Αυξομείωση μεγέθους γραμμάτων.
Κείμενα (blog) - Ιερός Ναός Αγίου Σώστη Νέας Σμύρνης
E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Τα θαύματα των Αγίων

-Γέροντα, φοβάμαι, όταν διακονώ μόνη μου στον ξενώνα.
-Να κάνης κομποσχοίνι στον Χατζεφεντή, για να σου πει
μετά και «ευλόγησον» ο κλέφτης !
-Εγώ, Γέροντα, φοβάμαι τα ταγκαλάκια.
-Να παρακαλάς τον Χατζεφεντή να τα κοκαλώνει. Τι λες, δεν μπορεί;
-Πώς δεν μπορεί, Γέροντα!
-Το ξέρεις ότι κοκάλωσε ένα αυτοκίνητο; Είχε χάσει ο οδηγός τα κλειδιά
στην πόρτα του αυτοκινήτου και το έκλεψαν. Μόλις επικαλέσθηκε τον Άγιο,
κοκάλωσε το αυτοκίνητο στην μέση του δρόμου, κι έτσι αναγκάστηκαν
οι κλέφτες να το παρατήσουν και να το βάλουν στα πόδια.
-Γέροντα, οι γιατροί είπαν ότι πρέπει να κάνω εγχείρηση στο κεφάλι.
-Πήγαινε να χτυπήσεις το κεφάλι σου στην αγία κάρα του Αγίου Αρσενίου.
Δεν είδες πώς την βόλεψε την άλλη αδελφή ο Άγιος; Έκανε την επέμβαση
χωρίς νυστέρι και χωρίς να το καταλάβει ούτε η ίδια. Δόξα τω Θεώ!
Μην αμφιβάλλεις ότι θα βολέψει κι εσένα.
Βοηθάει ο Άγιος Αρσένιος. Ένας γιατρός με παρακάλεσε να προσευχηθώ
για το κοριτσάκι του που είναι άρρωστο. Παρακάλεσα τον Άγιο Αρσένιο
και το βοήθησε λίγο. Να κάνετε κι εσείς κομποσχοίνι, για να αποτελειώσει
ο Άγιος το θαύμα του και να γνωρίσουν οι επιστήμονες την θεία επιστήμη του Θεού,
για να δοξασθή το όνομά του. Το θαύμα είναι μυστήριο, μόνο ζείται
και δεν εξηγείται, το μυαλό δεν μπορεί να το ερμηνεύσει.
-Γέροντα, οι άνθρωποι σήμερα δεν ευλαβούνται τους Αγίους όπως παλιά.
-Παλιά και αυτοί που έλεγαν ότι είναι άπιστοι είχαν μέσα τους Θεό.
Θυμάμαι, την εποχή που ήταν οι Ιταλοί στην Κόνιτσα, πήρε φωτιά το δάσος
και διαδόθηκε ότι την είχαν βάλει οι Ιταλοί, για να πάνε οι Κονιτσιώτες
να την σβήσουν και να τους συλλάβουν. Όταν το άκουσαν αυτό οι Κονιτσιώτες,
σκορπίστηκαν και άφησαν το δάσος να καίγεται. Οι Ιταλοί πήγαν
και βρήκαν τον πρόεδρο, ο οποίος ήταν άπιστος, και του είπαν:
«Που είναι οι άνθρωποι;». «Στις δουλειές τους», απάντησε εκείνος.
«Και γιατί δεν πήγαν να σβήσουν την φωτιά;», τον ρώτησαν.
«Ά, εμείς σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τους λέει, έχουμε τον Άγιο Νικόλαο»
η Μητρόπολη της Κόνιτσας τιμάται στην μνήμη του Αγίου Νικολάου.
Εκείνη την στιγμή, ενώ προηγουμένως δεν υπήρχε κανένα σύννεφο στον ουρανό,
μαζεύτηκαν σύννεφα και άρχισε να βρέχει καταρρακτωδώς. Όταν είδαν το
θαύμα αυτό οι Ιταλοί, φοβήθηκαν.
-Γέροντα, υπάρχει περίπτωση ένας Άγιος να μην κάνη θαύματα;
-Το αν θα κάνη ένας Άγιος θαύματα η όχι, αυτό είναι θέμα του Θεού.
Τα πολλά όμως θαύματα των Αγίων μένουν άγνωστα.
Τίποτε δεν είναι δύσκολο για τον Θεό και για έναν Άγιο που έχει παρρησία στον Θεό.
Ο Χριστός είπε «Θα σας δώσω δύναμη να κάνετε θαύματα περισσότερα κα μεγαλύτερα
από όσα έκανα εγώ». Αυτός ο λόγος του Χριστού δείχνει κα την ταπείνωσή του
και τον πλούτο της Χάριτος που μας δίνει. Είναι συγκινητική η ταπείνωση του Χριστού,
έδωσε στους Αγίους την Χάρη και την δύναμη να ανασταίνουν ακόμη και νεκρούς, όπως Εκείνος.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.112-114)

«Διακονητές» και «Προστάτες» Άγιοι

-Γέροντα, πονάει το δόντι μου.
-Δεν είναι καλά να πονέσεις λίγο, για να ωφεληθείς και λίγο;
Κάνε ένα κομποσχοίνι στον Άγιο Αντύπα, που βοηθάει στον πονόδοντο,
και θα σου περάσει ο πόνος.
-Έκανα, Γέροντα, και δεν πέρασε.
-Φαίνεται κάτι θα φταίει. Αν του πεις: «από τώρα θα είμαι
πιο προσεκτική σε όλα», αμέσως ο Άγιος θα βοηθήσει. Ο Άγιος Αντύπας
είναι μεγάλος Άγιος! Πόσο ευαρέστησε στον Θεό!
«Αντύπας, ο μάρτυς μου ο πιστός», λέει στην Αποκάλυψη.
-Γέροντα, στην Ακολουθία και στην Παράκληση της Αγίας Βαρβάρας
αναφέρεται ότι η Αγία θεραπεύει τις λοιμώδεις ασθένειες.
-Ποιές είναι οι λοιμώδεις ασθένειες;
-Οι ασθένειες, Γέροντα, που μεταδίδονται με τα μικρόβια.
-Τότε να παρακαλάτε την Αγία Βαρβάρα να σας βοηθάει, για να μη
μεταδίδεται το «μικρόβιο» της ζήλειας μεταξύ σας. Να φωτοτυπήσεις
την Παράκληση της Αγίας Βαρβάρας και να την μοιράσεις στις αδελφές.
-Η Αγία Βαρβάρα, Γέροντα, είναι προστάτις και του Πυροβολικού.
-Έ, καλά, ένας Άγιος μπορεί να κάνει όλα τα διακονήματα.
-Γέροντα, και η Αγία Ειρήνη είναι προστάτις της Χωροφυλακής.
-Ναι, γι’ αυτό, όταν καμμιά φορά δεν έχεις ειρήνη, να παρακαλάς
την Αγία Ειρήνη, που κυβερνάει και ολόκληρο το σώμα της Χωροφυλακής
και φέρνει ειρήνη, να φέρνει την ειρήνη και μέσα στην καρδιά σου.
-Γέροντα, πολύ συχνά χάνω πράγματα και μετά χάνω χρόνο για να τα βρω.
-Γιατί δεν επικαλείσαι τον Άγιο Μηνά που έχει ειδικότητα σ’ αυτό;
Ο Άγιος Μηνάς αμέσως φανερώνει ό,τι χάσουμε, χωρίς να έχει πολλές απαιτήσεις!
{...} Ένα κερί και εντάξει! Υποχρεώνονται οι Άγιοι με το κερί.
Τον Άγιο Μήνα εγώ δεν ήξερα ότι τον εικονίζουν και καβαλάρη.
Η μητέρα μου, που τον είχε δει μια φορά και της έδωσε απάντηση για ένα θέμα,
μου είπε ότι ο Άγιος Μήνας είναι καβαλάρης. Εγώ επέμενα και της έλεγα
ότι μόνον ο Άγιος Δημήτριος και ο Άγιος Γεώργιος είναι καβαλάρηδες.
«Όχι, μου έλεγε η μητέρα μου, αυτός που είδα ήταν με καστανό άλογο
και μου είπε ότι είναι ο Άγιος Μήνας. "Ποιος είσαι; τον ρώτησα.
Ο Άγιος Γεώργιος έχει άσπρο άλογο, ο Άγιος Δημήτριος κόκκινο, έσύ ποιός είσαι;”.
"Ο Άγιος Μηνάς είμαι”, μου είπε».
-Γέροντα, μπορεί ο Άγιος Σπυρίδων να ζήτησε από τον Θεό να μείνει
άφθαρτο το Λείψανό του;
-Όχι, πώς μπορεί να γίνει αυτό; Οι Άγιοι δεν ζητούν τέτοια πράγματα.
Ο Θεός οικονόμησε να μείνη άφθαρτο το Λείψανο, για να βοηθιούνται οι άνθρωποι.
Και βλέπετε πώς τα έχει οικονομήσει ο Θεός! Επειδή η Κέρκυρα, η Κεφαλλονιά και
η Ζάκυνθος είναι κοντά στην Ιταλία και εύκολα οι άνθρωποι θα μπορούσαν να παρασυρθούν
από τον Καθολικισμό, έβαλε φράγμα εκεί πέρα τον Άγιο Σπυρίδωνα, τον Άγιο Γεράσιμο
και τον Άγιο Διονύσιο.
-Γέροντα, όταν είσαστε στο μοναστήρι, αισθάνομαι μεγάλη ασφάλεια.
Όταν λείπετε και συμβή κάποιος πειρασμός, δειλιάζω.
-Μη φοβάσαι, έχετε Προστάτες μεγάλους κοντά σας να μην τους αφήνετε,
να τους ενοχλείτε συνέχεια. Όταν θα χρειάζεται και η δική μου σκιά για ανθρώπινη
βοήθεια, είτε από το Άγιον Όρος είτε από κοντά, θα υπάρχη. Εάν στην κοσμική ζωή
τα καλά αδέλφια φροντίζουν τις αδελφές τους, πόσο μάλλον στην πνευματική ζωή,
που είναι ανώτερη. Γι’ αυτό και σας έχω αφήσει τον θησαυρό που είχα, τον Άγιο Αρσένιο,
και επόμενο είναι να είναι εδώ και η καρδιά μου, γιατί «όπου ο θησαυρός, εκεί και η καρδία».
Άλλωστε σας το είχα πει: «Ό,τι πολύτιμο κι αν έχω, θα το αφήσω στην Μονή σας,
όπου μένει και ο Άγιος μου», ο οποίος σε κάποιον είπε: «Εγώ μένω έξω από την Θεσσαλονίκη».
Γι’ αυτό, αφού και ο ίδιος είπε ότι μένει εδώ, να τον παρακαλάς εκ μέρους μου εάν διστάζεις,
να παίρνη την πατερίτσα του και να βολεύει με τον τρόπο του τα ταγκαλάκια.
Αυτή είναι και η δουλειά όλων γενικά των Αγίων να βοηθούν και να προστατεύουν εμάς
τους ταλαίπωρους ανθρώπους από τους ορατούς και αοράτους πειρασμούς.
Δική μας δουλειά είναι, όσο μπορούμε, να ζούμε πνευματικά, να μη στενοχωρούμε τον Χριστό,
να ανάβουμε το καντηλάκι στους Αγίους και να τους παρακαλούμε να μας βοηθούν.
Σε αυτήν την ζωή έχουμε ανάγκη βοήθειας, για να μπορέσουμε να πάμε κοντά στον Χριστό.
Στην άλλη ζωή, εάν ο Θεός μας αξιώσει και πάμε κοντά του,
ούτε και τους Αγίους θα «κουράζουμε»,
αλλά ούτε και θα υπάρχη λόγος να τους παρακαλούμε να μας βοηθήσουν.


(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.108-111)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 1-7. Η παραβολή του χαμένου προβάτου.
15.5 καὶ εὑρὼν(1) ἐπιτίθησιν ἐπὶ τοὺς ὤμους(2) αὐτοῦ χαίρων,
5 Κι όταν το βρει, το βάζει χαρούμενος στους ώμους του,
(1) Κάθε χαρακτηριστικό αυτής της εικόνας αποπνέει ζωηρή τρυφερότητα:
η επιμονή στην αναζήτηση («έως ότου βρει αυτό»), οι στοργικές φροντίδες
για το κατακουρασμένο πρόβατο (πάνω στους ώμους του) η χαρά την οποία
δοκιμάζει (χαίροντας) και η εκδήλωση της χαράς του προς τους άλλους
(συγκαλεί)(g).
(2) «Δες και πώς το επέστρεψε· δεν το μαστίγωσε, αλλά μεταφέροντας
και βαστάζοντας το στους ώμους, πάλι το έδωσε πίσω στην ποίμνη» (Χ).
Δεν το σέρνει πίσω του, ούτε το οδηγεί βάζοντας αυτό μπροστά του,
ούτε αναθέτει σε άλλον να το μεταφέρει· αλλά το βάζει πάνω στους ώμους του.
Δες Ησ. μ 11,μθ 22,ξ 4,ξστ 12. Στους Ο΄ η λέξη ώμος είναι συνηθισμένη,
στην Κ.Δ. όμως συναντιέται μόνο εδώ και στο Ματθ. κγ 4 (p).
Το κουβαλά στους ώμους. Και δηλώνεται με αυτό η δύναμη,
με την οποία το υποστηρίζει και το βαστά. Δεν θα χαθεί ποτέ εκείνος,
τον οποίο ο ουράνιος ποιμένας βαστάζει στους ώμους του.
Αλλά δείχνεται με αυτό και η στοργή του ποιμένα· η στοργή και
η συμπάθεια και ο οίκτος προς τους φτωχούς και ταλαίπωρους αμαρτωλούς.

623. Οι Άγιοι του Θεού είναι μεγάλοι έμποροι, που πλούτησαν συνάζοντας όλους τους πνευματικούς θησαυρούς, όλες τις αρετές: πραότητα, ταπεινοφροσύνη, εγκράτεια, υπομονή, ζέουσα πίστη, ελπίδα, αγάπη. Γι’ αυτό τους ζητούμε τις άγιες δεήσεις τους, όπως ο φτωχός ζητεί ελεημοσυνη από τον πλούσιο, για να μας βοηθήσουν στην πνευματική μας ανέχεια. Για να μας διδάξουν πώς να προσευχόμαστε και πώς να προοδεύουμε σε όλες τις ευαγγελικές αρετές. Για να μεσιτεύουν, με την παρρησία που έχουν στον Θεό, ώστε να μας αφεθούν οι αμαρτίες που κάμαμε έως τώρα και να προστατευθούμε μπροστά στις αμαρτίες που μας περιμένουν στο μέλλον. Πηγαίνουμε στα καταστήματα των γήινων εμπόρων, για να αγοράσουμε τις πραμάτειες τους. Πώς να μην απευθυνθούμε και στους ουρανίους εμπόρους με θερμή προσευχή, σαν με άλλο ασήμι και χρυσάφι; Πώς να μην τους ζητήσουμε τη μεσιτεία τους ενώπιον του Θεού για την άφεσι των αμαρτιών μας και τη χαρίτωσι του βίου μας; Είναι τόσο φυσικό να το κάνουμε αυτό.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 248-249)

621. Η κατάκρισις του δημιουργήματος προσβάλλει τον Δημιουργό. Μην αφήνεις λοιπόν τον εαυτό σου να λέγη τα ακόλουθα ή άλλα παρόμοια λόγια: «Αντιπαθώ την όψι αυτού του ανθρώπου, έστω και αν είναι, στο βάθος του, καλός άνθρωπος». Αυτή η αντιπάθεια εμπνέεται από τον Διάβολο. Θυμήσου ότι κάθε άνθρωπος είναι εικών του Θεού και ότι όλη η δόξα του Θεού είναι μαζί του, στην καρδιά του. Οι άνθρωποι βλέπουν την όψι. Ο Θεός βλέπει την καρδιά.

622. Συνήθισε τον εαυτό σου στην παραδοχή ότι συ είσαι αμαρτωλός και όχι οι άλλοι. Μ’ αυτή την πεποίθηση, που είναι εντελώς αληθινή, θα μπορής να προστατεύης τον εαυτό σου από πολλά αμαρτήματα και πάθη. Η μεγαλυτέρα συμφορά μας έγκειται στο γεγονός ότι καταλογίζουμε τη δική μας αμαρτωλότητα στους άλλους.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 248)

620. Προορισμός μας και κατάληξίς μας είναι η βασιλεία του Θεού. Αυτή η κλήσις μας δόθηκε για να περάσουμε από την παρούσα στην άλλη ζωή. Δεν ανήκουμε στους εαυτούς μας. Είμαστε δούλοι του Θεού, όπως η Εκκλησία ρητά μας ονομάζει. Και οι δούλοι αναμένουν το κάλεσμα του Κυρίου τους. «Καὶ ὑμεῖς ὅμοιοι ἀνθρώποις. προσδεχομένοις τὸν κύριον ἑαυτῶν, πότε ἀναλύσει ἐκ τῶν γάμων, ἵνα ἐλθόντος καὶ. κρούσαντος εὐθέως ἀνοίξωσιν αὐτῷ» (Λουκ. ιβ’ 36).
Αλλά εμείς τι κάνουμε; Έχουμε εντελώς λησμονήσει ότι είμαστε δούλοι του Θεού. Νομίζουμε ότι ανήκουμε στους εαυτούς μας. Και έτσι ρυθμίζουμε τη ζωή μας σύμφωνα με το δικό μας θέλημα. Ζούμε όπως μας αρέσει. Γι’ αυτό η ζωή μας είναι πλημμυρισμένη από αμαρτία. Κυτταξε την ανθρώπινη ζωή και θα διαπιστώσης την αλήθεια των λόγων του Εκκλησιαστού: «Ματαιότης ματαιοτήτων και πάντα ματαιότης» (α’ 2): συρμοί, θέατρα, χαρτοπαίγνια, χοροί, έκλυτα ήθη κ.λ.π.. Όλα για τον εαυτό μας και τίποτε για τον πλησίον μας. Άσπλαχνοι ο ένας στον άλλον.


(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 247-248)

Συμμάζευε καλά τον νού σου, Χριστιανέ, προτρεπει άλλος Πατήρ, και μνημόνευε την ώρα του θανάτου σου. Φέρνε ζωντανά μπροστά σου την εικόνα του άψυχου πια σώματός σου. Προσπάθησε να νιώσεις τον πόνο του χωρισμού της ψυχής. Μελέτα συχνά την ματαιότητα του υλικού κόσμου. Στέλνε την σκέψη σου να περιοδευει στις τιμωρίες του Άδη. Συλλογίσου, σε ποιά κατάσταση να βρίσκονται τάχα οι ψυχες εκεί; Σε τί δεινό στεναγμό, φόβο και τρόμο η πικρή σιγή; Με πόση βαθιά απελπισία περιμένουν τις πιο μεγάλες τιμωρίες, που θα δοθούν ύστερα από την τελική κρίση;
Τυπωσε ακόμη καλά στην σκέψη σου την φοβερή ημέρα της παγκοσμίου αναστάσεως, όταν ολόκληρη η υπόδικος ανθρωπότητα θα παρασταθεί μπροστά στο δικαστικό βήμα του Χριστού. Αναλογίσου το φρικτό εκείνο δικαστήριο και την ανίλεη απόφαση που θα σκεπάσει με αιώνιο βάρος ντροπής τους δυστυχισμένους αμαρτωλούς. Μελετώντας ολα αυτά, Χριστιανέ, θα αποφευγεις τους κακούς λογισμούς και τα πονηρά έργα και θα γίνεις πιο πρόθυμος στην αρετή.
Τρια πράγματα με συγκλονίζουν, αδελφοί, έλεγε ο Αββάς Ηλίας. Ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα, η εμφανισή μου ενώπιον του άδεκαστου Κριτή και η εναντίον μου καταδικαστική απόφαση.
Αν ήταν δυνατόν, λέει καποιος Γέροντας, ύστερα από την ανάσταση, κατά την Δευτέρα Παρουσία, να έβγαιναν πάλι οι ψυχες από τα σώματα, ολοι οι άνθρωποι θα ξαναπεθαιναν από υπερβολικό φόβο. Γιατί, πώς θα μπορεί να υποφέρει ο άνθρωπος να δει τους ουρανούς να σχίζονται, τον Θεό να εμφανίζεται με οργή και αγανακτηση εναντίον των αμαρτωλών, τις αναρίθμητες στρατιες των ουρανίων δυνάμεων και ολόκληρη την ανθρωπότητα συγκεντρωμένη σ’ ένα τοπο;
Ας τα συλλογιζόμαστε συχνά αυτά, αδελφοί, κι ας ζούμε με την συναίσθηση πώς, χωρίς αναβολή, μια μέρα θα πραγματοποιηθούν. Έτσι μόνο θα είμαστε παντοτε έτοιμοι να δώσουμε λόγο για τις πράξεις μας, οποιαδήποτε στιγμή κληθούμε.
 
(Γεροντικό, Σταλαγματιές από την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας"ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ.199-200)
ΌΤΑΝ ο Μέγας Αρσένιος αρρώστησε και κατάλαβε πως είχε φτάσει πια το τέρμα της επίγειας ζωής του, άρχισε να κλαίει.
 
-Φοβάσαι, Αββά; τον ρώτησαν με απορία οι μαθητές του.
 
-Αυτός ο φόβος, παιδιά μου, δεν έλειψε στιγμή από την καρδιά μου από τότε που έγινα μοναχός, αποκρίθηκε ο μεγάλος φίλος του Θεού κι έκλεισε για πάντα τα σοφά χείλη του.
Τρία πράγματα δυσκολεύεται πολύ ν’ αποκτήσει ο Χριστιανός γράφει ο Αββάς Ησαΐας ο αναχωρητής: το πένθος, τα δάκρυα και την διαρκή μνήμη του θανάτου. Κι όμως, αυτά συγκροτούν όλες τις άλλες αρετές.
Ειδικώτερα για την ενθύμηση του θανάτου γράφει:
Όποιος κατορθώνει να λέει κάθε μέρα στον εαυτό του; «Σήμερα είναι η τελευταία ημέρα της ζωής μου», ουδέποτε θ’ αμαρτήσει θεληματικά προς τον Θεό.
Εκείνος όμως που περιμένει πως έχει πολλά ακόμη χρόνια να ζήσει, δίχως άλλο θα περιπλεχθεί στα βρόχια της αμαρτίας. Ο Θεός αγιάζει την ψυχή που διαρκώς προετοιμάζεται να λογοδοτήσει για τις πράξεις της. Όποιος λησμονεί την κρίση, μένει στην δουλεία της αμαρτίας.
 
Να θυμάσαι συχνά την μελλοντική κρίση, συμβουλεύει και ο Αββάς Ευάγριος. Μην ξεχνάς ποτέ την έξοδό σου από τον γήινο κόσμο και δεν θα σφάλει η ψυχή σου.
 
(Γεροντικό, Σταλαγματιές από την Πατερική Σοφία, Θοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σ. 199)

Η Αγία Παρασκευή

Η αγιωσύνη είναι μαρτυρία Ιησού Χριστού. Οι άγιοι δηλαδή, με το βίο τους και με το θάνατο τους, μιμούνται, μαρτυρούν και επιβεβαιώνουν το θείο πρόσωπο και το απολυτρωτικό έργο του Ιησού Χριστού, που είναι η διδασκαλία του, τα θαύματά του, το Πάθος και η Ανάστασή του. Αύτη η μαρτυρία, καθώς γράφει ο Απόστολος, γίνεται «είτε διά ζωής είτε διά θανάτου». Το ίδιο δηλαδή μάρτυρες είναι και εκείνοι που «ξίφει τελειούνται» και εκείνοι που «εν ειρήνη τελειούνται». Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός την μαρτυρία των οσίων ασκητών την ονομάζει «χρονιώτερον και επιπονώτερον μαρτύρων». Αυτό, παράλληλα προς το μαρτύριο του αίματος, είναι το μαρτύριο της συνειδήσεως.

Aλλά στη χορεία των Αγίων της Εκκλησίας είναι πολλοί όχι μόνο όσιοι ασκητές, αλλά και καλλίνικοι μάρτυρες. Αυτοί είναι και λέγονται οσιομάρτυρες. Και τέτοια είναι η αγία οσιομάρτυς Παρασκευή, της όποιας σήμερα η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη. Η αγία Παρασκευή ήταν από τα περίχωρα της Ρώμης, στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου, δηλαδή στα 138 έως 161. Ο πατέρας της λεγότανε Αγάθων και η μητέρα της Πολιτεία, ήσαν δε και οι δύο ευσεβείς χριστιανοί. Αλλά δεν είχαν παιδιά, γι’ αυτό και προσεύχονταν και παρακαλούσαν το Θεό να τους δώσει ένα παιδί. Ο Θεός άκουσε την προσευχή των ευσεβών γονέων και γέννησαν ένα κορίτσι. Ήμερα Παρασκευή γεννήθηκε το παιδί και Παρασκευή το είπαν.

Με την προσευχή των γονέων της γεννήθηκε η Παρασκευή και με την προσευχή και τη θεοσέβεια τους ανατράφηκε. Όταν ήλθε σε ηλικία, η Παρασκευή ήταν μια ωραιότατη νέα, πίστευε όμως πως η αληθινή ομορφιά της χριστιανής γυναίκας είναι «ο κρυπτός της καρδίας άνθρωπος», όπως διάβαζε στην πρώτη επιστολή του αποστόλου Πέτρου. Όταν πέθαναν οι γονείς της, η Παρασκευή μοίρασε την περιουσία της και αφιέρωσε τον εαυτό της στο έργο της ιεραποστολής. Οι Εβραίοι τότε την κατηγόρησαν ότι κηρύττει το Χριστό και ότι προσελκύει πολλούς στην Εκκλησία. Οι Εβραίοι πάντα στάθηκαν και μέχρι σήμερα είναι οι πρώτοι εχθροί της Εκκλησίας· δεν μπόρεσαν ακόμα να καταλάβουν ότι πλανήθηκαν στο πρόσωπο του Μεσσία.

Ο ίδιος ο αυτοκράτορας θέλησε να ανακρίνει την αγία Παρασκευή. Βλέποντας την ωραιότητά της και τη σύνεση, της είπε· «Αν θυσιάσεις στους θεούς, θα κερδίσεις πολλά· αλλιώς θα βασανισθεις». Εκείνη σεμνά και σταθερά του απάντησε- «Δεν θα αρνηθώ ποτέ το Χριστό. Οι θεοί σας είναι είδωλα. Ένας είναι ο αληθινός Θεός, εκείνος που δημιούργησε τον ουρανό και τη γη». Όταν οι ισχυροί βλέπουν την αδυναμία τους να μεταπείσουν τους ομολογητές, τότε χρησιμοποιούν τη βία κι αρχίζουν τα βασανιστήρια. Φόρεσαν λοιπόν στην κεφαλή της Αγίας πυρωμένη σιδερένια περικεφαλαία, αλλά δεν έπαθε τίποτε. Την έρριξαν σε βρασμένη πίσσα, αλλά και πάλι δεν έπαθε κακό. Κάποιες σταγόνες πίσσας έπεσαν στα μάτια του βασιλιά και τον τύφλωσαν, αλλά η αγία Παρασκευή τον θεράπευσε.

Ο Αντωνίνος ή Μάρκος Αυρήλιος, καθώς μαρτυρεί και η ιστορία, ήταν κατά τα άλλα αγαθός άνθρωπος, γι’ αυτό, όταν είδε το θαύμα, αφήκεν ελεύθερη την Αγία. Έφυγε λοιπόν η Παρασκευή σε άλλη πόλη κι εκεί συνέχισε το ιεραποστολικό της έργο. Αλλά την συνέλαβαν κι εκεί και την οδήγησαν στο Διοικητή. Όταν εκείνος της πρότεινε να αρνηθεί την πίστη της, εκείνη έκαμε το σταυρό της και με θάρρος ομολόγησε το Χριστό. Έξω από την πόλη σε μια σπηλιά κρυβότανε ανήμερο θηρίο. Εκεί λοιπόν έρριξαν την αγία Παρασκευή, αλλ’ όταν το θηρίο πήγε φυσομανώντας να πέσει επάνω της, εκείνη φύσηξε επάνω του και το θηρίο έμεινε νεκρό. Βλέποντας το θαύμα, ο Διοικητής και οι δήμιοι πίστεψαν, κι αφήκαν πάλι ελεύθερη την αγία Παρασκευή.

Ο Ιησούς Χριστός δεν παρέλειψε να πει για τους Αγίους, που στέλνει να κηρύξουν το Ευαγγέλιο και οι άνθρωποι τους διώκουν «από πόλεως εις πόλιν». Αυτό πραγματοποιήθηκε και στην αγία Παρασκευή. Σε άλλη πόλη που έφυγε κι εκεί την έπιασαν και πάλι την ανέκριναν και πάλι εκείνη με παρρησία ομολόγησε το Χριστό. Όταν είδαν πως δεν την έπειθαν για να αρνηθεί το Χριστό, την βασάνισαν πάλι και στο τέλος την αποκεφάλισαν. Στην ορθόδοξη εικονογραφία η αγία Παρασκευή, όπως και ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, εικονίζεται να κρατάει σ’ ένα πιάτο τη σφαγμένη κεφαλή της. Και σε μια του ομιλία ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει πως οι άγιοι Μάρτυρες έτσι πρεσβεύουν για μας στο Χριστό, κρατώντας στις παλάμες των τις σφαγμένες κεφαλές των. Αμήν.

(+ Μητροπ. Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου, "Εικόνες έμψυχοι", εκδ. Αποστ. Διακονίας, σελ. 421-423, πηγή: "πεμπτουσία")

Εύκολα
ζητάει ο Θεός
Δεν σου ζητάει ο Θεός να ανεβής το πιο ψηλό βουνό. Δεν σου ζητάει να περάσης κολυμπώντας τον ωκεανό ή να σκάψης τόσα και τόσα στρέμματα γης ή να μείνης νηστικός ή να φορέσης τρίχινο σάκκο. Τι σου ζητάει; Να ενδιαφερθής για τους άλλους, να μοιράσης μαζί τους το ψωμί σου. Σου ζητάει να σταματήσης τις αδικίες. Πες μου, υπάρχει πιο εύκολο από αυτό; Αλλά κι αν και αυτό το θεωρής δύσκολο, σκέψου, τι βραβεία σε περιμένουν, και τότε θα σου φανούν εύκολα.
Ε.Π.Ε. 11,200
ζητάει ο Θεός από μας
Και πρόσεχε πώς εύκολα ζητάει. Δεν είπε, «Ήμουνα στη φυλακή και με αποφυλακίσατε», ή «Ήμουνα άρρωστος και με γιατρέψατε», αλλ’ είπε: «Με επισκεφτήκατε» και «Ήρθατε κοντά μου».
Ε.Π.Ε. 12,102
θέλει από μας ο Θεός
Δεν ζητάει πολυτελή τραπέζια ο Θεός, αλλά μόνο στα αναγκαία να φανούμε χρήσιμοι, και μάλιστα στα αναγκαία του φτωχού. Όλα, λοιπόν, είναι εις βάρος μας, αφού δεν δείχνουμε τέτοια αγάπη. Το ζητούμενο είναι απλό, λίγο ψωμί. Ο φτωχός είναι σε άθλια κατάστασι, πένεται. Εύκολα τον συμπαθούμε, αφού και αυτός είναι άνθρωπος σαν και μας. Και ακόμα, είναι μεγάλη η αμοιβή, αφού πρόκειται για την υπόσχεσι της αιώνιας βασιλείας. Και είναι και η τιμωρία για όσους δεν ελεούν τρομερή, αφού απείλησε κόλασι. Και αυτός, που τελικά εισπράττει την αγάπη μας έχει το ύψιστο αξίωμα, αφού δίνοντας σε φτωχούς, στο Θεό δίνουμε. Και ακόμα δεν σου ζητάει να δώσης δικά σου. Από τα δικά Του ζητάει.
Ε.Π.Ε. 12,108
στη χαμηλότερη κορυφή
Να κάνετε όσα δεν είναι πολύ δύσκολα: Να συγκρατήτε τα χέρια σας και τα ακόλαστα μάτια σας. Είναι δύσκολο; Είσαι έγγαμος; Τουλάχιστον να έχης παιδιά. Δεν μπορείς να δώσης όλα τα χρήματα; Τουλάχιστον να μη κλέβης τα των άλλων. Δεν μπορείς να νηστεύσης; Τουλάχιστον να μη σύρεσαι σε απολαύσεις. Δεν μπορείς να κοιμηθής πάνω σε σκληρό στρώμα; Τουλάχιστον να μη φτιάχνης κρεββάτι από ασήμι.
Ε.Π.Ε. 25,204-206
τίποτα το φορτικό
Για κοίτα. Από παλιά τίποτε το δύσκολο δεν ζητάει, παρά μόνο πίστι και ελπίδα.
Ε.Π.Ε. 22,154
τη θέλησί μας μόνο
Δεν χρειάζεται δαπάνη μεγάλη. Ούτε να καταβάλουμε κόπους και να χύσουμε ιδρώτες. Αρκεί κάποιος να θελήση μόνο, και όλα θα τα πετύχη.
Ε.Π.Ε. 25,170
με τη βοήθεια του Θεού
Αν και μεις βλέπουμε πάντοτε τον Θεό με το νου μας, αν στρέφουμε πάντοτε προς αυτόν τη σκέψι μας, όλα θα μας φανούν εύκολα, όλα υποφερτά, όλα θα τα υπομείνουμε με ευκολία, όλα θα τα ξεπεράσουμε.
Ε.Π.Ε. 25,204-206
Ευλογητός ο Θεός
δοξάζεται στη θέα εναρέτου
Θέλεις να μάθης και από αλλού πώς δοξάζεται ο Θεός από το βίο των δούλων Του και πώς δοξάζεται από τα θαύματα; Κάποτε ο Νοβουχοδονόσορ έρριξε τους τρεις Παίδες στο καμίνι. Όταν όμως είδε, ότι η φωτιά δεν τους κατέκαυσε, είπε: «Είναι ευλογητός ο Θεός, που έστειλε τον άγγελό Του και έσωσε τα παιδιά Του από το καμίνι».
Ε.Π.Ε. 18,508
για όσα πικρά συνέβησαν
Και όταν με έδιωχναν, ευλογούσα. Και όταν επανήλθα, ευλογώ. Διαφορετικά πράγματα, αλλ’ ένα το αποτέλεσμα και στα δύσκολα και στα εύκολα, η δοξολογία του Θεού. Να είναι ευλογημένο το όνομα του Θεού, που επέτρεψε να διωχτώ. Να είναι και πάλι ευλογημένο, που με κάλεσε να ξαναγυρίσω. Να είναι ευλογημένο, που επέτρεψε τη βαρυχειμωνιά. Να είναι ευλογημένο, που σταμάτησε την τρικυμία και έγινε γαλήνη. Και αυτά τα λέω, για να σας κάνω να δοξάζετε το Θεό. Συνέβησαν καλά; Δόξασε τον Θεό, και διατηρούνται τα καλά. Συνέβησαν δοκιμασίες; Δόξασε τον Θεό, και φεύγουν τα κακά.
Ε.Π.Ε. 33,412

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 267-269)

 

Εύρεση

Δημοφιλή Θέματα (Α-Ω)

αγάπη (607) Αγάπη Θεού (350) αγάπη σε Θεό (248) αγάπη σε Χριστό (167) άγγελοι (69) Αγγλικανισμός (1) Αγία Γραφή (231) Αγιασμός (10) Άγιο Πνεύμα (98) Άγιο Φως (1) άγιοι (179) άγιος (198) αγνότητα (43) άγχος (36) αγώνας (105) αγώνας πνευματικός (276) αδικία (6) Αθανασία (7) Αθανάσιος ο Μέγας (4) αθεΐα (128) αιρέσει (1) αιρέσεις (363) αιωνιότητα (15) ακηδία (4) ακτημοσὐνη (14) αλήθεια (119) αμαρτία (345) Αμβρόσιος άγιος (3) άμφια (1) Αμφιλόχιος της Πάτμου (4) Ανάληψη Χριστού (4) Ανάσταση (146) ανασταση νεκρών (31) ανθρώπινες σχέσεις (324) άνθρωπος (304) αντίχριστος (11) Αντώνιος, Μέγας (5) αξιώματα (15) απἀθεια (5) απελπισία (11) απιστία (21) απληστία (5) απλότητα (16) αποκάλυψη (8) απόκρυφα (17) Απολογητικά Θέματα (1) αργολογία (3) αρετή (201) Αρσένιος Όσιος (5) ασθένεια (111) άσκηση (63) αστρολογία (2) Αυγουστίνος άγιος (3) αυταπάρνηση (31) αυτεξούσιο (2) αυτογνωσία (149) αυτοθυσἰα (26) αυτοκτονία (10) αχαριστία (6) Β Παρουσία (10) Β' Παρουσία (11) βάπτιση (19) βάπτισμα (32) Βαρβάρα αγία (1) Βαρσανουφίου Οσίου (31) Βασιλεία Θεού (34) Βασίλειος ο Μέγας (33) Βελιμίροβιτς Νικόλαος Άγιος (42) βία (4) βιβλίο (31) βιοηθική (10) βίος (2) Βουδδισμός (5) γαλήνη (2) γάμος (125) Γένεση (5) Γέννηση Κυρίου (16) Γεροντικόν (195) Γερόντισσα Γαβριηλία (1) Γεώργιος Άγιος (1) γηρατειά (11) γιόγκα (4) γλώσσα (64) γνώση (26) Γνωστικισμός (3) γονείς (134) Γρηγόριος Νεοκαισαρείας άγιος (1) Γρηγόριος Νύσσης Άγιος (2) Γρηγόριος ο Θεολόγος (20) Γρηγόριος ο Παλαμάς όσιος (10) γυναίκα (37) δάκρυα (58) δάσκαλος (24) Δεύτερη Παρουσία (29) Δημήτριος Άγιος (1) Δημιουργία (62) διάβολος (235) Διάδοχος Φωτικής όσιος (13) διαίσθηση (1) διακονία (4) διάκριση (148) διάλογος (5) δικαιο (4) δικαιοσύνη (39) Διονύσιος Αρεοπαγίτης Άγιος (2) Διονύσιος Κορίνθου άγιος (1) Δογματικα Θέματα (205) Δογματική Τρεμπέλα (1) δύναμη (71) Δωρόθεος αββάς (10) εγκράτεια (20) εγωισμός (250) εικόνες (34) Ειρηναίος Λουγδούνου άγιος (4) ειρήνη (56) εκκλησία (240) Εκκλησιαστική Ιστορία (24) Εκκλησιαστική περιουσία (3) έκτρωση (5) έλεγχος (17) ελεημοσύνη (116) ελευθερία (62) Ελλάδα (19) ελπίδα (62) εμπιστοσὐνη (59) εντολές (13) Εξαήμερος (2) εξέλιξης θεωρία (16) Εξομολόγηση (169) εξωγήινοι (13) εξωσωματική γονιμοποίηση (5) Εορτή (3) επάγγελμα (17) επιείκεια (2) επιμονἠ (52) επιστήμη (108) εργασία (80) Ερμηνεία Αγίας Γραφής (186) έρωτας (19) έρωτας θείος (9) εσωστρέφεια (1) Ευαγγέλια (195) Ευαγγέλιο Ιωάννη Ερμηνεία (34) Ευαγγελισμός (2) ευγένεια (16) ευγνωμοσὐνη (42) ευλογία (6) Ευμένιος Όσιος γέροντας (7) ευσπλαχνία (34) ευτυχία (65) ευχαριστία (54) Εφραίμ Άγιος Νέας Μάκρης (1) Εφραίμ Κατουνακιώτης Όσιος (42) Εφραίμ ο Σύρος όσιος (6) εχεμύθεια (1) ζήλεια (15) ζώα (46) ζωή (40) ηθική (14) ησυχία (32) θάνατος (311) θάρρος (100) θαύμα (260) θέατρο (5) Θεία Κοινωνία (180) Θεία Λειτουργία (131) θεία Πρόνοια (14) θἐλημα (57) θέληση (38) θεογνωσία (2) Θεόδωρος Στουδίτης όσιος (37) θεολογία (29) Θεός (333) Θεοφάνεια (8) Θεοφάνους Εγκλείστου Αγίου (6) θέωση (6) θλίψεις (282) θρησκείες (43) θυμός (100) Ιάκωβος Αδελφόθεος Άγιος (1) Ιάκωβος Τσαλίκης Όσιος (15) ιατρική (13) Ιγνάτιος Θεοφόρος (9) Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ Άγιος (7) ιεραποστολή (49) ιερέας (177) ιερωσύνη (17) Ινδουισμός (14) Ιουδαίοι (1) Ιουλιανός Παραβάτης (2) Ιουστίνος άγιος (3) Ιουστίνος Πόποβιτς Άγιος (65) Ιππόλυτος άγιος (1) Ισαάκ ο Σύρος (5) Ισίδωρος Πηλουσιώτης όσιος (36) Ισλάμ (11) Ιστορία Ελληνική (12) Ιστορία Παγκόσμια (16) Ιστορικότης Χριστού (1) Ιωάννης Δαμασκηνός Άγιος (1) Ιωάννης Θεολόγος (3) Ιωάννης Κροστάνδης (332) Ιωάννης Χρυσόστομος (402) Ιωσήφ Ησυχαστής Άγιος (7) Καινή Διαθήκη Ερμηνεία (139) Καινή Διαθήκη κριτικό κείμενο NestleAland (5) Κανόνες Εκκλησίας (4) καρδιά (122) Κασσιανός Όσιος (4) κατάκριση (132) καταναλωτισμός (8) Κατηχητικό (4) καύση νεκρών (1) κενοδοξία (14) κήρυγμα (53) Κίνητρα (3) Κλήμης Αλεξανδρέας (1) Κλήμης Ρώμης άγιος (1) Κλίμακα (6) κλοπή (5) Κοίμησις Θεοτόκου (26) κοινωνία (167) κόλαση (50) Κόντογλου Φώτης (6) Κοσμάς Αιτωλός Άγιος (2) Κουάκεροι (1) ΚράτοςΕκκλησία (1) Κρίσις Μέλλουσα (49) Κυπριανός άγιος (1) Κύριλλος Άγιος (1) Κωνσταντίνος Άγιος (2) Λατρεία Θεία (75) λείψανα (9) λογική (1) λογισμοί (118) λόγος Θεού (22) Λουκάς Ευαγγελιστής Άγιος (1) Λουκάς Κριμαίας Άγιος (13) λύπη (60) μαγεία (19) μακροθυμία (5) Μανιχαϊσμός (1) Μάξιμος Ομολογητής (15) Μαρία Αιγυπτία Αγία (2) Μαρκίων αιρετικός (1) μάρτυρες (24) μεγαλοσὐνη (7) Μεθοδιστές (1) μελέτη (59) μετά θάνατον (44) μετά θάνατον ζωή (103) Μεταμόρφωση (11) μετάνοια (373) Μετάσταση (1) μετάφραση (13) Μετενσάρκωση (8) μητέρα (56) Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος (3) μίσος (12) ΜΜΕ (4) μνημόσυνα (9) μοναξιά (20) μοναχισμός (115) Μορμόνοι (1) μόρφωση (20) μουσική (8) Ναός (17) ναρκωτικά (4) Νέα ΕποχήNew Age (1) Νεκτάριος άγιος (27) νέοι (27) νεοπαγανισμός (11) νηστεία (67) νήψη (2) Νικηφόρος ο Λεπρός Άγιος (3) Νικόδημος Αγιορείτης Άγιος (3) Νικόλαος Άγιος (8) Νικόλαος Καβάσιλας Άγιος (3) Νικόλαος Πλανάς Άγιος (1) νους (55) οικονομία (2) Οικουμενισμός (4) ομολογία (3) ομορφιά (17) ομοφυλοφιλία (2) όνειρα (35) όραμα (26) οράματα (33) οργή (2) ορθοδο (1) Ορθοδοξία (295) όρκος (1) πάθη (270) πάθος (38) παιδεία (24) παιδιά (138) Παΐσιος Όσιος (381) Παλαιά Διαθήκη (7) Παλαιά Διαθήκη Ερμηνεία (10) παλαιοημερολογίτες (17) Παναγία (337) Παπαδόπουλος Στυλιανός (3) παράδειγμα (38) Παράδεισος (113) Παράδοση Ιερά (9) Παρασκευή Αγία (1) Παρθένιος ο Χίος Όσιος (2) Πάσχα (23) πατήρ Νικόλαος Πουλάδας (21) πατρίδα (9) Πατρολογία (19) Παύλος Απόστολος (4) πειρασμοί (28) Πεντηκοστή (12) περιέργεια (3) Πέτρος Απόστολος (1) πίστη (551) πλησἰον (69) πλούτος (75) Πνευματικές Νουθεσίες (93) πνευματική ζωή (279) πνευματικός πατέρας (121) πνευματισμός (10) ποίηση (21) πόλεμος (29) πολιτική (25) πολιτισμός (9) Πορφύριος Όσιος (273) πραότητα (7) προθυμἰα (28) Πρόνοια (5) Πρόνοια Θεία (91) προορισμός (16) προσευχή (818) προσοχή (51) προσπἀθεια (139) προτεσταντισμός (29) προφητείες (15) ραθυμία (18) Ρωμαιοκαθολικισμός (36) Σάββας Καλύμνου Άγιος (1) Σαρακοστή (12) σεβασμός (28) Σεραφείμ του Σαρώφ Όσιος (12) Σιλουανός Άγιος (3) σιωπή (14) σοφία (54) Σπυρίδων Άγιος (2) σταθερότητα (2) Σταυρός (86) Σταυροφορίες (4) Σταύρωση (53) συγχώρηση (98) συκοφαντία (3) Συμεών Νέος Θεολόγος όσιος (88) συμπὀνια (24) συναξάρι (2) συνείδηση (27) σχίσμα (34) σώμα (49) σωτηρία (61) Σωφρόνιος του Έσσεξ Άγιος (37) τάματα (2) ταπεινοφροσύνη (271) ταπείνωση (197) Τέλος Κόσμου (4) Τερτυλλιανός (1) Τεσσαρακοστή Μεγάλη (6) τέχνη (1) τιμωρία (21) Τριάδα Αγία (35) τύχη (2) υγεία (8) υλικά αγαθά (43) υπακοή (130) Υπαπαντή (2) υπαρξιακά (73) υπερηφἀνεια (55) υποκρισία (27) υπομονή (230) φανατισμός (5) φαντασία (5) φαντάσματα (3) φιλαργυρἰα (9) φιλαυτἰα (11) φιλία (31) φιλοσοφία (23) Φλωρόφσκυ Γεώργιος (3) φόβος (55) φὀβος Θεοὐ (26) φύση (1) φως (47) Φώτιος άγιος (1) χαρά (124) Χαράλαμπος Άγιος (1) χάρις θεία (122) χαρίσματα (39) Χειρόγραφα Καινής Διαθήκης (1) Χριστιανισμός (21) χριστιανός (101) Χριστός (367) Χριστούγεννα (70) χρόνος (38) ψαλμωδία (7) ψεύδος (24) ψυχαγωγία (10) ψυχή (279) ψυχολογία (25)