Διηγείται ο Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης: «Κάποτε επισκέφθηκε το Μοναστήρι μας ένας Προτεστάντης πάστορας. Όταν με ενημέρωσαν ότι αυτός ο κύριος είναι ιερέας των Προτεσταντών, τον πλησιάσαμε και τον ξεναγήσαμε στο Μοναστήρι μας. Μετά, είπα να ετοιμάσουν για τον άνθρωπο φαγητό. Εγώ δεν κάθησα μαζί του στο τραπέζι, αλλά αποσύρθηκα στο κελί μου. Διότι αυτό απαιτεί η τάξις. Οι Πατέρες απαγορεύουν τη συμπροσευχή που προηγείται της κοινής τραπέζης».
Σε άλλη περίπτωση επισκέφθηκαν το Μοναστήρι δύο αγιορείτες ιερομόναχοι και μια ηλικιωμένη κυρία Καθολική, ρωσικής καταγωγής, που είχε αποφασίσει να γίνει Ορθόδοξη.
Όταν στο Γέροντα αναφέρθηκε ότι, κατόπιν αποφάσεως της Ιεράς Συνόδου, στα άτομα αυτά είναι αρκετό το μυστήριο του Χρίσματος, χωρίς το Βάπτισμα, ο Γέροντας είπε:
– Δεν γνωρίζω τι αποφάσισε η Ιερά Σύνοδος. Εκείνο που γνωρίζω είναι ότι το Ευαγγέλιο λέει: «ο πιστεύσας και βαπτισθείς σωθήσεται». Γι’ αυτό πρέπει να γίνεται κανονικά το μυστήριο του Βαπτίσματος και του Χρίσματος.
Και σε ένα τρίτο περιστατικό ενός Καθολικού, που θέλησε να βαπτισθεί, αφού ο Γέροντας τον προέτρεψε να επισκεφθεί τον επίσκοπο της περιοχής του, απ’ όπου επέστρεψε με τη σύσταση ότι δεν χρειάζεται βάπτισμα άλλα μόνο χρίσμα, χωρίς να σχολιάσει την παραπάνω αντιμετώπιση, έφερε μία μεγάλη κολυμβήθρα στο Μοναστήρι και, βοηθούμενος από ένα αρχιμανδρίτη, πνευματικό του τέκνο, βάπτισε κανονικά τον εν λόγω άνθρωπο στο παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπη.
(απόσπασμα από το νέο βιβλίο του Αρχιμ. Ιωάννη Κωστώφ «ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ, όχι να εκτρέφουμε, αλλά να εκτρέπουμε την αίρεσι», σελ. 55-56)
Αυτοί που μεθούν από το Άγιο Πνεύμα, αγάλλονται συνέχεια από την στοργή του Θεού, του Πατέρα τους.
Αν μεθύση ο άνθρωπος πνευματικά με το ουράνιο κρασί, η ζωή του εδώ στην γη γίνεται μαρτυρική, με την καλή όμως έννοια. Αχρηστεύεται για τον κόσμο, αδιαφορεί για καθετί γήινο και όλα τα «θεωρεί σκύβαλα». Βλέπεις, όσοι πίνουν πολύ και μεθούν, μετά δεν νοιάζονται για τίποτε. «Μπαρμπα-Θανάση, το καλύβι σου καίγεται», φώναζαν σε κάποιο γεροντάκι που το καλύβι του είχε πάρει φωτιά. «Άσ᾿ το να καή», έλεγε αυτός, γιατί είχε πιει και ήταν μεθυσμένος!…
Η άλλη μέθη, η ουράνια, είναι καλή, αλλά πρέπει να είναι κανείς συνέχεια εκεί, στο ατέλειωτο βαρέλι, το ουράνιο. Εύχομαι να βρήτε την παραδεισένια θεία κάνουλα και να πίνετε και να μεθάτε συνέχεια από το παραδεισένιο κρασί. Αμήν!
(Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου-Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε΄, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1, Ι. Ησυχαστήριον ”Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος” Σουρωτή Θεσσαλονίκης)
«Να κηρύξεις το Λόγο του Θεού, να επιμείνεις σ’ αυτό είτε είναι κατάλληλες οι περιστάσεις είτε ακατάλληλες» (Β Τιμ. 4:2)
Όπως κάθε Κυριακή, πήγα κι εκείνο το πρωί στην Εκκλησία. Ανέβηκε ο κήρυκας στον άμβωνα να κηρύξει, αλλά φαινόταν εξαιρετικά θλιμμένος, σχεδόν συντετριμμένος. «Σίγουρα κάτι σοβαρό συμβαίνει», σκέφτηκα. Και δεν έπεσα έξω. Άρχισε το κήρυγμά του με μια φοβερή εξομολόγηση. Το προηγούμενο βράδυ, γύρω στις 12 τα μεσάνυχτα, χτύπησε το τηλέφωνό του. Ήταν κάποιος που του ζητούσε να τον επισκεφτεί εκείνη την ώρα, γιατί ήθελε να του μιλήσει για κάτι σοβαρό. Του απάντησε ότι ήταν κατάκοπος από την ετοιμασία του κηρύγματος και δεν μπορούσε να πάει. «Θα έρθω κάποια άλλη ώρα», του είπε. Η κάποια άλλη ώρα όμως δε θα ερχόταν ποτέ. Το πρωί ο άνθρωπος εκείνος βρέθηκε νεκρός. Είχε αυτοκτονήσει! Αν πήγαινε εκείνη την «ακατάλληλη» ώρα, ίσως και να προλάβαινε την αυτοκτονία!
Για το χριστιανό, για τον κάθε χριστιανό, δεν υπάρχουν ακατάλληλες ώρες για να δώσει τη μαρτυρία του, για να μιλήσει σε κάποιον για το Χριστό και για τη σωτηρία που προσφέρει. Μη χάσεις ποτέ, αγαπητέ αδελφέ, την ευκαιρία να δώσεις τη μαρτυρία σου σε κάποιον.
«Η σοφία όμως που προέρχεται από ψηλά είναι πρώτα απ’ όλα αγνή.. αμερόληπτη κι ανυπόκριτη» (Ιακ. 3:17)
- Τη μεγαλύτερη σπατάλη χρόνου την κάνει κανείς όταν προσπαθεί να πείσει πόσο σπουδαίος είναι μειώνοντας τους άλλους.
- Θρέψε την πίστη σου και οι αμφιβολίες σου θα πεθάνουν από ασιτία.
- Κύριε, κάνε τη ζωή μου ένα παράθυρο από το οποίο θα μπαίνει μέσα μου το φως Σου, και κάνε με επίσης έναν καθρέφτη ν’ αντανακλώ το φως αυτό στους γύρω μου.
- Η προσευχή κάνει κάτι περισσότερο από το να μας δίνει κάτι από το Θεό. Μας βοηθάει να γίνουμε όπως θέλει ο Θεός.
- Εκείνος που προσπαθεί να κάνει ευτυχισμένους τους άλλους, γίνεται ευτυχισμένος ο ίδια πριν απ’ αυτούς.
- Δεν υπάρχει μαλακότερο μαξιλάρι από μια καθαρή συνείδηση.
- Μην κάνεις τίποτε στην ζωή σου που δε θα ήθελες να το μιμηθούν τα παιδιά σου.
- Ο χριστιανισμός είναι αγώνας, όχι όνειρο.
(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)
573. Ο Άγγελος του Θεού είναι εικών της ψυχής σου. Της μοιάζει πνευματικά. Γι’ αυτό οι Άγγελοι εμφανίζονται με ανθρώπινη μορφή. Έχουν φύσι όμοια με της ανθρώπιινης ψυχής, μόνο που αυτοί είναι αναμάρτητοι, άγιοι και υψηλότεροι.
574. Πόσο γρήγορα ο Θεός εισακούει την προσευχή δύο ή τριών, που του μιλούν μαζί, από τα βάθη των καρδιών τους! «οὗ γάρ εἰσιν δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. ιη’ 20), λέγει ο Ίδιος ο Κύριος.
575. Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός θέλει να μας βγάλει από το ψεύδος, την υπερηφάνεια και τη διαβολική κακία και να μας φέρει στην αλήθεια, την αγάπη, την πραότητα και την ταπεινωσύνη.
(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 236)
570. Βλέπουμε παντού στη γη τον Θείο Τεχνίτη, το Άγιο Πνεύμα, να αποκαλύπτη τη σοφία του με τα έργα του. Βλέπουμε παντού το ζωοποιό Πνεύμα να διαπλάσση σαν κεραμεύς, πολύμορφα ωραία σκεύη, άψυχα και έμψυχα. Ιδίως το βλέπουμε αυτό στην περίπτωσι των αγίων ανθρώπων, που είναι οι ένδοξοι και πανέμορφοι ναοί του Θεού. Ενώ στην περίπτωσι των απίστων και ασεβών, βλέπουμε το έργο του Πονηρού: πάθη, ταραχές, μίση, συγκρούσεις.
571. Ο Θεός είναι η ύπαρξις και η ζωή όλων όσα υφίστανται στον κόσμο. Γι’ αυτό ονομάζεται «ο Ών». Είναι το πρώτο, άναρχο και αιώνιο Όν, η Κεφαλή και η αρχή των πάντων. Γι΄αυτό και ο Απόστολος λέγει: «ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶμεν καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμέν» (Πραξ. ιζ’ 28). Η ζωή μας προέρχεται από τον Θεό, η κίνησίς μας από τη δική του δύναμι, η ύπαρξίς μας είναι δικό του θέλημα.
572. Συλλογίσου, ότι ο Κύριος είναι οπουδήποτε πάντοτε μαζί σου, στην εικόνα του και την ομοίωσί του, που είσαι συ. Νοείς δια του Πατρός, μιλάς δια του Υιού και Λόγου, ενεργείς εν Αγίω Πνεύματι. Ό,τι ο αέρας και το φως είναι για το σώμα, το ίδιο είναι ο Πατήρ και οι βουλές του για την ψυχή. Ό,τι η πνοή και η θερμότης για το σώμα, είναι το Άγιο Πνεύμα για την ψυχή.
(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 235)
Επιστολή του π. Ευμενίου σταλείσα την 15 Οκτωβρίου του 1973 από το Άγιον Όρος προς τον αγαπητόν εν Χριστώ αδελφόν, πρωτοξάδελφον και πρώτο βιογράφο του Αντώνιο Χαρ. Σαριδάκη.
Άγιον Όρος 15-10-1973
…Αφού χάριτι Θεού εκλέξαμε την στενήν και τεθλιμένην οδόν πρέπει να είμαστε πάντοτε έτοιμοι εις το να υπομένομε πειρασμούς εκ του διαβόλου και εκ των οργάνων του. Γι’ αυτό είναι καλά να μην αμελούμε ούτε να αδιαφορούμε δια να μην μας καταβροχθήση ο οριώμενος λέων Διάβολος. Αλλά και αν ως άνθρωποι παρεκλίνουμε λίγο έχουμε φιλάνθρωπο Δεσπότη, που θέλει πάντας σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν, και αμέσως μας δίνει χείρα βοηθείας. Ότι ώρα τον φωνάξουμε αμέσως έρχεται εις βοήθεια μας. Εμείς όμως πρέπει να επιδιώξομε όσα μας είναι δυνατόν, την αγίαν ταπείνωσιν, διότι η ταπείνωσις είναι η πύλη του ουρανού. Τον αληθινά ταπεινόν δεν τον αφήνει ποτέ ο Θεός να πέση. Ο αληθινά ταπεινός στην πραγματικότητα βλέπει όλους τους ανθρώπους αγίους εις τον ουρανόν κύκλο του θρόνου του Θεού και μόνον τον εαυτόν του έχει κάτω από όλα τα κτίσματα της γης αμαρτωλότερον και τελευταίον.
Ο αληθινά ταπεινός έχει τη κεφαλήν του κάτω από τα πόδια όλων των ανθρώπων, δι’ αυτό με όλη μας την δύναμιν και σε όλην μας την ζωήν να επιδιώξωμε και να παρακαλούμε τον Εσταυρωμένον μας Ιησούν, που είναι η άκρα ταπείνωσις, να μας χαρίση και εμάς την αγίαν ταπείνωσιν. Να προσπαθήσομε με την βοήθειαν του Αγίου μας Θεού και με όλες μας τις δυνάμεις να μην κατηγορήσουμε και να μην κατακρίνομε ούτε να συκοφαντήσομε, ούτε να μεμφθούμε και αποστραφούμε ποτέ κανένα άνθρωπον επί της γης, έστω και αν τον βλέπομε να αμαρτάνη οφθαλμοφανώς. Μόνον όσον μπορούμε να κάμομε αγάπη να τον βοηθήσομε όσον μας επιτρέπουν οι δυνάμεις μας.
Σχετικά με τα όνειρα και τις φαντασίες του διαβόλου και οπτασίες να φεύγουμε μακριά από αυτά ως από θανατηφόρα και φαρμακερά φίδια, διότι αυτός ο εχθρός είναι πάρα πολύ επίβουλος και ύπουλος και μας ξεγελάει πολλές φορές όλους χωρίς να το καταλαβαίνομε. Γι’ αυτό πρέπει τελείως να τα απορρίπτομε, να τα αφήνομε όλα στον Θεόν. Εμείς δεν έχομε την δύναμιν να διακρίνομε το καλό από το κακό, αλλά ούτε και είμαστε άξιοι να δούμε καλά πράγματα, δι’ αυτό όσο μπορούμε μακριά να φεύγομε από αυτά όσον μας είναι δυνατόν.
Με την βοήθειαν του Θεού να φεύγουμε τις αιτίες και με την χάρι του Θεού θα μας δώση ο Θεός χείρα βοηθείας….
Εμείς δεν έχομε τίποτε δικό μας, μόνο τις αμαρτίες μας, όλα τα καλά είναι του Χριστού μας. Μόνο ας εύχονται για τους φιλόχριστους αδελφούς μας χριστιανούς, που κοπιάσανε και δι’ εμέ, να μας φωτίζη και να μας σκεπάζη ο Χριστός μας˙ αμήν….
Με αγάπη Χριστού
ο ταπεινός σας αδελφός
αμαρτωλός Σωφρόνιος* και τελευταίος πάντων
των επί γης ανθρώπων
Υγιαίνετε και εύχεσθε και δι’ εμέ να με ελεήση και με συγχώρηση ο Χριστός μας˙ αμήν.
* Ήταν το όνομα που έλαβε ως μοναχός.΄
(Από το βιβλίο του Αντωνίου Χαρ. Σαριδάκη, “Ο Άγιος Γέροντας Ευμένιος – Ο πράος και ταπεινός τη καρδία”)
ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-
Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα
Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας
Κεφάλαιο 14
Στίχ. 28-35. Οικοδομή πύργου και εκστρατεία βασιλιά.
14.30 λέγοντες ὅτι Οὗτος(1) ὁ ἄνθρωπος ἤρξατο οἰκοδομεῖν
καὶ οὐκ ἴσχυσεν ἐκτελέσαι(2).
30. και να λένε ότι αυτός ο άνθρωπος άρχισε να χτίζει αλλά
δεν μπόρεσε να τελειώσει.
(1) Περιφρονητικά.
(2) Κυρίως κατακρίνεται διότι υπήρξε ανόητος, επειδή άρχισε
χωρίς προηγουμένως να σκεφτεί καλά και να υπολογίσει (p).
Η έννοια της παραβολής: «Με την παραβολή του πύργου, μας διδάσκει ο Κύριος,
ότι από τη στιγμή που διαλέξαμε να τον ακολουθούμε, να φυλάξουμε
την ίδια διάθεση και να μην βάλουμε μεν θεμέλιο, δηλαδή αρχή του
να ακολουθούμε, αλλά να μην βάλουμε τέλος, επειδή δεν θα έχουμε
αρκετή την ετοιμότητα της προθυμίας» (Θφ). «Διότι αν βεβαίως
θα ήθελε κάποιος να οικοδομήσει πύργο, αφού πρώτα ετοιμάσει
όσα χρειάζονται για την ολοκλήρωση, τότε αρχίζει την οικοδομή…
αυτό λοιπόν το ίδιο απαιτεί και από τους πιστούς· πρέπει δηλαδή
αυτοί που διάλεξαν να κατορθώσουν την ένδοξη και πεντακάθαρη ζωή,
να εγκαταστήσουν στο νου τους την προθυμία που είναι αρκετή για αυτό» (Κ).
Αρκετά σοβαρή και η επόμενη: «… έτσι και αυτός που θέλει να χτίσει
πύργο πνευματικό, εννοώ βεβαίως, τη συγκρότηση των αρετών, οφείλει
πρώτα να μετρήσει την διάρκεια στους πειρασμούς, έτσι ώστε, όντας
προετοιμασμένος, να τους υπομείνει με ευκολία όταν θα πέσουν πάνω του» (Ζ).
Η χριστιανική ζωή και ο αγιασμός που επιτυγχάνεται με αυτήν μπορεί
να συγκριθεί με τον πύργο που ανοικοδομείται. Το κεφάλαιο που απαιτείται
από το Χριστό είναι η ίδια η ζωή του, την οποία θα χρειαστεί
να δαπανήσει ολόκληρη, για να ολοκληρωθεί σε αυτόν το έργο του αγιασμού.
Το να καθίσει λοιπόν και να υπολογίσει την δαπάνη, απεικονίζουν
πράξεις βαθιάς περισυλλογής και σοβαρής μελέτης, οι οποίες πρέπει να
προηγηθούν προκειμένου κάποιος να αναλάβει ένα τέτοιο έργο (g).
Πράγματι εκείνος ο οποίος αποφασίζει να ακολουθήσει τη ζωή του ευαγγελίου,
επιχειρεί να χτίσει πύργο, όχι όμοιο με τον πύργο της Βαβέλ,
ο οποίος έμεινε ατελείωτος, αλλά σύμφωνο με το θέλημα του Θεού,
ο οποίος θα βοηθήσει τον χτίστη να φέρει αυτόν σε πέρας.
Θα αρχίσει από χαμηλά, βάζοντας βαθύ θεμέλιο στο βράχο και θα προχωρήσει
μέχρι τον ουρανό. Αλλά η ανέγερση του πύργου αυτού θα του κοστίσει πολύ.
Πρέπει αυτός να νεκρώσει την αμαρτία μέσα του, να εξαλείψει
και τις πιο δελεαστικές και ισχυρές προς το κακό επιθυμίες του.
Πρέπει να ζει ζωή αυταπάρνησης και άγρυπνης προσοχής και αμετακίνητης
εμμονής στο καθήκον. Ενδέχεται ακόμη να του ζητηθεί και η θυσία της φήμης του,
διότι ίσως αντικρύσει και δυσφημήσεις, αλλά και η θυσία όλων
των υλικών αγαθών του και όλων όσα υπάρχουν στον κόσμο που αγαπά.
Το Θεοτοκάριο πολύ βοηθάει στην προσευχή
-Γέροντα, πώς θα αγαπήσω την Παναγία;
-Να διαβάζεις κάθε μέρα το Θεοτοκάριο. Αυτό θα σε βοηθήσει πολύ
να αγαπήσεις την Παναγία. Κα να δεις η Παναγία μετά!...
θα σου δώση μεγάλη παρηγοριά!
-Γέροντα, η Γερόντισσα μου είπε πως χρειάζομαι αφύπνιση.
Τι είναι εκείνο που θα θερμάνει πάλι τον ζήλο μου;
-Να διαβάζεις κάθε μέρα έναν κανόνα από το Θεοτοκάριο και θα δεις,
θα αποκτήσεις λεβεντιά. Αυτό να το κάνεις σαν κανόνα. Αν δεν μπορείς να
διαβάσεις έναν ολόκληρο κανόνα, να διαβάζεις το πρώτο τροπάριο
από κάθε ωδή και τα προσόμοια που βρίσκονται στο τέλος του κανόνα.
-Γέροντα, για να βοηθηθώ στην προσευχή, μπορώ να ορίζω ένα χρονικό
διάστημα για προσευχή κα να μη σταματώ να προσεύχομαι,
μέχρι να περάση ο χρόνος αυτός;
-Μπορείς σ’ αυτό το διάστημα να λες την ευχή και να κάνεις ενδιάμεσα
και μια Παράκληση ή να διαβάζεις το Θεοτοκάριο.
-Γέροντα, πότε να διαβάζω το Θεοτοκάριο, το βράδυ ή το πρωί;
-Καλύτερα τις πρωινές ώρες, ώστε αυτά που διαβάζεις να τα έχης
στον νου σου όλη την ήμερα. Και στο διακόνημα μπορείς να διακόπτης λίγο
την εργασία σου και να διαβάζεις έναν κανόνα από το Θεοτοκάριο.
Το Θεοτοκάριο πολύ βοηθάει. Θερμαίνεται η καρδιά, συγκινείται.
Θυμάμαι, ο Παπά Κύριλλος, ο Ηγούμενος της Μονής Κουτλουμουσίου,
δεν μπορούσε να συγκρατηθεί από τους λυγμούς και τα δάκρυα,
όταν διάβαζε το Θεοτοκάριο. Και μόνον ένα νόημα από το Θεοτοκάριο
μπορεί να αλλοιώσει την ψυχή.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 71-72)
Η πνευματική μελέτη προ της προσευχής
-Γέροντα, δεν σκιρτάει η καρδιά μου για την προσευχή και,
όταν βλέπω να περνάει η ώρα χωρίς να κάνω τίποτε,
με πιάνει σφίξιμο και στενοχώρια.
-Μελετάς καθόλου προηγουμένως;
-Συνήθως όχι, Γέροντα.
-Γιατί; Δεν είπαμε να μελετάς πρώτα, για να γλυκαθεί η καρδιά;
Εσύ δεν τρως πνευματικά, γι’ αυτό δεν γλυκαίνεσαι.
Λίγη μελέτη από την Αγία Γραφή ή τον Ευεργετινό
ή το Γεροντικό πριν από την προσευχή, έστω δύο τρεις σειρές
θερμαίνει και γλυκαίνει την καρδιά και έρχεται η όρεξη
για τα πνευματικά. Καπακώνονται οι μέριμνες,
και ο νους μεταφέρεται σε θειο χώρο. Το Γεροντικό σε μεταφέρει
στην Θηβαΐδα και στην Νιτρία και νιώθεις να βρίσκεσαι
κοντά στους Αγίους Πατέρες. Επίσης, το Λειμωνάριον ή Φιλόθεος
Ιστορία, το Λαυσαϊκόν, Ο Μοναχισμός της Αιγύπτου,
διαβάζονται εύκολα, αλλά είναι και στερεά τροφή.
-Γέροντα, δίνω περισσότερο χρόνο στην μελέτη πατερικών
βιβλίων παρά στην προσευχή.
-Να κάνης λιγότερη μελέτη, περισσότερη καθημερινή
παρακολούθηση του εαυτού σου και ευχή. Γιατί αλλιώς,
μόνο με την μελέτη, μένει άκαρπος κανείς, εάν δεν εργασθεί
και δεν ζητήσει την θεία επέμβαση, την Χάρη του Θεού.
Η μελέτη πατερικών βιβλίων βοηθάει, όταν προηγείται της προσευχής.
Γι’ αυτό να διαβάζεις τόσο, όσο σου χρειάζεται, για να κατανυγείς
και να παρακινηθείς στην προσευχή.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.70-71)
Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης για την αληθινή ελευθερία
Συνωμίλησε ποτε ο Γέρων Σιλουανός μετά τινος φοιτητού, όστις επεσκέφθη τον Άθωνα και έλεγε πολλά περί ελευθερίας. Όπως πάντοτε, ο Γέρων παρηκολούθησε τας σκέψεις και τα συναισθήματα του συμπαθούς αλλά αφελούς συνομιλητού αυτού μετά πολλής προσοχής. Βεβαίως, αι ιδέαι του φοιτητού περί ελευθερίας συνεκεντρούντο αφ’ ενός μεν εις την αναζήτησιν πλειόνων πολιτικών ελευθεριών, αφ’ ετέρου δε εις την δυνατότητα να ενεργή τις γενικώς κατά τα κίνητρα και τας εαυτού επιθυμίας.
Ο Γέρων εις απάντησιν εξέθεσε τας ιδίας αυτού απόψεις.
«Ποίος δεν θέλει ελευθερίαν; Πάντες θέλουν αυτήν, αλλά πρέπει να γνωρίζης εις τί συνίσταται και πώς αποκτάται. Ο εφιέμενος ελευθερίας δεσμεύει εαυτόν. Καθ’ ό μέτρον δεσμεύεις σεαυτόν, το πνεύμα σου θα απολαύη ελευθερίας…
Πρέπει να δεσμεύης τα πάθη εντός σου, ίνα μη κατακυριεύσουν του πνεύματος σου· πρέπει να δεσμεύης σεαυτόν, ίνα μη αδικήσης τον πλησίον σου … Συνήθως οι άνθρωποι ζητούν την ελευθερίαν ίνα πράττουν «ό,τι θέλουν». Τούτο όμως δεν είναι ελευθερία, αλλ’ η εξουσία της αμαρτίας επί σε. Η ελευθερία να αμαρτάνης –να γαστριμαργής, να μεθύσκησαι, να μνησικακής, να εκβιάζης, να φονεύης, ή να πράττης τι παρόμοιον– ουδόλως είναι ελευθερία, αλλά δουλεία, ως ο Κύριος είπεν: “Πας ο ποιών την αμαρτίαν δούλος εστι της αμαρτίας” (Ιωάν. η’ 34).
Είναι αναγκαίον να προσεύχησαι πολύ, όπως ελευθερωθής της φοβεράς αυτής δουλείας
»Ημείς φρονούμεν ότι η αληθινή ελευθερία έγκειται εις το να μη αμαρτάνης, εις το να αγαπάς τον Κύριον και τον πλησίον μεθ’ όλης της καρδίας σου και όλης της ισχύος σου.
»Η αληθής ελευθερία είναι η διαρκής διαμονή εν τω Θεώ» .
Αν και ο λόγος του Γέροντος κατά το βάθος αυτού υπερέβαινε το όριον της αντιλήψεως του νεαρού φοιτητού, απήλθεν ούτος βαθέως επηρεασμένος.
(Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου, "Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης", Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1999)