Όταν ο πατριάρχης Ιακώβ, αναχωρώντας από τη πατρική εστία, εξαιτίας της κατ’ αυτού απειλής του αδελφού του Ησαύ, έφθασε κοντά στη δύση του ηλίου σε έρημο τόπο, πήρε έναν λίθο, τον έβαλε κάτω από το κεφάλι του και κοιμήθηκε. Είδε τότε σκάλα στηριγμένη στη γη, της οποίας η κεφαλή έφθανε στον ουρανό και οι Άγγελοι του Θεού ανέβαιναν και κατέβαιναν σε αυτήν, ο δε Κύριος στηριζόταν πάνω της… Όταν σηκώθηκε ο Ιακώβ από τον ύπνο, είπε: «Ως φοβερός ο τόπος ούτος! Ουκ έστι τούτο αλλ’ ή οίκος Θεού και αύτη η πύλη του ουρανού» (Γεν. 28:17).

Η σκάλα εκείνη η μυστική ήταν τύπος και εικόνα της νοητής κλίμακας, της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, της οποίας την σεβάσμια Κοίμηση περιχαρώς εορτάζουμε.

Μετά την παράβαση και παρακοή των πρωτοπλάστων, μεταξύ ουρανού και γης δεν υπήρχε καμία επικοινωνία. Πεθαίνοντας οι άνθρωποι μετέβαιναν στον Άδη. Πέρασαν περίπου πέντε χιλιάδες έτη και δεν βρισκόταν μέσον για να επικοινωνήσει η γη με τον ουρανό, ο άνθρωπος με τον Θεό. Υπήρχε τείχος. Υπήρχε φραγμός αδιάρρηκτος. Βρέθηκε, τέλος, το μέσον που χάλασε τον μεσότοιχο, διέρρηξε τον φραγμό, κατέβασε από τους ουρανούς τον Θεό, ανέβασε τον άνθρωπο στον ουρανό, ένωσε τα επίγεια με τα επουράνια και έγινε εύκολη η διάβαση και η ανάβαση των ανθρώπων από τη γη στα ουράνια. Όλα, όλα αυτά γνωρίζετε, αγαπητοί μου, ποιος τα επετέλεσε; Η πανύμνητη Παρθένος που εορτάζουμε σήμερα!

Ω μεγαλεία, μεγαλεία της Παρθένου! Τα μεγαλεία σου, Παρθένε, ποιος θα τα διηγηθεί! Αν εκείνος ο ουρανόπεμπτος αρχάγγελος Γαβριήλ, που υπηρέτησε στο μέγα αυτό μυστήριο, εξεπλάγη από θαυμασμό, πώς εμείς οι ταλαίπωροι, υλικοί και χοϊκοί να μην έλθουμε σε απορία και έκσταση; Αλλά ας παραλείψουμε τα του ύψους του μυστηρίου, και ας στραφούμε στο ζήτημα της σωτηρίας. Στο πώς δηλαδή θα σωθούμε και πώς θα μπορέσουμε να ανεβούμε στον ουρανό μέσω της νοητής κλίμακας, της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Όσοι, αγαπητοί μου αδελφοί, επιθυμείτε να ανεβείτε από τη γη στον ουρανό, να γίνετε πολίτες της άνω Ιερουσαλήμ, συμπολίτες των Αγγέλων και οικείοι του Θεού, υιοί Θεού και θεοί κατά χάριν, ελάτε και ακούστε. Στρέψετε τα αυτιά της ψυχής και του σώματος και προσέξτε τους λόγους μου, του ελαχίστου και ευτελούς. Σας μιλώ με αγάπη και αλήθεια και με συγκίνηση καρδιάς. Σας λέω με πλήρη πεποίθηση ότι δεν θα βρείτε άλλο μέσον ούτε ευκολότερο ούτε ασφαλέστερο να ανεβείτε στους ουρανούς από αυτή τη νοητή κλίμακα, την Παναγία Παρθένο και Θεοτόκο Μαρία.

Κανείς ας μη διστάσει. Κανείς ας μη δειλιάσει. Κανείς ας μην αμφιβάλλει. Και αν κανείς είναι βεβαρημένος και βαρυφορτωμένος από πολλές και ποικίλες αμαρτίες, ας γίνει πρόθυμος, ας έχει θάρρος, ας μην απελπίζεται.

Αλλά πώς και με ποιον τρόπο είναι δυνατόν να ανεβούμε από τη γη στους ουρανούς; Τόσο ύψος! Αυτό είναι κόπος, κίνδυνος, φόβος. Αυτό κι εγώ το ομολογώ, ότι είναι κόπος και πόνος, αλλά υπάρχει μέσον εύκολο, η Παναγία Παρθένος, η νοητή κλίμακα, μέσω της οποίας θα ανέλθουμε στους ουρανούς.

Όσοι πιστεύετε στον Θεό, πιστεύετε ότι υπάρχει μέλλουσα κρίση και ανταπόδοση και ότι «οι τα αγαθά ποιήσαντες απελεύσονται εις ανάστασιν ζωής, οι δε τα φαύλα πράξαντες εις ανάστασιν κρίσεως» (Ιω. 5:29), και γι’ αυτό ζείτε ενάρετη ζωή, για να αξιωθείτε της ουρανίου βασιλείας, μη λησμονείτε, αλλά πάντοτε, στο στάδιο της παρούσας ζωής, να επικαλείσθε την Θεοτόκο, διότι αυτή με τη μεσιτεία της μπορεί να σας εισαγάγει στους ουρανούς.

Όσοι είστε αμαρτωλοί, απορρίψτε με ειλικρινή και καθαρή μετάνοια και εξομολόγηση τις αμαρτίες και επικαλεσθείτε με όλη σας την ψυχή τη Θεοτόκο, για να μπορέσετε να ανεβείτε στους ουρανούς. Δεν βρίσκεται άλλο μέσον να σας βοηθήσει περισσότερο από την Παναγία. «Πολλά ισχύει δέησις Μητρός προς ευμένειαν Δεσπότου».

Αυτή είναι η πρόξενος της σωτηρίας μας. Αυτή κατέρριψε τον μεσότοιχο της μεταξύ ημών και του Θεού έχθρας. Αυτή συμφιλίωσε εμάς με τον Θεό και μας απάλλαξε από τη αιώνια καταδίκη και μας προξένησε την αφθαρσία. Αυτή είναι η γέφυρα η μετάγουσα προς την αιώνιον ζωήν, η κλίμακα που μας ανεβάζει στους ουρανούς και η ολκάς (το πλοίο) που μας οδηγεί στο ακύμαντο λιμάνι του Παραδείσου. Αυτή είναι των αμαρτωλών η σωτηρία και των Αγγέλων ο γλυκασμός. Ο ιατρός των νοσούντων και η τροφή των πεινώντων. Των πονεμένων ο πλούτος και των τυφλών η βακτηρία. Των αδικουμένων προστάτης και των ξένων η παράκληση.

Και τι να πω; Στους πάντες είναι τα πάντα η Μητέρα του Θεού και μητέρα ημών των χριστιανών. Όλοι όσοι βρισκόμαστε σε θλίψεις, συμφορές και ανάγκες προς αυτήν καταφεύγουμε, και όλοι όσοι με πίστη προστρέχουμε, τα αιτήματα λαμβάνουμε. «Ουδείς προστρέχων επί σοι κατησχυμένος από σου εκπορεύεται, αγνή Παρθένε Θεοτόκε…».

Όσοι όμως είναι άπιστοι, όσοι είναι βλάσφημοι και υβριστές της Θεοτόκου, όχι μόνον τα αιτήματά τους δεν λαμβάνουν, αλλά θα έχουν και αντίδικη την Παναγία, εάν δεν σπεύσουν να μετανοήσουν.

Ας σπεύσουμε, αγαπητοί φιλόχριστοι, με τη μετάνοια και την εξομολόγηση να καθαρίσουμε τον εαυτό μας από κάθε αμαρτία, πριν έλθει η ώρα και η στιγμή του θανάτου. Ας επικαλούμαστε πάντοτε την Παναγία, γέροντες, νέοι, γυναίκες, παιδιά. Όλοι στο στόμα μας ας έχουμε το όνομα της Παναγίας. Το πρωί όταν σηκωνόμαστε, το βράδυ όταν πρόκειται να αναπαυθούμε, το όνομα της Παναγίας, του Ιησού και των Αγίων Του ας μη λείπει από το στόμα μας. Και όταν είμαστε υγιείς και όταν ασθενείς και όταν ψυχορραγούμε, ας εκπνεύσουμε με το όνομα της Παναγίας και του Ιησού στο στόμα, για να δοξασθούμε μαζί τους στους αιώνες. Αμήν.

(από το περιοδικό «Όσιος Φιλόθεος της Πάρου» 29, Εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, σ. 67)

Στα σοβαρά ετοιμάζεσθε ν’ αναχωρήσετε; Δεν το πιστεύω. Θα υποφέρετε νομίζω, λίγο και μετά θα σηκωθήτε υγιής.

Θα έλθη φυσικά και για μας η ώρα του θανάτου. Ο θάνατος δεν είναι κάτι που μπορεί κανείς ν’ αποφύγη. Άλλος χθες, άλλος σήμερα, άλλος αύριο, όλοι αναχωρούμε για την αιώνια ζωή.

Σημασία δεν έχει το πότε, αλλά το πώς θα φεύγει κανείς. Ετοιμαστήκατε καθόλου;

Αλλοιώς κανείς αντικρύζει τον θάνατο από μακρυά και αλλοιώς από κοντά. Ο υγιής και ακμαίος δυσκολεύεται να νοοήση τον εαυτό του στα πρόθυρα της άλλης ζωής. Ο θάνατος είναι μεγάλο μυστήριο για όλους. Φωτίζεται αρκετά με την πίστη στον Χριστό, παραμένει όμως βασικά σαν μυστήριο. Δεν υπάρχει λόγος να θλιβώμαστε με ανώφελους φόβους. Ο ίδιος ο Κύριος πέθανε και πέρασε το κατώφλι του θανάτου. Έτσι έκανε ευκολώτερη την διάβασι αυτή για μας. Βαδίζοντας κι εμείς στα ίχνη Του ας μην φοβηθούμε διότι μαζί Του θα βρεθούμε στην αιώνια μακαριότητα.

****
Μακάριος εκείνος που διαρκώς περιμένει την ώρα του θανάτου και καθημερινά ετοιμάζεται.

Ποιος είναι ικανός να πη: «Εάν γαρ και πορευθώ εν μέσω σκιας θανάτου, ου φοβηθήσομαι κακά, ότι συ μετ’ εμού ει»; Εκείνος που στη ζωή του κοπίασε και κοπιάζει να ευαρεστήση τον Κύριο. Γι’ αυτόν ο θάνατος είναι μία μετάβασις σε άλλη περιοχή γεμάτη παρηγοριά.

Βέβαια το πλησίασμα του θανάτου ίσως δημιουργεί κάποιο φόβο. Ας έχετε όμως θάρρος. Ο Κύριος νίκησε τον θάνατο. Αυτός θ’αναδείξη νικητή και κάθε πιστό.

Ο εχθρός θα κάνει την τελευταία του κίνηση. Ο πιστός που ετοιμάσθηκε δεν θα δειλιάσει αλλά θα παραδώσει τον εαυτό του στον Κύριο. Άγγελοι θα πλησιάσουν και θ’ απομακρύνουν κάθε διαμονική επήρεια. Δεν βαδίζουμε προς το άγνωστο και η ελπίδα μας δεν θα μας πλανέψει.

****
Βαθειά θλίψη επικρατεί όταν κάποιος πεθαίνη. Αλλά τι είναι ο θάνατος; Είναι η μετάβασις από μία μορφή ζωής στην άλλη, όπως το πέρασμα από το ένα δωμάτιο στο άλλο.

Δεν θλίβομαι για τους νεκρούς όταν είμαι βαθειά πεπεισμένος ότι σώθηκαν και βρίσκονται κοντά στον Θεό. Γιατί να λυπάμαι όταν αυτοί χαίρονται; Εάν αυτοί μας βλέπουν, δεν θα τους είναι δυσάρεστα τα πικρά μας δάκρυα;

Θα πω καλύτερα κλαίμε για τον εαυτό μας, επειδή τους χάσαμε. Και αυτό δεν είναι σωστό. Διότι δεν παύουν να είναι κοντά μας και να μας ευεργετούν, όχι βέβαια ορατά. Τώρα μάλιστα είναι ακόμα περισσότερο κοντά μας.

****
Αληθινή ζωή δεν είναι αυτή που ζούμε εδώ στην γη, αλλά εκείνη που θα ζήσουμε στον ουρανό. Εάν αυτή εδώ ήταν η αληθινή ζωή, τότε δεν θα πεθαίναμε. Εδώ στην γη προετοιμαζόμαστε για τον ουρανό, όπου δεν υπάρχη η κοσμική τάξις των πραγμάτων αλλά η αγγελική.

(Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, "Απάνθισμα Επιστολών", εκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής)

Προσευχή για τον πνευματικό μας αγώνα
-Γέροντα, ο Άββάς Ίσαάκ γράφει: «Πώς ζητάς να αγαπήσεις τον Θεό, ενώ δεν έχεις
καθαρισθεί από τα πάθη;». Άν κάποιος δεν έχει καθαρισθεί από τα πάθη του και έχει πόθο
να αγαπήσει τον Θεό, μπορεί αυτό να έχει μέσα αναίδεια;
-Όχι, γιατί να έχει αναίδεια; Άγωνίζεται κανείς να καθαρισθεί από τα πάθη και
συγχρόνως θέλει να αγαπήσει τον Θεό. Παράλληλα γίνονται και τα δύο. Άν όμως κάποιος
αδιαφορεί για τα πάθη του και ζητά στην προσευχή του να αγαπήσει τον Θεό, αυτός έχει
αναίδεια.
-Γέροντα, διάβασα κάπου ότι το δώρημα στην προσευχή είναι ανάλογο με την πίστη και με
την θερμότητα της καρδιάς.
-Εσύ τι ζητάς από τον Θεό;
-Να με απαλλάξει, Γέροντα, από την σκληρότητα και να μαλακώσει την καρδιά μου,
όταν προσεύχομαι.
- «Ζητείτε και θα λάβετε», είπε ο Χριστός. Άν αυτό που ζητάς είναι καθαρό και για
το συμφέρον σου, θα το λάβεις. Άν ζητάς από τον Θεό δύναμη, για να προσεύχεσαι να
συγχωρήσει τις αμαρτίες σου και να βοηθήσει τους άλλους, αυτό είναι καλό και θα σου το
δώση. Άν όμως ζητάς να σου δοθεί το χάρισμα της προσευχής, για να νιώθεις ευχαρίστηση,
χαρά στην προσευχή, πώς να σου το δώση;
-Γέροντα, μερικές φορές εύχομαι να μου δώση ο Θεάς θείο φωτισμό είναι σωστό το
αίτημά μου;
-Να προσπαθήσεις πρώτα κι εσύ και μετά να ζητάς και από τον Θεό τον θείο
φωτισμό, γιατί ο Θεός θέλει πρώτα την δική μας προσπάθεια και ύστερα δίνει ό,τι του
ζητάμε. Να σκέφτεσαι, να προσεύχεσαι, να προσέχεις και να ενεργείς με σύνεση, και μετά
θα έρθη ο θείος φωτισμός. Όταν, ας υποθέσουμε, σε ρωτούν για ένα θέμα, να μη βιάζεσαι
να απαντήσεις, αλλά να ζητάς από τον Θεό να σε φωτίσει. «Θεέ μου, να λες, φώτισε με να
πω αυτό που πρέπει», και ο Θεός θα σου δίνη λόγο ανάλογα με την περίπτωση. Ή βιαστική
απάντηση είναι του μυαλού ενώ η απάντηση που περνά μέσα από την προσευχή, είναι του
Θεού.
-Γέροντα, η έλλειψη εγρηγόρσεως με κάνει να φοβάμαι να ζητήσω από τον Θεό να
με βοηθήσει σε κάποια προσπάθειά μου, γιατί βλέπω ότι δεν αξιοποιώ τις ευκαιρίες που
μου δίνει.
-Να ζητάς την βοήθεια του Θεού και συγχρόνως να Τον παρακαλάς να σου δίνη και
εγρήγορση, για να μπόρεσης να αξιοποιήσεις την ευκαιρία που θα σου δώση.
-Είναι σωστό, Γέροντα, να παρακαλούμε τον Θεό
να πάμε στον Παράδεισο;
-Εγώ δεν παρακαλώ τον Θεό να πάω στον Παράδεισο. Τον παρακαλώ να με βοηθά να μην
Τον στενοχωρώ με την συμπεριφορά μου. Όμως, αν πάω στην
κόλαση, δεν θα λυπήσω τον Θεό; Επομένως, ούτε αυτό
θα γίνη, αφού Τον παρακαλώ να με βοηθήσει να μην
Τον στενοχωρώ.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.(122-124)
  

Να ζητούμε το έλεος του Θεού για τον εαυτό μας και για τους άλλους
-Όταν, Γέροντα, προσεύχομαι για κάποιον και νιώσω κατάνυξη,
τότε σταματώ να εύχομαι για εκείνον και κάνω ευχή για τον εαυτό μου.
-Γιατί; Δεν έχει ανάγκη εκείνος από προσευχή;
-Εχει, Γέροντα, αλλά σκέφτομαι να κάνω εκείνη την ώρα ευχή για μένα,
γιατί δεν ξέρω πότε θα νιώσω πάλι κατάνυξη.
-Καλά, εσύ να καλοπερνάς και για τον άλλον να λες: «Δεν βαριέσαι»;
Τουλάχιστον να λες: «Ελέησον ημάς». Μέσα στο «ημάς» περιλαμβάνεται
και ο εαυτός σου και όλοι οι άλλοι.
Εγώ λέω: «Κύριε Ίησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον ημάς.
Ελέησε όλους κι έμενα το κτήνος».
Πολύ βοηθάει να χωρίζουμε την προσευχή μας σε τρία μέρη: ένα για τον εαυτό μας,
ένα για τους ζώντες και ένα για τους κεκοιμημένους. Άν και με αυτόν τον τρόπο
πάλι για τον εαυτό μας κάνουμε περισσότερη προσευχή, γιατί ο εαυτός μας είναι ένας,
ενώ οι ζώντες και οι κεκοιμημένοι είναι αμέτρητοι.
-Γέροντα, νιώθω ότι δεν θα μου φθάσει όλη μου η ζωή για να ζητώ το έλεος του Θεού.
-Θα σε ελεήσει ο Θεός. Μόνο να προσεύχεσαι απλά και συνέχεια, ζητώντας ταπεινά
το έλεός του για τον εαυτό σου κα για όλους τους ανθρώπους. Όταν ζητάμε το έλεος του
Θεού και αγωνιζόμαστε χωρίς άγχος ταπεινά, με φιλότιμο, ο Θεός θα δώση και σ’ εμάς και
στους άλλους ό,τι χρειάζεται.
-Μήπως, Γέροντα, έκτος από το έλεος του Θεού χρειάζεται να ζητώ και κάτι άλλο;
-Μέσα στο έλεος του Θεού υπάρχουν όλα.  Άλλά, αν χρειάζεσαι και κάτι
συγκεκριμένο, μπορείς να το ζητήσης από τον Θεό.
-Γέροντα, ο Μέγας Βασίλειος λέει: «Στην προσευχή σου, μετά την δοξολογία Που θα
κάνεις, να ζητάς μόνον την Βασιλεία των Όυρανών». Τι εννοεί;
-Εννοεί να ζητάμε πρώτα την Βασιλεία των Όυρανών και υστέρα όλα τα αλλά
«προστεθήσεται ημίν» όπως είπε ο Χριστός, όχι να ζητάμε και αυτό και εκείνο και το άλλο,
και να ξεχνάμε τον προορισμό μας.
-Ή Άγία Γραφή, Γέροντα, λέει να προσευχόμαστε για το καθετί. Όι Πατέρες όμως
απέφευγαν να προσεύχωνται για προσωπικά τους θέματα. Εγώ πώς να προσεύχομαι;
-Να προσεύχεσαι για κάθε ανάγκη που έχει η ψυχή σου και να δίνης λιγότερη
σημασία στις ανάγκες του σώματος. Και στο «Πάτερ ημών», όταν λέμε «τον άρτον ημών τον
επιούσιον δός ημίν σήμερον», δεν ζητάμε
μόνον την υλική τροφή, αλλά και ό,τι μας χρειάζεται, για να ζήσουμε πνευματικά, όπως
θέλει ο Θεός.
Μια φορά, στο Καλύβι του Τίμιου Σταυρού, αντί για λίγο κρασί που περίμενα σαν φάρμακο
για το πρόβλημα που είχα στα έντερα, μου έφεραν από το μοναστήρι κατά λάθος ένα
μπουκάλι ξίδι. Δεν είπα τίποτε, γιατί σκέφθηκα ότι έτσι ήθελε ο Θεός. Πέρασαν περίπου
σαράντα ημέρες, και με το βρόχινο νερό που έπινα επιδεινώθηκε η κατάσταση. Μια μέρα
υπέφερα πολύ. Καιγόμουν για νερό, αλλά φοβόμουν να πιω, επειδή την προηγούμενη μέρα
που ξεθάρρεψα λίγο, είχα όλη την νύχτα πρόβλημα. Κάποια στιγμή που μπήκα στον ναό,
για να ανάψω τα καντήλια, είδα ένα μπουκάλι κρασί μπροστά στο τέμπλο, κάτω από την
εικόνα της Παναγίας. Το μεν μπουκάλι ήταν δικό μου, το γνώρισα αλλά από πού γέμισε;
Όύτε είχε έρθει κάνεις εκείνες τις ήμερες, και εγώ πολλές φορές είχα μπει στον ναό και δεν
υπήρχε τίποτε μπροστά στο τέμπλο. Ήταν στυφό κρασί, φάρμακο, όπως με ωφελεί. Την ίδια
ημέρα μου έφεραν κι ένα μεγάλο μπουκάλι κρασί από το μοναστήρι.
-Γέροντα, αν ζητήσω κάτι από τον Θεό με όλη μου την καρδιά, θα μου το δώση;
-Άν σε συμφέρει, θα σου το δώση αν δεν σε συμφέρει, πώς να σου το δώση; Είδες τι
έπαθαν οι Εβραίοι που επέμεναν να τους δώση ο Θεός βασιλιά, ενώ τους προειδοποίησε
ότι δεν ήταν ακόμη έτοιμοι γι’ αυτό; Εγινε βασιλιάς ο υπερήφανος Σαούλ, που τους έβαζε
βαρείς φόρους και τους βασάνιζε.
Πολλές φορές νομίζουμε ότι αυτό που ζητάμε από τον Θεό είναι καλό, ενώ δεν είναι. Ό
Θεός όμως ο Όποίος είναι φύσει αγαθός, γνωρίζει τι χρειάζεται για τον καθέναν. Γι’ αυτό να
λέμε: «Θεέ μου, ο λογισμός μου λέει ότι αυτό θα με βοηθήσει.  Άλλά Εσύ γνωρίζεις
καλύτερα τι συμφέρει στην ψυχή μου. «Γενηθήτω το θέλημά σου».
Όπότε, όταν με την καρδιά μας πούμε: «γενηθήτω το θέλημά σου», θα γίνει το θέλημα του
Θεού, που τελικά θα είναι για το συμφέρον της ψυχής μας.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.(119-122)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 1-7. Η παραβολή του χαμένου προβάτου.
15.7 λέγω ὑμῖν(1) ὅτι οὕτω(2) χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ(3) ἐπὶ ἑνὶ(4)
ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι ἢ(5) ἐπὶ ἐνενήκοντα ἐννέα δικαίοις(6) οἵτινες
οὐ χρείαν ἔχουσιν μετανοίας(7).
7 Σας βεβαιώνω πως έτσι θα γίνει χαρά και στον ουρανό για τη μετάνοια
ενός αμαρτωλού, παρά για ενενήντα εννιά δικαίους, που δεν έχουν ανάγκη από μετάνοια».
(1) Αντί για το «αμήν λέγω υμίν» που είναι στον Ματθαίο. Τα λόγια αυτά
έχουν μέσα τους μεγάλη σοβαρότητα. Είναι σαν να έλεγε σε αυτούς:
Ακούστε λοιπόν, τι γίνεται στον ουρανό για αυτό, για το οποίο εσείς γογγύζετε.
Πανηγυρίζουν εκεί για τη μετάνοια καθενός από αυτούς τους αμαρτωλούς,
τους οποίους εσείς θεωρείτε απόβλητους. Πόσο λοιπόν είστε μακριά
από τα συναισθήματα αυτών που ζουν στους ουρανούς! (g).
(2) «Όπως υπέδειξε η παραβολή» (Ζ).
(3) Το ουρανός εδώ δεν είναι ραββινικό συνώνυμο του Θεού, αλλά σημαίνει
όλους όσους κατοικούν στον ουρανό (L). Αξιόλογη και η επόμενη:
Ο αρχιποιμένας Ιησούς Χριστός έχει ειδικά τα πνεύματα των δικαίων ως φίλους
και γείτονές του, οι οποίοι συμμετέχουν στη χαρά αυτή λόγω των στενών δεσμών
τους με τους ανθρώπους (b). Αξιοσημείωτη και η παρατήρηση: Ο Θεός ευφραίνεται
με όλα τα έργα του, ιδιαίτερα όμως χαίρεται βλέποντας την επιστροφή
των αμαρτωλών που μετανοούν.
(4) Πολύ μάλιστα περισσότερο, όταν οι αμαρτωλοί που επιστρέφουν είναι πολλοί (b).
Χαίρεται όμως ο Θεός όχι μόνο για την επιστροφή ολόκληρων εκκλησιών και λαών,
αλλά και για τη μετάνοια ενός μόνου αμαρτωλού, οσοδήποτε αυτός και αν φαίνεται
ασήμαντη ποσότητα στα μάτια των ανθρώπων. Και μπορεί κάποιος να πει,
ότι όσο μεγαλύτερος αμαρτωλός υπήρξε αυτός που επιστρέφει, τόσο η χαρά
στον ουρανό είναι μεγαλύτερη. Συχνά αυτοί που κατά το παρελθόν
τους παρεκτράπηκαν περισσότερο, δείχνουν και μεγαλύτερο ζήλο μετά την επιστροφή τους.
Παράδειγμα βεβαίως αυτού είναι ο Παύλος, για αυτό «και δόξαζαν με αυτόν το Θεό» (Γαλ. α 24).
Σε αυτούς που συγχωρήθηκε πολύ, πολύ και θα αγαπήσουν.
(5) Δηλαδή μάλλον ή=περισσότερο παρά.
(6) Δεν εννοεί ότι ο Θεός έχει μεγαλύτερη αγάπη σε έναν αμαρτωλό
παρά στους 99 δικαίους. Όπως και ο ποιμένας δεν θα προτιμούσε το ένα πρόβατο
από τα άλλα 99 της ποίμνης του. Αλλά παριστάνεται με αυτό ότι ο Θεός αναζητά
τον αμαρτωλό, τον φέρνει πίσω και με την επιστροφή αυτή γίνεται στον ουρανό
τέτοια εκδήλωση χαράς, σαν την οποία δεν παρουσιάστηκε ποτέ περίπτωση
να εκδηλωθεί εξ’ αφορμής των δικαίων. Οι Φαρισαίοι φαντάζονταν το Θεό να θαυμάζει
και να αγαπά τους δίκαιους και να επιθυμεί να μην μολυνθούν από κάποια επαφή
με τους αμαρτωλούς. Ο Ιησούς γνωστοποιεί ήδη τις πραγματικές διαθέσεις του Θεού (L).
Πρέπει λοιπόν να θεωρήσουμε ή ότι πρόκειται για ανθρωποπαθή έκφραση:
Οι άνθρωποι όταν ξαναβρίσκουν ό,τι νόμιζαν χαμένο χαίρονται περισσότερο
από ότι χαίρονται για αυτό που κατέχουν με ασφάλεια (Weiss). Όπως σε παιδί τους
που ασθενεί και κινδυνεύει τον έσχατο κίνδυνο, κατά την περίοδο της ανάρρωσής του,
η στοργή των γονέων φαίνεται να συγκεντρώνεται ολόκληρη σε αυτό, ενώ οι άλλοι αδελφοί του,
 μολονότι αγαπητοί και αυτοί στους γονείς, φαίνονται προς καιρό λησμονημένοι·
έτσι παρουσιάζεται και ο Θεός να χαίρεται μαζί με τους αγγέλους με την ανεύρεση
του χαμένου και να μην προσέχει τα τρόπαια της χάρης, τα συγκεντρωμένα
ήδη στη βασιλεία του (ο). Και συνεπώς εδώ παρουσιάζονται τα ουράνια σύμφωνα
με αυτά που συμβαίνουν στους ανθρώπους. Είναι περισσότερο αισθητή η χαρά μας
για την ανάκτηση της χαμένης υγείας από ασθένεια που παρεμβλήθηκε, από όσο,
εάν δεν μας συνέβαινε η ασθένεια και απολαμβάναμε αδιατάρακτη την υγεία μας.
Ή, τις λέξεις αμαρτωλός, δίκαιος και μετανοώ πρέπει να τις πάρουμε με την τελείως
εξωτερική έννοια, με την οποία την δέχονταν αυτοί που αντιμιλούσαν στον Ιησού=δικαίωση
όπως είστε εσείς, οι οποίοι μιλάτε σύμφωνα με τα οριζόμενα από τον λευϊτικό νόμο.
Η δικαιοσύνη σας αυτή δεν αξίζει τίποτα μπροστά στο Θεό (g). Δίνετε μεγάλη προσοχή
στην τήρηση των νομικών εξετάσεων και η τήρηση αυτή σας παρεμποδίζει να αισθανθείτε
την ανάγκη της μετάνοιας. Δες και Λουκ. ε 31 (p). Είναι για αυτό μεγαλύτερη η χαρά
για την επιστροφή των αμαρτωλών και τελωνών, που ακούνε τώρα με ειλικρινή
διάθεση το κήρυγμά μου, παρά η χαρά για όλες τις δοξολογίες και όλα τα
«ω Θεέ, σε ευχαριστώ» που λέτε εσείς οι Φαρισαίοι και οι άλλοι Ιουδαίοι
«που δικαιώνουν τους εαυτούς τους», οι οποίοι νομίζετε ότι δεν έχετε ανάγκη μετάνοιας.
Και οι δύο ερμηνείες σοβαρές.
(7) Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή: Εφόσον βρίσκονται μαζί με τον αρχιποιμένα
και προ πολλού μετανόησαν, δεν έχουν τώρα ανάγκη μετάνοιας. Οι δίκαιοι βρίσκονται
στον ευθύ δρόμο. Οι αμαρτωλοί επανέρχονται σε αυτόν (b).

Οι άνθρωποι δεν κατανοούν τις Γραφές, τις βρίσκουν σχεδόν ακατανόητες. Μόνο όταν τους διδάξει το Άγιο Πνεύμα, τότε όλα γίνονται κατανοητά και η ψυχή αισθάνεται σαν να είναι στους ουρανούς.

Γιατί το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι και στους ουρανούς και στη γη και στην Αγία Γραφή και στις ψυχές όσων αγαπούν τον Θεό. Χωρίς Πνεύμα Άγιο οι άνθρωποι πλανώνται και αδυνατούν να γνωρίσουν αληθινά τον Θεό και την ανάπαυση κοντά Του, έστω κι αν μελετούν συνεχώς.

Πιστεύετε στο Ευαγγέλιο και στη μαρτυρία της Αγίας Εκκλησίας, και τότε θα γευθείτε, ήδη απ’ αυτή τη γη, τη μακαριότητα του παραδείσου.

Αληθινά, η βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας: Η αγάπη του Θεού χαρίζει στην ψυχή τον παράδεισο. Πολλοί πρίγκιπες και άρχοντες εγκατέλειψαν τους θρόνους τους, όταν γνώρισαν την αγάπη του Θεού. Κι αυτό είναι ευνόητο, γιατί η αγάπη του Θεού είναι φλογερή.

Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος η χαρά της ψυχής φτάνει ως τα δάκρυα, και τίποτα επίγειο δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της.

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

π. Σεραφείμ Ρόουζ
Χριστιανικές εμπειρίες Παραδείσου

Ίσως η πληρέστερη και πιο εντυπωσιακή εμπειρία παραδείσου που έχει καταχωρηθεί στην χριστιανική γραμματεία είναι αυτή του αγίου Ανδρέα εκ Κωνσταντινουπόλεως, του διά Χριστόν Σαλού, ο οποίος έζησε τον 9ο αιώνα. Εδώ θα παραθέσουμε μόνο μερικά αποσπάσματα από την εμπειρία αυτή, την οποία κατέγραψε ο φίλος του Νικηφόρος έτσι όπως του τη διηγήθηκε ο ίδιος ο άγιος:

Κάποτε, κατά τη διάρκεια ενός φοβερού χειμώνα όταν ο άγιος Ανδρέας κειτόταν παγωμένος σε κάποιο δρόμο της πόλης, κοντεύοντας να πεθάνει, ένιωσε ξαφνικά μία θέρμη μέσα του και είδε ένα εκθαμβωτικό νέο με πρόσωπο που έλαμπε σαν τον ήλιο, ο οποίος τον οδήγησε στον παράδεισο και στον τρίτο ουρανό.

«Με τη θέληση του Θεού βυθίστηκα για δυο εβδομάδες σε ένα τερπνό όραμα… είδα ότι βρισκόμουν μέσα σε ένα θαυμάσιο και μεγαλοπρεπή παράδεισο… Ο νους και η καρδιά μου είχαν συγκλονιστεί από την ανείπωτη ομορφιά του θεϊκού παραδείσου, και ένιωθα μια γλυκιά απόλαυση περπατώντας μέσα σε αυτόν. Υπήρχαν πολλοί κήποι, γεμάτοι με ψηλά δένδρα, τα κλαδιά τους ανέδιδαν μία υπέροχη ευωδία και τα μάτια μου αγαλλίαζαν βλέποντας τις άκρες τους να λικνίζονται… Κανένα δένδρο στη γη δεν είναι τόσο όμορφο όσο αυτά τα δένδρα. Στους κήπους υπήρχαν επίσης αμέτρητα πουλιά με φτερά χρυσά, χιονάτα ή πολύχρωμα. Κάθονταν πάνω στα κλαδιά των δένδρων του παραδείσου, και το μαγευτικό τους κελάηδημα με είχε συνεπάρει. Μπροστά μου περπατούσε ένας νέος, με πρόσωπο λαμπρό σαν τον ήλιο και ντυμένος με μανδύα πορφυρό…

Ακολουθώντας τον είδα ένα μεγάλο, υπέροχο Σταυρό, σαν φωτεινή νεφέλη, που γύρω του στέκονταν μελωδιστές με μάτια που άστραφταν σαν πύρινες ακτίνες, που έψαλλαν θεσπέσιους ύμνους, δοξάζοντας τον Σταυρωθέντα Κύριο. Ο νέος που με οδηγούσε, περνώντας μπροστά από τον Σταυρό, τον ασπάσθηκε και μου ένευσε να τον ασπασθώ κι εγώ… Καθώς τον ασπαζόμουν πλημμύρισα από άφατη πνευματική γλυκύτητα και μία ευωδία που όμοιά της ούτε στον παράδεισο δεν είχα οσφρανθεί. Προχωρώντας μπροστά από τον Σταυρό, κοίταξα κάτω και αντίκρισα άβυσσο θαλάσσης… Τότε ο οδηγός μου, γυρνώντας προς το μέρος μου, μου είπε: «Μη φοβάσαι, χρειάζεται να ανεβούμε ακόμα ψηλότερα» και μου έδωσε το χέρι.

Και τότε βρεθήκαμε αμέσως στο δεύτερο στερέωμα. Εκεί είδα ωραιότατους ανθρώπους σε μία τέτοια ανάπαυση και αγαλλίαση που δεν μπορεί να εκφράσει η ανθρώπινη γλώσσα… Και να, μετά ανεβήκαμε στο τρίτο στερέωμα, όπου πλήθος ουράνιες δυνάμεις υμνούσαν και δοξολογούσαν τον Θεό. Φτάσαμε σε ένα υπέρλαμπρο παραπέτασμα, μπροστά από το οποίο στέκονταν μεγαλόσωμοι και φοβεροί νέοι, που έμοιαζαν με πύρινες φλόγες. Ο νέος που με οδηγούσε μου είπε: «Όταν σηκωθεί το παραπέτασμα, θα δεις τον Κύριο Ιησού Χριστό. Υποκλίσου βαθιά ενώπιον του θρόνου της δόξης Του». Ακούγοντάς τον, ένιωσα ανείπωτη αγαλλίαση αλλά και τρόμο… Και τότε, ένα πύρινο χέρι σήκωσε το παραπέτασμα, και όπως ο Προφήτης Ησαΐας, «Είδον εν οράματι τον Κύριο να κάθεται επάνω εις ένα θρόνον υψηλόν και μετέωρον και είδα ακόμη να είναι γεμάτος από απερίγραπτον δόξαν ο ναός αυτού. Γύρω από τον ένδοξον αυτόν θρόνον ίσταντο τα Σεραφείμ».

Φορούσε μανδύα πορφυρό, το πρόσωπό Του ήταν απίστευτα λαμπρό, και τα μάτια Του με κοίταζαν με αγάπη. Έπεσα και Τον προσκύνησα ενώπιον του ολόλαμπρου και φοβερού θρόνου της δόξας Του. Η χαρά που με κατέκλυσε όταν αντίκρισα το πρόσωπό Του δεν μπορεί να εκφραστεί με λόγια. Ακόμα και τώρα, φέρνοντας στο μυαλό μου εκείνο το όραμα, η ίδια άφατη χαρά με κυριεύει. Τρέμοντας, έμεινα πεσμένος ενώπιόν Του…Τότε, οι στρατιές των αγγέλων άρχισαν να ψάλλουν έναν εξαίσιο, απερίγραπτο ύμνο και τη στιγμή εκείνη, εγώ ο ίδιος, δεν ξέρω πώς, βρέθηκα πάλι να περπατώ μέσα στον παράδεισο».

Όταν ο άγιος Ανδρέας συλλογίστηκε ότι δεν είχε δει την Παναγία στον ουρανό ένας άγγελος του είπε: «Ευχήθηκες να δεις εδώ τη Βασίλισσα η Οποία είναι λαμπρότερη κι απ’ αυτές τις επουράνιες δυνάμεις; Δεν είναι εδώ, επισκέπτεται τον επίγειο κόσμο που βρίσκεται σε μεγάλα δεινά, για να βοηθήσει τους ανθρώπους και να ανακουφίσει τη θλίψη τους. Θα σου έδειχνα την ουράνια κατοικία Της, τώρα όμως δεν έχουμε χρόνο, αφού πρέπει και πάλι να γυρίσεις στη γη». Εδώ και πάλι επιβεβαιώνεται το ότι οι άγγελοι και οι άγιοι μπορούν να βρίσκονται σε ένα μόνο τόπο κάθε φορά.

Ακόμα και το 19ο αιώνα, ένα παρόμοιο αληθινό όραμα παραδείσου αντίκρισε ο Μεγαλόσχημος Μοναχός Θεόδωρος του Σβίρ, μαθητής του πρεσβύτερου Παϊσίου του Βελιτσκόφσκυ. Προς το τέλος της ζωής του βίωνε πολύ έντονες εμπειρίες της χάρης του Θεού. Λίγο μετά από μία τέτοια εμπειρία αρρώστησε και επί τρείς ημέρες είχε πέσει σε ένα είδος κώματος: «Όταν περιήλθε σε έκσταση και βρέθηκε έξω από το σώμα του, εμφανίστηκε μπροστά του ένας αόρατος νεανίσκος, τον οποίο ένιωσε και είδε μόνο με την καρδιά του, αυτός τον οδήγησε προς τα αριστερά μέσα από ένα στενό μονοπάτι. Ο ίδιος ο πατέρας Θεόδωρος, όμως κατόπιν διηγήθηκε, είχε την αίσθηση ότι ήταν ήδη νεκρός, και είπε στον εαυτό του: «Έχω πεθάνει. Δεν ξέρω εάν θα σωθώ ή εάν θα αφανιστώ».

«Έχεις σωθεί!» του είπε μία αόρατη φωνή απαντώντας στη σκέψη του. Και ξαφνικά μία δύναμη, σαν ορμητικός ανεμοστρόβιλος τον σήκωσε ψηλά και τον μετέφερε στα δεξιά.

«Γεύσου τη γλυκύτητα των αρραβώνων του παραδείσου την οποία δωρίζω σε όσους Με αγαπούν», ακούστηκε να λέει δυνατά η αόρατη φωνή. Με αυτές τις λέξεις, φάνηκε στον Πατέρα Θεόδωρο ότι ο ίδιος ο Σωτήρας έθεσε τη δεξιά Του παλάμη επάνω στην καρδιά του, και μεταφέρθηκε σε έναν ανείπωτα ευχάριστο τόπο, που ήταν όμως τελείως αόρατος και αδύνατον να περιγραφεί με γήινες λέξεις. Μετά από αυτή την αίσθηση, βίωσε μία άλλη, ακόμα υψηλότερη, και μετά μία Τρίτη, όμως όλες αυτές τις αισθήσεις, όπως είπε ο ίδιος, μπορούσε μόνο με την καρδιά του να τις θυμηθεί, ενώ δεν μπορούσε να τις κατανοήσει με το μυαλό του.

Κατόπιν είδε κάτι σαν ναό, και στο εσωτερικό του, κοντά στην Αγία Τράπεζα, κάτι που έμοιαζε με σκηνή, στην οποία υπήρχαν πέντε ή έξι άνδρες. Μία νοερή φωνή είπε: «Για χάρη αυτών των ανδρών ο θάνατος σου παραμερίζεται. Θα ζήσεις γι’ αυτούς». Και τότε φανερώθηκε μπροστά του το πνευματικό ανάστημα μερικών από τους μαθητές του, και ο Κύριος του δήλωσε τις δοκιμασίες που έμελλαν να ταράξουν τη δύση της ζωής του. Όμως η Θεία φωνή τον διαβεβαίωσε ότι το πλοίο της ψυχής του δε θα τσακιζόταν από αυτά τα άγρια κύματα, αφού αόρατος οδηγός του θα ήταν ο Χριστός».

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και άλλες παρόμοιες εμπειρίες από Βίους Αγίων και ασκητών, τις παραλείπουμε όμως αφού και σε αυτές απλώς επαναλαμβάνονται τα χαρακτηριστικά που ήδη περιγράφηκαν εδώ. Ωστόσο, θεωρούμε διδακτική την παράθεση της εμπειρίας ενός σύγχρονου αμαρτωλού στον παράδεισο, ειδικά για λόγους σύγκρισης με τις μεταθανάτιες εμπειρίες της εποχής μας. Έτσι, ο συγγραφές του “Unbelievable for Many” , τη μαρτυρία του οποίου έχουμε παραθέσει αρκετές φορές, αφού διέφυγε από τους δαίμονες των τελωνίων με τη διαμεσολάβηση της Παναγίας, περιγράφει το πώς, συνοδευόμενος ακόμα από τους οδηγούς – αγγέλους του, «κατάλαβα πώς συνεχίζαμε να ανεβαίνουμε ψηλά… σε λίγο είδα πάνω ένα δυνατό φώς: ήταν, όπως μου φάνηκε, σαν το δικό μας ηλιακό φως αλλά πολύ πιο δυνατό. Ήταν το βασίλειο του Φωτός.

» Ναι, είναι πραγματικά ένα βασίλειο με απόλυτη κυριαρχία του φωτός, επειδή το φως αυτό δε δημιουργεί σκιά», σκεφτόμουν, ή καλύτερα να πούμε αισθανόμουν με έναν ανεξήγητο τρόπο αυτό που ποτέ δεν είχα ξαναδεί. «Αλλά πώς μπορεί να υπάρχει φως χωρίς σκιά;» παρουσιάστηκε αμέσως στη σκέψη μου η απορία φανερώνοντας πώς σκέφτομαι ακόμα με τα κατηγορήματα του γήινου κόσμου.

» Ξαφνικά εισήλθαμε με μεγάλη ταχύτητα σ’ αυτήν την περιοχή του φωτός που κυριολεκτικά με θάμπωσε. Έκλεισα τα μάτια μου, έβαλα και τα χέρια μου πάνω σ’ αυτά. Όμως αυτό δε με βοήθησε καθόλου επειδή το φως περνούσε και μέσα από τα χέρια μου. Άλλωστε τι νόημα είχε εδώ μία τέτοια προσπάθεια;

»Αχ, Θεέ μου, τι είναι αυτό το φως; Αυτό με τυφλώνει. Δε βλέπω τίποτα, σαν στο σκοτάδι, δε βλέπω τίποτα…»

» Αφού σκοτίστηκαν τα μάτια μου μου δημιουργήθηκε περισσότερος φόβος. Ήταν φυσικό βέβαια να φοβάμαι επειδή βρισκόμουν σ’ έναν άγνωστο κόσμο. «Τι με περιμένει;» σκέφτηκα, «Πότε θα βγούμε απ’ αυτό το φώς; Υπάρχει πουθενά τέλος;»

» Όμως συνέβη κάτι που δεν το περίμενα. Μία φωνή μεγαλοπρεπής και αγέρωχη ακούστηκε από πάνω. Με ακλόνητη σταθερότητα και χωρίς θυμό αυτή η φωνή είπε: «Δεν είναι έτοιμος!».

» Και μετά… μετά αμέσως σταμάτησε η πορεία μας προς τα πάνω – και αρχίσαμε γρήγορα να κατεβαίνουμε».

Σε αυτήν την εμπειρία η ιδιότητα του φωτός του παραδείσου περιγράφεται πιο καθαρά: είναι ένα είδος φωτός που δεν μπορεί να το αντέξει κάποιος ο οποίος δεν έχει την κατάλληλη προετοιμασία γι’ αυτό, σε αντίθεση με τους αγίους Σάλβιο και Ανδρέα οι οποίοι υπέμειναν έως τέλους τον αγώνα της εν Χριστώ ζωής.

(π. Σεραφείμ Ρόουζ, "Η Ψυχή μετά τον Θάνατο, Χριστιανικές εμπειρίες Παραδείσου", σελ. 221-227, Μετάφραση: Παναγιώτα Τσουροπλή, εκδ. Μυριόβιβλος)

για όλα
Για όλα όσα μας συμβαίνουν πρέπει να ευχαριστούμε τον Θεό.
Ε.Π.Ε. 21,172
για όλα, χωρίς γογγυσμούς
Ας σταματήσουμε παντού τον κοπετό και το θρήνο. Ας ευχαριστούμε το Θεό για όλα. Τα πάντα ας πράττουμε χωρίς γογγυσμούς.
Ε.Π.Ε. 21,586
φάρμακο
Φάρμακο, που ανακουφίζει από όλα τα λυπηρά και δυσάρεστα, είναι η προσευχή, η ευχαριστία για κάθε τι. Ώστε ο απ. Παύλος τις προσευχές δεν τις θέλει μόνο ως παρακλήσεις, αλλά και ως ευχαριστίες για όσα έχουμε. Διότι πώς θα ζητήση κάποιος κάτι για το μέλλον, όταν δεν έχει ξοφλήσει το χρέος για το παρελθόν;
Ε.Π.Ε. 22,32
για τα ευτυχή και τα δυσάρεστα
Ας ευχαριστούμε, λοιπόν, τον καλό μας Θεό για όλα, όπως κι αν γίνωνται. Αυτό είναι ευχαριστία. Διότι, το να κάνουμε αυτό, όταν ευημερούμε, δεν είναι σπουδαίο πράγμα, αφού η ίδια η φύσις μας σπρώχνει σε κάτι τέτοιο. Το να ευχαριστούμε όμως το Θεό όταν βρισκώμαστε σε δύσκολη κατάστασι, αυτό είναι αξιοθαύμαστο.
Ε.Π.Ε. 22,248
γελαστή ψυχή
Η ψυχή της ευχαριστίας χαίρεται, και αμέσως γίνεται γελαστή η συνείδησις. Λάμπει από χαρά η ψυχή με τους επαίνους της.
Ε.Π.Ε. 22,250
και για καλά και για τα κακά
Να ευχαριστούμε και για τα φανερά και για τα κρυφά ευεργετήματά Του. Και για τις ευεργεσίες, που μας έκανε με τη θέλησί μας, και για όσες χωρίς τη θέλησί μας. Και για τη βασιλεία των ουρανών (που επιθυμούμε και μας χαρίζει) και για τη γέεννα του πυρός (από την οποία θέλει να μας γλυτώση). Αυτή είναι η συνήθεια στους αγίους, να προσεύχωνται, και για τις κοινές ευεργεσίες να ευχαριστούν.
Ε.Π.Ε. 22,284
ευχαριστήριος προσευχή
Σε ευχαριστούμε, Κύριε, για όλες τις ευεργεσίες, που απ’ την πρώτη μέρα μέχρι σήμερα παρέχεις σε μας τους αναξίους. Σε ευχαριστούμε για όσα ξέρουμε και για όσα δεν ξέρουμε, για τις φανερές και αφανείς ευεργεσίες, που έγιναν με έργο ή με λόγο, σε μας τους αναξίους. Σε ευχαριστούμε για τις θλίψεις, για τις ανέσεις, για το φόβο της γεέννης και της κολάσεως, για την ελπίδα της βασιλείας των ουρανών. Σε παρακαλούμε να φυλάξης την ψυχή μας άγια, να έχουμε καθαρή συνείδησι και τέλος άξιο της φιλανθρωπίας σου. Είσαι Εκείνος, που τόσο μας αγάπησες, ώστε έδωσες τον Μονογενή σου Υιό. Εσύ, λοιπόν, κάνε μας άξιους της αγάπης σου. Δος μας σοφία με το λόγο σου και με το φόβο σου. Εσύ, Πατέρα, που έδωσες το Μονογενή σου Υιό υπέρ ημών και εξαπέστειλες το Πνεύμα σου το Άγιο εις άφεσιν των δικών μας αμαρτιών, συγχώρεσε όσα εκουσίως ή ακουσίως διαπράξαμε. Μη τα λογαριάσης. Μνήσθητι όσους επικαλούνται το όνομά Σου εν αληθεία. Μνήσθητι και εκείνους που μας κάνουν καλό και εκείνους που θέλουν το κακό μας. Διότι όλοι είμαστε άνθρωποι.
Ε.Π.Ε. 22,284-286
πάντοτε, ίδιο ευσεβούς ψυχής
Αυτό είναι το θέλημα του Θεού, να ευχαριστούμε πάντοτε. Αυτό είναι γνώρισμα ευσεβούς ψυχής. Έπαθες κάποιο κακό; Αλλ’ αν θέλης, δεν είναι κακό. Ευχαρίστησε το Θεό και το κακό θα μεταβληθή σε αγαθό. Λέγε και συ όπως ο Ιώβ: «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον από του νυν και έως του αιώνος» (Ιώβ α' 21).Ε.Π.Ε. 22,556
για όσα πάσχουμε
Υποφέρουν τέτοιες θλίψεις οι χριστιανοί, ώστε αυτές είναι άξιες όχι για δάκρυα ούτε για θρήνους, αλλά για ευχαριστίες στο Θεό.
Ε.Π.Ε. 23,22
για τα αγαθά των άλλων
Πρέπει να ευχαριστούμε το Θεό και για τα αγαθά, που δίνει στους άλλους, όπως το ότι ανατέλλει τον ήλιο και για τους καλούς και για τους κακούς ή το ότι βρέχει και για τους δικαίους και για τους αδίκους. Βλέπεις, ότι όχι μόνο με την προσευχή, αλλά και με την ευχαριστία μας ενώνει και μας κάνει ένα σώμα;
Ε.Π.Ε. 23,214-216

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 277-279)

641. Αν τρως και πίνης άμετρα, είσαι σάρκα. Αν όμως νηστεύης και προσεύχεσαι, είσαι πνεύμα. «Μὴ μεθύσκεσθε οἴνῳ ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία, ἀλλὰ πληροῦσθε ἐν πνεύματι» (Εφεσ. ε’ 18). Η νηστεία και η προσευχή οδηγούν σε μεγάλα κατορθώματα. Ο κοιλιόδουλος είναι ανίκανος για μεγάλα κατορθώματα. Έχε πίστι απλή και θα κάνης μεγάλα έργα. «Πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι» (Μαρκ. θ’ 23). Νήφε και έχε φωτεινό ζήλο και θα στήσης πολλά τρόπαια στη ζωή σου.

642. Η νηστεία του Μωυσέως έγινε για το υλικό φρόνημα των Ισραηλιτών. Τα παθήματα των Αγίων έγιναν για τη δική μας ραθυμία. Νήστευαν και κακοπαθούσαν για τη δική μας ακράτεια και σαρκικότητα. Οι θερμές τους προσευχές γίνονταν για μας, που δεν είμαστε πρόθυμοι στην προσευχή. Η νηστεία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στην έρημο, έγινε για τη δική μας ακράτεια. Τα χέρια που απλώθηκαν στον Σταυρό, γιατί τα δικά μας απλώθηκαν στον απηγορευμένο καρπό και απλώνονται σε κάθε τι που απαγορεύουν οι εντολές του Θεού. Ας προσευχόμαστε και ας κακοπάθουμε για τη σωτηρία των άλλων. Έτσι προσευχόταν, έκλαιε και υπέφερε η Αγία Μόνικα για το παιδί της. Και τα δάκρυά της το έσωσαν. Χάρισαν έτσι στην Εκκλησία τον ιερό Αυγουστίνο.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 254-255)

638. Η Γραφή λέγει: «Μὴ μεθύσκεσθε οἴνῳ» (Εφεσ. ε’ 18). Αναρίθμητοι όμως επαγγελματίαι του είδους καλούν στα κέντρα τους τον καθένα για να πιή και να μεθύση. Και, ύστερα, πηγαίνουν στην εκκλησία και κάνουν και στο σπίτι τους την προσευχή τους. «οὐκ ἔστιν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν ἀλήθεια, ἡ καρδία αὐτῶν ματαία•… Κρίνον αυτούς, ο Θεός, αποπεσάτωσαν εκ των διαβουλιών αυτών κατά το πλήθος των ασεβειών αυτών εξωσον αυτούς, ότι παρεπίκρανάν σε, Κύριε» (Ψαλμ. ε’).

639. Αδίστακτος πίστις, αμετάθετος ελπίδα, αμετακίνητος αγάπη. Βάλε αυτές τις λέξεις στην καρδιά σου και δείχνε τες στα έργα σου.

640. Προορισμός μας, σ’ αυτόν τον κόσμο, είναι να αγαπάμε και να διακονούμε αλλήλους. Τότε, όχι μόνον οι Άγγελοι και οι Άγιοι θα είναι μαζί μας, αλλά και ο ίδιος ο Θεός. Και όχι μόνον εδώ, αλλά και στη μέλλουσα ζωή, εκεί δε ακόμη πιο πολύ, οπότε ο Θεός θα είναι «τα πάντα καί ἐν πᾶσι» (Α’ Κορ. ιε’ 28). Αγωνίζου, αδελφέ μου, να φθάσης σε τέτοια ένωσι, αποφεύγοντας κάθε χωρισμό, που εμπνέει η αμαρτία και η ολιγοπιστία, γιατί επιθυμία του Χριστού είναι «ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὦσιν» (Ιω. ιζ’ 21). Ο Θεός είναι ένωσις. Ο Διάβολος είναι χωρισμός. Ο χωρισμός των Εκκλησιών υπήρξε έργο του Διαβόλου. Οι αιρέσεις και τα σχίσματα απ’ αυτόν προήλθαν.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 254)