H Θλίψη

Επικρατεί μια συννεφιά στον τόπο μας.

Πρόσωπα σκυθρωπά, αγέλαστα, θλιμμένα.

Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην πέρασε θλίψη.

Διάφορες είναι οι πηγές της θλίψεως.

Κουράζουν το σώμα και την ψυχή.

Οι θλίψεις μπορούν να αρρωστήσουν τον άνθρωπο, αλλά μπορούν και να τον ωριμάσουν και να τον καλλιεργήσουν. Να τον κάνουν να δει τον συνάνθρωπό του με μεγαλύτερη επιείκεια, κατανόηση και συμπάθεια.

Η υπομονή και η ελπίδα στις θλίψεις ανακουφίζουν. Μπορεί οι θλίψεις να οδηγήσουν σε καλό, σε μετάνοια. Δεν είναι κανείς που να μην πέρασε θλίψεις, πόνους, πειρασμούς και δοκιμασίες.

Σαν σαράκι η θλίψη κατατρώει τον έσω άνθρωπο. Ο σκοπός των θλίψεων στη ζωή μας δεν είναι ότι ο Θεός αρέσκεται να τιμωρεί και να βασανίζει τους ανθρώπους σαν ένας σαδιστής πατέρας, αλλά η διόρθωσή μας, η βελτίωσή μας, η κατεύθυνσή μας στα άνω. Οι θλίψεις μπορούν να γίνουν ένας δρόμος προς συνάντησή μας με τον ζώντα Θεό.

Οι άνθρωποι αγάπησαν το σκοτάδι και όχι το φως, και γι’ αυτό θλίβονται. Μερικές φορές οι θλίψεις διώχνουν την οκνηρία, τη νωχέλεια και την αδιαφορία. Μπορούν να συγκεντρώσουν τον άνθρωπο στον εαυτό του, να γίνει αφορμή περισυλλογής, ενδοσκαφής, αυτοανάκρισης, αυτογνωσίας και αυτομεμψίας.

Οι πολλές και διάφορες ανέσεις μπορούν να κάνουν τον άνθρωπο πιο ράθυμο, χλιαρό και χαλαρό. Μπορεί να νομίζει ότι είναι ευτυχισμένος, μέσα του όμως να έχει μια ανεκπλήρωτη χαρά.

Η γενναία αντιμετώπιση των θλίψεων της ζωής θα δώσει τη νίκη της ανδρείας. Μπορεί οι θλίψεις να μας φέρουν πιο κοντά στο Θεό. Ο Θεός αγαπά να δοκιμάζει παιδαγωγικά για να βοηθήσει, να φωτίσει, να ανορθώσει. Οι θλιμμένοι μπορούν να γίνουν πιο συμπάσχοντες και φιλάδελφοι.

Μη στη στενοχώρια προσθέτουμε στενοχώρια και στη θλίψη άλλη θλίψη. Κατά τον Μέγα Βασίλειο κακό δεν είναι η ασθένεια, η απόρριψη, η οικονομική ζημιά, η φτώχεια και η στέρηση παρά μόνο η αμαρτία. Η σοφία του Θεού αφαιρεί τον πλούτο από αυτούς που τον μεταχειρίζονται λαθεμένα, εσφαλμένα, πλεονεκτικά και απάνθρωπα.

Επιτρέπει τις ασθένειες στο σώμα για να το ταπεινώσει, να δώσει υγεία στην ψυχή, να μην αφηνιάσει στην αμαρτία. Παίρνει, παρά τη θλίψη μας, εκείνους που κρίνει πως είναι η καλύτερή τους ώρα. Μην τα βάζουμε με τον Θεό. Ξέρει καλά τι κάνει. Δεν γνωρίζουμε το σωτήριο σχέδιο και τον λυτρωτικό Θεό. Αρκετές φορές το φάρμακο είναι πικρό, δεν θέλουμε να το πάρουμε, όμως δίνει θεραπεία.

Η αμαρτία είναι η κύρια και η μεγάλη πηγή των θλίψεων. Η αμαρτία τυραννά, παρασύρει, δεσμεύει, φυλακίζει, εξαθλιώνει.

Ο Θεός δεν θα κρίνει όσους αμάρτησαν, αλλά όσους δεν μετανόησαν. Η ταπεινοφροσύνη, η προσευχή, η υπομονή ελαφρύνει το βάρος των θλίψεων.

Μη λοιπόν αφήσουμε εξαιτίας μας να μεγαλώσουν οι θλίψεις. Μην επιτρέψουμε θλίψη επί των θλίψεων.

Ας τις δούμε και με αυτό το άλλο μάτι που αναφέρουμε.

Μην, παρακαλώ, οδηγηθεί ποτέ κανείς στην απελπισία.

Μετά τη συννεφιά συνήθως η λιακάδα είναι πιο γλυκιά.

Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης

(πηγή: Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 3/2/2013)

Για τον θεϊκό έρωτα

Ο θεϊκός έρωτας είναι η ολοκληρωμένη αγάπη του Θείου, η οποία εκδηλώνεται ως ακατάπαυστός πόθος του Θείου. Ο θεϊκός έρωτας γεννιέται στην καθαρισμένη ψυχή, διότι σε αυτήν έρχεται η επιφοίτηση της θείας Χάριτος. Ο έρωτας του Θείου είναι θεϊκό δώρο, που έχει δοθεί στην αγνή ψυχή με την επιφοίτηση και την αποκάλυψη της θείας Χάριτος στην ψυχή. Ο θείος έρωτας σε κανέναν δε γεννιέται χωρίς τη θεία αποκάλυψη· διότι η ψυχή η οποία δεν έχει δεχθεί την αποκάλυψη, δεν είχε την επίδραση της θείας Χάριτος και μένει απαθής προς τον θεϊκό έρωτα. Είναι αδύνατο όμως να γεννηθεί ο έρωτας χωρίς τη δύναμη που επενεργεί στην καρδιά, είτε θεϊκή δύναμη είναι αυτή είτε ανθρώπινη.

Οι εραστές του Θείου ένιωσαν έλξη προς τον θεϊκό έρωτα από τη θεία Χάρη που επέδρασε στην καρδιά τους, που αποκαλύφθηκε στην ψυχή τους και την τράβηξε προς τον Θεό. Ο εραστής του Θείου αγαπήθηκε πρώτα από το Θείο, και έπειτα ερωτεύτηκε ο ίδιος το Θείο. Ο εραστής του Θείου πρώτα έγινε υιός της αγάπης και έπειτα αγάπησε τον ουράνιο Πατέρα.

Η καρδιά εκείνου που έχει ερωτευθεί τον Κύριο ποτέ δεν κοιμάται, αλλά πάντα βρίσκεται σε εγρήγορση, εξαιτίας της πλησμονής του έρωτα. Ο άνθρωπος κοιμάται από φυσική ανάγκη, η καρδιά όμως που είναι άγρυπνη υμνεί το Θείο.

Ο θεϊκός Χρυσόστομος λέει για τον πνευματικό έρωτα: Ο πνευματικός έρωτας είναι τόσο επιτακτικός, ώστε να μην υποχωρεί σε καμιά περίσταση, αλλά πάντα να κατέχει την ψυχή του ερωτευμένου και να μην επιτρέπει σε καμιά θλίψη ή οδύνη να νικήσει την ψυχή.

Η ψυχή που αγαπά υπερβολικά τον Θεό, προσκολλάται στον Θεό επίμονα και έχει πεποίθηση σε Αυτόν και αναθέτει σε Αυτόν κάθε ελπίδα της. Ο θεϊκός έρωτάς της την ανάγει προς τον Θεό και συνδιαλέγεται με Αυτόν ημέρα και νύχτα.

Η ψυχή η τραυματισμένη από τον θεϊκό έρωτα δεν επιθυμεί τίποτε άλλο παρά το ακραίο αγαθό, ενώ όλα τα άλλα τα περιφρονεί και δυσφορεί με όλα.

Η ψυχή που αγαπά τον Θεό μελετά τα λόγια του Θεού και ασχολείται με τα σκηνώματά Του. Μιλώντας δυνατά διηγείται τα αξιοθαύμαστα του Θεού και, ενώ συνδιαλέγεται, μιλά για τη δόξα και τη μεγαλοπρέπειά Του. Αναπέμπει έπαινο και ύμνο ακατάπαυστα προς τον Θεό, Τον λατρεύει με θεϊκό πόθο. Έτσι, ο θεϊκός έρωτας αλλοίωσε ολόκληρη την ψυχή με τα δικά του μέτρα, τη διαφύλαξε και την οικειοποιήθηκε.

Η ψυχή που είναι ερωτευμένη με το Θείο έχει επίγνωση του Θείου, ενώ η κατανόηση αναζωπύρωσε τον θεϊκό ερωτά της. Η ερωτευμένη με τον Θεό ψυχή έγινε μακάρια, διότι συνάντησε τον θεϊκό εραστή που έχει εκπληρώσει τους πόθους της: κάθε επιθυμία, κάθε πόθος, κάθε έφεση ξένη προς τη θεϊκή αγάπη αποκρούεται από αυτήν ως ταπεινή και ανάξια γι’ αυτήν.

Πόσο η αμοιβαία αγάπη προς το Θείο εξυψώνει την ερωτευμένη με το Θείο ψυχή! Αυτή η θεϊκή αγάπη, σαν σύννεφο ελαφρό εξυψώνει την ψυχή, την φέρνει προς την αιώνια πηγή της αγάπης, προς την άπειρη αγάπη, και την γεμίζει με το άπειρό της φως.

Η ψυχή η τραυματισμένη από τον θεϊκό έρωτα πάντα χαίρεται και αγάλλεται και σκιρτά και χορεύει, διότι βρίσκεται αφημένη στην αγάπη του Κυρίου, σαν να πλέει στο νερό της αναπαύσεως. Τίποτα από τα θλιβερά δεν μπορεί να διαταράξει τη γαλήνη και την ειρήνη της, ούτε κάτι από τα λυπηρά μπορεί να αφαιρέσει τη χαρά της.

Η ψυχή που αγαπά υπερβολικά το Θείο εξυψώνεται από την αγάπη, αποσπάται κάπως από τις σωματικές αισθήσεις και απομακρύνεται κάπως από το σώμα της λησμονώντας τον εαυτό της μέσω της ολοκληρωμένης αφοσίωσης προς το Θείο.

Η ανερμήνευτη γλυκύτητα της θεϊκής αγάπης από τη μια καταγοητεύει και κατακυριεύει την καρδιά, ενώ έλκει τον νου προς το Θείο, για να απολαύσει τον Θεό μέσα στην αγαλλίαση.

Ο θεϊκός έρωτας εγγυάται εκ των προτέρων την εξοικείωση προς τον Θεό, η δε εξοικείωση το θάρρος, ενώ το θάρρος τη γεύση, και η γεύση την πείνα.

Η ψυχή, την οποία έχει αγγίξει ο θείος έρωτας, δεν μπορεί να σκεφτεί τίποτα άλλο, ούτε να επιθυμήσει έντονα, αλλά αναστενάζοντας συνεχώς λέει: Κύριε, πότε θα φτάσω να δω το πρόσωπό Σου; Η ψυχή μου επιθυμεί να έρθει σε Σένα, που είσαι ο Θεός, όπως το ελάφι λαχταράει να φτάσει στις πηγές των νερών!

Τέτοιος είναι ο θεϊκός έρωτας που κυριεύει την ψυχή.

(Άγιος Νεκτάριος, Λόγοι τρεις: Περί αγάπης Θεού. Περί της θείας αγάπης. Περί θείου έρωτος, μετάφραση Πρεσβύτερος Ηλίας Γ. Διακουμάκος, 1η έκδ., Αθήνα, Παρρησία, 2010)

Στέρηση της ελευθερίας, υποκρισία και εγωισμός: μόνιμα χαρακτηριστικά της κοσμικής ζωής (Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)

"Άλλο ένα πράγμα που παρατηρώ", γράφεις, "είναι το πώς τρέχουν όλοι με κομμένη ανάσα πέρα-δώθε, κυνηγώντας, θαρρείς, κάτι που ποτέ δεν καταφέρνουν να πιάσουν. Τι φασαρία, τι αναβρασμός, τι πήγαιν’ έλα είν’ εκείνο που βλέπω, όποτε περνάω από πολυσύχναστο δρόμο; Διαπιστώνω, όμως, ότι το ίδιο συμβαίνει και στα σπίτια, ίσως και μέσα στις ψυχές των ανθρώπων. Τα ‘χω χαμένα! Μπορεί κανείς, αλήθεια, να ζει μ’ αυτόν τον τρόπο;…

Παρατηρώ, επίσης, το πώς καταναγκάζουν και καταπιέζουν ο ένας τον άλλο. Κανένας δεν έχει τη δική του βούληση. Κανένας δεν είναι ελεύθερος. Δεν τολμάς να ντυθείς όπως θά ‘θελες, να φερθείς όπως θά ‘θελες, να πεις ό,τι θά ‘θελες. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις από τους υπόλοιπους. Ό,τι κάνουν, επιβάλλεται από έναν άγραφο νόμο, ένα νόμο στον οποίο όλοι υποτάσσονται, ένα νόμο, ωστόσο, που κανένας δεν ξέρει το πώς καθιερώθηκε, μα ούτε και το πώς να τον αποφύγει. Μ’ αυτόν τον τρόπο αλληλοβασανίζονται. Δεν τολμάς ν’ ακούσεις κανέναν – τί θλιβερό!

Εγώ, π.χ., τα καταφέρνω στο τραγούδι. Όταν μπορώ να τραγουδήσω, τότε το τραγούδι είναι πραγματική απόλαυση και για μένα και για τους ακροατές. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, που, είτε μπορώ είτε όχι, αναγκάζομαι να τραγουδήσω. Και το κάνω, γιατί το επιβάλλει ο «νόμος» της ευγένειας. Η άρνησή μου θα είναι αντίθετη σ’ αυτόν το «νόμο». Έτσι, λοιπόν, τραγουδάω, μολονότι μου είναι αφόρητο: Το στήθος μου τσακίζεται, αλλά πιέζομαι, για να δείξω ότι τραγουδάω με κέφι. Το έχω παρατηρήσει και σε άλλους αυτό. Ε, να ποια είναι η ελευθερία μας! Εξωτερικά όλοι φαινόμαστε ελεύθεροι άνθρωποι· ελεύθεροι, που είμαστε δεμένοι χειροπόδαρα!

Με αφορμή αυτή την παρατήρηση, άρχισα να εξετάζω συστηματικά, αν οι άνθρωποι κάνουν με την καρδιά τους όλα όσα κάνουν. Και το αποτέλεσμα; Δεν ξέρω αν πέφτω έξω, αλλά τίποτα δεν είδα να γίνεται με ειλικρινή εγκαρδιότητα και αυθόρμητη διάθεση. Κενές αβρότητες, πρόθυμες τάχα εξυπηρετήσεις, εκφράσεις αλληλοθαυμασμού και αλληλοεκτιμήσεως -μα όλα συμβατικά και επιφανειακά. Πίσω από τη βιτρίνα, κάτω από την εξωτερική εμφάνιση και συμπεριφορά, την τόσο λεπτή και ευγενική, κρύβεται ένα εντελώς διαφορετικό πνεύμα, ένα πνεύμα, που, αν ερχόταν ποτέ στο φως, θα διαπιστώναμε ότι στην πραγματικότητα όχι μόνο λεπτό δεν είναι, μα ούτε καν υποφερτό.

Τελικά, λοιπόν, τι αποδεικνύεται; Ότι οι κοσμικές συγκεντρώσεις μας δεν είναι παρά συναθροίσεις ηθοποιών που υποκρίνονται. Τι κωμωδία!

Τη μεγαλύτερη έκπληξη, όμως, μου την προξενεί η γενική ψυχρότητα που βλέπω γύρω μου. Πώς μπορούν να δείχνουν όλοι ότι είναι φίλοι μεταξύ τους, έτοιμοι να προσφέρουν στους άλλους ακόμα και το πουκάμισο τους, βαθύτερα όμως να έχουν τόση ψυχρότητα;"

Οι διαπιστώσεις σου είναι απόλυτα σωστές. Δεν έχω τίποτα να προσθέσω σε όσα γράφεις. Όλα τούτα, πάντως, παρατηρήθηκαν και καταγράφηκαν από πολύ παλιά, για να τ’ αντιμετωπίσουμε προετοιμασμένοι. Αιώνες πριν ο άγιος Μακάριος ο Μέγας περιέγραψε την ακαταστασία, την πολύβουη κίνηση και το μάταιο κυνηγητό της επίγειας ζωής, που το γεύτηκες ήδη. «Οι κάτοικοι της γης», γράφει ο άγιος, «και τα τέκνα του κόσμου τούτου μοιάζουν με το σιτάρι μέσα στο κόσκινο. Έτσι κοσκινίζονται και οι ψυχές με τους άστατους κοσμικούς λογισμούς, την ακατάπαυστη ταραχή των γήινων πραγμάτων και τις πολύπλοκες υλικές φροντίδες. Ο σατανάς ταρακουνάει με το κόσκινο, δηλαδή με τις επίγειες μέριμνες, ολόκληρο το αμαρτωλό γένος των ανθρώπων. Μετά το προπατορικό αμάρτημα, αφότου δηλαδή ο Αδάμ αθέτησε την εντολή του Θεού και βρέθηκε κάτω από την εξουσία του διαβόλου, ο άρχοντας του σκότους κοσκινίζει με ακατάπαυστους απατηλούς λογισμούς τους ανθρώπους, χτυπώντας τους στα τοιχώματα του κόσκινου αυτής της γης. Όπως, δηλαδή, το κόσκινο ταρακουνάει και περιστρέφει και χτυπάει το σιτάρι, έτσι και ο διάβολος, αιχμαλωτίζοντας με τα γήινα πράγματα τις ψυχές των αμαρτωλών απογόνων του Αδάμ, τις ταράζει, τις αναστατώνει, τις ξεσηκώνει και τις παρασύρει σε μάταιους λογισμούς, σε αισχρές επιθυμίες και σε κοσμικούς δεσμούς, εξαπατώντας τες και ξελογιάζοντάς τες ακατάπαυστα. Ο Κύριος είχε μιλήσει προφητικά στους αποστόλους Του για τον μελλοντικό τους πειρασμό: Ο σατανάς ζήτησε να σας δοκιμάσει σαν το σιτάρι στο κόσκινο. Εγώ, όμως, προσευχήθηκα στον Πατέρα μου να μη σας εγκαταλείψει η πίστη σας. Η ρήση και απόφαση, άλλωστε, που εξαγγέλθηκε από το Δημιουργό στον Κάιν, είναι ξεκάθαρη: Θα στενάζεις και θα τρέμεις και θα χτυπιέσαι πάνω στη γη. Αυτό ακριβώς συμβαίνει, μεταφορικά, με όλους τους αμαρτωλούς. Νιώθουν ανασφάλεια και αβεβαιότητα μέσα στους άστατους λογισμούς της δειλίας, μέσα στο φόβο, τη σύγχυση, την επιθυμία, την ηδονή· γιατί ο άρχοντας του κόσμου τούτου πειράζει όσους δεν έχουν αναγεννηθεί από το Θεό, περιστρέφοντας άστατα, σαν το σιτάρι μέσα στο κόσκινο, τους λογισμούς τους, προκαλώντας τους αίσθημα ανασφάλειας και παγιδεύοντάς τους με κοσμικές άπατες, σαρκικές ηδονές, φόβους και συγχύσεις».

Να οι δικές σου παρατηρήσεις από μια άλλη σκοπιά! Εσύ περιέγραψες τον τρόπο εξέλιξης των πραγμάτων ο άγιος Μακάριος αποκάλυψε την αιτία και την προέλευσή τους. Είναι, όμως, αδύνατο ν’ ασχοληθεί κανείς μ’ αυτή την πλευρά του ζητήματος, αν δεν υιοθετήσει και την αντίστοιχη διαλεκτική μέθοδο. Σου ζητάω, λοιπόν, ν’ αποδεχθείς την αντίληψη που εκφράζει ο άγιος Μακάριος, γιατί αγγίζει την ουσία του θέματος και θα σου χρησιμεύσει ως ανασχετικός παράγοντας απέναντι στη γοητεία της κοσμικής ζωής. Για να μάθεις πιο πολλά, αλλά και για να εξοικειωθείς περισσότερο μ’ αυτή τη συλλογιστική μέθοδο, διάβασε, αν θέλεις, ολόκληρη την πέμπτη ομιλία του αγίου Μακαρίου.

Από την πλευρά μου θα ήθελα να προσθέσω τούτο μόνο: Το ασταμάτητο κυνηγητό και το ανικανοποίητο όλων απ’ όλα σχετίζεται μ’ εκείνο ακριβώς που σου έγραψα στο προηγούμενο γράμμα μου, ότι δηλαδή δεν μπορεί να ικανοποιηθεί μ’ έναν τέτοιο τρόπο ζωής κάθε πλευρά η ανάγκη της ανθρώπινης φύσεως. Σου το εξηγώ με απλά λόγια: Μια ανικανοποίητη ανάγκη, λ.χ. η πείνα, απαιτεί ικανοποίηση, κι έτσι σπρώχνει τον άνθρωπο στην αναζήτηση τροφής. Όσο εκείνος κινείται μέσα σε πλαίσια όπου δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθεί η πείνα του, αυτή δεν καταστέλλεται. Απεναντίας, μάλιστα, θεριεύει.

Έτσι, όμως, ούτε και το κυνήγι της τροφής σταματάει. Να, κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τούς ανθρώπους που ζουν μέσα στο πνεύμα του κόσμου τούτου. Ακατάπαυστα αναζητούν τροφή για την πεινασμένη τους ψυχή. Αλλά μάταια. Ο εχθρός τους έχει τυφλώσει, και δεν συναισθάνονται την πλάνη τους: Έχουν πάρει λάθος δρόμο, ακολουθούν λάθος κατεύθυνση. Έτσι βασανίζονται μέσα στ’ αδιέξοδα και πνίγονται μέσα στο σκοτάδι. Κανένας δεν μπορεί να τους ανοίξει τα μάτια. Τρέχουν πέρα-δώθε σαν άγρια θηρία και βρυχώνται σαν τα λιοντάρια, που τριγυρνούν στη ζούγκλα αναζητώντας κάτι να καταβροχθίσουν.

(Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, «Ο δρόμος της ζωής». Ι. Μ. Παρακλήτου)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 11-32. Η παραβολή του ασώτου υιού
15.12 καὶ εἶπεν ὁ νεώτερος(1) αὐτῶν τῷ πατρί, Πάτερ, δός μοι(2)
τὸ ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας(3). και διεῖλεν(4) αὐτοῖς(5) τὸν βίον(6).
12 Ο μικρότερος απ’ αυτούς είπε στον πατέρα του: “πατέρα, δώσε μου
το μερίδιο της περιουσίας που μου αναλογεί”· κι εκείνος τους μοίρασε την περιουσία.
(1) «Νεότερο ονομάζει τον αμαρτωλό, διότι έχει νου νηπίου και εξαπατάται εύκολα» (Ζ).
«Όχι λόγω του χρόνου νεότερος, αλλά επειδή ήταν άμυαλος και είχε άστατη γνώμη,
αφού ήταν ανήλικος» (Σχ.). Η στοργή των γονέων στον νεότερο και τελευταίο γιο τους
είναι παροιμιώδης. Τονίζεται λοιπόν ακόμη με τη λέξη νεότερος, η αγνωμοσύνη
και κακία του γιου που δεν συγκινήθηκε ούτε από την στοργή του πατέρα
που εκδηλώθηκε σε αυτόν για τόσα χρόνια (ο).
(2) Μιλά με αυθάδεια και κάποια αγερωχία: «Πατέρα, δώσε μου». Θα μπορούσε
να βάλει και κάποιες άλλες λέξεις στο στόμα του. Θα μπορούσε να πει:
Σε παρακαλώ, δώσε μου. Αλλά κάνει επιτακτική και γεμάτη αξίωση την αίτησή του.
(3) Δηλαδή το μέρος της περιουσίας που του ανήκει (δ). Είναι κακό και αρχή κακή
χειρότερων κακών, το να θεωρεί κάποιος τις δωρεές και τα χαρίσματα του Θεού
ως χρέη οφειλόμενα, των οποίων την απόδοση δικαιούται να αξιώσει από το Θεό.
Η μεγάλη αφροσύνη των αμαρτωλών, η οποία και προκαλεί την καταστροφή τους,
είναι ότι θέλουν να έχουν στα δικά τους χέρια το μέρος της περιουσίας που τους ανήκει.
Δηλαδή επιδιώκουν κατά την σύντομη ζωή του παρόντος αιώνα, να απολαύσουν τα αγαθά τους.
Προσκολλώνται σε μόνα τα βλεπόμενα, τα οποία είναι πρόσκαιρα και παρέχουν
μία μηδαμινή και ανάξια λόγου ικανοποίηση, παρατρέχουν όμως ή και αγνοούν τελείως
τα μη βλεπόμενα, τα οποία είναι ουράνια και αιώνια. Κάθε άνθρωπος παίρνει
το μερίδιό του από τον Θεό (b). Σύμφωνα με τον μωσαϊκό νόμο η μερίδα του νεότερου
γιου ήταν το μισό εκείνου, το οποίο έπαιρνε ο μεγαλύτερος, δηλαδή το 1/3 του όλου.
Δες Δευτ. κα 17. Αλλά είχε άραγε το δικαίωμα ο νεότερος να αξιώσει από τον ζωντανό
ακόμη πατέρα την κληρονομική μερίδα από την πατρική περιουσία που του αναλογούσε;
Πιθανότατα είχε (p). Στα ιστορικά χρονικά συνήθως ο νεότερος γιος αναζητά τύχη αλλού,
συχνά μάλιστα και με προθέσεις άριστες, αφήνοντας στον μεγαλύτερο την φροντίδα
της προστασίας του σπιτιού μαζί με τον πατέρα. Ο πατέρας λοιπόν μπορούσε χωρίς
απρονοησία και έλλειψη σύνεσης να συμφωνήσει με την διανομή (L). Δύο πράγματα ωθούν
τον νεότερο σε αυτό το αίτημα. Η ατμόσφαιρα του πατρικού σπιτιού τον καταπιέζει
και στενοχωριέται από την παρουσία του πατέρα. Έπειτα ο έξω κόσμος τον θέλγει
και θέλει να τον απολαύσει. Αλλά για ικανοποίηση των επιθυμιών του αυτών χρειάζονται
δύο πράγματα, χρήμα και ελευθερία (g). Αξιόλογη και αρκετά βάσιμη η αλληγορική εξήγηση:
«Περιουσία του ανθρώπου είναι το λογικό, το οποίο ακολουθεί και το αυτεξούσιο,
διότι καθετί που είναι λογικό είναι αυτεξούσιο… Αλλά και όλα γενικώς,
όσα μας έχει δώσει ο Κύριος, θα μπορούσαν να θεωρηθούν περιουσία μας, όπως,
εννοώ, τον ουρανό, τη γη, όλη την κτίση γενικώς, το νόμο, τους προφήτες» (Θφ).
(4) «Δηλαδή τους άφησε ελεύθερους με το αυτεξούσιό τους… Διότι κανέναν ο Θεός
δεν αναγκάζει να πειθαρχεί αν δεν θέλει» (Ζ). Ο πατέρας αντιλαμβάνεται ότι έφτασε
η στιγμή, κατά την οποία ο γιος αυτός δεν μπορεί πλέον να θεραπευτεί παρά μόνο με την πείρα.
Τον αφήνει λοιπόν (g).
(5) Και στον μεγαλύτερο γιο λοιπόν (b). Φαίνεται όμως από τον σ. 31, ότι ο μεγαλύτερος
δεν θέλησε να λάβει υπό την πλήρη κατοχή του το μερίδιό του, εφόσον ζούσε ο πατέρας του (L).
(6) Αυτό με το οποίο ο βίος ή η ζωή συντηρείται (δ). Σημαίνει εδώ ό,τι και το ουσία (p)
και μπήκε εδώ για αλλαγή και ποικιλία του ύφους (L). Ο νεότερος λοιπόν γιος έφερε
βαρέως την κηδεμονία του πατέρα και την ζωή στο καλά πειθαρχημένο και επιβλεπόμενο σπίτι.
Ζήτησε ανεξαρτησία, η οποία, όπως φανταζόταν θα παρείχε σε αυτόν την ποθητή ελευθερία,
αλλά η οποία στην πραγματικότητα θα τον οδηγούσε σε βαριά και πολυστένακτη δουλεία.
Αγνοώντας τον εαυτό του είχε εμπιστοσύνη στην κρίση του και φανταζόταν ότι
εάν έπαιρνε στα χέρια του το μερίδιό του, θα οικονομούσε και θα διαχειριζόταν αυτό
καλύτερα από τον πατέρα του. Πόσοι νέοι καταστρέφονται από την ανόητη αυτή υπερηφάνεια τους,
η οποία οδηγεί αυτούς σε ναυάγιο μεγαλύτερο πολλές φορές από όσο οι άλλες ακράτητες
επιθυμίες τους. Και οι πρωτόπλαστοι δημιούργησαν την καταστροφή τους από την ανόητη
φιλοδοξία τους να καταστούν ανεξάρτητοι από το Θεό και να μην βρίσκονται κάτω από το
προστατευτικό μάτι του και την στοργική κηδεμονία του.

Να ευχόμαστε πάντοτε για τους κεκοιμημένους
-Στο οστεοφυλάκιο, Γέροντα, καίνε καντήλι;
-Ναι, είναι μια προσφορά για τους νεκρούς. Και μόνον ένα κερί
να ανάψουμε για την ψυχή κάποιου κεκοιμημένου, βοηθιέται πολύ.
-Τους κεκοιμημένους να τους θυμόμαστε και να ευχόμαστε πάντοτε
γι’ αυτούς. Να μην παραλείπουμε να προσευχόμαστε για τις ψυχές τους,
για να βρουν ανάπαυση. Εγώ, κάθε φορά που έχω Θεία Λειτουργία στο Καλύβι,
κάνω μνημόσυνο και για όλους τους κεκοιμημένους των οποίων
«τα ονόματα ουκ εμνημονεύθησαν», Στο Άγιον Όρος, στα Μοναστήρια,
το απόγευμα της Παρασκευής κάνουν «Τρισάγιο» με κόλλυβα για τους
κεκοιμημένους και το Σάββατο το πρωί κάνουν τον Όρθρο στο Καθολικό
και την Θεία Λειτουργία στον ναό του Κοιμητηρίου.
Εκεί στο Κοιμητήρι αποθέτουμε τα όπλα. Από εκείνο το «σπίτι» θα πάμε στο άλλο.
-Γέροντα, πώς να προσεύχομαι για τους κεκοιμημένους;
-Να λες γενικά: «Ο Θεός, ανάπαυσον τας ψυχάς των κεκοιμημένων δούλων σου»
και, εάν έρθη στον νου σου κανένα όνομα κεκοιμημένου ή τύχει να πεθάνη
κανένας γνωστός ή άγνωστος και το μάθης, μνημόνευσέ τον και αυτόν με την ίδια ευχή.
Καλά είναι να θυμόμαστε πρώτα τους κεκοιμημένους που έχουν μεγάλη ανάγκη,
υστέρα όσους έχουν λιγότερη ανάγκη και στο τέλος τους γνωστούς.
Εγώ, ενώ ποτέ δεν σκέφτομαι τους συγγενείς μου, αν τυχόν είμαι κουρασμένος
ή δεν έχω χρόνο να κάνω προσευχή γενικά για τους κεκοιμημένους,
βλέπω στον ύπνο μου τους γονείς μου. Και αυτό, γιατί, όταν προσεύχομαι
για τους κεκοιμημένους γενικά, βοηθιούνται και αυτοί και χαίρονται,
ενώ, όταν δεν προσεύχομαι, στερούνται αυτήν την παρηγοριά.
Εάν με τις τιποτένιες προσευχές που κάνουμε βοηθιούνται οι καημένοι
οι κεκοιμημένοι, τότε εμάς τους καλόγηρους, αν δεν προσευχόμαστε γι’ αυτούς,
πρέπει να μας γδάρουν και να μας αλατίσουν ζωντανούς.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.143-144)

«Μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν»
-Γέροντα, πονάτε;
-Εσύ τι λες; Αν δεν ξημερώσω απόψε, τότε θα έχω μεγάλη ήμερα
δεν θα βραδιάζει ποτέ ούτε θα ξημερώνει! Τον ήλιο κρατήστε τον εσείς!
-Γέροντα, όταν πλησιάζει ο καιρός να φύγη από αυτήν την ζωή
κάποιος που είναι τακτοποιημένος πνευματικά, άραγε πως νιώθει;
-Πού να ξέρω;
-Γέροντα, δεν σας είπε κανένας καμμιά φορά;
«Μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν», δεν λέει;
Άρα, αυτή η ζωή είναι θάνατος και ο θάνατος είναι μετάβαση
προς την αληθινή ζωή. Επομένως, πηγαίνει χαρούμενος προς την ζωή!
-Γέροντα, πολλοί Άγιοι έχουν δει ψυχές όταν φεύγουν από το σώμα.
Τι μορφή έχουν;
-Είναι σαν παιδάκια. Στην άλλη ζωή όλοι θα είναι όπως οι Άγγελοι
δεν θα υπάρχουν ούτε άνδρες ούτε γυναίκες ούτε γέροι ούτε γριές
ούτε μωρά όλοι θα είναι ένα φύλο, θα έχουν μια ηλικία. Γι’ αυτό,
και όταν δη κάνεις ψυχές που φεύγουν από την ζωή, τις βλέπει κατά
κάποιον τρόπο σαν μικρά παιδιά. Το πρόσωπό τους έχει τα χαρακτηριστικά του,
αλλά είναι σαν μικρού παιδιού.
Όταν έμενα στα Κελί του Τίμιου Σταυρού, επισκεπτόμουν καμμιά φορά
τον Γέρο Φιλάρετο. Ήταν ένα ευλαβέστατο γεροντάκι που έμενε σε ένα
κοντινό Κελί. Επί δεκαπέντε χρόνια, μέχρι που αρρώστησε και ο ίδιος,
διακονούσε τον υποτακτικό του Πατέρα Βαρθολομαίο, που έπασχε από πάρκινσον.
Την τελευταία φορά που πήγα στα Κελί του, τον βρήκα πεσμένο κάτω.
Είχε έναν μήνα που δεν έτρωγε τίποτε έπινε μόνο λίγο νερό.
Ούτε να ξαπλώσει μπορούσε κοιμόταν με τα παπούτσια, καθιστός
και ακουμπισμένος στον τοίχο. Τα ρούχα του ήταν κολλημένα στα σώμα του
και τα παπούτσια του γεμάτα υγρά, γιατί είχαν ανοίξει τα πόδια του
και έβγαζαν αίμα και νερό! Αλλά αυτός αντιμετώπιζε όλη αυτήν την κατάσταση
σαν να μη συνέβαινε τίποτε και αυτά, έλεγε, είναι ευλογία από τον Θεό».
Τον σήκωσα λοιπόν και παρακάλεσα τον Πατέρα Βαρθολομαίο να μείνω
τα βράδυ στο Καλύβι τους, για να τους συμπαρασταθώ, Αλλά εκείνος δεν δέχθηκε.
Μου είπε να πάω την άλλη μέρα. Τα μεσάνυχτα όμως, την ώρα που έκανα κομποσχοίνι,
τι να δώ! Βλέπω τον Γερό Φιλάρετο με ένα φωτεινό πρόσωπο,
ηλικίας περίπου δώδεκα χρόνων, να φεύγη στον ουρανό μέσα σε ουράνιο φώς.
Κατάλαβα ότι είχε αναπαυθεί.
-Γέροντα, τις πρώτες σαράντα μέρες χρειάζεται να προσευχόμαστε περισσότερο
για έναν κεκοιμημένο;
-Ναι, γιατί η ψυχή είναι ανήσυχη, επειδή δεν ξέρει πώς θα κριθή.
Είχα συναντήσει εδώ έξω από τον ξενώνα μία ηλικιωμένη γυναίκα που ζήτησε
να πάρη την ευχή μου. Της φίλησα κι εγώ το χέρι, γιατί είδα Χάρη Θεού
σ’ αυτήν την ψυχή. Μετά από λίγο καιρό έγινε μοναχή. Όταν κοιμήθηκε,
ήμουν εδώ και την ασπάσθηκα νεκρή με ευλάβεια.
Στην συνέχεια μου συνέβησαν δύο γεγονότα. Το ένα εδώ στο Ησυχαστήριο
και το άλλο στο Καλύβι μου. Το πρώτο συνέβη επτά ημέρες μετά την κοίμησή της:
Είδα την ψυχή της σαν αγγελούδι που έμοιαζε με κοριτσάκι δώδεκα ετών έλαμπε.
Την δεύτερη φορά παρουσιάσθηκε στον ύπνο μου και μου έβαλε μετάνοια
με ευγνωμοσύνη και με ευχαρίστησε για την προσευχή που έκανα για εκείνη.
Ήταν πολύ συγκινητικό και πολλή χαρά μου έδωσε. Όταν πήγα να σημειώσω
την ημερομηνία, είδα ότι ήταν σαράντα ημέρες μετά τον θάνατό της.
Η ψυχή αυτή πολλή καλοσύνη είχε και πολλή ευγνωμοσύνη έχει.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.141-143)

η παρούσα, της χάριτος
Η παρούσα ζωή δεν είναι καιρός για το δικαστήριο του Θεού, αλλά για τη χάρι Του και τη σωτηρία Του. Γι’ αυτό καλείται «ευπρόσδεκτος», καλοδεχούμενη ευκαιρία, ο χρόνος, που βρισκόμαστε ακόμα μέσα στον αγώνα, που εργαζόμαστε στον αμπελώνα, μέχρι νάρθη η τελευταία ώρα... Είναι ημέρα χάριτος η παρούσα ζωή, και μάλιστα θεϊκής χάριτος. Γι΄ αυτό και εύκολα μπορούμε να κερδίσουμε τα στεφάνια.
Ε.Π.Ε. 19,328-330
κόποι και κίνδυνοι
Διαδέχονταν οι κίνδυνοι τους κόπους και οι κόποι τους κινδύνους. Αλλεπάλληλοι και συνεχείς. Και δεν του επέτρεπαν (του Παύλου) ούτε καν για λίγο να αναπνεύση.
Ε.Π.Ε. 20,12-14
μακαριωτάτη
Έκανε τα πάντα για μας, έδωσε τον Υιό Του, μας υποσχέθηκε τη βασιλεία, μας καλεί για τα απερίγραπτα αγαθά, μας ετοίμασε ζωή μακαριωτάτη. Γι’ αυτό ας κάνουμε κι ας λέμε τα πάντα, ώστε να φανούμε άξιοι της αγάπης Του.
Ε.Π.Ε. 20,152
αθάνατη
Ονομάζει ο Παύλος ζωή εκείνην, την αθάνατη. Αυτό σημαίνει το: «Να ζήσω με τον Θεό» (Γαλ. β' 19).
Ε.Π.Ε. 20,274
του Θεού
Ως ζωή ο Παύλος εννοεί την απαλλαγή από τις αμαρτίες.
Ε.Π.Ε. 20,274-276
«εν Θεώ»
Είναι μεγάλη η τιμή. Τίποτε δεν είναι ισάξιο από του να είσαι μέσα στο Θεό... Όποιος όμως είναι δούλος της αμαρτίας, δεν μπορεί να λέγεται ότι ζη εν Θεώ. Όποιος δεν περπατά σύμφωνα με το Θεό, δεν μπορεί να λέγεται ότι ζη εν Θεώ.
Ε.Π.Ε. 22,356
αιώνια, με συνοδοιπόρο την αρετή
Μόνο η αρετή ξέρει και μπορεί να ταξιδεύη μαζί μας. Μόνο η αρετή μπορεί να περάση στην αιώνια ζωή. Ας ξεμπλέξουμε κάποτε από τον πόθο των χρημάτων και ας τον σβήσουμε, για ν’ ανάψουμε την επιθυμία των αιωνίων πραγμάτων. Δεν είναι δυνατόν οι δυο αυτοί έρωτες να συνυπάρχουν στην ίδια ψυχή.
Ε.Π.Ε. 23,302
η όντως
Όσοι είναι ζωντανοί φροντίζουν για τα πράγματα της ζωής, της μελλούσης, που είναι η πραγματική ζωή.
Ε.Π.Ε. 23,338
πρόσκαιρη και παρέρχεται
Κανένας δεν σκέπτεται ούτε λογαριάζει, ότι φεύγουν τα παρόντα, ότι είναι πρόσκαιρα, μολονότι καθημερινά τα πράγματα το φωνάζουν. Ποτέ δεν παρέμεινε ο χειμώνας, ποτέ το καλοκαίρι, ποτέ το φθινόπωρο, αλλ’ όλα τρέχουν και αφανίζονται. Τι είναι η ζωή; Μια σκηνή, που η αυλαία της κλείνει. Ένα όνειρο.
Ε.Π.Ε. 23,396
και θάνατος
Όταν ζω, πεθαίνω, και όταν πεθαίνω, ζω.
Ε.Π.Ε. 23,542
θάλασσα
Ταξιδεύουμε σε θάλασσα μεγάλη και πλατειά, που είναι γεμάτη θηρία και έχει πολλούς σκοπέλους και είναι ταραγμένη από μεγάλες τρικυμίες. Ακόμα και σε αίθριο καιρό ξεσηκώνει επικίνδυνη ζάλη.
Ε.Π.Ε. 25,384
ζούμε για να τρώμε ή τρώμε για να ζούμε;
Δεν ήρθαμε στον κόσμο και δεν ζούμε για να τρώμε και να πίνουμε, αλλά τρώμε για να ζούμε. Δεν είναι η ζωή για το φαγητό, αλλά το φαγητό είναι για τη ζωή.
Ε.Π.Ε. 25,424
η τωρινή και η άλλη
Ο τωρινός καιρός είναι για μετάνοια. Ο άλλος, μετά το θάνατο, είναι για την κρίσι. Αυτός είναι για αγώνες, εκείνος για τα στεφάνια. Αυτός για κόπο, εκείνος για άνεσι. Αυτός για κούρασι, εκείνος για αμοιβή.
Ε.Π.Ε. 30,318
καλύτερα εδώ να κλαίμε, παρά εκεί
Άκαιρος μετάνοια δεν σώζει. Τελείωσε το θέατρο αυτής της ζωής, πέρασαν οι αγώνες της, δεν υπάρχει πια χρόνος για παλαίσματα. Γι’ αυτό παρακαλώ και δέομαι και ικετεύω: Εδώ, σε τούτη τη ζωή πρέπει να θρηνούμε και να κλαίμε για τα αμαρτήματά μας. Καλύτερα να μας λυπούν εδώ τα λόγια του κηρύγματος, παρά να μας φοβίζουν εκεί οι τραγικές πραγματικότητες. Ας μας δαγκώνη εδώ ο λόγος, και ας μη μας δαγκώνη εκεί το σκουλήκι με το δηλητήριο. Ας μας καίη εδώ η επιτίμησις, παρά να μας καίη εκεί η φωτιά της κολάσεως.
Ε.Π.Ε. 31,150

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 296-298)

Ζωή
μεταβάλλεται
Κάθε ανθρώπινο είναι παροδικό. Φεύγει όπως η σκια και το όνειρο. Τίποτε το αληθινό, τίποτε το σίγουρο. Δεν καταλαβαίνεις, πως μεταβάλλονται, πως είναι αβέβαια; Γιατί όλα αυτά δεν τα μεριάζεις και δεν μεταφέρεις τον πόθο σου στα άλλα, σ’ εκείνα που παραμένουν στον αιώνα κι είναι αμετακίνητα και βέβαια και δεν επιδέχονται καμμιά μεταβολή;
Ε.Π.Ε. 3,492
γιατί ζούμε;
Γι’ αυτό ήρθαμε στον κόσμο, όχι για να φάμε και να πιούμε και να ντυνώμαστε πολυτελώς, αλλά για ν’ αποφύγουμε την κακία, να επιλέξουμε την αρετή και να βαδίσουμε το θεϊκό δρόμο.
Ε.Π.Ε. 8α,484
ολοφάνερη η αιώνια
Και αν εμείς δεν μιλήσουμε για την αιώνια ζωή, και οι πέτρες θα φωνάξουν. Τόσο φανερά και αυταπόδεικτα είναι τα περί της άλλης ζωής, φανερώτερα και απ’ αυτές ακόμα τις ακτίνες του ήλιου.
Ε.Π.Ε. 9,438
καινή, υπόδειγμα για τους άλλους
Να δείξουμε μια καινούργια ζωή. Να κάνουμε με τη ζωή μας τη γη ουρανό. Έτσι θα δείξουμε στους ειδωλολάτρες τι καλά χάνουν. Διότι όταν δουν να ζούμε ενάρετα, θα είναι σαν να βλέπουν τη βασιλεία των ουρανών. Όταν δουν εμάς να είμαστε στους άλλους επιεικείς, απαλλαγμένοι από το θυμό, την κακή επιθυμία, τη ζήλεια, την πλεονεξία, όταν δουν να κατορθώνουμε όλες τις άλλες αρετές, ξέρετε τι θα πουν; Αν εδώ οι Χριστιανοί γίνονται άγγελοι, φαναστήτε τι θα είναι μετά την αναχώρησί τους από τη γη!
Ε.Π.Ε. 10,752
ανακάτεμα λύπης και χαράς
Στη συνέχεια η ζωή του (του Αβραάμ) έχει την ίδια εξέλιξι, αφού πλέκεται από ευχάριστα και δυσάρεστα.
Ε.Π.Ε. 11,162
άλυπος δεν υπάρχει
Με τίποτε δεν είναι δυνατόν να συναντήσουμε ζωή ανθρώπου απαλλαγμένη τελείως από τον πόνο. Αλλά και το αντίθετο, δεν υπάρχει ζωή χωρίς χαρά. Αν όμως συμβαίνη, άλλος να χαίρεται περισσότερο και άλλος να πονάη περισσότερο, αυτό οφείλεται όχι στη φύσι των πραγμάτων, αλλά στον άνθρωπο, που είναι μικρόψυχος.
Ε.Π.Ε. 11,166
η μέλλουσα
Γι’ αυτό μας έφερε ο Θεός στον παρόντα βίο και μας έβαλε ψυχή, όχι μόνο για να χρησιμοποιήσουμε καλά τον παρόντα κόσμο, αλλά και για να κάνουμε το παν για τη μέλλουσα ζωή.
Ε.Π.Ε. 13,254
η άλλη και η νυν
Τοποθετεί παράλληλα τα παρόντα προς τα μέλλοντα, το στιγμιαίο προς το αιώνιο, το ελαφρύ προς το βαρύ, τη θλίψι προς τη δόξα. Και ούτε σε αυτά αρκείται, αλλά προσθέτει και άλλη λέξι, διπλασιάζοντας την μάλιστα, και λέγοντας, «υπερβολικά υπερβολικό βάρος».
Ε.Π.Ε. 19,260
με το Χριστό
Όποιος πίστεψε στο Χριστό, λέει, ξαναδημιουργήθηκε. Γεννήθηκε ξανά με τη δύναμι του Αγίου Πνεύματος. Ώστε και γι’ αυτό το λόγο οφείλουμε να ζούμε γι’ Αυτόν. Όχι μόνο διότι δεν ανήκουμε στους εαυτούς μας, όχι μόνο διότι πέθανε για μας, όχι μόνο διότι αναστήθηκε για μας πρώτος, αλλά και διότι προχωρήσαμε σε άλλη ζωή.
Ε.Π.Ε. 19,306

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 294-296)

Ζυγαριά
οι άγιοι ζυγίζουν περισσότερο
Και αν ακόμα όλο τον κόσμο παραβάλης με τους αγίους, θα δης, ότι η ζυγαριά θα κλείνη προς το μέρος τους, διότι είναι τιμιώτεροι όλου του κόσμου.
Ε.Π.Ε. 25,226
άχυρο και διαμάντια!
Όπως πολύ βάρος από άχυρο και χορτάρι δεν μπορεί να συγκριθή με δέκα μαργαριτάρια, έτσι δεν μπορούν να συγκριθούν οι άγιοι (μ’ όλο τον κόσμο).
Ε.Π.Ε. 25,226
Ζυγός
του Χριστού
Κατέστρεψες το ζυγό, έσπασες το δεσμό, απέκλεισες τον εαυτό σου από την ουράνια βασιλεία. Τον υπέταξες στις κοσμικές εξουσίες. Οι Ιουδαίοι κλώτσησαν και δεν δέχτηκαν το ζυγό του Χριστού, ούτε θέλησαν να χρησιμοποιήσουν το άροτρο της διδασκαλίας Του.
Ε.Π.Ε. 34,106
Ζώα
μας διδάσκουν
Τα θηρία ξέρουν να σέβωνται τους φίλους του Θεού. Και όταν τα θερίζη η πείνα, γίνονται σεβαστικά. Ας νοιώσουν ντροπή όλοι οι κοιλιόδουλοι, σαν βλέπουν την εγκράτεια των θηρίων. Λιοντάρια είδαν τον Δανιήλ και έδειξαν εγκράτεια. Εμείς βλέπουμε τον Υιό του Θεού να έρχεται σε μας, και δεν σεβόμαστε. Τα λιοντάρια προτίμησαν να πεθάνουν από την πείνα, παρά να αγγίξουν το σώμα του αγίου. Εμείς: βλέπουμε το Χριστό γυμνό, να περιφέρεται απ’ εδώ και απ’ εκεί, να λειώνη από την πείνα, και δεν του προσφέρουμε ούτε από τα περιττά. Ζούμε πλουσιοπάροχα και περιφρονούμε τους αγίους, τους αδελφούς μας που πεινάνε.
Ε.Π.Ε. 5,552
σε προπτωτική κατάστασι
Τα θηρία δεν ήσαν πριν από την πτώσι τέτοια, φοβερά και αποτρόπαια, για τους ανθρώπους. Ήσαν ήμερα και χειραγωγούμενα. Ωδήγησε τα θηρία ο Θεός στον Αδάμ και αυτός τους έδωσε τα ονόματα. Το φίδι κουβεντιάζει με την Εύα κι αυτή δεν τρομάζει. Όταν όμως έγινε η παράβασις της εντολής του Θεού, χάθηκε εκείνη η τιμή. Όταν, λοιπόν, δης λιοντάρι, όταν δης φίδι, να αναπολήσης εκείνες τις περιγραφές, και θα έχης οπωσδήποτε ωφέλεια. Θυμήσου και τον Δανιήλ, πώς τα φοβερά λιοντάρια δεν τα φοβόταν, επειδή είχε επανέλθει στην παλαιά εικόνα. Παρόμοιο συνέβη και με τον Παύλο (Πράξ. κη'3), που η οχιά δεν τον δάγκωσε. Από τα παραδείγματα αυτά θα κερδίσης μεγάλη ωφέλεια ψυχής.
Ε.Π.Ε. 7.504-506
ψοφάνε, ενώ ο άνθρωπος ζη
Τολμάς να πης, ότι ο Θεός θ’ αφήση τον πεθαμένο άνθρωπο να βρίσκεται μαζί με τα γαϊδούρια και τα γουρούνια;
Ε.Π.Ε. 9,438
τα αγαπούν πάνω απ’ τους ανθρώπους
Μερικοί, αν δουν σκυλί να πεινάη, συγκινούνται. Και αν θηρίο άγριο δουν πεινασμένο, συγκλονίζονται. Βλέπεις όμως τον Κύριο (στο πρόσωπο των φτωχών) να πεινάη, και δεν συγκινείσαι. Και τι απολογία θα δώσης γι’ αυτή σου τη σκληρότητα;
Ε.Π.Ε. 12,114
χειρότεροι απ’ αυτά οι άνθρωποι
Γιατί είμαστε αχόρταγοι; Γιατί είμαστε πιο ανόητοι και από τα άλογα ζώα;
Ε.Π.Ε. 19,524
ισχυρότερα σωματικά από άνθρωπο
Σε τίποτε από τα σωματικά προσόντα μας δεν μένουν αμέτοχα τα άλογα ζώα. Σε κανένα από τα σωματικά πλεονεκτήματα δεν υστερούν. Μόνο σε ένα υπολείπονται από μας, και απ’ αυτό νικώνται. Είναι ο νους, που μ’ αυτόν ο άνθρωπος γίνεται παραπλήσιος του Θεού. Χρησιμοποιώντας το νου κυβερνά ο άνθρωπος τα όντα. Με το μυαλό του διοικεί την κτίσι. Με τον λογισμό του διαπερνά τον ουρανό.
Ε.Π.Ε. 31,390
τι κοινό με τον άνθρωπο;
Στα ζώα δεν υπάρχει τίποτε κοινό με τον ουρανό, ενώ εσένα από την αρχή ο Θεός σε έπλασε ν’ ατενίζης περισσότερο τα άνω. Το δικό σου σώμα το έπλασε όρθιο, ενώ των ζώων να βλέπη πάντα προς τα κάτω. Ακόμα και με τη σωματική σου διάπλασι σε διδάσκει να μην έχης τίποτε κοινό με τη γη, ούτε να προσκολλάσαι στα πράγματα της παρούσης ζωής.
Ε.Π.Ε. 34,554

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 292-294)