ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 1-7. Η παραβολή του χαμένου προβάτου.
15.5 καὶ εὑρὼν(1) ἐπιτίθησιν ἐπὶ τοὺς ὤμους(2) αὐτοῦ χαίρων,
5 Κι όταν το βρει, το βάζει χαρούμενος στους ώμους του,
(1) Κάθε χαρακτηριστικό αυτής της εικόνας αποπνέει ζωηρή τρυφερότητα:
η επιμονή στην αναζήτηση («έως ότου βρει αυτό»), οι στοργικές φροντίδες
για το κατακουρασμένο πρόβατο (πάνω στους ώμους του) η χαρά την οποία
δοκιμάζει (χαίροντας) και η εκδήλωση της χαράς του προς τους άλλους
(συγκαλεί)(g).
(2) «Δες και πώς το επέστρεψε· δεν το μαστίγωσε, αλλά μεταφέροντας
και βαστάζοντας το στους ώμους, πάλι το έδωσε πίσω στην ποίμνη» (Χ).
Δεν το σέρνει πίσω του, ούτε το οδηγεί βάζοντας αυτό μπροστά του,
ούτε αναθέτει σε άλλον να το μεταφέρει· αλλά το βάζει πάνω στους ώμους του.
Δες Ησ. μ 11,μθ 22,ξ 4,ξστ 12. Στους Ο΄ η λέξη ώμος είναι συνηθισμένη,
στην Κ.Δ. όμως συναντιέται μόνο εδώ και στο Ματθ. κγ 4 (p).
Το κουβαλά στους ώμους. Και δηλώνεται με αυτό η δύναμη,
με την οποία το υποστηρίζει και το βαστά. Δεν θα χαθεί ποτέ εκείνος,
τον οποίο ο ουράνιος ποιμένας βαστάζει στους ώμους του.
Αλλά δείχνεται με αυτό και η στοργή του ποιμένα· η στοργή και
η συμπάθεια και ο οίκτος προς τους φτωχούς και ταλαίπωρους αμαρτωλούς.

623. Οι Άγιοι του Θεού είναι μεγάλοι έμποροι, που πλούτησαν συνάζοντας όλους τους πνευματικούς θησαυρούς, όλες τις αρετές: πραότητα, ταπεινοφροσύνη, εγκράτεια, υπομονή, ζέουσα πίστη, ελπίδα, αγάπη. Γι’ αυτό τους ζητούμε τις άγιες δεήσεις τους, όπως ο φτωχός ζητεί ελεημοσυνη από τον πλούσιο, για να μας βοηθήσουν στην πνευματική μας ανέχεια. Για να μας διδάξουν πώς να προσευχόμαστε και πώς να προοδεύουμε σε όλες τις ευαγγελικές αρετές. Για να μεσιτεύουν, με την παρρησία που έχουν στον Θεό, ώστε να μας αφεθούν οι αμαρτίες που κάμαμε έως τώρα και να προστατευθούμε μπροστά στις αμαρτίες που μας περιμένουν στο μέλλον. Πηγαίνουμε στα καταστήματα των γήινων εμπόρων, για να αγοράσουμε τις πραμάτειες τους. Πώς να μην απευθυνθούμε και στους ουρανίους εμπόρους με θερμή προσευχή, σαν με άλλο ασήμι και χρυσάφι; Πώς να μην τους ζητήσουμε τη μεσιτεία τους ενώπιον του Θεού για την άφεσι των αμαρτιών μας και τη χαρίτωσι του βίου μας; Είναι τόσο φυσικό να το κάνουμε αυτό.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 248-249)

621. Η κατάκρισις του δημιουργήματος προσβάλλει τον Δημιουργό. Μην αφήνεις λοιπόν τον εαυτό σου να λέγη τα ακόλουθα ή άλλα παρόμοια λόγια: «Αντιπαθώ την όψι αυτού του ανθρώπου, έστω και αν είναι, στο βάθος του, καλός άνθρωπος». Αυτή η αντιπάθεια εμπνέεται από τον Διάβολο. Θυμήσου ότι κάθε άνθρωπος είναι εικών του Θεού και ότι όλη η δόξα του Θεού είναι μαζί του, στην καρδιά του. Οι άνθρωποι βλέπουν την όψι. Ο Θεός βλέπει την καρδιά.

622. Συνήθισε τον εαυτό σου στην παραδοχή ότι συ είσαι αμαρτωλός και όχι οι άλλοι. Μ’ αυτή την πεποίθηση, που είναι εντελώς αληθινή, θα μπορής να προστατεύης τον εαυτό σου από πολλά αμαρτήματα και πάθη. Η μεγαλυτέρα συμφορά μας έγκειται στο γεγονός ότι καταλογίζουμε τη δική μας αμαρτωλότητα στους άλλους.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 248)

620. Προορισμός μας και κατάληξίς μας είναι η βασιλεία του Θεού. Αυτή η κλήσις μας δόθηκε για να περάσουμε από την παρούσα στην άλλη ζωή. Δεν ανήκουμε στους εαυτούς μας. Είμαστε δούλοι του Θεού, όπως η Εκκλησία ρητά μας ονομάζει. Και οι δούλοι αναμένουν το κάλεσμα του Κυρίου τους. «Καὶ ὑμεῖς ὅμοιοι ἀνθρώποις. προσδεχομένοις τὸν κύριον ἑαυτῶν, πότε ἀναλύσει ἐκ τῶν γάμων, ἵνα ἐλθόντος καὶ. κρούσαντος εὐθέως ἀνοίξωσιν αὐτῷ» (Λουκ. ιβ’ 36).
Αλλά εμείς τι κάνουμε; Έχουμε εντελώς λησμονήσει ότι είμαστε δούλοι του Θεού. Νομίζουμε ότι ανήκουμε στους εαυτούς μας. Και έτσι ρυθμίζουμε τη ζωή μας σύμφωνα με το δικό μας θέλημα. Ζούμε όπως μας αρέσει. Γι’ αυτό η ζωή μας είναι πλημμυρισμένη από αμαρτία. Κυτταξε την ανθρώπινη ζωή και θα διαπιστώσης την αλήθεια των λόγων του Εκκλησιαστού: «Ματαιότης ματαιοτήτων και πάντα ματαιότης» (α’ 2): συρμοί, θέατρα, χαρτοπαίγνια, χοροί, έκλυτα ήθη κ.λ.π.. Όλα για τον εαυτό μας και τίποτε για τον πλησίον μας. Άσπλαχνοι ο ένας στον άλλον.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 247-248)

Η Αγία Παρασκευή

Η αγιωσύνη είναι μαρτυρία Ιησού Χριστού. Οι άγιοι δηλαδή, με το βίο τους και με το θάνατο τους, μιμούνται, μαρτυρούν και επιβεβαιώνουν το θείο πρόσωπο και το απολυτρωτικό έργο του Ιησού Χριστού, που είναι η διδασκαλία του, τα θαύματά του, το Πάθος και η Ανάστασή του. Αύτη η μαρτυρία, καθώς γράφει ο Απόστολος, γίνεται «είτε διά ζωής είτε διά θανάτου». Το ίδιο δηλαδή μάρτυρες είναι και εκείνοι που «ξίφει τελειούνται» και εκείνοι που «εν ειρήνη τελειούνται». Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός την μαρτυρία των οσίων ασκητών την ονομάζει «χρονιώτερον και επιπονώτερον μαρτύρων». Αυτό, παράλληλα προς το μαρτύριο του αίματος, είναι το μαρτύριο της συνειδήσεως.

Aλλά στη χορεία των Αγίων της Εκκλησίας είναι πολλοί όχι μόνο όσιοι ασκητές, αλλά και καλλίνικοι μάρτυρες. Αυτοί είναι και λέγονται οσιομάρτυρες. Και τέτοια είναι η αγία οσιομάρτυς Παρασκευή, της όποιας σήμερα η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη. Η αγία Παρασκευή ήταν από τα περίχωρα της Ρώμης, στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου, δηλαδή στα 138 έως 161. Ο πατέρας της λεγότανε Αγάθων και η μητέρα της Πολιτεία, ήσαν δε και οι δύο ευσεβείς χριστιανοί. Αλλά δεν είχαν παιδιά, γι’ αυτό και προσεύχονταν και παρακαλούσαν το Θεό να τους δώσει ένα παιδί. Ο Θεός άκουσε την προσευχή των ευσεβών γονέων και γέννησαν ένα κορίτσι. Ήμερα Παρασκευή γεννήθηκε το παιδί και Παρασκευή το είπαν.

Με την προσευχή των γονέων της γεννήθηκε η Παρασκευή και με την προσευχή και τη θεοσέβεια τους ανατράφηκε. Όταν ήλθε σε ηλικία, η Παρασκευή ήταν μια ωραιότατη νέα, πίστευε όμως πως η αληθινή ομορφιά της χριστιανής γυναίκας είναι «ο κρυπτός της καρδίας άνθρωπος», όπως διάβαζε στην πρώτη επιστολή του αποστόλου Πέτρου. Όταν πέθαναν οι γονείς της, η Παρασκευή μοίρασε την περιουσία της και αφιέρωσε τον εαυτό της στο έργο της ιεραποστολής. Οι Εβραίοι τότε την κατηγόρησαν ότι κηρύττει το Χριστό και ότι προσελκύει πολλούς στην Εκκλησία. Οι Εβραίοι πάντα στάθηκαν και μέχρι σήμερα είναι οι πρώτοι εχθροί της Εκκλησίας· δεν μπόρεσαν ακόμα να καταλάβουν ότι πλανήθηκαν στο πρόσωπο του Μεσσία.

Ο ίδιος ο αυτοκράτορας θέλησε να ανακρίνει την αγία Παρασκευή. Βλέποντας την ωραιότητά της και τη σύνεση, της είπε· «Αν θυσιάσεις στους θεούς, θα κερδίσεις πολλά· αλλιώς θα βασανισθεις». Εκείνη σεμνά και σταθερά του απάντησε- «Δεν θα αρνηθώ ποτέ το Χριστό. Οι θεοί σας είναι είδωλα. Ένας είναι ο αληθινός Θεός, εκείνος που δημιούργησε τον ουρανό και τη γη». Όταν οι ισχυροί βλέπουν την αδυναμία τους να μεταπείσουν τους ομολογητές, τότε χρησιμοποιούν τη βία κι αρχίζουν τα βασανιστήρια. Φόρεσαν λοιπόν στην κεφαλή της Αγίας πυρωμένη σιδερένια περικεφαλαία, αλλά δεν έπαθε τίποτε. Την έρριξαν σε βρασμένη πίσσα, αλλά και πάλι δεν έπαθε κακό. Κάποιες σταγόνες πίσσας έπεσαν στα μάτια του βασιλιά και τον τύφλωσαν, αλλά η αγία Παρασκευή τον θεράπευσε.

Ο Αντωνίνος ή Μάρκος Αυρήλιος, καθώς μαρτυρεί και η ιστορία, ήταν κατά τα άλλα αγαθός άνθρωπος, γι’ αυτό, όταν είδε το θαύμα, αφήκεν ελεύθερη την Αγία. Έφυγε λοιπόν η Παρασκευή σε άλλη πόλη κι εκεί συνέχισε το ιεραποστολικό της έργο. Αλλά την συνέλαβαν κι εκεί και την οδήγησαν στο Διοικητή. Όταν εκείνος της πρότεινε να αρνηθεί την πίστη της, εκείνη έκαμε το σταυρό της και με θάρρος ομολόγησε το Χριστό. Έξω από την πόλη σε μια σπηλιά κρυβότανε ανήμερο θηρίο. Εκεί λοιπόν έρριξαν την αγία Παρασκευή, αλλ’ όταν το θηρίο πήγε φυσομανώντας να πέσει επάνω της, εκείνη φύσηξε επάνω του και το θηρίο έμεινε νεκρό. Βλέποντας το θαύμα, ο Διοικητής και οι δήμιοι πίστεψαν, κι αφήκαν πάλι ελεύθερη την αγία Παρασκευή.

Ο Ιησούς Χριστός δεν παρέλειψε να πει για τους Αγίους, που στέλνει να κηρύξουν το Ευαγγέλιο και οι άνθρωποι τους διώκουν «από πόλεως εις πόλιν». Αυτό πραγματοποιήθηκε και στην αγία Παρασκευή. Σε άλλη πόλη που έφυγε κι εκεί την έπιασαν και πάλι την ανέκριναν και πάλι εκείνη με παρρησία ομολόγησε το Χριστό. Όταν είδαν πως δεν την έπειθαν για να αρνηθεί το Χριστό, την βασάνισαν πάλι και στο τέλος την αποκεφάλισαν. Στην ορθόδοξη εικονογραφία η αγία Παρασκευή, όπως και ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, εικονίζεται να κρατάει σ’ ένα πιάτο τη σφαγμένη κεφαλή της. Και σε μια του ομιλία ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει πως οι άγιοι Μάρτυρες έτσι πρεσβεύουν για μας στο Χριστό, κρατώντας στις παλάμες των τις σφαγμένες κεφαλές των. Αμήν.

(+ Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου, "Εικόνες έμψυχοι", εκδ. Αποστ. Διακονίας, σελ. 421-423, πηγή: "πεμπτουσία")

Εύκολα
ζητάει ο Θεός
Δεν σου ζητάει ο Θεός να ανεβής το πιο ψηλό βουνό. Δεν σου ζητάει να περάσης κολυμπώντας τον ωκεανό ή να σκάψης τόσα και τόσα στρέμματα γης ή να μείνης νηστικός ή να φορέσης τρίχινο σάκκο. Τι σου ζητάει; Να ενδιαφερθής για τους άλλους, να μοιράσης μαζί τους το ψωμί σου. Σου ζητάει να σταματήσης τις αδικίες. Πες μου, υπάρχει πιο εύκολο από αυτό; Αλλά κι αν και αυτό το θεωρής δύσκολο, σκέψου, τι βραβεία σε περιμένουν, και τότε θα σου φανούν εύκολα.
Ε.Π.Ε. 11,200
ζητάει ο Θεός από μας
Και πρόσεχε πώς εύκολα ζητάει. Δεν είπε, «Ήμουνα στη φυλακή και με αποφυλακίσατε», ή «Ήμουνα άρρωστος και με γιατρέψατε», αλλ’ είπε: «Με επισκεφτήκατε» και «Ήρθατε κοντά μου».
Ε.Π.Ε. 12,102
θέλει από μας ο Θεός
Δεν ζητάει πολυτελή τραπέζια ο Θεός, αλλά μόνο στα αναγκαία να φανούμε χρήσιμοι, και μάλιστα στα αναγκαία του φτωχού. Όλα, λοιπόν, είναι εις βάρος μας, αφού δεν δείχνουμε τέτοια αγάπη. Το ζητούμενο είναι απλό, λίγο ψωμί. Ο φτωχός είναι σε άθλια κατάστασι, πένεται. Εύκολα τον συμπαθούμε, αφού και αυτός είναι άνθρωπος σαν και μας. Και ακόμα, είναι μεγάλη η αμοιβή, αφού πρόκειται για την υπόσχεσι της αιώνιας βασιλείας. Και είναι και η τιμωρία για όσους δεν ελεούν τρομερή, αφού απείλησε κόλασι. Και αυτός, που τελικά εισπράττει την αγάπη μας έχει το ύψιστο αξίωμα, αφού δίνοντας σε φτωχούς, στο Θεό δίνουμε. Και ακόμα δεν σου ζητάει να δώσης δικά σου. Από τα δικά Του ζητάει.
Ε.Π.Ε. 12,108
στη χαμηλότερη κορυφή
Να κάνετε όσα δεν είναι πολύ δύσκολα: Να συγκρατήτε τα χέρια σας και τα ακόλαστα μάτια σας. Είναι δύσκολο; Είσαι έγγαμος; Τουλάχιστον να έχης παιδιά. Δεν μπορείς να δώσης όλα τα χρήματα; Τουλάχιστον να μη κλέβης τα των άλλων. Δεν μπορείς να νηστεύσης; Τουλάχιστον να μη σύρεσαι σε απολαύσεις. Δεν μπορείς να κοιμηθής πάνω σε σκληρό στρώμα; Τουλάχιστον να μη φτιάχνης κρεββάτι από ασήμι.
Ε.Π.Ε. 25,204-206
τίποτα το φορτικό
Για κοίτα. Από παλιά τίποτε το δύσκολο δεν ζητάει, παρά μόνο πίστι και ελπίδα.
Ε.Π.Ε. 22,154
τη θέλησί μας μόνο
Δεν χρειάζεται δαπάνη μεγάλη. Ούτε να καταβάλουμε κόπους και να χύσουμε ιδρώτες. Αρκεί κάποιος να θελήση μόνο, και όλα θα τα πετύχη.
Ε.Π.Ε. 25,170
με τη βοήθεια του Θεού
Αν και μεις βλέπουμε πάντοτε τον Θεό με το νου μας, αν στρέφουμε πάντοτε προς αυτόν τη σκέψι μας, όλα θα μας φανούν εύκολα, όλα υποφερτά, όλα θα τα υπομείνουμε με ευκολία, όλα θα τα ξεπεράσουμε.
Ε.Π.Ε. 25,204-206
Ευλογητός ο Θεός
δοξάζεται στη θέα εναρέτου
Θέλεις να μάθης και από αλλού πώς δοξάζεται ο Θεός από το βίο των δούλων Του και πώς δοξάζεται από τα θαύματα; Κάποτε ο Νοβουχοδονόσορ έρριξε τους τρεις Παίδες στο καμίνι. Όταν όμως είδε, ότι η φωτιά δεν τους κατέκαυσε, είπε: «Είναι ευλογητός ο Θεός, που έστειλε τον άγγελό Του και έσωσε τα παιδιά Του από το καμίνι».
Ε.Π.Ε. 18,508
για όσα πικρά συνέβησαν
Και όταν με έδιωχναν, ευλογούσα. Και όταν επανήλθα, ευλογώ. Διαφορετικά πράγματα, αλλ’ ένα το αποτέλεσμα και στα δύσκολα και στα εύκολα, η δοξολογία του Θεού. Να είναι ευλογημένο το όνομα του Θεού, που επέτρεψε να διωχτώ. Να είναι και πάλι ευλογημένο, που με κάλεσε να ξαναγυρίσω. Να είναι ευλογημένο, που επέτρεψε τη βαρυχειμωνιά. Να είναι ευλογημένο, που σταμάτησε την τρικυμία και έγινε γαλήνη. Και αυτά τα λέω, για να σας κάνω να δοξάζετε το Θεό. Συνέβησαν καλά; Δόξασε τον Θεό, και διατηρούνται τα καλά. Συνέβησαν δοκιμασίες; Δόξασε τον Θεό, και φεύγουν τα κακά.
Ε.Π.Ε. 33,412

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 267-269)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 1-7. Η παραβολή του χαμένου προβάτου.
15.4 Τίς ἄνθρωπος(1) ἐξ ὑμῶν ἔχων ἑκατὸν(2)
πρόβατα καὶ ἀπολέσας ἓν(3) ἐξ αὐτῶν οὐ καταλείπει
τὰ ἐνενήκοντα ἐννέα ἐν τῇ ἐρήμῳ(4) καὶ πορεύεται
ἐπὶ τὸ ἀπολωλὸς(5) ἕως ου εὕρῃ αὐτό(6);
4 «Ποιος από σας αν έχει εκατό πρόβατα και χάσει ένα απ’ αυτά,
δε θα εγκαταλείψει τα ενενήντα εννιά στην έρημο
για να ψάξει για το χαμένο ώσπου να το βρει;
(1) Είναι πλεονασμός το «άνθρωπος» εδώ. Μπήκε όμως έτσι
ώστε ευθύς εξ’ αρχής να πει τι κάνουν οι άνθρωποι
και να συμπεράνει έπειτα από αυτό και τι ενεργεί ο Θεός (L).
Η ερωτηματική μορφή την οποία προσδίδει ο Ιησούς στην απάντησή του,
αποτελεί πρόσκληση στην ίδια τους την κρίση: Ποιος από σας
σε περίπτωση ασύγκριτα μικρότερης σπουδαιότητας δεν κάνει
αυτό για το οποίο εσείς με μέμφεστε, ότι ενεργώ σε περίπτωση
πολύ σοβαρότερη και υψηλότερη; (g).
(2) Με το πλήθος των προβάτων, η φροντίδα, την οποία
ο ποιμένας δείχνει για ένα και μόνο πρόβατο, τονίζεται
και γίνεται εμφανής (b).
(3) Το ένα σε σχέση με τα 100 είναι πράγμα ασήμαντο.
Έπεται λοιπόν από αυτό, ότι όχι τόσο το υλικό συμφέρον,
όσο ο οίκτος για το χαμένο και η συμπάθεια για αυτό κινεί
τον ποιμένα (g). Αυτό είναι το κύριο σημείο στις δύο πρώτες παραβολές·
η ιδιαίτερη αγάπη του Θεού για κάθε μία ψυχή (p).
(4) Ονομάζει έτσι όχι κάποιον επικίνδυνο ή απομονωμένο τόπο,
αλλά τον συνηθισμένο τόπο της βοσκής των προβάτων (p).
Ο ποιμένας δεν παριστάνεται να αφήνει άλλον πίσω του,
για να φρουρεί τα πρόβατα, διότι η παραβολή αποσκοπεί
να τονίσει την βιασύνη του ποιμένα που αφήνει τα πάντα για να
ξαναβρεί το χαμένο (L).
(5) Το πλανημένο πρόβατο είναι πράγματι χαμένο. Διότι ούτε το
ένστικτο έχει για να ξανάβρει το δρόμο, ούτε νύχια ή κέρατα
για να αμυνθεί. Γίνεται λοιπόν λεία του πρώτου εχθρού
που θα συναντήσει (g). Είναι χαμένο για το Θεό, διότι δεν αποδίδει
σε αυτόν την τιμή και την λατρεία και την υπακοή, την οποία του οφείλει.
Είναι χαμένο για την ποίμνη, διότι χωρίστηκε από αυτήν και έπαυσε
να έχει επικοινωνία με αυτήν. Είναι χαμένο και για τον εαυτό του,
διότι δεν γνωρίζει που βρίσκεται, περιπλανιέται ακατάπαυστα
και είναι εκτεθειμένο ως λεία στα άγρια θηρία και υποκείμενο
στους τρόμους και τους κινδύνους της μόνωσης. Χαμένο, διότι
δεν μπορεί μόνο του να ξαναβρεί τον δρόμο της επιστροφής στην ποίμνη.
(6) Εξακολουθεί να πορεύεται και να αναζητά αυτό έως ότου το βρει.
Η έρευνα και αναζήτηση παριστάνεται ως συνεχής μέχρις
ότου ξαναβρεθεί το χαμένο (ο). Ο Θεός ακολουθεί πίσω από τα χαμένα
πρόβατά του αναζητώντας τους αμαρτωλούς με τις προσκλήσεις
του λόγου του και με τις αόρατες προσπάθειες του Πνεύματός του,
έως ότου επιτέλους πετύχει την επιστροφή τους με την μετάνοια.

Οι άγνωστοι Άγιοι βοηθούν βοηθούν εν τω κρυπτώ

-Γέροντα, οι άγνωστοι Άγιοι βοηθούν, αφού δεν τους επικαλούμαστε;
-Πολλοί άγνωστοι Άγιοι βοηθούν και χωρίς να τους γνωρίζουμε.
Αυτοί για μένα είναι μεγαλύτεροι Άγιοι. Δεν έχουν καμμιά δόξα
από τους ανθρώπους, αλλά μόνον από τον Θεό. Από μεγάλη ταπεινοφροσύνη
παρακάλεσαν τον Θεό επίμονα έτσι μου λέει ο λογισμός να μείνουν άγνωστοι,
για να μην τιμηθούν από τους ανθρώπους, αλλά να συνεχίζουν
να τους βοηθούν με τον ίδιο τρόπο, «εν τω κρυπτώ» . Αυτούς τους άγνωστους
Αγίους, πρέπει να τους έχουμε σε μεγάλη ευλάβεια και να τους
χρεωστούμε πολλή ευγνωμοσύνη, γιατί μας βοηθούν σιωπηλά με τις
πρεσβείες τους και με το σιωπηλό τους παράδειγμα, την αφάνειά τους.
Κάποτε ήθελα να γράψω για έναν Πατέρα στο Άγιον Όρος, που είχε κοιμηθεί.
Είχα φέρει στον νου μου όλα τα περιστατικά της ζωής του,
που γνώριζα, κι ένα βράδυ κάθισα να τα γράψω. Άναψα το κερί,
πήρα το μολύβι και το τετράδιο, αλλά δεν θυμόμουν τίποτε,
ούτε και το όνομα του, ενώ τον ζούσα πολύ έντονα τις ημέρες εκείνες.
Έφερα στον νου μου όλο το Άγιον Όρος με την σειρά τα Μοναστήρια,
τις Σκήτες, τα Καλύβια, από όπου είχα περάσει.
Το πήρα και από την ανατολική πλευρά, μήπως θυμηθώ κάτι, τίποτε.
Το πήρα και από την δυτική, τίποτε. Πήρα την χρονολογία από τότε
που πήγα στο Άγιον Όρος και σκέφθηκα με ποιούς Πατέρες συναναστράφηκα,
τελικά, τίποτε δεν μπόρεσα να θυμηθώ. Φαίνεται, ο Πατέρας δεν θέλησε
να φανερωθεί και ο Θεός έκανε το θαύμα του.
Μέχρι στιγμής το μόνον που θυμάμαι είναι ότι ο βίος του με είχε
εντυπωσιάσει πιο πολύ από τον βίο όλων των άλλων Αγιορειτών Πατέρων
για τους όποιους έγραψα. Από αυτό κατάλαβα και ότι, αν ο Θεός δεν θέλει,
ο άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει τίποτε.
Και λίγο πάλι αν φυσήξει ο Θεός, γίνεται ο άνθρωπος φιλόσοφος.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.107-108)