Ο π. Χερουβείμ Κωνσταμονίτης διηγήθηκε:

Είχε διορατικό χάρισμα ο Γέροντας (ο Ηγούμενος Φιλάρετος Κωνσταμονίτης).

Όταν εξομολογούσε, ενίοτε έλεγε:
– Ναι, καλά, αλλά εκείνο που πήρες, να το επιστρέψης. Εκείνο που έκανες δεν σκεφτόσουν να το εξομολογηθής.

Πολλούς, που πρώτη φορά έρχονταν να εξομολογηθούν, τους αποκαλούσε με τα ονόματά τους. Επίσης είχε καλλιεργήσει και τη νοερά προσευχή.

Όταν είχε γεράσει και δεν μπορούσε να ανέβη τις σκάλες, περίμενε στο πρώτο σκαλοπάτι και κατόπιν σαν πουλί ανέβαινε επάνω.

Ο φύλακας άγγελός του τον ανέβαζε.

Ένα βράδυ που συνέβη το ίδιο τον άκουσα να λέη:
– Σε κουράζω και σένα, Άγγελέ μου!

(από το βιβλίο “Από την Ασκητική και Ησυχαστική Αγιορείτικη παράδοση”, Άγιον Όρος, 2011. Φωτογραφία: Αρχιμανδρίτης Φιλάρετος, 1890-1963, ηγούμενος της Μονής Κωνσταμονίτου, φωτογραφία: Αγιορειτική Φωτοθήκη)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 13
Στίχ. 31-35. Απειλές του Ηρώδη. Θρήνος για την Ιερουσαλήμ.
13.35 ἰδοὺ ἀφίεται ὑμῖν(1) ὁ οἶκος ὑμῶν(2) έρημος(3).
λέγω δὲ(4) ὑμῖν, οὐ μὴ με ἴδητέ ἕως αν ἥξη ὅτε εἴπητε,
Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι κυρίου(5).
35 Γι’ αυτό ο τόπος σας θα ερημωθεί.
Σας βεβαιώνω πως δε θα με δείτε πια,
ώσπου να ’ρθεί ο καιρός που θα πείτε,
ευλογημένος αυτός που έρχεται
σταλμένος απ’ τον Κύριο!»
(1) Αφήνεται σε σας· έχετε αυτόν εξ’ ολοκλήρου δικό σας
με την φροντίδα να τον προστατεύετε μόνοι σας, διότι ο Θεός
δεν θα διαμένει πλέον σε αυτόν και δεν θα τον προστατεύει (p).
(2) Η πόλη Ιερουσαλήμ (p). Κανείς πλέον δεσμός δεν συνδέει
αυτήν με το Θεό, ώστε να ονομάζει αυτήν σπίτι του (L).
Όμοιος με αρπακτικό πτηνό, που πετά πάνω από το θύμα του,
ο εχθρός απειλεί τους κατοίκους της Ιερουσαλήμ. Ο Ιησούς ο οποίος προστάτευε
αυτούς μέχρι τώρα κάτω από τα φτερά του, αποσύρεται
και παραμένουν τώρα ακάλυπτοι, εγκαταλελειμμένοι στο να υπερασπίζουν
μόνοι τους εαυτούς τους. Η έννοια αυτή εκφράζεται στο πρώτο μισό του σ. 35 (g).
Και ο ναός για τον οποίο καυχιόντουσαν, περιλαμβάνεται στο σπίτι τους.
Είχαν μεταβάλλει αυτόν από οίκο του Θεού σε οίκο εμπορίου και σε σπήλαιο ληστών.
(3) Η λέξη δεν φαίνεται να είναι αυθεντική, αλλά αποτελεί γλώσσα
(λέξη-κείμενο) που μπήκε στο κείμενο από το περιθώριο του χειρογράφου.
Όταν ο Χριστός φύγει και απομακρυνθεί από ένα μέρος,
οσοδήποτε και αν είναι αυτό με επιμέλεια προετοιμασμένο και πολυσύχναστο,
μεταβάλλεται σε έρημο.
(4) Αντιθετικός σύνδεσμος=Φεύγω, αλλά μην εκλαμβάνετε την αναχώρηση
αυτή ως σύντομη απουσία. Σας διακηρύσσω ότι δεν θα με δείτε για πολύ (g).
(5) Τρεις διαφορετικές εξηγήσεις δόθηκαν στο «όταν πείτε· ευλογημένος… Κυρίου».
α) Ελάχιστα πιθανή ερμηνεία: Μετά τον εδώ διάλογο με τους Φαρισαίους
«αφού περιόδευσε την Ιουδαία… επέστρεψε πάλι στα Ιεροσόλυμα·
τότε λοιπόν, τότε κάθισε στο πουλάρι και όχλοι πολλοί και παιδιά
κάτω από την εφηβεία… βάδιζαν μπροστά του και έλεγαν τιμητικά… Ωσαννά…
ευλογημένος ο ερχόμενος… Επομένως τότε λέει ότι θα τον δουν πάλι,
όταν φτάσει ο καιρός του Πάθους» (Κ).
β) Κατά την δευτέρα παρουσία, όταν «βλέποντας αυτόν να έρχεται
από τους ουρανούς με τη θεϊκή δόξα και με την συνοδεία αγγέλων,
θα αναγκαστούν να ομολογήσουν ότι αυτός είναι ο ευλογημένος που έρχεται
στο όνομα του Κυρίου, του Πατέρα του» (Ε).
γ) Για τελειώσει η απουσία μου από εσάς, θα χρειαστεί να δώσετε τους εαυτούς
σας σε μένα, με την μεταβολή των διαθέσεών σας απέναντί μου,
οπότε θα με επικαλεστείτε με φωνή μετάνοιας και ευλάβειας (g).
Αναφέρεται λοιπόν στην διαμέσου των αιώνων επιστροφή των Ισραηλιτών στον Ιησού (p).
Η τελευταία ερμηνεία είναι πιο σοβαρή.

"Ο Γέροντας δεν κατασκεύαζε γύρω του ενόχους"
Ο σύγχρονος φαρισαίος - ηθικιστής ή αμοραλιστής - τέρπεται
με το να κατασκευάζει γύρω του ενόχους, νομίζοντας πώς έτσι
υπηρετεί την αλήθεια. Υπερήφανος και ένοχος ο ίδιος,
δεν αποδέχεται την ενοχή του, αλλά την απωθεί, προβάλλοντάς
την επιθετικά στους άλλους. Ο Γέροντας, με τη ζωή του,
δίδαξε ότι ο χριστιανός οφείλει να κινείται στον αντίθετο άξονα:
Χωρίς να προκαλεί εκείνος τις εναντίον του επικρίσεις,
να τις αποδέχεται ήρεμα, να μην ενοχοποιεί προσωπικά κανέναν
και με την προσευχή "δώρησαί μοι, Κύριε, του οράν τα εμά πταίσματα
και μη κατακρίνειν τον αδελφό μου", να μετανοεί και να απαλλάσσεται
από κάθε προσωπική του ενοχή, συγχωρώντας ειλικρινά τους κατηγόρουςτου.
[Γ 440π.]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.231)

Η μέλλουσα Ζωή
-Γέροντα, έφερα γλυκά να κεράσετε.
-Δές πώς χαίρονται! Στην άλλη ζωή θα λέμε: «Με τί χαζά χαιρόμασταν!
Τί μας συγκινούσαν τότε!». Ενώ τώρα σκιρτάει η καρδιά γι’ αυτά.
-Γέροντα, πώς θα το καταλάβουμε αυτό από τώρα;
-Αμα το καταλάβετε αυτό από τώρα, δεν θα το πήτε μεθαύριο
στην άλλη ζωή. Πάντως, όσοι βρίσκονται εκεί επάνω, καλά περνούν.
Ξέρεις τί εργόχειρο κάνουν εκεί στον Ουρανό; Συνέχεια δοξολογούν τον Θεό.
-Γέροντα, γιατί το σώμα του νεκρού λέγεται «λείψανο»;
-Γιατί είναι ό,τι μένει εδώ στην γη από τον άνθρωπο μετά τον θάνατο.
Ο κυρίως άνθρωπος, που είναι η ψυχή, φεύγει στον Ουρανό.
Στην μέλλουσα Κρίση θα αναστήση ο Θεός και το σώμα, για να κριθή
με αυτό ο άνθρωπος, γιατί με αυτό έζησε και αμάρτησε.
Στην άλλη ζωή όλοι θα έχουν το ίδιο σώμα - πνευματικό σώμα -,
το ίδιο ανάστημα, και οι κοντοί και οι ψηλοί, την ίδια ηλικία,
και οι νέοι και οι γέροι και τα μωρά, αφού η ψυχή είναι ίδια.
Θα υπάρχη δηλαδή μια αγγελική ηλικία.
-Γέροντα, στην άλλη ζωή όσοι θα είναι στην Κόλαση θα βλέπουν αυτούς
που θα είναι στον Παράδεισο;
-Κοίταξε, όπως αυτοί που είναι την νύχτα έξω στο σκοτάδι βλέπουν
όσους είναι μέσα σε ένα δωμάτιο φωτισμένο, έτσι και όσοι θα βρίσκωνται
στην κόλαση θα βλέπουν όσους θα είναι στον Παράδεισο.
Και αυτό θα είναι μεγαλύτερη κόλαση. Όπως πάλι όσοι την νύχτα είναι στο φως,
δεν βλέπουν αυτούς που είναι έξω στο σκοτάδι, έτσι και αυτοί που θα βρίσκωνται
στον Παράδεισο δεν θα βλέπουν αυτούς που θα είναι στην κόλαση.
Γιατί, αν έβλεπαν τους κολασμένους, θα πονούσαν, θα θλίβονταν
για την ταλαιπωρία τους, και δεν θα απολάμβαναν τον Παράδεισο,
αλλά εκεί «ουκ έστι πόνος...» . Και όχι μόνο δεν θα τους βλέπουν,
αλλά ούτε θα θυμούνται αν είχαν αδελφό ή πατέρα ή μητέρα,
αν δεν είναι και εκείνοι στον Παράδεισο. «Εν εκείνη τη ημέρα απολουνται
πάντες οι διαλογισμοί αντου» λέει ο Ψαλμωδός. Γιατί, άμα τους θυμούνται,
πως θα είναι Παράδεισος; Αυτοί μάλιστα που θα είναι στον Παράδεισο,
θα νομίζουν ότι δεν θα υπάρχουν άλλοι άνθρωποι, ούτε θα θυμούνται
τις αμαρτίες που είχαν κάνει. Γιατί, αν θυμούνται τις αμαρτίες τους,
δεν θα αντέχουν από φιλότιμο στην σκέψη ότι λύπησαν τον Θεό.
Η ποσότητα πάλι της χαράς του καθενός στον Παράδεισο θα είναι διαφορετική.
Αλλος θα έχη μια δαχτυλήθρα χαρά, άλλος ένα ποτήρι, άλλος μια ολόκληρη δεξαμενή.
Όλοι όμως θα αισθάνωνται πλήρεις και κανένας δεν θα ξέρη το μέγεθος της χαράς,
της αγαλλιάσεως, του άλλου. Τα κανόνισε έτσι ο Καλός Θεός, γιατί,
αν γνώριζε ο ένας ότι ο άλλος έχει περισσότερη χαρά,
δεν θα ήταν τότε Παράδεισος, επειδή θα υπήρχε το «γιατί εκείνος
να έχη περισσότερη χαρά και εγώ λιγώτερη;». Δηλαδή καθένας θα βλέπη
στον Παράδεισο την δόξα του Θεού ανάλογα με την καθαρότητα
των οφθαλμών της ψυχής του. Η ορατότητα όμως δεν θα καθορισθή από τον Θεό,
αλλά θα εξαρτηθή από την δική του καθαρότητα.
-Γέροντα, μερικοί δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κόλαση και Παράδεισος.
-Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κόλαση και Παράδεισος;
Πώς είναι δυνατόν οι νεκροί να μείνουν στην ανυπαρξία, αφού είναι ψυχές;
Ο Θεός είναι αθάνατος και ο άνθρωπος είναι κατά χάριν αθάνατος.
Επομένως αθάνατος θα είναι και στην κόλαση. Ύστερα τον Παράδεισο
και την κόλαση τα ζη η ψυχή μας σε έναν βαθμό και από αυτήν την ζωή,
ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Όταν κάποιος έχη τύψεις
συνειδήσεως και νιώθη φόβο, ταραχή, άγχος, απελπισία, ή είναι κυριευμένος
από μίσος, από φθόνο κ.λπ., τότε ζη την κόλαση.
Ενώ, όταν μέσα του υπάρχη αγάπη, χαρά, ειρήνη, πραότητα, καλωσύνη κ.λπ.,
τότε ζη τον Παράδεισο. Όλη η βάση είναι η ψυχή, γιατί αυτή είναι
που αισθάνεται και την χαρά και τον πόνο. Νά, πήγαινε σε έναν πεθαμένο
και πές του τα πιο ευχάριστα πράγματα, λ.χ.
«ήρθε ο αδελφός σου από την Αμερική» κ.λπ., δεν θα καταλάβη τίποτε.
Αν του σπάσης τα χέρια, τα πόδια, πάλι δεν θα καταλάβη.
Επομένως η ψυχή είναι που αισθάνεται. Αυτά όλα δεν τους προβληματίζουν;
Ή, ας υποθέσουμε, βλέπεις ένα ωραίο, ένα ευχάριστο όνειρο, χαίρεσαι,
χτυπάει γλυκά η καρδιά σου και δεν θέλεις να τελείωση.
Ξυπνάς και στενοχωριέσαι, γιατί ξύπνησες. Ή βλέπεις ένα άσχημο όνειρο,
ότι έπεσες λ.χ. και έσπασες τα πόδια σου, και υποφέρεις, κλαίς.
Από την αγωνία σου ξυπνάς με δάκρυα στα μάτια, βλέπεις ότι δεν έπαθες τίποτε,
και λές: «Ευτυχώς όνειρο ήταν!». Δηλαδή συμμετέχει η ψυχή.
Από ένα άσχημο όνειρο υποφέρει κανείς περισσότερο από ό,τι στην πραγματικότητα,
όπως και ο άρρωστος υποφέρει πιο πολύ την νύχτα απ’ ό,τι την ημέρα.
Έτσι και όταν πεθάνη ο άνθρωπος, αν πάη στην κόλαση, θα είναι πιο οδυνηρό.
Σκεφθήτε να ζη κανείς ένα αιώνιο εφιαλτικό όνειρο και να βασανίζεται αιώνια!
Εδώ δεν μπορείς να αντέξης για λίγα λεπτά ένα άσχημο όνειρο,
άντε τώρα αιώνια - Θεός φυλάξοι - να είσαι μέσα στην θλίψη.
Γι’ αυτό καλύτερα να μην πάμε στην κόλαση. Εσείς τί λέτε;
-Τόσον καιρό, Γέροντα, κάνουμε αγώνα να μην πάμε στην κόλαση•
λέτε, εκεί να καταλήξουμε;
-Αν δεν έχουμε μυαλό, εκεί θα πάμε. Εγώ εύχομαι ή όλοι στον Παράδεισο
ή κανένας στην κόλαση... Καλά δεν λέω; Είναι πολύ βαρύ, μετά από όσα έκανε
ο Θεός για μας τους ανθρώπους, να πάμε στην κόλαση και να Τον λυπήσουμε.
Ο Θεός να φυλάξη, όχι μόνον άνθρωπος, αλλά ούτε πουλί να μην πάη στην κόλαση.
Ο Καλός Θεός ας μας δώση καλή μετάνοια, για να μας βρη ο θάνατος
σε καλή πνευματική κατάσταση και να αποκατασταθούμε στην Ουράνια Βασιλεία Του.
Αμήν.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης
ο Θεολόγος", σελ.283-286)

Τί λένε οι Ρωμαιοκαθολικοί περί του ευχελαίου;

Η Δυτική Εκκλησία δέχεται το ευχέλαιο ως εκκλησιαστικό μυστήριο. Από τον δωδέκατο όμως αιώνα το μεταποίησε σε έσχατη κρίση και σε εφόδιο των αποθνησκόντων, μη επαναλαμβάνουσα αυτό στην ίδια ασθένεια αν αυτή ξαναεμφανισθεί. Ανάλογοι προς την ιδέα αυτή είναι και οι καρποί του μυστηρίου, οι οποίοι αντιστρέφονται, δηλαδή ως κύρια ενέργειά του είναι η εξάλειψη της αμαρτίας και των λειψάνων της και η ενδυνάμωση της ψυχής στον επικείμενο αγώνα της κατά του θανάτου. Η μεταποίηση όμως αυτή του ευχελαίου σε έσχατη χρίση αντιβαίνει προς την αρχαία χρήση του και στη διδασκαλία της Αγίας Γραφής, κατά την οποία το μυστήριο διακονείται σε κάθε ασθένεια και όχι μόνο στις βαρύτατες προ του θανάτου. Εσφαλμένα δε χορηγείται ως εφόδιο ψυχής καθ’ όν χρόνο αυτή εισέρχεται στις αιώνιες μονές, γιατί σαν τέτοιο εφόδιο ήταν πάντοτε στην Εκκλησία όχι το ευχέλαιο αλλά η θεία Ευχαριστία.

Τι λένε σχετικά οι Προτεστάντες;

Δεν τους ενδιαφέρει. Δεν το δέχονται ως μυστήριο και για άλλους λόγους αλλά και γιατί δεν παρέχει πάντοτε τη σωματική ανάρρωση. Οι Λουθηρανοί μόνο το δέχονται σαν μια παραμυθητική τελετή, δηλαδή τελετή που παρέχει παρηγοριά, εάν περιορισθεί στην επίσκεψη του ιερέα στον ασθενή και τη χορήγηση σ’ αυτόν της θείας μεταλήψεως. Οι υπόλοιποι Προτεστάντες το απορρίπτουν παντελώς.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 285)

Όχι, δεν θεραπεύονται. Ως προς το πρώτο σκέλος του μυστηρίου (την ίαση της σωματικής νόσου), η θεία χάρη δεν ενεργεί «εξ ανάγκης», όπως γίνεται στα υπόλοιπα μυστήρια. Αν συνέβαινε αυτό, τότε θα έκλειναν όλα τα νοσοκομεία και τα ιατρεία. Επειδή όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, οι περισσότεροι από τους πιστούς σε περίπτωση σωματικής ασθένειας προτιμούν να επισκέπτονται τους φυσικούς γιατρούς (όχι βέβαια αδικαιολόγητα) παρά τους πνευματικούς (τους ιερείς). Το ότι δεν θεραπεύονται παντότε οι σωματικές ασθένειες αυτό δεν οφείλεται μόνο στην έλλειψη πίστεως από μέρους του ασθενούντος που δέχεται το ιερό μυστήριο, αλλά γενικότερα στη θεία βούληση, η οποία θέλησε μεν την ίαση των ασθενούντων μελών της Εκκλησίας (η οποία πολλάκις πραγματοποιείται), όχι όμως και να εξαλείψει ολοσχερώς τις σωματικές ασθένειες η ν’ αποσοβήσει το θάνατο, πράγματα που είναι άλλωστε σημαντικά μέσα στους παιδαγωγικούς σκοπούς της θείας πρόνοιας.

Αν όμως το μυστήριο του ευχελαίου δεν λειτουργεί εξ ανάγκης ως προς το πρώτο σκέλος του (την ίαση των ασθενειών), λειτουργεί πάντοτε εξ ανάγκης όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος του, δηλαδή την άφεση των αμαρτιών. Για τον λόγο αυτό η Εκκλησία συνδέει το ευχέλαιο με τη μετάνοια, επιτελώντας αυτό και σε υγιείς πιστούς, οι οποίοι ετοιμάζονται για την κοινωνία των άχραντων μυστηρίων. Δυσκολία αναφύεται μόνο ως προς το είδος των αμαρτιών που συγχωρούνται στο ευχέλαιο, δεδομένου ότι για την άφεση των αμαρτημάτων υπάρχει ειδικό μυστήριο, η μετάνοια και η εξομολόγηση, στο οποίο είναι υποχρεωμένος να προσέλθει ο πιστός.

Το ευχέλαιο μπορεί να αντικαταστήσει τη μετάνοια; Αν δε ο πιστός έλαβε άφεση στο μυστήριο της μετάνοιας, τί περισσό θα έχει από το ευχέλαιο; Να υποθέσουμε, ότι στους ασθενούντες πιστούς το ευχέλαιο εξαφανίζει τα όποια εναπομείναντα λείψανα της αμαρτίας, που συνδέονται με τη σωματική ασθένεια, ή τις αμαρτίες εκείνες που λόγω καταστάσεώς του ο ασθενής αδυνατεί να εξομολογηθεί στον ιερέα; Ποιος άραγε γνωρίζει αυτά τα πράγματα;

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 284-285)

Επειδή οι άνθρωποι αρρωσταίνουν, ο Κύριος εφοδίασε την Εκκλησία του με ειδικό μυστήριο του οποίου σκοπός είναι κατά κύριο λόγο η ίαση των σωματικών ασθενειών, κατά δεύτερο δε η ίαση της πνευματικής νόσου της ψυχής (της αμαρτίας). Είναι, λοιπόν, το ευχέλαιο μυστήριο θείας αρχής κατά το οποίο, όταν χρίεται ο ασθενής με αγιασμένο έλαιο, κατέρχεται η χάρη του Θεού η οποία χορηγεί πρώτως και κυρίως τη σωματική ίαση και δευτερευόντως την ίαση της ψυχής από την αμαρτία.

Οι συστατικοί λόγοι του μυστηρίου βρίσκονται στην καθολική επιστολή Ιακώβου του Αδελφοθέου: «Ασθενεί τις εν υμίν; προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και προσευξάσθωσαν επ’ αυτόν αλείψαντες αυτόν έλαίω εν τω ονόματι του Κυρίου και η ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα, και έγερει αυτόν ο Κύριος· καν αμαρτίας η πεποιηκώς, αφεθήσεται αύτω». Και δεν λέγεται μεν ρητώς εδώ ότι η ίδρυση του μυστηρίου προέρχεται από τον Κύριο όμως συνάγεται επαρκώς, καθόσον ο Ιάκωβος δεν θα προέβαινε σε τέτοια σημαντική μαρτυρία, αν δεν είχε την πεποίθηση ότι η μυστηριακή τελετή που συνιστούσε ανάγεται στον ίδιο τον Κύριο.

Οι αιτιάσεις δε κατά του ευχελαίου, ότι τάχα τη θεραπεία της σωματικής νόσου δεν επιτελεί η υπερφυσική ενέργεια της χάριτος, αλλά η θεραπευτική ιδιότητα του ελαίου, δεν ευσταθεί, διότι ως σκοπός του μυστηρίου δεν τίθεται η σωματική ίαση μόνο, αλλά και η πνευματική ίαση της ψυχής, πράγμα που δεν έχει καμία σχέση με την όποια φυσική ιδιότητα του ελαίου. Άλλωστε αν ήταν έτσι τα πράγματα, την επάλειψη θα την έκανε οποιοσδήποτε άλλος πιστός (άνδρας ή γυναίκα) και δεν θα προσκαλούνταν στο σπίτι του ασθενούς οι πρεσβύτεροι της Εκκλησίας.

Το ορατό μέρος του μυστηρίου είναι η σταυροειδής χρίση με αγιασμένο έλαιο των μελών του ασθενούς εκφωνουμένης της ευχής: «Πάτερ άγιε, ιατρέ των ψυχών και των σωμάτων, ο πέμψας τον μονογενή σου υιόν, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, πάσαν νόσον ιώμενον και εκ θανάτου λυτρούμενον, ίασαι και τον δούλον σου τόνδε εκ της περιεχούσης αυτόν σωματικής και ψυχικής ασθενείας, και ζωοποίησον αυτόν δια της χάριτος του Χριστού σου».

Οι τελετουργοί του μυστηρίου είναι οι πρεσβύτεροι (οι ιερείς), περισσότεροι του ενός, εν ανάγκη δε και ένας μόνο ιερέας. Χρίονται δε όλοι οι ασθενείς και όχι μόνο οι βαριά ασθενούντες ή όσοι βρίσκονται στο τέλος της ζωής τους.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 282-283)

Γενικά δεν τους ταιριάζει ο γάμος ως μυστήριο. Δεν βρίσκουν σ’ αυτό ούτε ορατό σημείο ούτε μετάδοση θείας χάριτος ούτε και επαγγελία αφέσεως αμαρτιών, την οποία πρέπει να διακονούν τα γνήσια μυστήρια. Είναι δε γι’ αυτούς μόνο θεία διάταξη δια της οποίας αποσκοπείται η μετάδοση του ανθρώπινου γένους. Από την άποψη αυτή ο γάμος των απίστων και των μη αναγεννημένων θεωρείται εξίσου ιερός, μη υπολειπόμενος του γάμου των Χριστιανών. Από προτεσταντικούς δε κύκλους προέκυψε και ο πολιτικός γάμος, ένα συμβόλαιο κοινωνικό, που καμιά σχέση δεν έχει με την ευλογία της Εκκλησίας και την καθαγίαση αυτού ως ιερού συζυγικού δεσμού. Ο πολιτικός γάμος, ως μη ώφελε, παρεισέφρησε τελευταία και στην ορθόδοξη χώρα μας, αποτελώντας εμπαιγμό του δόγματος, του ήθους και της μυστηριακής υποστάσεως της Ορθοδοξίας!

Ως αιτία διαλύσεως του γάμου οι Διαμαρτυρόμενοι θεωρούν την πορνεία και την εγκατάλειψη. Αυτό όμως δεν είναι και πολύ ακόλουθο με τη βασική τους περί γάμου εκδοχή, γιατί μια και δεν τον θεωρούν ως μυστήριο, αλλά μάλλον ως σχέση φυσική, δεν είναι λογικό να μη δέχονται την αυθαίρετη διάλυσή του. Δέχονται και αυτοί τους μικτούς γάμους, ως κώλυμα δε του γάμου δέχονται μόνο τη συγγένεια του αίματος και όχι την πνευματική.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 281-282)