του Θεού ν’ απομακρυνθούμε απ’ την τρυφή,
επειδή είναι κάτι το ακάθαρτο,
αλλ’ επειδή παραλύει την ψυχή με την άμετρη χρήση.
Ε.Π.Ε. 23,310

στα φαγητά
Η φύση έχει μέτρα. Το περισσότερο που τρώμε δεν γίνεται τροφή,
αλλά φθορά και κόπρανα. Να τρέφεις το σώμα, όχι να το καταστρέφεις.
Γι’ αυτό άλλωστε (ονομάστηκε τροφή, όχι για να σκοτώνουμε το σώμα,
αλλά για να το τρέφουμε.
Ε.Π.Ε. 23,346

στη λύπη για την αμαρτία
Απελπίζεται η ψυχή, αν δεν έχει κάποιον ν’ απλώσει το χέρι να την βοηθήσει.
Υπάρχει κίνδυνος, η σωτήρια λύπη για τα αμαρτήματα
να γίνει καταστρεπτική, λόγω της αμετρίας.
Ε.Π.Ε. 30,102

αντίθετο χρείας και συμμετρίας
Η αμετρία και στα δύο, και στο σώμα και στην ψυχή,
καταστρέφει τον άνθρωπο.
Ε.Π.Ε. 30,430

στο κρασί
Το κρασί είναι φάρμακο, όταν το παίρνει κανείς με μέτρο.
Ν’ αποφεύγουμε τις καταχρήσεις σε όλα.
Διότι ενώ το κρασί δόθηκε απ’ το Θεό, η μέθη δόθηκε απ’ το Διάβολο.
Δεν κάνει το κρασί τη μέθη, αλλά η ασωτία κάνει τη μέθη.
Ε.Π.Ε. 31,582

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 162-165)

Η μοναχή Ρωμύλα

Μέσα στη Ρώμη και κάτω από την πνευματική καθοδήγησι της γεροντίσσης Ρεδέμπτας ασκήτευαν δύο μοναχές, εκ των οποίων η μία λεγόταν Ρωμύλα. Η Ρωμύλα ξεπερνούσε πολύ στην αρετή την παραδελφή της. Ήταν πράγματι υποδειγματικά υπάκοη, ακοίμητη φρουρός της σιωπής, εξαιρετικά επιμελής στην καλλιέργεια της συνεχούς ευχής!

Όμως πολλές φορές αυτοί, που οι άνθρωποι τους θεωρούν ήδη τελείους, στα μάτια του Υψίστου έχουν ακόμα κάποιες ατέλειες. Εμείς οι αμύητοι άνθρωποι συχνά κοιτάζουμε ορισμένα αγάλματα και τα επαινούμε σαν τέλεια. Όμως ο τεχνίτης ακόμη τα επεξεργάζεται και τα σμιλεύει. Ακούει που οι άλλοι ήδη τα επαινούν και ωστόσο αυτός δεν σταματά να τα σμιλεύη, για να τα βελτιώση. Αυτό συνέβη και στη Ρωμύλα: Ασθένησε κατά παραχώρησι Θεού και έμεινε παράλυτη! Μένοντας ξαπλωμένη στο κρεββάτι για πολλά χρόνια, σταμάτησε σχεδόν κάθε λειτουργία των μελών της.

Ωστόσο ούτε αυτή η μάστιγα ωδήγησε τον λογισμό της στην ανυπομονησία. Η ίδια η βλάβη των μελών της τη βοήθησε στην αύξησι των αρετών, γιατί όσο δεν είχε τη δυνατότητα να κάνη τίποτε άλλο, τόσο επιμελέστερα επιδιδόταν στην καλλιέργεια της ευχής.

Κάποια νύχτα λοιπόν, η μοναχή Ρωμύλα κάλεσε την γερόντισσα Ρεδέμπτα:

- Μητέρα έλα, μητέρα έλα.

Αυτή αμέσως σηκώθηκε μαζί με την παραδελφή και πλησίασαν την άρρωστη. Αντίκρισαν τότε ένα φως, σταλμένο από τον ουρανό, που γέμισε το φτωχικό κελλάκι και αστραποβόλησε έντονα! Ανείπωτος φόβος διαπέρασε τις καρδιές τους και απόμειναν θαμπωμένες. Άρχισε τότε ν’ ακούγεται θόρυβος σαν να έμπαινε μέσα πλήθος πολύ, και η είσοδος του σπιτιού τους σειόταν, σαν να συνθλιβόταν από τις μάζες των εισερχομένων. Ένιωθαν να εισέρχεται πλήθος, αλλά δεν μπορούσαν να δουν, γιατί τα μάτια τους είχαν θαμπωθή με την ακτινοβολία του φωτός. Το φως αυτό το ακολούθησε θαυμαστή ευωδία, έτσι ώστε κι αν στην αρχή τρόμαξαν με τη λαμπρότητα του, αναθάρρυναν μετά με τη γλυκύτητα της ευωδίας!

Καθώς λοιπόν δεν μπορούσαν ν’ αντέξουν την έντασι αυτής της λάμψεως, άρχισε η Ρωμύλα να παρηγορή τη γερόντισσα της Ρεδέμπτα, που στεκόταν δίπλα και έτρεμε:

- Μη φοβάσαι μητέρα! Δεν πεθαίνω αμέσως.

Κι ενώ το επαναλάμβανε αυτό συνέχεια, λίγο- λίγο το φως αποτραβήχθηκε, αλλά η ευωδία παρέμεινε. Έτσι πέρασε η δεύτερη και τρίτη μέρα, και η σκορπισμένη οσμή ευωδίας παρέμενε.

Την τέταρτη νύχτα κάλεσε ξανά τη γερόντισσά της. Όταν εκείνη ήρθε, ζήτησε εφόδιο για τον δρόμο προς την αιωνιότητα τα Άχραντα Μυστήρια… Μόλις κοινώνησε, εμφανίσθηκαν στο δρόμο, μπροστά στην είσοδο του σπιτιού τους δύο χοροί ψαλλόντων! Διέκριναν φωνές και των δύο φύλων: Οι άνδρες έλεγαν τις ωδές της ψαλμωδίας και οι γυναίκες αντιφωνούσαν. Κι ενώ μπροστά στην πόρτα παρατάχθηκε η ουράνια πομπή, η αγία εκείνη ψυχή λύθηκε από τη σάρκα.
Καθώς υψωνόταν στον ουρανό, όσο ψηλότερα ανέβαιναν μαζί της οι χοροί των ψαλλόντων, τόσο σιγανότερη ακουγόταν η ψαλμωδία, έως ότου, ξεμακρυσμένος πια ο ήχος της, έσβησε.

(Βίοι αγνώστων ασκητών)

("Χαρίσματα και Χαρισματούχοι", Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Β΄, σ. 209-211)

«Η προσευχή είναι το ανοικτό χέρι για την παραλαβή των δωρεών του Θεού, είναι το ανοικτό στόμα για την γεύση της ουράνιας τροφής»
Περί προσευχής - ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΜΠΟΚΑ ΡΟΥΜΑΝΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ (1910-1989)

Η προσευχή είναι το πρώτο καθήκον του χριστιανού το οποίον πρέπει να εκπληρώνει. «Τοις πάσι χρόνος και καιρός παντί πράγματι υπό τον ουρανόν» (Εκκλησ. 3,1). Αλλά πώς να μην είναι χρόνος για προσευχή, αφού είναι το πρώτο έργο που πρέπει να γίνεται κάτω εδώ στην γη;

Εάν υπάρχη χρόνος για διασκέδαση, μπορείς να διαμαρτύρεσαι ότι δεν υπάρχη πλέον χρόνος για προσευχή;

Μόνον αυτός που δεν θέλει να προσεύχεται, δεν ευρίσκει χρόνο για προσευχή. Όσο και να είσαι απησχολημένος, όσο και να είναι δύσκολη η εργασία σου, με την οποία αποκτάς την τροφή της ζωής σου, δεν είσαι σε θέσι να προσθέσης δίπλα στο εργατικό σου ωράριο τις πρώτες ώρες της ημέρας και της νυκτός για την συνομιλία σου με τον Θεό, μέσω της προσευχής;

Εάν είναι δυνατόν, ακόμη και στον καιρό της εργασίας σου, μην αφήνης την προσευχή! Ένας ασκητής λέγει ότι το έργο να γίνεται με τα χέρια και η προσευχή με το στόμα.

Η προσευχή είναι το πρώτο δώρο του Θεού, από το οποίο αποκτούνται όλα τα άλλα δώρα.

Όπως ένας επαίτης για να δεχθή ελεημοσύνη, πρέπει να εκτείνη το χέρι του, όπως ένα νήπιο για να δεχθή την τροφή του πρέπει ν’ ανοίξη το στόμα του, παρομοίως πρέπει και ο άνθρωπος να ανοιχθή προς τον Θεό για να λάβη το δώρο του. Πρέπει να έχη ψυχή ανοικτή για να λάβη τα χαρίσματα του Θεού.

Η προσευχή είναι το ανοικτό χέρι για την παραλαβή των δωρεών του Θεού, είναι το ανοικτό στόμα για την γεύσι της ουράνιας τροφής. Η προσευχή ομοιάζει με το χρυσό κλειδί με το οποίο ανοίγονται όλοι οι θησαυροί των ουρανίων αγαθών.

Η προσευχή ανέρχεται και η ευλογία του Θεού κατέρχεται στον άνθρωπο. Χωρίς προσευχή, η πνευματική μας ζωή πεινά, διψά και πεθαίνει.
Όποιος θέλει να γίνη εισακουστός από τον Θεό στην προσευχή του, πρέπει να υπακούση τον Θεό δια των εντολών Του.

Δέξου τον Νομοδότην Θεόν και Αυτός θα δεχθή εσένα, όταν προσεύχεσαι. Δεν γίνεται, όταν ο άνθρωπος υπακούει στον Θεό, ο Θεός να μην τον ακούη, διότι ο Θεός δεν είναι μακριά από τον άνθρωπο. Η υπακοή ακολουθεί την υπακοή. Eάν κάποιος υπακούη στον Θεό και ο Θεός τον υπακούει (Αββάς Μωυσής).

Βάδιζε τον δρόμο που πηγαίνει προς τον Θεό κι αυτός ο δρόμος θα σε φέρη στην θεία σοφία. Η οδός προς τον Θεό είναι γνωστή: Ταπεινοί στοχασμοί, προσευχή και πίστις.

Όλες οι γνώσεις μας είναι ανώφελες, εάν δεν γνωρίσουμε τον Ιησού Χριστό. Η ψυχή η οποία μένει σαν ξένη μακριά από τον Θεό, την Πηγή της Ζωής, την Αρχή παντός αγαθού, ματαίως ονειρεύεται ότι προοδεύει και πηγαίνει μπροστά.

Προσευχήσου στον Θεό και, όταν Τον βλέπεις, σε βλέπει και Eκείνος.

Γιατί οι χριστιανοί την ώρα της προσευχής τους κλείνουν τα μάτια; Διότι στέκονται ενώπιον του φωτεινωτάτου Προσώπου της ανωτάτης θεανδρικής Υπάρξεως. Να σκέπτεσαι με ποιον συζητής για να μη σου λογισθή η προσευχή σαν αμαρτία.

Αυτός που προσεύχεται μόνο με το στόμα, προσεύχεται στον αέρα και όχι στον Θεό. Η μνήμη του Θεού πρέπει να κατευθύνεται στον καρδιά και όχι μόνο στα λόγια. Η προσευχή που επιτελείται με αμέλεια και οκνηρία είναι μία κενή συνομιλία. Αφού εσύ ο ίδιος δεν ακούς την προσευχή σου, πώς θέλεις να την ακούση ο Θεός;

Πρέπει να καθαρίσουμε πρώτα τον εαυτό μας και μετά να σταθούμε σε συνομιλία με τον Καθαρώτατο Ιησού Χριστό μας (άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος).

Μόνο μία καθαρή ψυχή αναπέμπει καθαρή προσευχή προς τον Θεό (Αββάς Ησαΐας).

Όπως θέλουμε να είμεθα στον καιρό της προσευχής, έτσι πρέπει να είμεθα και πριν από την προσευχή. Μακάριος είναι εκείνος, ο οποίος ταπεινώνει τον εαυτό του σε όλα, διότι αυτός θα υψωθή.

("ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ", Γέροντος Αρσενίου Μπόκα, Ρουμάνου Ιερομονάχου)