Στείλτε τον ύπνο σε όσους δεν μπορούν να κοιμηθούν

-Γέροντα, γιατί νυστάζω, όταν προσεύχομαι;

-Δεν ζεις έντονα. Άφησες χαλαρό τον εαυτό σου και τώρα πας σπρώχνοντας.
Αν έχεις αγωνία για ένα θέμα που σε απασχολεί, μπορείς να κοιμηθείς;
Βλέπεις, κάποιος από ευγνωμοσύνη για τον ευεργέτη του μπορεί να μην κοιμηθεί
μια βραδιά, για να κάνει προσευχή γι’ αυτόν. Μετά όμως πρέπει να σκεφτεί:
«Καλά, για τον άνθρωπο που με ευεργέτησε αγρύπνησα, για τον Θεό, που σταυρώθηκε
για μένα, να μην αγρυπνήσω, για να Τον ευχαριστήσω;».

-Γέροντα, μπορεί η υπνηλία να προέρχεται από σωματική αδυναμία;

-Ναι, καμιά φορά η υπνηλία προέρχεται και από εξάντληση, από υπόταση ή υποθερμία κ.λ.π.
Να βρίσκει κανείς την αιτία και να ενεργεί ανάλογα.

-Γέροντα, πώς συμβαίνει, ενώ προσεύχεται κάνεις με πόνο για κάτι, να τον παίρνει ο ύπνος;

-Αν πραγματικά υπάρχει πόνος για ένα θέμα, τότε δεν τον πιάνει υπνηλία τον άνθρωπο.
Χρειάζεται όμως να βιάσει και λίγο τον εαυτό του. Αν είναι στο κελλί, να ρίξει λίγο
νερό στο πρόσωπο, για να φύγει ο ύπνος.

-Στις αγρυπνίες νυστάζω πολύ τι να κάνω;

-Να τον τσακίζεις τον ύπνο. Στην εκκλησία, επειδή ο άνθρωπος ηρεμεί ψυχικά και κουράζεται
σωματικά, νυστάζει. Αλλά, όταν επιμείνεις να μη σε πάρει ο ύπνος, τότε ο ύπνος τσακίζεται
και φεύγει. Βέβαια ύστερα από μια δυο ώρες πάλι νυστάζεις, κι εκείνος ο ύπνος είναι βαρύς
και πιο δύσκολα τον διώχνεις με την επιμονή όμως τσακίζεται και αυτός.
Αν φύγει η πρώτη και η δεύτερη αμαξοστοιχία του ύπνου, πάει μετά ο ύπνος, έφυγε.

-Γέροντα, μπορεί σε μια αγρυπνία και δύο ώρες να προσπαθώ να διώξω τον ύπνο.

-Γιατί δεν τον στέλνεις στα νοσοκομεία, στα ψυχιατρεία; «Θεέ μου, να λες, δώσε τον ύπνο
σε όσους δεν μπορούν να κοιμηθούν, είτε γιατί πονούν είτε γιατί είναι τεντωμένα τα νεύρα τους».
Να κάνεις τον ύπνο χάπι και να τον στέλνεις με την προσευχή σε όσους δεν μπορούν να κοιμηθούν
και ταλαιπωρούνται οι καημένοι, κι εσύ μέρα νύχτα να δοξάζεις τον Θεό.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, "Περί προσευχής", εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.59-60)

Ο περισπασμός στην προσευχή

Γέροντα, όταν προσεύχομαι στο κελλί μου, έχω ανησυχία μήπως κάποια
αδελφή ανοίξει την πόρτα, και αυτό μου φέρνει περίσπαση.
Εγώ, αν είμαι σε κατάσταση προσευχής και ανοίξει κάποιος την πόρτα,
προτιμώ να με χτυπήση με το τσεκούρι στο κεφάλι, παρά να με δει
εκείνη την ώρα που προσεύχομαι. Είναι σαν να πετάς και έρχεται
ο άλλος και σου σπάζει τα φτερά. Eσείς δεν έχετε ζήσει ακόμη
πνευματικές καταστάσεις την ώρα της προσευχής, για να καταλάβετε
πόσο στοιχίζει σε κάποιον να τον ενοχλήσετε την ώρα που προσεύχεται.
Δεν έχετε νιώσει αυτήν την επικοινωνία με τον Θεό, που ο άνθρωπος
φεύγει κατά κάποιον τρόπο από την γη. Αν είχατε τέτοιες εμπειρίες,
θα σεβόσασταν τους άλλους, όταν προσεύχωνται. Αν υπήρχε αυτή η
ευαισθησία η πνευματική, θα σκεφτόσασταν: «Πώς να διακόψω τον άλλον
την ώρα που προσεύχεται;». Θα καταλαβαίνατε τι μεγάλη ζημία
του κάνετε και θα προσέχατε. Δεν λέω να προσέχετε με άγχος
και με σφίξιμο, αλλά με σεβασμό προς τον άλλον που επικοινωνεί με τον Θεό.
Αλλά, αν δεν υπάρχει αυτή η πνευματική ευαισθησία, να υπάρχει
τουλάχιστον η κοσμική ευαισθησία, με την καλή έννοια.
Να συνηθίσετε να χτυπάτε την πόρτα και να λέτε δυνατά:
«Δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων», για να είναι ήσυχος ο άλλος
και να μην είναι συνέχεια σε επιφυλακή. Άλλο να είμαι σε εγρήγορση
πνευματική και άλλο να είμαι συνέχεια σε επιφυλακή, μήπως ανοίξουν
την πόρτα, αυτό κουράζει, τσακίζει.
-Μπορεί, Γέροντα, κάποια να το κάνει από απλότητα;
-Δεν είναι απλότητα να χτυπάει μια αδελφή την πόρτα της άλλης και,
χωρίς να ακούσει το «Αμήν», να ανοίγη και να μπαίνει μέσα.
Απορώ, πώς το κάνετε αυτό! Μπορεί η άλλη να κλαίει στην προσευχή
και δεν θέλει να την δουν. Εγώ, όταν πηγαίνω σε κάποιο γειτονικό κελί
και ακούω να διαβάζουν την Ακολουθία του Εσπερινού, μπορεί να κάνω
και μία ώρα κομποσκοίνι έξω στο κρύο, για να μην τους διακόψω
και κουτσουρέψουν την Ακολουθία. Αφού τους ακούω ότι ψάλλουν,
πώς να ανοίξω την πόρτα; Πώς να μπω; Αν μπω, είναι σαν να έχω δικαιώματα.
Μπορεί εκείνοι να μου δίνουν δικαιώματα, αλλά εγώ δεν το κάνω αυτό
είναι εγωιστικό, σαν να είμαι κάτι και δεν υπολογίζω τον άλλον.
Να υπάρχει αυτή η εσωτερική ευαισθησία. Μια φορά, όταν ήμουν στο Σινά,
είδα δύο Βεδουινάκια, ένα αγοράκι κι ένα κοριτσάκι, να προσεύχονται
στον δρόμο με κομπολόγια και γύρισα σιγά σιγά πίσω, για να τελειώσουν
τα καημένα την προσευχή τους και να συνεχίσω μετά τον δρόμο μου,
γιατί δεν υπήρχε άλλο πέρασμα.
-Γέροντα, μόλις αρχίσω να προσεύχομαι, έρχονται στον νου μου οι
εκκρεμότητες που έχω στο διακόνημα.
-Κι εγώ, άμα έχω εκκρεμότητες, δεν μπορώ να ησυχάσω. Γι’ αυτό, αν θέλεις
να μην έχεις περισπασμό την ώρα της προσευχής, να τακτοποιείς γρήγορα
γρήγορα τις εκκρεμότητες που έχεις και ύστερα να αρχίσεις την προσευχή,
λέγοντας στον λογισμό σου: «Όλα είναι τακτοποιημένα καλύτερα από την ψυχή μου.
Ας φροντίσω λοιπόν να τακτοποιήσω και αυτήν».
-Γέροντα, σκέφτομαι ότι, αν είχα κάποια δυσκολία στην ζωή μου,
αυτό θα με βοηθούσε στην προσευχή.
-Τι είναι αυτά που λες; Πόλεμος πρέπει να γίνει, για να ζητήσεις τον Χριστό;
Μια καλή εξωτερική κατάσταση είναι η καλύτερη προϋπόθεση για την
καλή εσωτερική κατάσταση. Η προσευχή θέλει να είναι κανείς απερίσπαστος
εξωτερικά και τακτοποιημένος εσωτερικά. Το απερίσπαστο πολύ βοηθάει
στην πνευματική ζωή.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.57-59)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 15-24. Η παραβολή του μεγάλου δείπνου.
14.24 λέγω(1) γὰρ ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς τῶν ἀνδρῶν(2) ἐκείνων
τῶν κεκλημένων γεύσεταί(3) μου τοῦ δείπνου(4).
24 γιατί σας βεβαιώνω πως κανένας από κείνους που κάλεσα
δε θα γευτεί το δείπνο μου”».
(1) Σύμφωνα με πολλούς από τους ερμηνευτές ο σ. αυτός δεν ανήκει πλέον
στην παραβολή, αλλά αποτελεί την εφαρμογή της που απευθύνεται από τον
Ιησού στους συγκαλεσμένους του. Αλλά το υποκείμενο του λέγω είναι
προφανώς αυτός που σύμφωνα με την παραβολή κάλεσε στο δείπνο (g).
Άλλωστε ο σ. συνδέεται στενά με τα προηγούμενα με το γαρ. Εξακολουθεί
λοιπόν να μιλά αυτός που καλεί στο δείπνο και ανακοινώνει την σταθερή
απόφασή του, που διακηρύσσεται πλέον δημόσια, ότι αυτοί που περιφρόνησαν
την πρόσκλησή του δεν θα λάβουν μέρος στο δείπνο (L). Μόνο το βλέμμα του Κυρίου,
που περιφέρθηκε εκφραστικά στους καλεσμένους, έκανε σε αυτούς αισθητό,
ότι η σκηνή της περιφρονημένης θείας πρόσκλησης αφορούσε τις στάσεις
και τις διαθέσεις, τις οποίες αυτοί έδειχναν προς αυτόν (g).
(2) Που διακρίνονται για πλούτο, και επιρροή (b).
(3) Πολύ λιγότερο δεν θα απολαύσει αυτό. Οι ανυπάκουοι Ιουδαίοι εξέπεσαν
και από το βασίλειο της χάρης αλλά και από την ελάχιστη γεύση της γλυκύτητάς του (b).
(4) «Επειδή δεν υπάκουσαν και περιφρόνησαν την κλήση, δηλαδή το κήρυγμα» (Ζ)

Επαγγέλματα
αθέμιτα
Δεν υπάρχουν επαγγέλματα αισχρά, που αποδίδουν κέρδη και σε γέρους ακόμα και σε γρηές; Αν ήθελαν, δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν αυτά τα επαγγέλματα, που τους κάνουν να τρέφωνται με αφθονία μεγάλη; Δεν βλέπεις πόσοι έγιναν μαστροποί και προαγωγοί σε μεγάλη ηλικία και έχουν βολευτεί και τρέφονται από τα αισχρά κέρδη και απολαμβάνουν;
Ε.Π.Ε. 18α,294
Επαγγελίες
σταθερές
Οι υποσχέσεις του Θεού παραμένουν αμετακίνητες, και δεν υπήρξε σ’ αυτές και Ναι και Όχι. Αν δε όσα υποσχέθηκε (ο Θεός) είναι σταθερά και θα τα δώση οπωσδήποτε, δεν είναι δυνατόν να πη καποιος, ότι άλλοτε είναι σταθερός, άλλοτε όμως δεν είναι, αλλά πάντοτε είναι σταθερός και παραμένει ο ίδιος.
Ε.Π.Ε. 19,96
του Θεού αψευδείς
Αν ο Θεός είναι αψευδής, οπωσδήποτε θα πραγματοποιηθή η επαγγελία Του, ό,τι υποσχέθηκε. Αν είναι αψευδής, εσύ ο πιστός δεν πρέπει ν’ αμφιβάλλης καθόλου, ότι θα πραγματοποιηθή ό,τι υπόσχεται, έστω και αν αυτό συμβή μετά το θάνατό σου.
Ε.Π.Ε. 24,16
στον Αβραάμ
Δεν ενήργησε τα πάντα η επαγγελία του Θεού. Συνέβαλε και η μακροθυμία του ανθρώπου. Εδώ σαν να τους φοβίζη, δείχνοντας, ότι πολλές φορές η υπόσχεσις εμποδίζεται από την ολιγοψυχία. Και αυτό βέβαια το απέδειξε με τον Ισραηλιτικό λαό. Ωλιγοψύχησαν, και γι’ αυτό δεν πραγματοποιήθηκε σ’ αυτούς καθόλου η υπόσχεσις. Το αντίθετο συνέβη με τον Αβραάμ.
Ε.Π.Ε. 24,472
Έπαθλα
η αιώνια ζωή
Αν πιστεύης, να είσαι έτοιμος να υποφέρης.. Αν δεν υποφέρης, σημαίνει πως δεν πιστεύεις. Δηλαδή, δεν είναι υπέροχα τα όσα μας υποσχέθηκε ο Θεός, ώστε χάριν αυτών να προτιμά κανείς μύριους θανάτους; Έχει υποσχεθή βραβεία ο Θεός, τη βασιλεία των ουρανών, την αθανασία και την αιώνια ζωή.
Ε.Π.Ε. 22,358-360
μετά τον αγώνα
Τους ενισχύει, δείχνοντας πως στεφανώνονται απ’ τους δικούς τους πόνους και ιδρώτες, κατά νόμο δικαιοσύνης. Αν κάποιος επιθυμή πολύ την τιμωρία, όμως προηγουμένως επιθυμεί τα βραβεία. Γι’ αυτό και ο Παύλος προσθέτει λέγοντας: «Να φανήτε άξιοι της βασιλείας του Θεού, για την οποίαν και υποφέρετε».
Ε.Π.Ε. 23,30
μετά τον αγώνα
Και αν ακόμα κανένα βραβείο δεν υπήρχε, πάλι θα ήταν αρκετό το παράδειγμα του Κυρίου να πείση καθέναν να προτιμήση τη ζωή αυτή. Τώρα βέβαια και βραβεία προβάλλουν μπροστά μας, και όχι συνηθισμένα, αλλά μεγάλα και απερίγραπτα.
Ε.Π.Ε. 25,248

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 221-222)

Μα τι άρωμα ήταν αυτό! όλα τα αρώματα μέσα σε μια λεπτή ουράνια ευωδία. Οσίου γέροντος Εφραίμ Κατουνακιώτου

Ήταν η πανήγυρις των Αγιορειτών Πατέρων – εδώ δίπλα των Δανιηλαίων. Εγώ κάθισα εδώ με το κομποσχοίνι. Περνούσαν οι ώρες. Τα μεσάνυχτα ακριβώς έξι η ώρα με το αγιορείτικο εβγήκα έξω από το κελλί μου.

Και έρχεται ένα άρωμα επάνω από τον Άθωνα! Μα τι άρωμα ήταν αυτό! Τι δεν είχε μέσα του αυτό το απερίγραπτο άρωμα! Θέλεις κρίνο – θέλεις τριαντάφυλλο- θέλεις μαργαρίτα, πασχαλιά, θυμάρι, πεύκο, όλα τα αρώματα μέσα σε μια λεπτή ουράνια ευωδία. Δεν ήταν γήινο, από γήινα άνθη.

Και μου λέει ο λογισμός:

Κοίταξε, πως αυτοί οι Άγιοι Πατέρες ευωδίασαν με την ζωή τους την ασκητική το Άγιον Όρος· και τώρα το ευλογούν, τρόπον τινά, και το αρωματίζουν με την επίσκεψη τους από τον ουρανό, κατά την χάρι που είχε ο καθένας και όλοι μαζί ως μυροφόρα δοχεία του Αγίου Πνεύματος.

Αχ, Πάτερ μου! Πως να το διηγηθώ! Επέστρεψα στο κελλί μου άλλος άνθρωπος, με άλλη αναπνοή. Έπειτα από λίγο εβγήκα πάλι έξω, μήπως το ξανααισθανθώ· όμως μια φορά ήταν· δεν το ξανάνιωσα έτσι.

Ο άνθρωπος, Πάτερ μου, όσον είναι πνευματικός, τόσον τα βλέπει, τα αισθάνεται τα πράγματα πνευματικώτερα, ωραιότερα, ευγενέστερα, ευωδέστερα.

Υψώνεται, πλατύνει ο νους, η καρδιά του στην θεία δοξολογία. «Πάντα εν σοφία εποίησας»! Εν πατρική αγάπη!

Όσον πνευματικώτερος, τόσον γλυκύτερα τα βλέπεις, Πάτερ μου! Όλα στηρίζονται στην Θεία Χάρι.

Όταν λάβεις την Θείαν Χάριν, έρχεται αυτή και σου τα φέρνει όλα αυτή όπως θέλει. Όταν φύγει η Θεία Χάρις, τα βλέπεις πάλι με τα μάτια τα σωματικά. Άλλα τα μάτια της Χάριτος, άλλα τα σωματικά· άλλα βλέπεις τότε, τα οποία τώρα δεν ημπορείς να τα συλλάβεις με τον νου σου.

(Γέροντος Εφραίμ Κατουνακιώτου, Περί των Αγιορειτών Πατέρων διήγησις, της οποίας εγενόμεθα αυτήκοοι μάρτυρες.
από το βιβλίο: «Άγιον Όρος – Οικουμενισμός και κόσμος» – Μοναχός Λουκάς Φιλοθεϊτης)

"Όταν κάνεις μετάνοιες, ωφελείσαι διπλά"

Όπως εκείνος, έτσι και από τα πνευματικά του παιδιά,
ζητούσε να συνοδεύουν τις προσευχές τους με, όσο μπορούσαν,
περισσότερες μετάνοιες.
Επειδή, όμως, με τη χάρη που είχε από το Θεό, γνώριζε ότι
εγώ δεν έπραττα την επιθυμία του, θέλησε να μου μιλήσει για το θέμα αυτό.
Αλλά, ευγενής όπως ήταν πάντα, δεν ήθελε να με ρωτήσει ευθέως,
εάν εγώ κάνω μετάνοιες και για έναν πρόσθετο μάλιστα λόγο,
ότι εγώ τότε ήμουν πολύ νεαρός, άρχισε με ένα εντελώς,
κατ' εμέ άσχετο με την προσευχή, θέμα και συγκεκριμένα μου μιλούσε
για την γυμναστική και τα ευεργετικά της αποτελέσματα στον ανθρώπινο οργανισμό.
Έτσι, για κάθε είδος ασκήσεως, δικαιολογούσε επιστημονικά σε ποιό ή σε
ποιά μέλη του σώματος ωφελεί. Με τον τρόπο αυτό έφθασε και στους κοιλιακούς
μύς και στο σημείο αυτό με ρώτησε, εάν γνωρίζω πώς μπορούμε να δυναμώσουμε
τους κοιλιακούς μύς. Εγώ, φυσικά, δήλωσα άγνοια. Και όμως, μου λέει,
έπρεπε να γνωρίζεις, αφού είσαι επιστήμων. Αφού, όμως, δεν το έχεις υπόψη,
θα σου το πώ εγώ. Πρώτα, όμως, θα σε ρωτήσω κάτι: Κάνεις μετάνοιες;
-Αφού τό γνωρίζετε, Παππούλη μου, ότι δεν κάνω, γιατί με ρωτάτε;
ήταν η απάντησή μου.
-Σε ρωτάω για να το βεβαιώσεις ο ίδιος και στη συνέχεια να σου πώ,
ότι η καλύτερη γυμναστική, για το δυνάμωμα των κοιλιακών μυών
είναι οι μετάνοιες! Μη γελάς. Έτσι είναι. Όταν κάνεις μετάνοιες ωφελούν
την ψυχή, αλλά παράλληλα και το σώμα εκείνου που τις κάνει.
Αρκεί αυτές να μη γίνονται για το δεύτερο.
Και η μέν ψυχή ωφελείται, γιατί με τον τρόπο αυτό ζητά την συγχώρηση
και το έλεος του Θεού, το δέ σώμα διότι, χωρίς να το ξέρει ο πολύς ο κόσμος,
ασκούνται κατά τόν πλέον άριστο τρόπο οι κοιλιακοί μύες.
Αυτό, βέβαια, δέν το λέγω στον κόσμο. Το λέγω μόνο σε σένα, που με
καταλαβαίνεις και δε θέλω να το συζητήσεις με άλλους.
Όμως, σου συνιστώ να κάνεις μετάνοιες, όσες μπορείς περισσότερες.
Άρχισε στην αρχή με λίγες και κάθε μέρα που περνά, να προσθέτεις και από έναν
σταθερό αριθμό, μέχρι να φθάσεις σε ένα σημείο, πού εσύ θα νομίσεις ότι αντέχεις.
Εξάλλου, ο ίδιος ο οργανισμός μας προειδοποιεί για τα όρια αντοχής του
και ανάλογα καθορίζουμε και τον αριθμό των μετανοιών μας. Ύστερα, δεν είναι
υποχρεωτικό, οπωσδήποτε, να φθάσουμε, καθημερινά, τον ίδιο αριθμό.
Αυτό θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες. Όπως είναι η ψυχική διάθεση,
η κούραση και τέλος η υγεία μας. Εκείνο που έχει σημασία είναι, να αρχίσει
κανείς αφ' ενός και αφ' ετέρου, οι μετάνοιες να συνοδεύονται από πραγματική
μεταμέλεια, για τα όσα αμαρτήματα έχουμε διαπράξει και να ζητάμε
με όλη τη δύναμη της ψυχής μας, να μας συγχωρήσει ο Κύριος.
Ακόμη, θα μπορούσαμε, καθ' όν χρόνον κάνουμε τις μετάνοιες, να λέμε
και το "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με". Ο συνδυασμός αυτών των δύο είναι
ό,τι καλύτερο μπορεί να γίνει. Και ο Κύριος όχι μόνο θα μας ακούσει,
αλλά και θα μας συγχωρήσει, όταν μάλιστα αυτό δεν του το ζητάμε μόνο
με τα χείλη, αλλά από τα βάθη της ψυχής μας, ανεξάρτητα αν η ψυχή αυτή
είναι κοντά στον Χριστό ή είναι αμαρτωλή και εγκλωβισμένη μέσα
στα δίχτυα του σατανά, γιατί, όπως όλοι μας έχουμε υπόψη μας,
ο Ιησούς δε σταυρώθηκε για τους πιστούς και αναμάρτητους, αλλά για τους
απίστους και τους αμαρτωλούς.
Ο πατήρ Πορφύριος συνόδευε, πάντοτε, τις προσευχές του με πολυάριθμες
μετάνοιες. Αυτό έκανε από παιδί. Βέβαια, τότε ήσαν περισσότερες σε αριθμό,
σε σύγκριση με εκείνες που έκανε, όταν ήλθε το γήρας, πού, δυστυχώς για
εκείνον και για εμάς, τον συνόδευαν ανίατες και βασανιστικές αρρώστιες,
οι οποίες έγιναν αιτία να μην μπορεί να προσφέρει στον κόσμο όσα έπρεπε ή όσα,
τουλάχιστον, εκείνος ήθελε.
[Κ 77-9]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι,
σελ.252-254)

Να προσευχόμαστε από φιλότιμο

- Γέροντα, με τόση κούραση που έχετε, πώς μπορείτε και προσεύχεσθε;
- Εμένα η προσευχή με ξεκουράζει. Και έχω δει ότι μόνον η προσευχή
ξεκουράζει πραγματικά τον άνθρωπο. Όταν γίνεται με την καρδιά,
διώχνει και την κούραση και τον ύπνο και την πείνα, γιατί θερμαίνεται
η ψυχή, και ύστερα δεν θέλεις ούτε να κοιμηθείς ούτε να φας.
Ζεις σε μια υπερφυσική κατάσταση και τρέφεσαι διαφορετικά,
σε τρέφουν τα πνευματικά.

- Γέροντα, δεν έχω αγάπη για την προσευχή.
- Δεν έχει θερμανθεί ακόμη η καρδιά σου και η προσευχή δεν γίνεται από μέσα,
τα κάνεις όλα από μια πειθαρχία, ξερά. Πώς ξεκινάς την προσευχή σου;
- Αρχίζω, Γέροντα, με την σκέψη ότι πρέπει να προσεύχομαι για μένα και για όλους.
- Α, παράξενος άνθρωπος είσαι! Εσύ πας με ένα «πρέπει»,
«πρέπει να προσεύχομαι, πρέπει να κάνω πνευματικά, πρέπει, πρέπει...»,
και ζορίζεσαι. Καλό είναι που υπάρχει μέσα σου αυτή η δύναμη,
αλλά να ξεκινάς με έναν ταπεινό λογισμό, με έναν πόνο.
Να δουλέψει, να πονέσει η καρδιά, και τότε δεν θα ζορίζεσαι,
θα νιώθεις χαρά, θα υπάρχη μέσα σου μια εσωτερική αγαλλίαση.
- Γέροντα, νιώθω ένα σφίξιμο, δεν υπάρχει μέσα μου πνευματικό φτερούγισμα.
- Χαίρεσαι, όταν προσεύχεσαι; Γιατί νομίζω ότι ζορίζεσαι λίγο.
Πηγαίνεις με φιλότιμο να κάνεις κάτι, αλλά, χωρίς να το καταλαβαίνεις,
μπαίνει και λίγος εγωισμός. «Να κάνω τόσες μετάνοιες, λες, να κάνω
τόσα κομποσκοίνια, να αυξήσω τις μετάνοιες, να αυξήσω τα κομποσχοίνια».
Και αυτό όχι για την αγάπη του Χριστού
ή για κάποιον που έχει ανάγκη, αλλά για να κάνεις πολλά, να αγιάσεις.
Δεν λες δηλαδή ταπεινά: «αφού ο Θεός είπε "άγιοι γίνεσθε”, θα κάνω
κι εγώ ό,τι μπορώ», αλλά πας με μια ξερή λογική: «πρέπει να αγιάσω».
- Γέροντα, πώς να σφίξω τον εαυτό μου στην προσευχή;
- Γιατί να σφίξης τον εαυτό σου στην προσευχή και να μην προσεύχεσαι από φιλότιμο;
- Πώς θα γίνη αυτό, Γέροντα;
- Αν σκεφτείς τις ευεργεσίες του Θεού, θα σκεφτείς και τον Θεό, τον Ευεργέτη σου,
και θα συναισθανθείς την αχαριστία σου κα την αμαρτωλότητα σου
και θα ζητήσης το έλεός Του. Όταν νιώσει κανείς τις μεγάλες ευλογίες του Θεού,
δυναμώνει, θερμαίνεται η καρδιά, και φθάνει και στην αδιάλειπτη προσευχή.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, "Περί προσευχής", εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, σσ. 56-57)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 15-24. Η παραβολή του μεγάλου δείπνου.
14.23 καὶ εἶπεν ὁ κύριος πρὸς τὸν δοῦλον, ῎Εξελθε(1) εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ
φραγμοὺς(2) καὶ ἀνάγκασον(3) εἰσελθεῖν, ἵνα γεμισθῇ ὁ οἶκος μου(4)·
23 Είπε πάλι ο κύριος στο δούλο: “πήγαινε έξω από την πόλη στους δρόμους
και στα μονοπάτια κι ανάγκασέ τους να έρθουν, για να γεμίσει το σπίτι μου·
(1) Έξω από την πόλη πλέον, έξω από την Ιερουσαλήμ (δ). «Δες εδώ, σε παρακαλώ,
την κλήση των εθνών, που μπήκαν μέσω της πίστης, μετά από τους εξ’ αίματος
Ισραηλίτες. Διότι ανέκαθεν μεν ήταν οι εθνικοί αγροίκοι στη σκέψη,
άγριοι στο νου και κατά κάποιο τρόπο έξω από την πόλη, επειδή δεν ζούσαν
κάτω από τον καλό νόμο, αλλά μάλλον σαν κτήνη και με πολλή έλλειψη λογικής·
εκεί λοιπόν και στους δρόμους έξω από την πόλη και στους φραγμούς που είναι
στους αγρούς στάλθηκε αυτός που καλούσε στο δείπνο» (Κ).
(2) Οι φράχτες που περικλείουν τις ιδιοκτησίες στην ύπαιθρο,
γύρω από τους οποίους μαζεύονται οι περιπλανώμενοι (g).
(3) «Διέταξε να αναγκάσουν τους εθνικούς, όχι με την έννοια ότι παραγγέλλει
να τους ασκήσουν βία» (Ζ). «Η λέξη λοιπόν [ανάγκασε] εμφανίζει την κλήση
ως έργο δύναμης που αρμόζει στο Θεό. Διότι έπρεπε, ναι έπρεπε, επειδή
οι εθνικοί ήταν υποδουλωμένοι στην ανυπόφορη πλεονεξία… και κατά κάποιο
τρόπο ήταν δεμένοι με τις αδιάσπαστες αλυσίδες των αμαρτημάτων τους
και δεν γνώριζαν καθόλου αυτόν που είναι από τη φύση του και αληθινά Θεός,
χρειάζονταν εντονότερη πρόσκληση που έμοιαζε με εξαναγκασμό,
για να μπορέσουν να αναβλέψουν προς το Θεό… και να απομακρυνθούν από την
αρχαία απάτη» (Κ). «Για να μάθουμε λοιπόν, ότι είναι θαύμα μεγάλης δύναμης
του Θεού το να πιστέψουν τα έθνη, που είχαν τόσο μεγάλη έλλειψη γνώσης,
για αυτό είπε, Ανάγκασε… και θέλοντας να δηλώσει το παράδοξο της μεταβολής τους,
ονόμασε το πράγμα ανάγκη» (Θφ). Το ανάγκασε αναφέρεται σε ανθρώπους
που θέλουν μεν να μπουν, διστάζουν όμως από φυσική δειλία και φοβούνται
μήπως διωχτούν. Ο κύριος προβλέπει τους δισταγμούς αυτούς και προτρέπει
τον δούλο να παρακινήσει αυτούς να προσέλθουν (g).
Ανάγκασε αυτούς με την πειθώ. Ένας και μόνο δούλος, πώς θα ήταν δυνατόν
να χρησιμοποιήσει βία και πώς θα ήταν δυνατόν οι αρνούμενοι, που ήταν πολλοί,
να εξαναγκαστούν στο να μπουν. Δες το «παρεβιάσαντο» στο Λουκ. κδ 29
και Πράξ. ιστ 15. Το χωρίο δεν αμνηστεύει τους θρησκευτικούς διωγμούς.
Υποδηλώνοντας, ότι φυσική βία δεν επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί, μάλλον
καταδικάζει αυτούς (p). Ανάγκασε αυτούς με την πειθώ των επιχειρημάτων.
Διότι στην περίπτωση των ανθρώπων αυτών παρίστατο ανάγκη να πειστούν
αυτοί ότι η πρόσκληση ήταν ειλικρινής και δεν αποτελούσε ειρωνεία ή χλεύη.
Θα είναι αυτοί δειλοί και ταπεινοί και δύσκολα θα πειστούν, ότι αυτοί
οι περιπλανώμενοι και ανάξιοι θα είναι ευπρόσδεκτοι σε μεγάλο και ηγεμονικό δείπνο.
(4) Ούτε η φύση ούτε η χάρη ανέχονται το κενό (b).
«Θέλει λοιπόν όλοι να μπουν εξαιτίας του άπειρου πλούτου της αγαθότητός του» (Ζ).
Η οικία του Χριστού αν και ευρύχωρη και μεγάλη, τελικά θα γεμίσει.
Θα γίνει όμως αυτό, όταν ο αριθμός των εκλεκτών συμπληρωθεί και όταν όλοι
όσοι του δόθηκαν, οδηγηθούν σε αυτόν.

Η αγάπη είναι το δυνατότερο όπλο που υπάρχει! (Γέροντος Θαδδαίου της Βιτόβνιτσα)

Η αγάπη είναι το δυνατότερο όπλο που υπάρχει. Δεν υπάρχουν δυνάμεις και όπλα τέτοια που να μπορούν να εναντιωθούν στην αγάπη. Τα πάντα υποχωρούν μπροστά στην αγάπη.

Βλέπετε, οι άγγελοι δεν υποδουλώνονται από τα πράγματα, όπως εμείς που πέσαμε. Εμείς που πέσαμε, όπως και τα πνεύματα που έπεσαν, υποδουλωνόμαστε από τα πράγματα, τα αντικείμενα, τα κτιστά. Τα αγγελικά τάγματα όχι. Και εκείνοι που ενώνονται με την καρδιά τους, με όλο τους το είναι με τον Κύριο δεν υποδουλώνονται από οτιδήποτε αυτού του κόσμου. Τίποτα δεν μπορεί να τους σκλαβώσει. Η καρδιά τους δεν μπορεί να υποδουλωθεί. Είναι πλήρεις, πλήρεις Χάριτος του Θεού, ενωμένοι με τον Κύριο και γι’ αυτό αγαπούν τα πάντα εν Κυρίω. Είναι απίστευτο πως τότε αισθανόμαστε ότι όλοι είναι αδέλφια μας, είτε είναι καλοί είτε όχι. Όλοι είναι αδέλφια μας και το μόνο που μας δυσαρεστεί είναι ότι οι σκέψεις τους εναντιώνονται στην αγάπη, εναντιώνονται στο καλό. Αυτό που τους εμποδίζει και τους απομακρύνει από μας.

(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς. Οσίου Ιουστίνου Πόποβιτς. Γέροντος Θαδδαίου της Βιτόβνιτσα, Περί αγάπης λόγοι, εκδ. Παρρησία, Αθήνα 2016)

«Άρχισε να τους αποστέλλει δύο δύο» (Μαρκ. 6:7)

Ένας τυφλός κι ένας παράλυτος σκόνταψαν ο ένας πάνω στον άλλο μέσα στο δάσος. Ο τυφλός είπε: «Χάθηκα και δεν μπορώ να βρω το δρόμο μου, γιατί δε βλέπω». Ο παράλυτος είπε: «Δεν μπορώ να πάω πουθενά, γιατί δεν μπορώ αν περπατήσω». Καθώς συνέχισαν να μιλούν απελπισμένοι, ο παράλυτος αναφώνησε ξαφνικά: «Το βρήκα! Το βρήκα! Εσύ θα με σηκώσεις στους ώμους σου, κι εγώ θα σου λέω που να πηγαίνουμε». Έτσι, οι δύο μαζί κατάφεραν να βγουν από το δάσος.
Είμαστε όλοι μας σαν τους δύο ανθρώπους που είχαν χαθεί στο δάσος. Χρειαζόμαστε ο ένας τη βοήθεια του άλλου. Οι πιέσεις του κόσμου, οι απογοητεύσεις της ζωής και η αμαρτία που εμπλέκεται σ’ αυτήν συχνά μας καταβάλλουν. Χρειαζόμαστε βοήθεια! Γι’ αυτό, ο Θεός δε μας άφησε μόνους, αλλά μας έκανε μέλη μιας μεγάλης οικογένειας, της εκκλησίας Του. Ο καθένας μας έχει κάποιο χάρισμα, ένα ταλέντο να χρησιμοποιήσει για την οικοδομή του σώματος του Χριστού και για τη διάδοση του ευαγγελίου Του. Κανένας δεν μπορεί να τα κάνει όλα μόνος του. Μαζί όμως μπορούμε να κάνουμε πολλά, και ο Κύριος να δώσει τη δική Του καρποφορία!

«Η σοφία ζωοποιεί όσους την κατέχουν. Αυτή είναι η ωφέλεια για εκείνους που τη γνωρίζουν» (Εκκλησιαστής 7:12)

- Για τον κόσμο είσαι απλά ένα άτομο. Αλλά για ένα άτομο μπορείς να γίνεις ο κόσμος ολόκληρος.
- Είμαι μια πένα στο χέρι του Θεού με το οποίο γράφει ένα γράμμα στον κόσμο.
- Ευτυχέστεροι άνθρωποι δεν είναι κατ’ ανάγκη εκείνοι που έχουν τα καλύτερα απ’ όλα τα πράγματα, αλλά εκείνοι που κάνουν καλύτερη χρήση όλων των πραγμάτων που διαθέτουν,
- Αν θέλεις πραγματικά να κάνεις κάτι, θα βρεις τον τρόπο να το κάνεις, Αν δε θέλεις να το κάνεις, θα βρεις πολύ εύκολα μια δικαιολογία για να μην το κάνεις.
- Τα δύο δυσκολότερα πράγματα που μπορείς να διαχειριστείς σωστά στη ζωή σου είναι η αποτυχία και η επιτυχία.
- Η ευγενική ομιλία δεν τραυματίζει τη γλώσσα σου.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)