Αν θέλης να διατηρήσης την ψυχική ειρήνη, να αποφεύγης με κάθε τρόπο να κρίνης τους άλλους. Η συγκαταβατικότης προς τον αδελφό και η σιωπή περιφρουρούν την ειρήνη της ψυχής. Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σ᾽ αυτήν την κατάστασι, δέχεται θείες αποκαλύψεις. Για να μην πέφτης στην κατάκρισι, πρόσεχε να μην δέχεσαι τίποτε κακό για κανένα και να είσαι για όλους νεκρός.

________________

Τίποτε δεν συντελεί τόσο στην απόκτησι της εσωτερικής ειρήνης, όσο η σιωπή και το να συζητάς όσο μπορείς περισσότερο με τον εαυτό σου καί λιγώτερο με τους άλλους. Να προσπαθής με κάθε τρόπο να διατηρής την ειρήνη της ψυχής και να μην ταράζεσαι από τις προσβολές των άλλων. Τις προσβολές των άλλων ας τις δεχώμαθα ατάραχα, σαν να μην απευθύνωνται σ᾽ εμάς.

________________

Η απόλυτη σιωπή είναι ένας σταυρός, πάνω στον οποίο σταυρώνεται ο άνθρωπος με όλα του τα πάθη και τις κακές επιθυμίες. Σκέψου ότι και ο Δεσπότης Χριστός ανέβηκε στον Σταυρό, αφού προηγουμένως υπέφερε συκοφαντίες και θλίψεις… Γράψε τους ακόλουθους λόγους μου όχι σε χαρτί, αλλά στην καρδιά σου: μάθε την νοερή προσευχή της καρδιάς. Να θυμάσαι ότι ο αληθινός μοναχικός μανδύας είναι να ανέχεσαι με χαρά τις συκοφαντίες και τις ψευδείς κατηγορίες. Χωρίς πειρασμούς δεν υπάρχει σωτηρία.

Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ

664. Αν ζητής από τον Κύριο να σου φωτίση τον νου και να σου ζεστάνη την καρδιά, όταν πρόκειται να γράψης ένα κήρυγμα ή κάτι άλλο εποικοδομητικό και ο Κύριος δεν φαίνεται να σε ακούη και παραμένεις σε σκοτάδι και ψυχρότητα, μην ταραχθής και μη γογγύσης. Ο Θεός δεν αδιαφορεί στο αίτημά σου. Θέλει μόνο να δοκιμάση την υπομονή σου, την πίστι σου, την ελπίδα σου, την αφοσίωσί σου. Θυμήσου ότι του είναι πολύ εύκολο να σε φωτίση μέσα σε μια στιγμή και να σε ικανώση να γράψης ένα θαυμάσιο κείμενο, γεμάτο ιερό οίστρο και υψηλούς λογισμούς.

665. Ο Διάβολος κατορθώνει κάποτε να μας κάμη λιγώτερο αυστηρούς στη σάρκα και να αμβλύνη την ευαισθησία της καρδιάς μας απέναντι του Θεού και του αγίου του θελήματος. Ο σαρκικός άνθρωπος τότε δεν στεναχωρείται, γιατί ευνοεί αυτή την κατάστασι. Όσοι όμως αποβλέπουν να ζήσουν πνευματικά, στενοχωρούνται και θλίβονται γι’ αυτή. Γιατί αυτή η επήρεια του πονηρού πνεύματος καθιστά την καρδιά άκαρπο από πίστι, ελπίδα και αγάπη, μας απομακρύνει από τον Θεό. Τότε, μας φαίνεται ότι γίναμε εντελώς σαρκικοί, χωρίς πνεύμα. ΄Ω, τι άγριοι είναι οι διάφοροι διωγμοί του εχθρού! Και τι προσπάθεια χρειάζεται για να τους αντιμετωπίσουμε! Μας χρειάζονται δάκρυα πικρά ενώπιον του Κυρίου, συντριβή βαθειά, ώστε να βγούμε από τον πειρασμό, με την καρδιά αναζωογονημένη και γεμάτη ιερά αισθήματα.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 260-261)

662. Τι σημαίνει η ακηδία που μας πιάνει κάποτε κατά τη διάρκεια της προσευχής ή άλλου θεαρέστου έργου; Σημαίνει ότι η χάρις του Κυρίου μας αφήνει. Και ο Κύριος το κάνει αυτό όχι γιατί έπαυσε να μας αγαπά, αλλά ακριβώς για το αντίθετο: θέλει να δείξουμε στα πράγματα τη δική μας καλή προαίρεσι. Άλλοτε, η θεία χάρις μας υποβαστάζει όπως η μητέρα το μικρό παιδί της, «Επί χειρών αίρει ημάς» (ψαλμ. 12). Τότε, μας είναι διπλά εύκολο να ασκούμε την αρετή. Άλλοτε όμως μας αφήνει να βγούμε μόνοι από την ακηδία και με τα έργα μας να αξιωθούμε αυτή τη χάρι. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ας λέμε με υπομονή για τον Κύριο: «Ο Κύριος έδωκε (δηλαδή τη χάρι του), ο Κύριος αφείλατο· είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον» (Ιώβ α’ 21).

663. Οι άλλοι σε μισούν, σε αδικούν; Μην αγανακτείς και μη γογγύζεις. Λέγε στον Θεό Πατέρα: «Γενηθήτω το θέλημά σου». Θυμήσου ακόμη τι είπε ο Χριστός: οτι δεν υπάρχει δούλος μεγαλύτερος από τον κύριό του και ότι αν ο κόσμος σας μισή, εμένα μίσησε πριν από σας (Ιω. ιγ’ 16, ιε’ 18). Αν ο κόσμος μίσησε Εκείνον, τον Δίκαιο και Ελεήμονα Κύριο, τι το περίεργο που μισεί και σένα, τον αμαρτωλό και μηδαμινό άνθρωπο;

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 260)

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σε ομιλία του για τον Σταυρό θα αναφέρει: «Ο σταυρός είναι το τρόπαιο του Χριστού, που έγινε βέβαια μία φορά, αλλά τρέπει πάντοτε σε φυγή τους δαίμονες. Πράγματι πού είναι τα είδωλα και οι μάταιοι φόνοι των ζώων; Πού είναι οι ναοί και η φωτιά της δυσεβείας; Σβήστηκαν όλα από ένα άγιο αίμα και γκρεμίστηκαν, και μένει ο σταυρός η πολυδύναμη δύναμη, αόρατο βέλος, άυλο φάρμακο, παυσίπονο πλήγμα, δόξα γεμάτη όνειδος· ώστε, κι αν μύρια άλλα διηγηθώ για τον Χριστό, κι αν καταπλήξω τον ακροατή μου διηγούμενος μύρια θαύματα, δεν καυχιέμαι τόσο για εκείνα, όσο για τον σταυρό».

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς στην ομιλία του στον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό λέγει: «Να ακολουθεί ο πιστός τον Χριστό σημαίνει να ζει κατά το ευαγγέλιό του παρουσιάζοντας κάθε αρετή και ευσέβεια. Να απαρνείται τον εαυτό του αυτός που θέλει να ακολουθήσει και να σηκώσει τον σταυρό του, σημαίνει να μη λυπάται τον εαυτό του, όταν το απαιτεί ο καιρός, αλλά να είναι έτοιμος για τον ατιμωτικό θάνατο υπέρ της αρετής και της αληθείας των θείων δογμάτων. Τούτο δε, το να αρνηθεί κανείς τον εαυτό του και να παραδοθεί σε εσχάτη ατιμία και θάνατο, αν και είναι μέγα και υπερφυές, δεν είναι παράλογο· διότι οι βασιλείς της γης δεν θα εδέχονταν ποτέ, όταν μάλιστα μεταβαίνουν σε πόλεμο, να τους ακολουθήσουν άνθρωποι που δεν είναι έτοιμοι να πεθάνουν για αυτούς. Πού είναι το αξιοθαύμαστο, εάν και ο βασιλεύς των ουρανών τέτοιους ακολούθους ζητεί προς αντιμετώπιση του κοινού εχθρού του γένους».

Ο άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ λέγει ότι «Για κάθε άνθρωπο "ο σταυρός του" είναι οι θλίψεις και οι οδύνες της επίγειας ζωής, θλίψεις και οδύνες προσωπικές. Για κάθε άνθρωπο "ο σταυρός του" είναι οι αμαρτωλές αδυναμίες και τα πάθη, προσωπικά επίσης. Με ορισμένα από αυτά γεννιέται, ενώ άλλα τα αποκτά στην πορεία της επίγειας ζωής του. Ο Σταυρός του Χριστού είναι η διδασκαλία του Χριστού. Μάταιος και ατελέσφερος ο σταυρός, όσο βαρύς κι αν είναι, που σηκώνουμε, ακολουθώντας τον Χριστό, αν δεν μεταβληθεί σε Σταυρό του Χριστού. Για τον μαθητή του Χριστού "ο σταυρός του" γίνεται Σταυρός του Χριστού. Ο μαθητής του Χριστού σηκώνει ορθά τον σταυρό του, όταν παραδέχεται ότι οι θλίψεις είναι απαραίτητες για την μεταμόρφωσή του, την ομοίωσή του με τον Χριστό και την σωτηρία του. Η καρτερική άρση του σταυρού σου είναι η καθαρή θέαση και επίγνωση της αμαρτωλότητάς σου. Σε αυτή την επίγνωση δεν υπάρχει αυταπάτη. Απεναντίας, αν ομολογείς πως είσαι αμαρτωλός, αλλά βαρυγκωμάς για τον σταυρό σου, αποδεικνύεις πως έχεις επιφανειακή γνώση της αμαρτωλότητάς σου».

Ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας σε λόγο του σημειώνει: «Γιατί δεν συμμετέχουμε και στις πληγές και τον θάνατο του Κυρίου. Αλλά μόνος Του σήκωσε αυτόν τον αγώνα, και, όταν επρόκειτο να στεφανωθεί, τότε μας έκανε κοινωνούς Του. Είναι και αυτό χαρακτηριστικό της άρρητης φιλανθρωπίας Του και μάλιστα όχι παράλογο και ανακόλουθο. Γιατί μετά τον Σταυρό ενωθήκαμε με τον Χριστό. Πριν τον θάνατό Του δεν είχαμε τίποτε κοινό μαζί Του. Εκείνος ήταν Υιός, και μάλιστα αγαπητός. Εμείς ελεεινοί και δούλοι και εχθροί κατά το φρόνημα. Όταν όμως πέθανε και δόθηκε το λύτρο και καταστράφηκε το δεσμωτήριο του διαβόλου, τότε αποκτήσαμε την ελευθερία και την υιοθεσία και γίναμε μέλη της μακαρίας εκείνης Κεφαλής. Από τον Σταυρό και έπειτα γίνονται και δικά μας όσα ανήκουν στην Κεφαλή».

Ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ερμηνεύοντας στην επιστολή προς Φιλιππησίους "τους εχθρούς του σταυρού του Χριστού" γράφει: «Αντίθετα στην ζωή εν Χριστώ στέκει η ζωή χωρίς τον Χριστό και ενάντια στο Χριστό. Αυτή ζουν οι αντίπαλοι του Χριστού, "οι εχθροί του Χριστού". Μπορούν να υπάρχουν τέτοιοι; Μα ο σταυρός του Χριστού είναι η σωτηρία του κόσμου από τον θάνατο, από την αμαρτία, από τον διάβολο, από την κόλαση. Ο σταυρός είναι η "δύναμη του Θεού" και η δόξα του Θεού, γι’ αυτό είναι και ανθρώπινη δόξα και δύναμη. Ο σταυρός του Χριστού είναι θεμέλιο της νέας ζωής, της αιώνιας ζωής, θεμέλιο όλου του ευαγγελίου και της πίστης και της ελπίδας. Ναι, είναι η δύναμη του Θεού, με την οποία οι άνθρωποι νικούν όλους τους θανάτους, όλες τις αμαρτίες, όλα τα κακά. Και το ότι υπάρχουν άνθρωποι ενάντιοι στο σταυρό, τούτο είναι αξιοθρήνητο. Και οι εχθροί του σταυρού του Χριστού είναι πρωτίστως εχθροί του εαυτού τους, αλλά και των άλλων».

(1. Ι. Δαμασκηνού Ε.Π.Ε., τ. 9, σ. 79, 2. Γρηγ. Παλαμά Ε.Π.Ε., τ. 9, σ. 307, 3. Αγ. Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ Ασκητικές Εμπειρίες Β΄, σ. 95, 4. Περί της εν Χριστώ ζωής Αγ. Νικολάου Καβάσιλα, Εκδ. Ιερού Ησυχ. Ευαγγελιστής Ιωάννης Θεολόγος Σουρωτή Θεσ\νίκης, σ. 39, 5. Αγ. Ιουστίνου Πόποβιτς, Ερμηνεία της προς Φιλιππησίους επιστολής, Εκδ. Εν πλω, σ. 163)

Κάποια μέρα, καθώς αντλούσε νερό από ένα πηγάδι, γλίστρησε, από δαιμονική ενέργεια, κι άρχισε να κατρακυλάει μέσα! Θα σκοτωνόταν σίγουρα… Μα καθώς έπεφτε, κρατώντας στα χέρια και το σταμνί, φώναξε μ’ όλη τη δύναμη:

–Παναγία Δέσποινα, βοήθησέ με!

Την ίδια στιγμή βρέθηκε όρθιος έξω από το πηγάδι.
Από τότε βεβαιώθηκε πως η Θεοτόκος τον προστάτευε παντού και πάντοτε, γι’ αυτό και τ’ όνομά της το άγιο δεν έλειπε από το στόμα του.

***

Μίαν ημέρα… Με το ξημέρωμα, έτρεξε στην εκκλησία. Στάθηκε σε μια μισοσκότεινη γωνιά και βυθίστηκε στην προσευχή και την ικεσία. Σε μια στιγμή σήκωσε ψηλά τα μάτια και είδε πάνω από το κεφάλι του την εικόνα της Παναγίας μας. Στέναξε βαθιά και ψέλισσε:

-Ελέησόν με,
η ευωδία των χριστιανών,
η Κεχαριτωμένη,
η Πανάχραντη,
και βοήθησέ με,
δοξασμένη,
πλουσιόφωτη,
η ελπίδα των μετανοούντων,
«διά το μέγα σου έλεος».

Μ’ αυτά τα λόγια, η Θεοτόκος –παράδοξο!- τον κοίταξε και χαμογέλασε! Ο Νήφων έμεινε σαν εκστατικός, ενώ η καρδιά του πλημμύρισε ευφροσύνη κι άρχισε να σκιρτάει γλυκά.
‟Τι φιλάνθρωπος που είναι ο Θεός!’’, σκέφτηκε. ‟Πόσο μεγάλο το έλεός Του! Πόση η αγάπη και η ευσπλαχνία Του! Και πόση η στοργή κι η φροντίδα της Υπεραγίας Θεοτόκου για τους αμαρτωλούς που μετανοούν!’’.

Ήθελε να καταφιλήσει αυτή την αγία εικόνα, να τη σφίξει μέσα στην αγκαλιά του και να μην την αποχωριστεί. Τόσος ήταν ο ιερός πόθος, που είχε ανάψει γι’ αυτήν μέσα στην καρδιά του!
Ώρα πολλή προσευχήθηκε κι έκλαψε κι απόλαυσε της Θεοτόκου την αισθητή παρουσία. Ύστερα βγήκε και κίνησε για το σπίτι του.

Κάθησε στο κρεβάτι του και μονολογούσε: ‟Είδες, άθλια ψυχή μου, πόσο μας αγαπά ο Θεός; Κι εμείς Τον εγκαταλείψαμε!…. Και η Θεοτόκος; Πώς μας βοήθησε αμέσως κι εκείνη, η προστασία όλων των χριστιανών και η παρηγορία των μετανοούντων;’’.

***

(…) Μια νύχτα είχε πάρει λιγάκι ο ύπνος τον δούλο του Θεού. Ξαφνικά φάνηκε ο διάβολος κρατώντας μιαν αξίνα!
Τη σήκωσε ψηλά για να τον χτυπήσει, μα, πριν προλάβει να την κατεβάσει, κυριεύτηκε από φρίκη και τρόμο, τραβήχτηκε πίσω και χάθηκε σαν καπνός, ξεφωνίζοντας και κάνοντας μεγάλο θόρυβο, ενώ ο Νήφων, ξύπνιος πια, τον άκουσε να τρίζει τα δόντια και να λέει:

– Αχ, Μαρία! Εσύ, όπως πάντα, με καις! Εσύ, που προστατεύεις αυτό το αγύριστο κεφάλι!

Από τα θυμωμένα εκείνα λόγια του σατανά, ο δίκαιος κατάλαβε ότι η Παναγία τον υπερασπιζόταν και τον σκέπαζε με τη χάρη της, επειδή κάθε βράδυ, πριν κοιμηθεί συνήθιζε να παίρνει λάδι απ’ το καντήλι της και ν’ αλείφεται με πολλή ευλάβεια στο μέτωπο, στον αυχένα, στην καρδιά και σ’ όλα του τα αισθητήρια.
Η μυστική δύναμη, που είχε το άγιο εκείνο λάδι, έτρεψε το διάβολο σε φυγή.
Από τότε, διαπιστώνοντας τη δύναμη που έχει το λάδι από το καντήλι της Θεοτόκου και των αγίων, συμβούλευε τους γνωστούς του να παίρνουν κάθε βράδυ απ’ αυτό, ν’ αλείφονται με πίστη και μετά να κοιμούνται.

("Ένας Ασκητής Επίσκοπος – Όσιος Νήφων Επίσκοπος Κωνσταντιανής", Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2004)

Κάθε πράξη μας, για να είναι ευάρεστη στον Θεό, και κάθε αρετή, για να είναι πράγματι αρετή, έχει ανάγκη από διάκριση. Η διάκριση είναι το άλας των αρετών. Γι’ αυτό και ο Χριστός μας λέει στο Ευαγγέλιο: «Πάσα θυσία αλί αλισθήσεται» (Μαρκ. 9,49).

Να προσέχης να μην ξεπερνάς την αντοχή σου, γιατί και οι σωματικές δυνάμεις έχουν όριο.

Δε μπορούμε όμως σε μια δακτυλήθρα να βάλουμε όσο σε ένα βαρέλι· ή να φορτώσουμε ένα βόδι όσο ένα άλογο. Το βόδι είναι για να τραβάει αλέτρι. Δε γίνεται να του βάλουμε σαμάρι και να το φορτώσουμε. Το άλογο πάλι κακώς το βάζουμε στο αλέτρι, γιατί είναι για να σηκώνει βάρος. Στην πνευματική ζωή δεν υπάρχει μία συνταγή, ένας κανόνας. Η κάθε ψυχή έχει την δική της μοναδικότητα, ποιότητα, και δεκτικότητα. Να μη θέλουμε να βάλουμε όλον τον κόσμο στο δικό μας καλούπι. Ο καθένας έχει το δικό του.

Διάκριση είναι η πνευματική όραση.
Και πνευματική όραση έχει εκείνος που έχει εξαγνισμένο νου· γι᾿ αυτό έχει και πνευματική διαύγεια και θείο φωτισμό… να προσπαθήτε να ζήτε εσωτερικά, ταπεινά, να εργάζεσθε στην αφάνεια, για να έχετε τον θείο φωτισμό.

Η διάκριση δεν είναι απλώς μια αρετή· είναι η κορώνα, το στεφάνι των αρετών.
Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση, ανάλογη με την ποιότητα των αρετών μας, είναι και η διάκρισή μας.
Αν οι αρετές μας είναι χάρτινες, χάρτινο θα είναι και το στεφάνι τους, η διάκριση δηλαδή που θα έχουμε.
Αν οι αρετές μας είναι από μπρούντζο, μπρούντζινο θα είναι και το στεφάνι τους.
Αν είναι από χρυσό, χρυσό θα είναι και το στεφάνι τους.
Αν οι αρετές μας έχουν διαμαντόπετρες, διαμαντόπετρες θα έχη και το στεφάνι τους, η διάκριση.

Η διάκριση, ο θείος φωτισμός, είναι το παν σε όλες τις περιπτώσεις.
Γι᾿ αυτό πάντα εύχομαι, φώτιση – φώτιση να δίνη ο Θεός στον κόσμο.
«Χριστέ μου, λέω, έχουμε χάσει και το σπίτι μας και τον δρόμο που πάει σ᾿ αυτό.
Φώτισέ μας να βρούμε το σπίτι μας, τον Πατέρα μας.
Δώσε μας την θεία γνώση».

(Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Ε ́, "Πάθη και αρετές")

Στην προσευχή με πόνο ακολουθεί θεία παρηγοριά

-Γέροντα, όταν ακούω τα προβλήματα του κόσμου,
αισθάνομαι να λιώνω μέσα μου. Μήπως είναι ολιγοπιστία;
-Κοίταξε να δεις. Η αγωνία για τον εαυτό μας είναι ολιγοπιστία
η αγωνία για τον άλλον είναι πόνος. Το σωστό λιώσιμο για τον πόνο
των άλλων συνοδεύεται με προσευχή και ακολουθεί μετά η θεία παρηγοριά.
Γι’ αυτό, να εύχεσαι όσο μπορείς και μετά να τα αφήνεις όλα στα χέρια
του Θεού και να ειρηνεύεις. Ο Θεός πονάει για τα πλάσματά του λιγότερο
από σένα; Γιατί να ανησυχείς;
-Ο Θεός σε όποιον πονάει πνευματικά και υποφέρει για τους άλλους δίνει
πολλή παρηγοριά, γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσε να αντέξει.
Ξέρετε πώς πικραίνομαι με τόσα γράμματα που παίρνω από ανθρώπους
με ένα σωρό προβλήματα; Πίκρα, φαρμάκι είναι το στόμα μου, και μετά δεν
θέλω να φάω τίποτε. Από αυτόν όμως τον πόνο βγαίνει η πραγματική χαρά.
Ανταμείβει ο Θεός με παρηγοριά, ανάλογη με τον πόνο παρηγορεί
με τέτοια παρηγοριά, που δεν μπορείς να την αντέξεις.
Και ενώ προηγουμένως πονούσες για τον άλλον και έκλαιγες, μετά νιώθεις
μια αγαλλίαση. Σαν να σου λέει ο Καλός Θεός: «Μη στενοχωριέσαι, παιδί μου,
άκουσα το αίτημα σου».

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.139-140)

- Γέροντα, τώρα που είμαι άρρωστη, τι να κάνω από πνευματικά;

- Όσο μπορείς, να ψάλλεις σιγανά ή να λες την ευχή και να ζητάς από τον Θεό την υγεία την δική σου και των άλλων ανθρώπων, τους οποίους σαν φιλάσθενη μπορείς να τους νιώθεις πιο πολύ. Σ’ εσένα δίνονται τώρα όλες οι προϋποθέσεις για προσευχή, ακόμη και ο πόνος, που είναι ιδιαίτερη προϋπόθεση, για να εύχεσαι πονεμένα για τους πονεμένους και η προσευχή σου να είναι καρδιακή.
Αυτό είναι και το κύριο έργο του μοναχού. Αν το καταλάβεις αυτό, δεν θα στενοχωριέσαι, αλλά θα προσεύχεσαι αδιάλειπτα, ευχαριστώντας τον Θεό.

- Γέροντα, μερικοί γράφουν ονόματα αρρώστων και τα στέλνουν σε διάφορα μοναστήρια, για να μνημονεύονται.

- Καλό είναι αυτό όμως δεν φθάνει. Χρειάζεται να προσεύχονται και οι ίδιοι, αλλά να λένε και στους αρρώστους να κάνουν κι εκείνοι προσευχή. Δεν πρέπει να επαναπαύονται στο ότι έστειλαν τα ονόματα.

- Αυτόν τον καιρό, Γέροντα, ήθελα να παρακαλέσω τον Θεό να πάρει τον αδελφό μου που ταλαιπωρείται από την αναπηρία του.

- Μην υποδεικνύεις εσύ λύση στον Θεό. Άφησε το πρόβλημα με εμπιστοσύνη σε Εκείνον. Ο Θεός ξέρει το συμφέρον του παιδιού του και σαν στοργικός Πατέρας θα ενεργήσει ανάλογα.

- Γέροντα, πώς κάνετε προσευχή για έναν άρρωστο που κινδυνεύει η ζωή του;

- Προσπαθώ να κάνω ό,τι μπορώ από προσευχή και άσκηση και μετά αφήνω το θέμα στα χέρια του Θεού που είναι φύσει αγαθός.

- Γέροντα, αφού ο Θεός γνωρίζει το συμφέρον κάθε αρρώστου, γιατί χρειάζεται εμείς να κάνουμε προσευχή για κάποιον άρρωστο;

- Εμείς οφείλουμε να παρακαλέσουμε τον Θεό και, εάν η υγεία ή η παράταση της ζωής είναι για την σωτηρία της ψυχής του, ο Καλός Θεός αμέσως θα βοηθήσει. Αν όμως δεν Τον παρακαλέσουμε, θα εξελιχθεί φυσιολογικά η πορεία της αρρώστιας.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, "Περί προσευχής", εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σσ.138-139)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 11-32. Η παραβολή του ασώτου υιού.
15.11 Εἶπε δέ(1), ῎Ανθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς(2).
11 Τους είπε επίσης ο Ιησούς: «Κάποιος άνθρωπος είχε δύο γιους.
(1) «Εισάγει και άλλη πάρα πολύ ωφέλιμη παραβολή, που υποδηλώνει
και την δύναμη της μετάνοιας των αμαρτωλών και το μέγεθος της
φιλανθρωπίας του Θεού» (Ζ). Η παραβολή του ασώτου γιου συμπληρώνει
την τριλογία των παραβολών αυτών της χάριτος, δεν είμαστε όμως βέβαιοι,
εάν ειπώθηκε στην ίδια περίσταση, κατά την οποία και οι άλλες δύο παραβολές.
Ο ευαγγελιστής πάντως χωρίζει αυτήν από τις άλλες δύο, κάνοντας
νέα έναρξη με το «Είπε δε». Οι δύο πρώτες παραβολές παρουσιάζουν
την θεία πλευρά της χάρης (=η αγάπη του Θεού που αναζητά τον αμαρτωλό).
Η τρίτη παραβολή παρουσιάζει την ανθρώπινη πλευρά,
δηλαδή την ανάπτυξη της μετάνοιας στην καρδιά του αμαρτωλού.
Ονομάστηκε ευαγγέλιο μέσα στο ευαγγέλιο, λόγω του αριθμού των αληθειών
που αναφέρονται στην άφεση, οι οποίες απεικονίζονται σε αυτήν.
Διαιρείται σε δύο μέρη, το καθένα από τα οποία φαίνεται ειδικά
να αναφέρεται στις περιστάσεις, στις οποίες ο Λουκάς τοποθετεί αυτήν.
Ο νεότερος δηλαδή γιος (σ. 11-24), που χάθηκε και ξαναβρέθηκε,
μοιάζει με τους τελώνες και αμαρτωλούς· και ο μεγαλύτερος γιος,
που γογγύζει για την υποδοχή του αδελφού του που επέστρεψε (σ. 25-32),
μοιάζει με τους Φαρισαίους. Σύμφωνα με την ευρύτερη εφαρμογή της παραβολής,
ο νεότερος γιος μπορεί να παριστάνει τα έθνη και ο μεγαλύτερος τους Ιουδαίους (p).
Το πρώτο μέρος της παραβολής αποτελείται από 5 σκηνές, οι οποίες
ανταποκρίνονται στις 5 φάσεις της ζωής του αμαρτωλού που επέστρεψε.
Η αναχώρηση (=η αμαρτία) σ. 11-13, η αθλιότητα (=η τιμωρία) σ. 14-16,
η μεταμέλεια (=μετάνοια) σ. 17-19, η επάνοδος (=η επιστροφή) σ. 20-21,
η αποκατάσταση (=συγχώρηση και δικαίωση) σ. 22-24 (g).
(2) «Άνθρωπο μεν ονομάζει τον φιλάνθρωπο πατέρα και Θεό» (Ζ)
«ενώ δύο γιους, τα δύο τάγματα των ανθρώπων, τους δίκαιους, εννοώ,
και τους αμαρτωλούς» (Θφ). Ο Θεός είναι ο κοινός Πατέρας όλης της ανθρωπότητας.
«Δεν είναι ένας ο Πατέρας όλων μας; Δεν μας δημιούργησε ένας Θεός;» (Μαλ. β 10).
Σε αυτόν οφείλουμε την ύπαρξή μας, μέσα σε αυτόν ζούμε και κινούμαστε
και είμαστε, σε αυτόν οφείλουμε την συντήρηση και διατήρησή μας.
Είναι ο Πατέρας μας, διότι μας παιδαγωγεί με πατρική στοργή
και έχει ετοιμάσει μερίδα κληρονομιάς για τον καθένα από εμάς.
Εμάς αφορά η Διαθήκη του και εάν αποκλειστούμε από αυτήν, αυτό θα οφείλεται
σε υπαιτιότητα δική μας. Θα περιληφθούμε σε αυτήν ή θα αποκλειστούμε
από αυτήν, στο βαθμό που είμαστε ή δεν είμαστε παιδιά του υπάκουα,
που τον ευλαβούνται και δεν απομακρύνονται από αυτόν.