26. Όταν προσεύχεται κανείς από ανάγκη, δεν κάνει θεάρεστο προσευχή. Πρέπει η προσευχή μας να είναι αυθόρμητος, πηγάζοντας κατ’ ευθείαν από την καρδιά. Γιατί «ιλαρόν δότην αγαπά ο Θεός» (Β’ Κορ. θ’ 7).

27. Ω ψυχή μου! Να θυμάσαι την ουράνια αξία σου και να μην επηρεάζεσαι από τα φθαρτά και γήινα. Να τιμάς επίσης την ουράνια αξία του διπλανού σου και να μη σε παρασύρη εναντίον του το μίσος. Αγάπα με όλο σου το είναι κάθε τι το πνευματικό και το ουράνιο. Μην προσκολλάσαι σε ό,τι είναι υλικό, γήινο. Να θυμάσαι ότι ο ίδιος ο Κύριος μας έδειξε, όταν ζούσε ως άνθρωπος στη γη, τη θεία εκείνη αμεριμνησία για τα υλικά πράγματα, που θέλει να έχουμε και εμείς οι ακόλουθοί του: «Ἐμὸν βρώμα (δική μου τροφή) ἐστὶν ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον» (Ἰω. δ, 34).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σ. 29)

24. Ο Ναός είναι ο τόπος, όπου συντελείται το μυστήριο της αφέσεως των αμαρτιών μας. Ας σέβεσαι αυτόν τον τόπο, όπου η ψυχή σου απαλλάχθηκε από τους ρύπους της, όπου συμφιλιώθηκες με τον θεό, όπου έλαβες την αληθινή ζωή του πνεύματος. Πόσες φορές εδώ μέσα ο Κύριος μου ξέπλυνε τις ανομίες μου και έτσι με αξίωσε να δεχθώ τα χαρίσματά του! Δόξα σοι, Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού! Συ είσαι «ο ιλασμός περί των αμαρτιών ημών, ου περί των ημετέρων δε μόνον, αλλά και περί όλου του κόσμου» (Α’ Ιω. β’ 2).

25. Δύο δυνάμεις, απ’ ευθείας αντίθετες η μία στην άλλη, μας επηρεάζουν: μία αγαθή και μία κακή, μία ζωοποιός και μία θανάσιμος. Πνευματικές δυνάμεις και οι δύο, είναι γι’ αυτό και αόρατες. Η αγαθή δύναμις, μες από την πηγαία και άδολο προσευχή μου, διώχνει την κακή δύναμι, που διατηρεί την αποτελεσματικότητά της μόνον εφ’ όσον της αφήνω τόπο μέσα μου. Για να μη βρεθούμε κάτω από την επιρροή της, ας λέμε διαρκώς τη νοερά προσευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Έτσι αντιπαρατάσσουμε στον αόρατο Διάβολο τον αόρατο Θεό, στον δυνατό τον παντοδύναμο.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 28-29)

Είναι αλήθεια πως όλοι ταλαιπωρούμαστε από τους λογισμούς! Άλλος λίγο… άλλος πολύ… Εγώ, δυστυχώς, είμαι στην κατηγορία ‘ πάρα πολύ’ λόγω κι ενός προβλήματος ψυχικής υγείας, ένα από τα βασικά συμπτώματα του οποίου είναι η ιδεόρροια. Δηλαδή η παραγωγή ιδεών και σκέψεων σε καταιγιστικό βαθμό! Μέσα όμως από τη μεγάλη μου αυτή ταλαιπωρία κατάφερα με τη Χάρη και το Έλεος του Κυρίου να μάθω κάποια πράγματα και κατάλαβα πως οι λογισμοί μπορούν να μας βοηθήσουν αντί να μας κατατροπώσουν. Όπως λέει και ο ψαλμός ‘ Ώρυξαν προ προσώπου μου βόθρον και ενέπεσαν εις αυτόν’. Δηλαδή ‘ ετοίμασαν για μένα βαθύ και ολέθριο λάκκο αλλά έπεσαν αυτοί και όχι εγώ μέσα σ’αυτόν’. [56,7]
Αυτό κατεξοχήν μπορεί να γίνει στο μυστήριο της εξομολόγησης με την εξαγόρευση των λογισμών και με την υπακοή μας στις οδηγίες του πνευματικού! Είναι αρκετά δύσκολο να διακρίνουμε εμείς οι ίδιοι, ειδικά εκείνη την ώρα, από πού προέρχονται οι λογισμοί… από τα πάθη μας, από το διάβολο ή μήπως και από το Θεό! Ας πούμε ότι έχουμε ένα λογισμό ότι ο αδερφός μας μάς φθονεί, λέει για μας ψευδή λόγια και γενικά θέλει να μας βλάψει! Αν το λογισμό αυτόν τον έχει στείλει ο διάβολος, τον αγνοούμε, όπως κάθε τι που προέρχεται από αυτόν. Αν προέρχεται από εμάς, πάλι τον αγνοούμε, εκτός κι αν έχουμε φτάσει στο στάδιο του μόνιμου φωτισμού, πράγμα πολύ σπάνιο και δύσκολο! Αλλά και πάλι οι άγιοι που είχαν φτάσει σε αυτό το επίπεδο, δεν εμπιστεύονταν την κρίση τους για προσωπικά τους θέματα και εξαγόρευαν τους λογισμούς τους στους πνευματικούς. Οπότε εμείς τί εμπιστοσύνη να έχουμε σε ένα μυαλό που έχει υποστεί βλάβη; Άρα και στις δύο περιπτώσεις, αγνοούμε αυτό το λογισμό! Αν είναι ένας λογισμός – φωτισμός από το Θεό γιατί άραγε μας φωτίζει; Για να ταχθούμε εναντίον του αδερφού μας; Να πάμε να του κάνουμε κι εμείς κακό; Φυσικά και όχι! Σε μια μόνο περίπτωση μας φωτίζει ,να δούμε ένα πάθος του αδερφού μας… μας το εμπιστεύεται γιατί γνωρίζει ότι θα κάνουμε πολλή προσευχή για τον αδερφό μας , με πολλή αγάπη, και ίσως έτσι βοηθηθούμε και οι δυο!
Αν νομίζουμε ότι φωτιζόμαστε για να κατακρίνουμε , να συγκρουόμαστε, να εκδικούμαστε και γενικά να κάνουμε αντίθετα πράγματα από αυτά που έχει ζητήσει ο Χριστός, τότε φυσικά δεν είμαστε φωτισμένοι αλλά σκοτισμένοι! Οπότε και στις τρεις περιπτώσεις τί μας μένει; Η προσευχή και η αγάπη για τον αδερφό! Κι ας έλθουν όσοι λογισμοί θέλουν! Είναι μια απόφαση πως ό,τι και να γίνει δε θα κλονιστώ. Μα κι αν με θεωρούν χαζό; Κι αν εθελοτυφλώ; Δεν είναι μωρία να εθελοτυφλείς και να κάνεις πως δεν καταλαβαίνεις! Μωρία έλεγαν οι εθνικοί και όλοι οι ορθολογιστές το κήρυγμα του Χριστού για την αγάπη προς τους εχθρούς. Για τους χριστιανούς όμως είναι καύχημα να βλέπουμε τον άλλο να μας κοροϊδεύει μπροστά στα μάτια μας κι εμείς να εμπιστευόμαστε περισσότερο και ολοκληρωτικά το Χριστό παρά τα μάτια μας! Ας προσευχόμαστε πάντα να μας δίνει αυτή τη μωρία ο Κύριος!
Τέλος, για τους λογισμούς που μας οδηγούν στα πάθη, πρέπει να λάβουμε τη γενναία ομολογία ότι γι’ αυτούς φταίμε πιο πολύ εμείς που επιθυμούμε τις αμαρτίες και όχι ο διάβολος που απλά βρίσκει έδαφος. Αυτοί οι λογισμοί μας οδηγούν σε αυτογνωσία, η αυτογνωσία στην ταπείνωση και η ταπείνωση στο Θεό! Όπου είναι ο θησαυρός μας θα είναι και η καρδιά μας ! Αν είναι στα πάθη, θα έχουμε ανάλογους λογισμούς, αν είναι ο νους μας στο Θεό, θα έχει ανάλογα καλούς λογισμούς! Χωρίς βέβαια να είναι και απόλυτο αυτό!(A.K.)

«Χαίρε των δακρύων της Εύας η λύτρωσις» (Ω)

Η Εύα, όταν έχασε τον Παράδεισο έκλαψε. Το παιδαγωγικό σχέδιο του Θεού είχε κιόλας αρχίσει να καρποφορή: τα δάκρυα της Εύας ετοίμαζαν τη δεύτερη Εύα, τη Θεοτόκο. Ο δρόμος της επιστροφής από την εξορία άρχισε με τα δάκρυα της Εύας...

Όλα τα μέτρα που πήρε ο Θεός, μετά την πτώσι των Πρωτοπλάστων, ήταν παιδαγωγικά. Σκόπευαν να διεγείρουν τις κοιμισμένες δυνάμεις του ανθρώπου. Να καθαρίσουν τα μάτια του απ’ τους καπνούς της πυρκαϊάς που άναψε ο Πειρασμός. Η εξορία του ανθρώπου από τον Παράδεισο ήταν και η σωτηρία του. Έτσι μπόρεσε να καταλάβη το λάθος του και κατώρθωσε να συνειδητοποιήση τις ευθύνες του και να πάρη ξανά το δρόμο της επιστροφής...

Τα δάκρυα της Εύας ήταν το προάγγελμα της νίκης. Απ’ τα δάκρυα αυτά ο Θεός έφτιαξε τη δεύτερη Εύα και Παρθένο Μαρία. Την μετάνοια της Εύας την υλοποίησε σε πρόσωπο, στο πρόσωπο της Θεοτόκου. Χωρίς τα δάκρυα της Εύας, δεν θα υπήρχε Θεοτόκος. Τα δάκρυα της Εύας πότισαν τα σπέρματα που γέννησαν τη Θεομήτορα.

Η Θεοτόκος, κατ’ επέκτασιν, είναι ο καρπός των δακρύων της ανθρωπότητος. Το χώμα της ανθρωπότητος, ποτισμένο με τη βροχή των δακρύων εκατομμυρίων ανδρών και γυναικών, έδωσε «καρπόν ευκλεή», την Παρθένο...

Και από το άλλο μέρος η Θεοτόκος έγινε η πηγή της χαράς για την ανθρωπότητα. Υπήρξε η νοητή πηγή «της Μερράς» (Έξοδ. ιε' 23), όπου τα πικρά δάκρυα της ανθρωπότητος μεταβλήθηκαν σε γλυκειά πηγή χαράς. Στο πρόσωπο της Θεοτόκου στέρεψαν τα δάκρυα της πρώτης Εύας και άνθισε το χαμόγελο της γλυκειάς ελπίδος.

Γιατί, όταν πλησιάζωμε τη «Ζωοδόχο Πηγή» δακρυσμένοι, στερεύουν τα δάκρυά μας; Διότι η παναγία ύπαρξίς της, ζυμωμένη με τα δάκρυα ολόκληρης της ανθρωπότητος, απορροφά όλα τα ανθρώπινα δάκρυα. Γι’ αυτό, κοντά στη Θεοτόκο δεν υπάρχουν πια δάκρυα... Όσοι ατενίζουν το γλυκό και ήρεμο πρόσωπο της Θεομήτορος μπορούν να βεβαιώσουν εκ πείρας τη θαυμαστή αυτή πραγματικότητα.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 28-29)

Ο ΠΑΛΛΑΔΙΟΣ αναφέρει με θαυμασμό τους υπεράνθρωπους αγώνες εκείνων που αφιερώθηκαν με την ψυχή και το σώμα στην λατρεία του Θεού, για να διατηρήσουν την αγγελική αρετή της αγνότητος.
Να μερικά από τα χαρακτηριστικά περιστατικά, που με πολλή ζωντάνια διηγείται:
Ενόχλησε κάποτε πολύ δυνατά το δαιμόνιο της σαρκικής επιθυμίας τον μακάριο Ευάγριο τον Διάκονο. Βγήκε λοιπόν από το κελλί του και στάθηκε όλη την κρύα νύχτα έξω ολόγυμνος, ώσπου παγώσανε οι σάρκες του.
Άλλος αγωνιστής, ο μαθητής του Οσίου Παμβώ Αμμώνιος, ούτε μια φορά δεν λυπήθηκε το σώμα του, αλλά όταν του ερχόταν σαρκική επιθυμία, το βασάνιζε με πυρωμένο σίδερο. Γι’ αυτό τον έβλεπαν σχεδόν πάντοτε πληγωμένο.
Κι ο γενναίος Φιλέρημος, που αργότερα έγινε Επίσκοπος, όταν ήταν νέος αγωνίστηκε σκληρά για να υποτάξει τα πάθη της σαρκός. Έμεινε μήνες κλεισμένος στο κελλί του και δεμένος με σιδερένιες αλυσίδες.
Δεν έτρωγε ποτέ ψωμί ή μαγειρεμένο φαγητό, αλλά ωμά λάχανα μόνο ή το πολύ βρεγμένα όσπρια. Πάλεψε σκληρά δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, μα στο τέλος βγήκε νικητής. Δεν τον ενόχλησε πια ο πόλεμος της σαρκός.

ΈΝΑΣ νέος μοναχός εξομολογήθηκε στον Αββά Ποιμένα πως πολεμούνταν από δύο πάθη, από θυμό και από σαρκική επιθυμία.
- Άκουσε, παιδί μου, τι λέει ο προφήτης Δαβίδ: «Τον μεν λέοντα εφόνευσα με κεραυνοβόλο κτύπημα, την δεν άρκτον έπνιξα». Ξέρεις τί εννοεί με τούτο; Ότι τον θυμό πρέπει να τον κόβουμε αμέσως με την μακροθυμία, ενώ την σαρκική επιθυμία να την μαραίνουμε με τον σωματικό κόπο και την ευλογημένη νηστεία.

ΚΑΠΟΙΟΣ άλλος νέος πήγε στενοχωρημένος στον Αββά Φωκά.
- Δεν αντέχω πια τον πόλεμο της σαρκός, Γέροντα, του είπε. Θα πάω να κλειστώ στην σπηλιά που είναι πάνω στον βράχο. Καλύτερα να πεθάνω από την πείνα, παρά να νικηθώ από την άλογη επιθυμία. Μόνο κάνε αγάπη και φέρε μου ύστερα από σαράντα ημέρες την θεία Κοινωνία. Αν όμως στο μεταξύ έχω πεθάνει, θάψε με.
Ο Γέροντας θαύμασε την γενναία απόφαση του νέου. Όταν πέρασαν οι σαράντα μέρες, πήρε τα Άχραντα Μυστήρια να κοινωνήσει τον αδελφό. Πλησιάζοντας το απόκρημνο σπήλαιο, ένιωσε αφόρητη δυσοσμία και σκέφτηκε πως θα είχε πεθάνει ο αθλητής. Τον βρήκε μισοπεθαμένο από την ασιτία.
Τον κοινώνησε κι ύστερα έβρεξε λίγο ψωμί στο κρασί που είχε φέρει μαζί του, και το έβαλε στο στόμα του. Με την Χάρη των Μυστηρίων συνήλθε ο νέος και ακολούθησε τον Γέροντα. Από την ίδια στιγμή εξαφανίστηκε κι ο βασανιστικός πόλεμος.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 30-31 )

285- ΤΙ ΚΑΤΟΡΘΏΝΕΙ Η ΑΝΟΧΗ.
Ο Φραγκίσκος Ξαβιέριος - περίφημος ιεραπόστολος της Ιαπωνίας - κήρυττε τον λόγο του Θεού σε πολύ κόσμο, που τον παρακολουθούσε με μεγάλη προσοχή. Ένας Ιάπωνας προσποιήθηκε ότι θέλει κάτι να του πη. Ο ιεροκήρυκας έσκυψε καταδεκτικά το κεφάλι του και ο αυθάδης Ιάπωνας μπρος σε όλους τον έφτυσε στο πρόσωπο. Ο Φραγκίσκος με μεγάλη ψυχραιμία, σα να μη συνέβηκε τίποτα, έβγαλε το μαντήλι του, σκουπίστηκε και εξακολούθησε το κήρυγμά του.
Μα μέσα στους ακροατές του ήταν και ο διοικητής της πόλεως, που μόλις είδε τη στάση του Ξαβερίου είπε:
-Μια θρησκεία που εμπνέει στους ανθρώπους τέτοιο θάρρος και διδάσκει τέτοια αρετή δεν μπορεί να είναι παρά η αληθινή θρησκεία.
289- Ο ΤΥΦΛΟΣ.
Ο ποιητής Λά Μότ (+1731) είχε τη δυστυχία να χάση το φως του, όταν ήταν ακόμη σαράντα ετών. Κάποτε περπατώντας πάτησε κάποιον στο πόδι. Ο άλλος έχασε την υπομονή του και, γυρνώντας απότομα, του έδωσε ένα δυνατό σκαμπίλι. Και ο καλός ποιητής απάντησε ήρεμα:
-Δυστυχισμένε! Πόσο θα στενοχωρηθήτε γι’ αυτό που εκάμετε, όταν θ’ αντιληφθήτε πως είμαι τυφλός!
290- ΟΙ ΚΑΘΑΡΟΙ ΤΗ ΚΑΡΔΙΑ.
Κάποτε ο διάσημος Γάλλος συγγραφεύς Σατωβριάνδος βρισκόταν σε μια αίθουσα, όπου οι περισσότεροι διακήρυτταν ότι δεν πίστευαν. Τότε εκείνος με όλο το θάρρος τους λέγει: «Κύριοι, βάλτε το χέρι στην καρδιά κι ομολογήσετε: Αν είχατε το θάρρος να είσθε αγνοί, θα είχατε και το θάρρος να πιστεύσετε».
Ο Ιησούς Χριστός κήρυξε: «Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται».
(Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 128-131)

548 :Κάποιος ξένος αδελφός, επειδή ασθένησε ήλθε στο κοινόβιο για να θεραπευθεί και δόθηκε στο κελλί κάποιου αδελφού και ο αδελφός δυσαρεστήθηκε. Όταν το έμαθε ο Γέροντας του δήλωσε αυτά.
Απόκριση: Ερεύνησε τον λογισμό σου, αδελφέ, και μάθε, εάν ήταν ο σαρκικός σου αδελφός, δεν θα τον δεχόσουν πάνω από τα βλέφαρα σου; Δες λοιπόν, τα σαρκικά εργάζονται μαζί σου, διότι δέχθηκες τον πνευματικό σου αδελφό, και όλοι είμαστε ένα στο όνομα του Χρίστου. Πρόσεχε λοιπόν τον εαυτό σου, αδελφέ, με φόβο Θεού. Όταν τα άκουσε αυτά ο αδελφός κυριεύθηκε από μεγάλη κατάνυξη, και ωφελημένος δήλωσε στον Γέροντα, λέγοντας ‘Συγχώρεσε με, κύριε αββά, και προσευχήσου για μένα. Δέχομαι τον αδελφό μου με μεγάλη χαρά’.
559. Ερώτηση. Αδελφός ερώτησε τον ίδιο γέροντα.Εάν ακούσω για κάποιον ότι με κακολογεί τι να κάνω;
Απόκριση: Αμέσως να σηκωθείς και να κάνεις προσευχή πρώτα υπέρ εκείνου και έπειτα υπέρ του εαυτού σου, λέγοντας: ‘Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε αυτόν τον αδελφό και έμενα τον αχρείο δούλο σου, και προστάτεψε μας από τον πονηρό, με τις προσευχές των αγίων σου. Γένοιτο’.
(Βαρσανουφίου Έργα, ΕΠΕ, Φιλοκαλία, τομ. 18Γ, σελ.41-43. 63)

Ένας από τους γέροντες της σκήτης αρρώστησε κάποτε και επιθύμησε να φάει λίγο φρέσκο ψωμί. Πού να βρεθεί όμως τέτοιο πράγμα σε εκείνη την έρημο;
Όταν το έμαθε ένας από τους νέους μοναχούς, έβαλε στο δισάκι του όλα τα ξερά ψωμία που είχε, και ξεκίνησε για την Αλεξάνδρεια. Η πόλη απείχε δυο ημερών δρόμο από την έρημο. Ο καλός νέος αψήφησε τον κόπο! Κατέβηκε, άλλαξε τα ψωμιά, κι επέστρεψε όσο πιο γρήγορα μπορούσε στη σκήτη.
- Πού βρήκες φρέσκο ψωμί; τον ρωτούσαν με απορία οι αδελφοί.
- Στην Αλεξάνδρεια, απαντούσε με πολλή φυσιολογικότητα εκείνος, σαν να επρόκειτο για το γειτονικό χωριό.
Όταν το άκουσε ο γέροντας δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να το κρατήσει .
-Πώς να το φάω; έλεγε. Αυτό είναι το αίμα του αδελφού μου!
Οι άλλοι όμως τον ανάγκασαν να το φάει, για να μην πάει χαμένη η θυσία του αδελφού.

(Γεροντικόν, Χαρίσματα και χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος γ, σελ. 21-22)

-    Γέροντα, υπάρχει, περίπτωση να μη με ακούει ο Θεός, όταν Του ζητάω να με βοηθήσει να απαλλαγώ από ένα πάθος;
-    Τί, Βάαλ είναι ο δικός μας ο Θεός; Ο Θεός ακούει και μας βοηθάει. Ίσως να μη νιώθεις την βοήθειά Του· αιτία όμως δεν είναι ο Θεός, αλλά εσύ η ίδια που διώχνεις την βοήθειά Του με την υπερηφάνεια.
Αν δεν υπάρχει κίνδυνος να το πάρουμε επάνω μας και να υπερηφανευθούμε, είναι αδύνατο να μη βοηθήσει ο Θεός. Ο Καλός Θεός θέλει να απαλλαγούμε από τα πάθη μας, αλλά, αν έχουμε υπερηφάνεια ή προδιάθεση υπερηφανείας, δεν μας βοηθάει να απαλλαγούμε, γιατί θα νομίζουμε ότι το κατορθώσαμε χωρίς την δική Του βοήθεια.
Γι’ αυτό, όταν παρακαλούμε τον Θεό με όλη την καρδιά μας να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από ένα πάθος και δεν μας βοηθάει, πρέπει αμέσως να καταλάβουμε ότι πίσω από αυτό το πάθος κρύβεται άλλο μεγαλύτερο, και αυτό είναι η υπερηφάνεια. Επειδή δηλαδή δεν βλέπουμε την υπερηφάνεια, αφήνει ο Θεός να παραμένει το πάθος που βλέπουμε, π.χ. η γαστριμαργία, η φλυαρία, ο θυμός κ.λπ., για να ταπεινωνώμαστε. Όταν σιχαθούμε πια τα πάθη μας από τις συνεχείς πτώσεις μας, γνωρίσουμε την αδυναμία μας και ταπεινωθούμε, τότε μας βοηθάει ο Θεός και ανεβαίνουμε δύο-δύο τα πνευματικά σκαλιά.

(Αγἰου Παϊσἰου του Αγιορεἰτου Λὀγοι Ε῾. ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ, σελ.29)

ΔΩΔΕΚΑ μοναχοί περνούσαν για πρώτη φορά μια άγνωστη έρημο. Όταν νύχτωσε, παραπλανήθηκε ο οδηγός τους και τράβηξε τον αντίθετο δρόμο. Οι αδελφοί το κατάλαβαν γρήγορα, αλλά ο καθένας τους ξεχωριστά αγωνίστηκε ολόκληρη την νύχτα να μην το φανερώσει, για να μην λυπήσει τον οδηγό. Όταν ξημέρωσε, είδε πια το λάθος του εκείνος.
- Συγχωρήστε με, αδελφοί, είπε σαστισμένος. Μου φαίνεται πως πήρα τον αντίθετο δρόμο.
- Το ξέρουμε, του αποκρίθηκαν εκείνοι, αλλά μην στενοχωριἐσαι- γυρίζουμε πίσω.
Και χωρίς να δείξουν καμιά απολύτως δυσαρέσκεια, που είχαν περπατήσει όλη νύχτα άσκοπα, μια απόσταση δώδεκα μιλίων, άρχισαν καινούργια πορεία.
Ο οδηγός, θαυμάζοντας την ευγένειά τους, έλεγε και ξανάλεγε:
- Μέχρι θανάτου μπορούν να συγκροτηθούν οι άνθρωποι του Θεού, για να μην λυπήσουν τον αδελφό τους.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 20-21 )