1418. ΚΙ ΕΝΑ ΑΛΛΟ «ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ».

Ο Αλέξανδρος Μαντσόνι, Ιταλός λογοτέχνης, μαζί με τα παιδιά του προσευχόταν για την υγεία της συζύγου του, που ήταν βαριά άρρωστη.
Όταν τελείωσε την προσευχή του είπε στα παιδιά του:
- Τώρα, ας πούμε και ένα άλλο «Πάτερ ημών» για όλους εκείνους που μας έχουν κάνει κακό. Έτσι η προσευχή μας θα γίνει πιο ευπρόσδεκτη από τον Θεό.

1209. ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΛΟΓΑ ΠΑΤΡΙΩΤΗ.

Χύνεις μελάνης ποταμούς για την φτωχή πατρίδα, μα σα χρειασθεί το αίμα σου, δε χύνεις μια ρανίδα!
Στρατήγης Γ.

(Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 548,640)

63. «Κάθε σου πόθος στρέφει στον μόνο ποθητό κι’ αγαπημένο» (Δ, 91).

Οι πόθοι και οι βαθειές επιθυμίες της Θεοτόκου ήσαν προσηλωμένες στο πρόσωπο του Κυρίου «το μόνον εφετόν τε και αξιέραστον» (Δ, 90) . Αυτό που κάθε γυναίκα επιθυμεί είναι το πρόσωπο του άλλου εαυτού της, δηλαδή του άνδρα που είναι έκφρασις, συμπλήρωμα και ολοκλήρωσις της υπάρξεώς της. Η Νύμφη επιθυμεί τον αγαπημένο της. Οι πόθοι της, νύχτα μέρα, στρέφονται στο πρόσωπο του αγαπημένου: «Εν νυξίν εζήτησα, ον ηγάπησεν η ψυχή μου» (Άσμα Α. γ' 1).
Η Θεοτόκος από μικρή έλυσε το συναισθηματικό της θέμα. Από μικρή διάλεξε τον Κύριο για Νυμφίο της ζωής της και σ’ Αυτόν κατηύθυνε κάθε της πόθο, κάθε της επιθυμία. «Εν τη σκιά αυτού επεθύμησε και εκάθισε και καρπός αυτού γλυκύς εν λάρυγγι αυτής» (Άσμα Α. β' 3). Η Θεοτόκος από μικρή έμαθε που να κατευθύνη τους πόθους και τις επιθυμίες της. Από μικρή έμαθε την πρώτη και μεγάλη εντολή: «αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εν όλη τη καρδία σου και εν όλη τη ψυχή σου και εν όλη τη διανοία σου» (Ματθ. κβ' 37). Και ήταν τόση η ικανοποίησις της υπάρξεώς της, ώστε δεν έστρεψε πια πουθενά αλλού τα βλέμματά της. Εφ’ όσον βρήκε «ον ηγάπησεν η ψυχή της», κολλήθηκε σ’ Αυτόν, λέγοντας το ψαλμικό ρητό: «Εμοί τω προσκολλάσθαι τω Θεώ αγαθόν εστίν» (Ψαλμ.72, 28). Η Θεοτόκος είναι η πρώτη ανάμεσα σε μια ιερή φάλαγγα γυναικών που αγάπησαν τον Κύριο. «Επεθύμησαν γυναίκες...» (II).
Οι πόθοι και οι επιθυμίες της γυναικείας ψυχής είναι ένας χείμαρρος που σιγά - σιγά γίνεται ορμητικό ποτάμι. Η πλούσια αυτή δύναμις δόθηκε στη γυναίκα από τον Δημιουργό σαν ακαταμάχητο εφόδιο ζωής. Όταν όμως η δύναμις αυτή πάρη λανθασμένη κατεύθυνσι, τότε καταντά όλεθρος και για την ίδια τη γυναίκα και για όσους συναντήσει στο σαρωτικό της πέρασμα...
Τα νέα κορίτσια πρέπει να προσέχουν πολύ το συναισθηματικό τους χείμαρρο. Οι πόθοι και οι επιθυμίες της ψυχής τους έχουν ένα μεγάλο σκοπό: να ποτίσουν το δένδρο της ζωής. Γι’ αυτό και η πλούσια αυτή δύναμις χρειάζεται σωστή κατεύθυνσι από την παιδική και εφηβική ηλικία. Τα συναισθηματικά παιγνίδια και οι εφηβικές περιπέτειες αποτελούν εκτροπή του ποταμού που μπορεί να κοστίση τη ζωή πολλών υπάρξεων... Πόσοι κάθε μέρα πνίγονται μέσα στα θολά νερά των συναισθηματικών αυτών εκτροπών... Όμως το ποτάμι των πόθων δόθηκε για τη ζωή και όχι για το θάνατο. Ας το σκεφθούν αυτό πολύ τα νέα κορίτσια της εποχής μας.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη )

«Ο Ιακώβ δούλεψε για τη Ραχήλ εφτά χρόνια, του φάνηκαν όμως σαν λίγες μέρες, γιατί την αγαπούσε!» (Γένεση 29:20)

Θυσία από αγάπη
Μια Αυστραλή, η Ζέλμπα Νομπ, ζύγιζε 160 κιλά και η αγάπη της για το σύζυγό της την ώθησε να χάσει 87 κιλά κόβοντας λίπη και κάνοντας γυμναστική.
Ως πού μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο η αγάπη; Πολλοί έπεσαν στη φωτιά για την αγαπημένη τους. Ο Ιακώβ, στην Παλαιά Διαθήκη, δούλεψε με χαρά εφτά χρόνια στον πεθερό του το Λάβαν για ν’ αποκτήσει τη Ραχήλ. Κι όταν ο πεθερός του τον ξεγέλασε και του έδωσε την άσχημη Λεία, εκείνος δέχτηκε να δουλέψει υπομονετικά άλλα εφτά χρόνια για να πάρει και τη Ραχήλ.
Ο Χριστός πέθανε για χάρη μας πάνω στο σταυρό, επειδή μας αγαπούσε και ήθελε να μας λυτρώσει από την αμαρτία και τις συνέπειές της. Τώρα παίρνουμε τη σωτηρία μας δωρεάν μέσω της πίστης επειδή Εκείνος πλήρωσε για μας με το αίμα Του στο σταυρό την ποινή της αμαρτίας μας, που ήταν ο αιώνιος θάνατος.
Εσύ, αγαπητέ μας φίλε, τη δέχτηκες αυτή τη σωτηρία στην καρδιά σου; Και τι κάνεις τώρα για ν’ αποδείξεις την αγάπη και την ευγνωμοσύνη σου στο Θεό;
(Χ.Ι.ΝΤ.)

Αποστάγματα σοφίας
Ο προορισμός μας είναι ο Ουρανός. Η Αγία Γραφή είναι ο χάρτης. Ο Χριστός είναι ο Δρόμος.
Αναρωτήθηκα: Γιατί δεν κάνει κανείς κάτι; Κι αμέσως συνειδητοποίησα ότι ο «κανείς» ήμουν εγώ.
Η αμαρτία σε πηγαίνει μακρύτερα απ’ ό,τι θα ήθελες να πας, σε κρατά εκεί περισσότερο καιρό απ’ ό,τι θα ήθελες να μείνεις και σου κοστίζει περισσότερο απ’ ό,τι θα ήθελες να πληρώσεις.
«Για κείνον που ξέρει να κάνει το καλό και δεν το κάνει, αυτό γι’ αυτόν είναι αμαρτία» (Ιακώβου 4:17).
Αν είσαι παιδί του Θεού και παντρευτείς ένα παιδί του διαβόλου, σίγουρα θα έχεις προβλήματα με τον πεθερό σου.
Οι άνθρωποι συνήθως δεν αναγνωρίζουν το διάβολο, γιατί τον φαντάζονται ολόμαυρο και σκοτεινό, ενώ αυτός παρουσιάζεται σαν άγγελος φωτός» (Β’ Κορ. 11:14).
Η προσευχή κάνει κάτι περισσότερο από το να μας δίνει κάτι από το Θεό. Μας βοηθάει να γίνουμε όπως θέλει ο Θεός.
Δεν υπάρχει μαλακότερο μαξιλάρι από μια καθαρή συνείδηση.
Ο χριστιανισμός είναι αγώνας, όχι όνειρο.
Ο Σατανάς έχει πολλά εργαλεία, αλλά το ψέμα είναι το χερούλι που ταιριάζει σε όλα.
Μπορείς να έχεις τόνους θρησκείας, χωρίς να έχεις ούτε δράμι σωτηρίας.
Ο άνθρωπος που έχει μίσος στην καρδιά του, τιμωρεί μόνο τον εαυτό του.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

151. Τίποτε δεν είναι ακατατόρθωτο σε όποιον πιστεύει. Η ζώσα και στερεά πίστις μπορεί να επιτελέση μεγάλα θαύματα εν ριπή οφθαλμού. Αλλά και άσχετα προς τη δική μας πίστη, ο Θεός επιτελεί θαύματα, όπως εκείνα που γίνονται μέσα στα Μυστήρια. Ο άρτος και ο οίνος μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα Χριστού, αδιάφορο αν ο λειτουργός ιερεύς είναι ή δεν είναι άξιος. «μη η απιστία την πίστιν του Θεού καταργήσει;» (Ρωμ. γ’ 3), ρωτά ο Απόστολος. Οι δικές μας ελλείψεις δεν μπορούν να υπερισχύσουν στο ανείπωτο έλεος του Κυρίου. Ούτε η αδυναμία μας στη δική του παντοδυναμία.

152. Αρκεί να είναι θεάρεστο ό,τι ζητείς με την προσευχή σου και ας είσαι βέβαιος ότι ο Θεός θα ανταποκριθή στο αίτημά σου. Πίστευε ότι «παν δώρημα τέλειον άνωθεν εστι καταβαίνον». Από τον Θεό προέρχεται και όχι από τους ανθρώπους. Ούτε, φυσικά, από την τύχη. Ο Θεός βλέπει και ακούει όλες τις ανάγκες σου, κάθε κίνημα της καρδιάς σου και του νού σου. Είναι Πανάγαθος, Πάνσοφος και Παντοδύναμος. Μπορεί με την μεγαλύτερη ευκολία, μέσα σε μια στιγμή, να σου ικανοποιήση το αίτημα. Πολλά πράγματα είναι ακατόρθωτα για τους ανθρώπους, για τον θεό ούτε ένα. «Πάντα γαρ δυνατά εστι παρά τω Θεώ» (Μαρκ. ι’ 27).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 81-82)

149. Εφ’ όσον είμαι αμαρτωλός, γιατί να με εκπλήττη το γεγονός ότι οι άλλοι μου κάνουν κακό; «Το κρίμα του Θεού εστι κατά αλήθειαν επι τους τα τοιαύτα πράσσοντας» (Ρωμ. β’ 2). Απολαμβάνω ανάλογα με τη δική μου συμπεριφορά. «Εν ω μέτρω μετρώ μετρηθήσεται μοι» (Ματθ. ζ’ 2). Και ας μη λησμονώ ποτέ το παράδειγμα του δικαίου και αναμάρτητου Ιησού Χριστού, που παρά το ότι δεν ήταν ένοχος σε τίποτε, υπέστη κάθε αδικία εκ μέρους των ανθρώπων, καθηλώθηκε στον Σταυρό και πέθανε τον πιο ατιμωτικό θάνατο.

150. Οι άγιοι άνθρωποι είναι δεξαμενές, από τις οποίες το «ύδωρ το ζων» μεταδίδεται στους άλλου πιστούς. «Ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος» (ιω. ζ’ 38).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 81)

Όμως για να μη σκεπασθεί με τα πολλά ακόμη που πρόκειται να πω, το πλήθος αυτών που λέχθηκαν,
αφού σταματήσω εδώ το λόγο μου προς εκείνους και αναβάλω τα υπόλοιπα για άλλη ημέρα,
θα μεταφέρω πάλι το λόγο στη συμβουλή για προσευχή.
Διότι, αν και πολλές φορές σας έχω μιλήσει για το θέμα αυτό, όμως είναι ανάγκη και τώρα να σας μιλήσω·
καθόσον και από τα ρούχα, εκείνα που βουτήχθηκαν μία φορά μέσα στη βαφή, εύκολα ξεβάφουν,
ενώ εκείνα που οι βαφείς τα βουτούν πολλές φορές και συνέχεια, αυτά διατηρούν αμετάβλητη τη λάμψη και τη ζωηρότητα του χρώματος·
το ίδιο λοιπόν συμβαίνει και με τις ψυχές μας. Όταν δηλαδή ακούσομε πολλές φορές τα ίδια λόγια,
σαν ακριβώς να λάβαμε τη διδασκαλία σαν κάποια βαφή, δεν είναι δυνατό ν’ αποβάλομε αυτήν εύκολα.
Ας μη τ’ ακούμε λοιπόν με αδιαφορία·
(ΕΠΕ 35,259)

     Πάλι ιπποδρομίες, και πάλι η συγκέντρωσή μας έγινε μικρότερη· ή καλύτερα ενόσω παραβρίσκεσθε εσείς εδώ, δεν θα ήταν δυνατό να γίνει μικρότερη.
Διότι, όπως ακριβώς ο γεωργός, αν δει το σιτάρι να βρίσκεται στην ακμή του και στην ωριμότητά του, δεν δίνει καμιά σημασία για το πέσιμο των φύλλων, έτσι λοιπόν και εγώ τώρα, εφόσον ο καρπός βρίσκεται μπροστά μου, δεν στενοχωριέμαι και τόσο πολύ, βλέποντας το φύλλα ν’ αποσπούνται και να χάνονται.
     Πονώ βέβαια φοβερά και για την αδιαφορία εκείνων, αλλ΄ όμως τον φοβερό πόνο που νιώθω για εκείνους τον παρηγορεί η προθυμία της δικής σας αγάπης.
Διότι εκείνοι και αν ακόμη παραβρεθούν κάποτε εδώ, ούτε και τότε είναι παρόντες, αλλά το μεν σώμα τους είναι στημένο εδώ, η σκέψη τους όμως περιπλανιέται έξω.
     Ενώ σεις και αν ακόμη κάποτε απουσιάσετε από εδώ, και τότε είστε παρόντες· διότι το μεν σώμα σας βρίσκεται έξω, η σκέψη σας όμως είναι εδώ.  (ΕΠΕ 35,221)

Όταν ήμουν έφηβος και η κατάσταση στο σπίτι μου έφτανε στο απροχώρητο λόγω οικογενειακών προβλημάτων, άνοιγα την πόρτα κι έφευγα. Περπατούσα μέσα στη νύχτα ώρες πολλές και πάντα κατέληγα σε μια γέφυρα που ήταν απέναντι από έναν ναό που βρισκόταν υπό ανέγερση. Αυτή τη γέφυρα την είχα ονομάσει ‘ γέφυρα των στεναγμών’ γιατί εκεί έκλαιγα και αναστέναζα που ήμουν τόσο ασήμαντος και αδύναμος, ανήμπορος να υπερασπιστώ αυτούς που αγαπούσα αλλά και τον εαυτό μου! Και ήθελα τόσο πολύ να κλάψω αλλά κρατιόμουν γιατί είχα μεγαλώσει ακούγοντας ότι οι άντρες δεν κλαίνε. Έβλεπα την εκκλησία που ήταν μπροστά μου, έκανα τη σκέψη να προσευχηθώ αλλά δεν τολμούσα! Ήμουν σίγουρος ότι αποκλείεται να μ’ αγαπάει ο Χριστός… ‘εδώ δεν αξίζω την αγάπη των ανθρώπων! Πώς να έχω απαίτηση να με αγαπάει ολόκληρος Θεός!’
Έτσι η μόνη μου καταφυγή ήταν η ονειροπόληση… κάθε φορά ονειρευόμουν κάτι διαφορετικό. Άλλοτε ότι ήμουν διάσημος γιατρός, άλλοτε ποδοσφαιριστής, ηθοποιός ή τραγουδιστής και όλοι με θαύμαζαν. Άλλες φορές ότι είχα πολλά παιδιά που τόσο αγαπούσα ή ότι ήμουν δάσκαλος και δίδασκα στα παιδιά την αγάπη που τόσο στερήθηκα. Και άλλα πολλά ονειρευόμουν μέχρι που επέστρεφα στο σπίτι και στην εφιαλτική πραγματικότητα. Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν δύσκολα αλλά μια μέρα γνώρισα το Χριστό και έτσι έμπαινα πια στις εκκλησίες. Αν και είχα αλλάξει γειτονιά πήγα ένα βράδυ σε μια αγρυπνία που είχε η εκκλησία των εφηβικών μου χρόνων… εκείνη που την κοίταζα από μακριά. Τώρα είχε σχεδόν ολοκληρωθεί και ήταν πανέμορφη, ειδικά στο εσωτερικό της!
Λειτουργήθηκα και κοινώνησα. Καθώς έβγαινα έξω το βλέμμα μου έπεσε στη ‘ γέφυρα των στεναγμών’. Ανέβηκα πάνω ξανά μετά από τόσα χρόνια και θυμήθηκα εκείνες τις δύσκολες βραδιές των αναστεναγμών μου. Από όλα αυτά που φανταζόμουν τότε, τίποτα δεν κατάφερα. Παρέμεινα ασήμαντος και αδύναμος. Αλλά τώρα… τι χαρά! Μπορώ να μιλήσω στο Χριστό! Τον κοινωνώ κιόλας. Είμαι δικός Του. Η Παναγία είναι και δική μου μητέρα. Τώρα έχω πνευματικό, αδέρφια στον ουρανό και στη γη, μια σύζυγο καταπληκτική που την αγαπώ και με αγαπά πέρα από κάθε μου προσδοκία. Εκείνο το βράδυ έκλαψα από χαρά. Όχι, δεν ήμουν ποτέ μόνος τελικά σε αυτή τη γέφυρα… ο Χριστός με άκουγε! Δεν μου έδωσε τις ανόητες δόξες που ζητούσα. Πάλι καλά! Μου έδωσε κάτι απείρως καλύτερο… τον Εαυτό Του. Τί άλλο να ζητήσω; Είμαι ένα ασήμαντο παιδί του Θεού. Είμαι ευτυχισμένος. Κι αν κάποιος εμφανιστεί και μου πει ‘Θα σου δώσω τα πάντα όσα ονειρευόσουν’, θα του πω ‘ Όχι, ευχαριστώ… έχω τα πάντα… έχω το Χριστό!’(K.Δ.Κ)

    Γιατί εκείνος που έχει αναλάβει αυτήν τη διακονία [του κηρύγματος], δεν πρέπει να είναι ούτε νωθρός, ούτε δειλός, αλλά γενναίος και δυνατός, ούτε να καταπιάνεται με το καλό αυτό εμπόρευμα, εάν δεν πρόκειται να προσφέρει σε αντάλλαγμα την ψυχή του άπειρες φορές στο θάνατο και τους κινδύνους, καθώς και ο ίδιος ο Χριστός λέγει˙ «Εάν κανένας θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώσει το σταυρό του και ας με ακολουθήσει».
    Γιατί εκείνος που δε συμπεριφέρεται έτσι, προδίδει και πολλούς άλλους, και όταν αδρανεί μένοντας κλεισμένος στον εαυτό του ωφελεί περισσότερο, παρά όταν παρουσιάζεται ανάμεσα σ’ άλλους και δέχεται φορτίο μεγαλύτερο από τις δυνάμεις του. Γιατί πράγματι και τον εαυτό του και εκείνους που του έχουν εμπιστευθεί οδηγεί στην απώλεια.
    Γιατί πώς δεν είναι παράλογο, εάν κανείς δε γνωρίζει την τέχνη να κυβερνά πλοίο και τη μάχη προς τα κύματα, να μη δέχεται να καθίσει στο πηδάλιο αν και τον πιέζουν πάρα πολλοί, εκείνος όμως που εξέρχεται για το κήρυγμα, να πηγαίνει σ’ αυτό πρόχειρα και όπως τύχει, και να αναλαμβάνει απερίσκεπτα πράγμα που προκαλεί άπειρους θανάτους;
    Γιατί ούτε ο κυβερνήτης πλοίου, ούτε εκείνος που δαμάζει τα θηρία, ούτε εκείνος που θέλει να μονομαχεί, ούτε κανένας άλλος πρέπει να έχει την ψυχή του τόσο έτοιμη προς τους θανάτους και τις σφαγές, όσο εκείνος που αναλαμβάνει το κήρυγμα.
    Γιατί πράγματι οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι και οι αντίπαλοι χειρότεροι και το να σφαγεί κάνεις έτσι, δεν είναι από τα τυχαία πράγματα. Γιατί το έπαθλο είναι ο ουρανός, και η τιμωρία γι’ αυτούς που δεν πετυχαίνουν η γέεννα του πυρός, η απώλεια της ψυχής ή η σωτηρία.
    Και όχι μόνο εκείνος που αναλαμβάνει το κήρυγμα πρέπει να είναι έτσι έτοιμος, αλλά και γενικά κάθε πιστός, γιατί όλους προτρέπει να σηκώσουν το σταυρό και να τον ακολουθήσουν. Εάν όμως απευθύνεται σ’ όλους, πολύ περισσότερο στους διδασκάλους και τους ποιμένες… (ΕΠΕ 36,513-515)

(πώς ένιωθε ο ιερός Χρυσόστομος...)

…Μου έρχεται τώρα να δακρύσω και να θρηνήσω με δυνατή φωνή. Γιατί θυμήθηκα την ημέρα εκείνη, κατά την οποία και εγώ ο ίδιος αξιώθηκα να πω αυτά τα λόγια [πριν τη Βάπτιση, το «Σε αποτάσσομαι Σατανά…» κλπ] και σκεπτόμενος το βάρος των αμαρτημάτων που από τότε μέχρι σήμερα συγκέντρωσα, νιώθω σύγχυση στο νου μου και κατασχίζεται ο λογισμός μου, βλέποντας πόση ντροπή συγκέντρωσα για τον εαυτό μου με τη στη συνέχεια αδιαφορία μου.
   Για αυτό και σας παρακαλώ όλους να δείξετε απέναντί μου κάποια γενναιοδωρία και όταν πρόκειται να συναντήσετε τον βασιλιά [το Χριστό κατά την ώρα της Βάπτισης] (γιατί θα σας δεχτεί με μεγάλη χαρά και θα σας ντύσει με τη βασιλική εκείνη στολή και θα σας χαρίσει όσες και όποιες δωρεές θα θελήσετε) να του ζητήσετε χάρη και για εμένα ώστε να μη μου ζητήσει ευθύνες για τα αμαρτήματα που διέπραξα, αλλά αφού με συγχωρήσει να με αξιώσει να τύχω στο εξής της βοήθειάς του. (ΕΠΕ 30,375)

... Ο σοφός αυτός και γενναίος διδάσκαλος (ο επίσκοπος), αφού πριν από λίγες ημέρες απαλλάχθηκε από την αρρώστια του σώματος και ανέβηκε σ’ αυτόν το θρόνο, αρχίζοντας το λόγο του με ονόμασε Βαπτιστή Ιωάννη, φωνή της Εκκλησίας, ράβδο του Μωϋσέως και άλλα πολλά μαζί μ’ αυτά. Και αυτός βέβαια με επαίνεσε τότε, ενώ σεις ζητωκραυγάζατε, εγώ όμως καθισμένος μακριά αναστέναξα πικρά. Διότι αυτός με επαινούσε δείχνοντας τη φιλοτεκνία του, σεις ζητωκραυγάζατε φανερώνοντας τη φιλαδελφία σας, ενώ εγώ αναστέναξα, πιεζόμενος από τον όγκο των επαίνων. Διότι συνήθως τα μεγάλα εγκώμια πληγώνουν τη συνείδηση όχι λιγώτερο από τα αμαρτήματα.
    Και όταν κανείς πιστεύει ότι δεν έκαμε κανένα καλό, και ακούει άλλους να λένε γι’ αυτόν πολλά και μεγάλα καλά, αναλογιζόμενος τη σημερινή εκτίμηση και τη μέλλουσα ημέρα, κατά την οποία όλα θα είναι γυμνά και φανερά και ότι εκείνος που θα δικάζει, θα κρίνει όχι από τη γνώμη των πολλών, αλλά από την ίδια την αλήθεια των πραγμάτων (διότι λέγει, «δεν θα κρίνει σύμφωνα με τη γνώμη των ανθρώπων, ούτε θα ελέγξει σύμφωνα με τους λόγους αυτών»˙ σκεφτόμενος όλα αυτά, πονώ για τους επαίνους και την καλή γνώμη των πολλών, βλέποντας μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτής και της μέλλουσας αποφάσεως. Διότι τώρα σαν με κάποια προσωπεία κρυβόμαστε με τις γνώμες των πολλών, κατ’ εκείνη την ημέρα όμως στεκόμενοι μπροστά στο βήμα του Θεού με γυμνό το κεφάλι, αφού θα έχουν αφαιρεθεί τα προσωπεία αυτά, δεν θα μπορέσομε καθόλου να ωφεληθούμε ως προς την απόφαση εκείνη από την εδώ γνώμη, αλλ’ ακριβώς γι’ αυτό θα τιμωρηθούμε περισσότερο, διότι, αν και απολαύσαμε πολλούς επαίνους και πολλές επευφημίες από τους πολλούς, ούτε εξ αιτίας αυτού γίναμε καλύτεροι.
    Σκεπτόμενος λοιπόν όλα αυτά, αναστέναξα πικρά. Γι’ αυτό σήμερα σηκώθηκα και ήρθα γρήγορα εδώ, ώστε ν’ απομακρύνω από σας, που ακούσατε εκείνα, τη γνώμη αυτή. Διότι το στεφάνι, όταν είναι μεγαλύτερο από το κεφάλι του στεφανουμένου, δεν σφίγγει τους κροτάφους, δεν κάθεται επάνω στο κεφάλι, αλλά, γενόμενο εξαιτίας του μεγέθους του χαλαρότερο και κατεβαίνοντας κάτω από τα μάτια, κάθεται γύρω από τον αυχένα και αφήνει αστεφάνωτο το κεφάλι. Αυτό λοιπόν έπαθα και εγώ, διότι το στεφάνι των εγκωμίων φάνηκε μεγαλύτερης αξίας από εκείνη που έχει το κεφάλι μου. Αλλ’ όμως, αν και αυτά έχουν έτσι, ο πατέρας μας, εξαιτίας της μεγάλης φιλοστοργίας του, δεν σταμάτησε προτού θέσει αυτό οπωσδήποτε επάνω μου. Αυτό περίπου κάνουν πολλές φορές και οι βασιλείς˙ παίρνοντας το βασιλικό στέμμα που ταιριάζει σ’ αυτούς, το τοποθετούν επάνω στα κεφάλια των παιδιών. Στη συνέχεια, όταν δουν ότι το παιδικό κεφάλι είναι μικρότερο από το στεφάνι, αφού βεβαιωθούν ότι δεν ταιριάζει η τοποθέτηση αυτού στο κεφάλι τους, το παίρνουν τότε και το φορούν οι ίδιοι.
    Επειδή λοιπόν και ο πατέρας μας το στεφάνι που ταιριάζει σ’ αυτόν το τοποθέτησε επάνω σ’ εμένα και φάνηκε μεγαλύτερο από το δικό μου κεφάλι και επειδή δεν θα δεχόταν να το φορέσει ο ίδιος, εμπρός λοιπόν, βγάζοντας αυτό από πάνω μου, ας το τοποθετήσω πάλι στο κεφάλι του πατέρα μας που ταιριάζει. Διότι το όνομα του Ιωάννη το έχω εγώ, το φρόνημα όμως εκείνου υπάρχει σ’ αυτόν˙ και το όνομα βέβαια εκείνου το έλαβα εγώ, τη φιλοσοφία όμως εκείνου την απέκτησε αυτός. Γι’ αυτό και το όνομα εκείνου θα ήταν σωστό να το κληρονομήσει αυτός μάλλον παρά εγώ. (ΕΠΕ 37,277-279)