Εσωτερικό
το κακό
Μπορεί κανείς και χωρίς να κάνη τίποτε, να είναι πονηρός, όπως όταν έχη φθόνο, απιστία, πονηρία, όταν χαίρεται για τη δυστυχία του άλλου, όταν δεν είναι φιλάνθρωπος, όταν έχη διεστραμμένες ιδέες. Όλα αυτά είναι εσωτερικά. Εξαρτώνται απ’ την καρδιά.
Ε.Π.Ε. 22,438
«Έτι εν σοι λείπει»
ένα ελάττωμα
Όταν δεν εφαρμόζουμε το θέλημα του Θεού, βρισκόμαστε στην παγίδα του διαβόλου. Κινδυνεύουμε όχι απλώς από τη ζωή μας όλη, αλλά πολλές φορές εξ’ αιτίας ενός ελαττώματος.
Ε.Π.Ε. 23,572
Έτι και έτι
και στη μετάνοια
Αλλοίμονό μου! Ακούσα την προτροπή σου, αλλά δεν την τήρησα. Πώς να μπω στην Εκκλησία; Πώς πάλι να ακούσω το λόγο σου; Μα, ακριβώς γι’ αυτό έλα, επειδή δεν τήρησες το λόγο· να τον ξανακούσης, και θα τον τηρήσης. Ο γιατρός αν σου βάλη φάρμακο και δεν σε καθαρίση, δεν θα ξαναεπιχειρήση; Και την άλλη ήμερα το ίδιο φάρμακο θα σου βάλη. Αν ο ξυλοκόπος, που θέλει να κόψη μεγάλο δέντρο, καταφέρη μια τσεκουριά και δεν πέση το άχρηστο δέντρο, σταματάει; Δεν δίνει και δεύτερη και τρίτη και τέταρτη και πέμπτη και δέκατη, μέχρις ότου πέση το δέντρο;
Ε.Π.Ε. 30,288-290
Έτοιμοι
πάντα για τη στιγμή του θανάτου
Για να μη διακινδυνεύουμε το τέλος μας, γι’ αυτό είναι άγνωστο πότε θα έρθη. Γι’ αυτό και κάποιος σοφός συμβουλεύει: «Μην αργείτε να ξαναγυρίσετε στο δρόμο του Κυρίου. Μην αναβάλλετε από μέρα σε μέρα, γιατί δεν ξέρεις τι θα σου φέρη η επόμενη μέρα» (Εκκλησ. ε' 8). Από την αναβολή υπάρχει κίνδυνος και φόβος, ενώ από την άμεση επιστροφή είναι φανερή και σίγουρη η σωτηρία.
Ε.Π.Ε. 19,262
Εύα
γιατί από τον Αδάμ;
Δεν έφτιαξε ο Θεός τη γυναίκα από τη γη. Για να μας πείση να είμαστε μονιασμένοι (άντρας και γυναίκα), δεν θα ήταν αρκετό το ότι φτιαχτήκαμε από την ίδια ουσία. Γι’ αυτό έκανε, ώστε και οι δυο να έχουν τον ίδιο πρόγονο.
Ε.Π.Ε. 18α,426
έδωσε τα άγια τοίς κυσί
Η Εύα έδωσε τα άγια στο σκύλο, στο χοίρο. Και εκείνος κατεπάτησε τους λόγους και στράφηκε και ξέσχισε τη γυναίκα.
Ε.Π.Ε. 31,116
Παγιδεύτηκε απ’ το δόλωμα
Η Εύα από που αλλού έπρεπε να αντιληφθή τον εχθρό και πολέμιο (τον διάβολο); Κυρίως από το ότι εκείνος διέστρεψε το λόγο του Θεού προς τους πρωτοπλάστους. Έπρεπε, λοιπόν, αμέσως να αποφύγη το δόλωμα. Έπρεπε να υπερπηδήση την παγίδα.
Ε.Π.Ε. 31,116
νέα, η Παναγία
Όπως ο Αδάμ χωρίς γυναίκα έφερε γυναίκα, έτσι και σήμερα η Παρθένος χωρίς αντρα γέννησε. Χρωστούσε το γυναικείο γένος στους ανθρώπους αυτή τη χάρι.
Ε.Π.Ε. 35,474-476
και Παρθένος
Με παρθένο (την Εύα) ο Διάβολος σκότωσε πριν τον Αδάμ. Με παρθένο (την Θεοτόκο) ύστερα ο Χριστός κατατρόπωσε τον Διάβολο... Με γυναίκα επεκράτησε ο Διάβολος, με γυναίκα και ηττήθηκε.
Ε.Π.Ε 37,324
και Αδάμ
Όταν αμάρτησε ο παλαιός Αδάμ εκείνη την οδυνηρή αμαρτία και καταδίκασε το κοινό γένος των ανθρώπων, καταδικάστηκε η γυναίκα να ζη έκτοτε με λύπη. Εκείνη όμως (η Εύα), που αμάρτησε περισσότερο, ώστε η αμαρτία του Αδάμ, συγκρινομένη με τη δική της, να μη θεωρήται καν αμαρτία, καταδικάστηκε σε μεγαλύτερη λύπη, διότι η λύπη μπορεί να ταλαιπωρήση περισσότερο από το μόχθο.
Ε.Π.Ε. 37,454

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 257-259)

χρημάτων
Αν επιθυμής πλούτο, ποτέ δεν θα σταματήσης να βασανίζεσαι. Πρόκειται για έρωτα, που ποτέ δεν τελειώνει. Όσο περισσότερο δρόμο βαδίζεις, τόσο περισσότερο απομακρύνεσαι από το τέλος. Επομένως δεν είναι η πλεονεξία απορία, ή μάλλον μανία και τρέλλα;
E.Π.E. 17,120
παράλογοι, από κενοδοξία
Από τη μανία της κενοδοξίας γεννιούνται και παράλογοι έρωτες. Πολλούς τους έρριξε στη μοιχεία όχι η ομορφιά του προσώπου ούτε η επιθυμία της σαρκικής μίξεως, αλλά το ότι θέλουν να καυχώνται, λέγοντας: Την τάδε την κατάφερα και την έρριξα σε μοιχεία!.
Ε.Π.Ε. 17,338
αμαρτωλός
Δεν βλέπεις τι κάνουν όσοι ερωτεύονται αισχρώς; Τους ραπίζουν οι πόρνες, τους φτύνουν, τους βρίζουν, τους κάνουν μύριες προσβολές. Και λοιπόν; Τερμάτισαν τον αμαρτωλό έρωτα οι βρισιές; Καθόλου, αλλά και περισσότερο τον άναψαν.... Δεν ντρεπόμαστε, λοιπόν, ενώ τόση δύναμι έχει ο δαιμονικός έρωτας του διαβόλου, εμείς να μη μπορούμε να δείξουμε τέτοια δύναμι στην αγάπη μας προς τον Θεό;
Ε.Π.Ε. 17,618
άτοπος των χρημάτων
Πω πω τι κακό κάνουν τα χρήματα, ή μάλλον ο έρωτας των χρημάτων. Όλα τα έχουν ανατρέψει. Για τους πολλούς τα πάντα είναι φλυαρίες και παραμύθια μόνο τα χρήματα υπάρχουν.
Ε.Π.Ε. 18,460
δίψα χρημάτων
Οι φιλάργυροι και πλεονέκτες ποτέ δεν ικανοποιούνται. Πάντοτε και συνεχώς κάνουν σαν διψασμένοι.
Ε.Π.Ε. 18α,34
παράνομος
Κυριεύτηκε κάποιος από έρωτα για γυναίκα όμορφη και ωραία. Όσο δεν την κατακτά και δεν αποσπά το δικό της έρωτα, μοιάζει με παράφρονα και τρελλό. Όταν την κερδίση, σβήνει η επιθυμία.
Ε.Π.Ε. 18α,36
σαρκικός
Από πού γεννιέται ο σαρκικός έρωτας; Λέει: Από την ομορφιά του γυναικείου προσώπου, όταν είναι ωραία και όμορφη αυτή που πληγώνει την καρδιά του άντρα. Μάταια και άδικα λες κάτι τέτοια. Γιατί, αν η ομορφιά αποσπά τους εραστές, θα έπρεπε η ωραία κόρη να τους έχη όλους εραστές. Αν όμως δεν τους έχη, σημαίνει, ότι ο έρωτας δεν προέρχεται από τη φυσική ομορφιά, αλλ’ από τα ακόλαστα μάτια. Είδες την κόρη, την θαύμασες περίεργα, την ερωτεύτηκες, και δέχτηκες στην καρδιά σου το βέλος.
Ε.Π.Ε. 19,224
και θαυμασμός
Μήπως και ο Δαβίδ δεν ήταν υπερβολικά ωραίος, έχοντας μάλιστα πολύ ωραίους οφθαλμούς; Και τι; Τον ερωτεύτηκε κανείς; Καθόλου. Επομένως δεν γεννιέται πάντοτε μαζί με το θαυμασμό και ο έρωτας. Αν ήταν έτσι, και μητέρες που λάμπουν υπερβολικά από την ομορφιά του σώματός τους, θα έπρεπε να τις είχαν ερωτευτή τα παιδιά τους. Μακριά τέτοια σκέψις! Θαυμάζουν βέβαια όλοι αυτό που βλέπουν, αλλά δεν κυριεύονται από αισχρό έρωτα.
Ε.Π.Ε. 19,226
συγκροτεί το βίο
Απ’ τη σχέσι του άντρα και της γυναίκας προξενούνται βέβαια μεγάλα κακά και μεγάλα καλά, και στα σπίτια και στις πόλεις. Τίποτε δεν συνέχει τόσο τη ζωή μας, όσο ο έρωτας του άντρα και της γυναίκας. Χάριν αυτού πολλοί και τα όπλα καταθέτουν. Χάριν αυτού πολλοί και την ψυχή τους παραδίνουν.
Ε.Π.Ε. 21,194
σώματος και ψυχής
Ο έρωτας παραμένει σφοδρός, επειδή αναφέρεται στο κάλλος της ψυχής κι όχι του σώματος.
E.Π.E. 21,204
του χρήματος, ο πιο ακόλαστος
Εγκράτεια δεν είναι μόνο αυτό, το ν’ απέχη κανείς από την πορνεία, αλλά το να απέχη κανείς και από όλα τα άλλα πάθη. Επομένως όποιος είναι φιλοχρήματος, είναι ανήθικος. Ή μάλλον αυτός είναι πιο ακόλαστος.
Ε.Π.Ε. 24,98
ανώμαλος
Τι πιο περίπλοκο πράγμα από το βρώμικο έρωτα; Ερωτεύτηκε, λέει, η τάδε τον τάδε, και όταν επέστρεψε στο σπίτι ο άντρας της, με τη βοήθεια του μοιχού εραστή της, τον έσφαξε!
Ε.Π.Ε. 24,110
δεν βλέπει ασχήμια
Ο έρωτας είναι τυφλός. Δεν βλέπει την ασχήμια. Γι’ αυτό και ονομάζεται έρωτας, ότι πολλές φορές αγαπάει και άσχημο πρόσωπο. Έτσι συνέβη με τον Χριστό. Είδε την πιο άσχημη κόρη και την ερωτεύτηκε (την ανθρώπινη ψυχή). Και την έκανε νέα, πανέμορφη, χωρίς καμμιά κηλίδα και ρυτίδα.
Ε.Π.Ε. 33,156
Έσδρας
πρόνοια του Θεού για τη Γραφή
Έγινε πόλεμος, τους σκότωσαν όλους, τους κατέκοψαν, κάηκαν τα βιβλία. Και φώτισε άλλον άνδρα, τον Έσδρα, κι έκανε να γραφτούν απ’ τα κατάλοιπα.
Ε.Π.Ε. 24,214

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 254-257)

Θεμέλιο πάντων των ορατών είναι το αόρατο, του ανθρώπου η ψυχή, του κόσμου ο Θεός. Το αόρατο είναι η υπόσταση των πάντων, το στήριγμα των πάντων, η ουσία των πάντων, δηλαδή, εκείνο στο οποίο στέκεται ο κόσμος και καθετί μέσα στον κόσμο. Τούτο πρέπει να αισθανθεί κάθε άνθρωπος που με σοβαρότητα θα κοιτάξει μέσα σε οποιοδήποτε μυστήριο αυτού του κόσμου και αυτής της ζωής. Στον πυθμένα του ορατού κρύβεται η αόρατη δύναμη.

Το αόρατο είναι τo ισχυρότερο μέσα στoν κόσμο των γήινων ορατοτήτων μας, ο ηλεκτρισμός. Η δύναμη της βαρύτητας είναι αόρατη αλλά είναι δυνατότερη όλων των πλανητών. Τους κινεί όπως τα παιδιά τις μπίλιες.

Ο νόμος υπεράνω όλων των νόμων σ’ αυτόν τον κόσμο είναι: Το αόρατο είναι ο μυελός του ορατού και δεσπόζει στo ορατό. Αυτός ο κόσμος είναι το εργαστήριο του Θεού, όπου το αόρατο μεταβάλλεται σε ορατό, ωστόσο μονάχα έως ορισμένο βαθμό.

Κάτω από τον νόμο αυτό πραγματοποιήθηκε και η ενσάρκωση του Θεού. Μονάχα εδώ είναι το τέλειο παράδειγμα του Αοράτου στο ορατό. Στο μικρούτσικο αλλά ορατό σώμα του ανθρώπου κρύβεται ο αόρατος Θεός. Εκεί εγκαθίσταται ολάκερο το μυστήριο και του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου. Εντούτοις, τα πάντα ισχύουν κατά τον ίδιο νόμο, το αόρατο μέσα στo ορατό.

Στην εμφάνιση του ενσαρκωμένου Θεού δεν υπάρχει τίποτα αφύσικο και «παράνομο», τίποτα άλογο και ακανόνιστο, επειδή σ’ αυτόν τον κόσμο καθετί ορατό είναι η κρυψώνα του αοράτου. Όταν ενσαρκώθηκε ο Κύριος Ιησούς Χριστός, έκανε τον αόρατο Θεό μερικώς ορατό, περιέγραψε εν μέρει τον Απερίγραπτο μέσω του σώματος. Και τοιουτοτρόπως έλαμψε το μυστήριο όλων των κόσμων. Το αόρατο είναι η ψυχή παντός ορατού· εξ όλων των αναρίθμητων ορατών κτισμάτων εκτείνονται αναρίθμητα αόρατα, και υπεράνω όλων, και διά πάντων, Αυτός, ο Μόνος Αόρατος, Κύριος και Θεός των κόσμων, Τρισήλιος και Τρισυπόστατος! Και η τελειότατη φανέρωση του αοράτου Θεού, ο ενσαρκωμένος Λόγος του Θεού, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ο οποίος είναι «εικών του Θεού του αοράτου» (Κολ. 1, 15) και μέσα στον Οποίο κατοικεί «παν το πλήρωμα της Θεότητος σωματικώς» (Κολ. 2, 9), ο Θεάνθρωπος Χριστός, και μέσω Αυτού, κατ’ Αυτόν και δι’ Αυτού οι Χριστιανοί.

Προφανώς, οι Χριστιανοί είναι Χριστιανοί από το ότι μέσω του Χριστού αισθάνονται το μυστήριο της ζωής και του κόσμου, μέσω του Χριστού το εξηγούν. Το ορατό το εξηγούν με το αόρατο και αντίστοιχα, το αόρατο εξηγούν με το ορατό· τον άνθρωπο εξηγούν με τον Θεό, και Αυτόν με τον άνθρωπο μέσα στον Θεάνθρωπο Χριστό. Δίχως Θεάνθρωπο ο άνθρωπος είναι φρίκη και ο Θεός είναι η πλέον μεγαλύτερη. Ο Θεάνθρωπος είναι η τελειότατη σύνθεση του Αοράτου και ορατού, το τελειότατο κριτήριο του Θείου και του ανθρώπινου, του πνευματικού και του φυσικού.

Οι Χριστιανοί είναι Χριστιανοί από το γεγονός ότι μέσα στο πεπερασμένο ψάχνουν το αιώνιο, μέσα στο ορατό το αόρατο, μέσα στο ανθρώπινο το Θείο. Ως «χατζήδες» της αιωνιότητας, ταξιδεύουν διαμέσου του χρονικού μέσα στο αιώνιο, διαμέσου του ανθρώπινου μέσα στο θεανθρώπινο. Ψάχνουν το θείο χρυσάφι μέσα στην ανθρώπινη λάσπη, και το βρίσκουν. Γι’ αυτούς τα πράγματα είναι διαφανή, διαμέσου του ορατού βλέπουν το αόρατο, διαμέσου του χρονικού βλέπουν το αιώνιο. Μέσα σε καθετί ορατό βρίσκουν εκείνον τον αόρατο μυελό, τον αόρατο πυρήνα που με το μυστηριώδες νεύρο συνδέει το ορατό με τον Αόρατο.

Για μας τους Χριστιανούς, τα πάντα μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο έχουν έννοια, σημασία και αξία μόνο τόσο, ώστε να είναι μέσα και οδός προς την αιωνιότητα, επειδή εμείς βλέπουμε το μη βλεπόμενο, εμείς βλέπουμε το αόρατο. Όλη τη ζωή μας μέσα στο χρόνο την καθορίζουμε από εκείνο που είναι αιώνιο, το ανθρώπινο το νοηματοδοτούμε από το θεανθρώπινο.

(Απόσπασμα από το βιβλίο «Φιλοσοφικοί Κρημνοί», έκδ. Ι. Μονής Χιλανδαρίου)

598. Λέγε και κάνε τα θεάρεστα με αδίστακτο πίστι, με ζήλο, με αποφασιστικότητα. Απόφευγε την αμφιταλάντευσι, τη δειλία, τη νωθρότητα και τους δισταγμούς. «Οὐ γὰρ ἔδωκεν ἡμῖν ὁ Θεὸς Πνεῦμα δειλίας, ἀλλὰ δυνάμεως καὶ ἀγάπης» (Β’ Τιμ. α’ 7). Ο Κύριός μας είναι ο Κύριος των Δυνάμεων.

599. Τη ζωή σου ας τη γεμίζει η πίστις στον Θεό και η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον σου. Και πώς μπορείς να το κατορθώσης αυτό; Αν δεν πιστεύης στη μονιμότητα των γήινων, αν δεν εμπιστεύεσαι τίποτε το γήινο, αν είσαι αδιάφορος προς ό,τι το φθαρτό και το πρόσκαιρο. Η καρδιά σου ας μην προσκολλάται λοιπόν στα παρόντα. Ας είναι δοσμένη εξ ολοκλήρου στα αιώνια. «Τὰ ἄνω φρονεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς» (Κολ. γ’ 2).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 241-242)

596. Ο Θεός είναι Αγάπη. Αν αγαπάς τον Θεό, είσαι κατοικητήριο του Θεού, ζης εν Θεώ (Α’ Ιω. δ’ 16). Ο Διάβολος είναι Κακία. Μόλις αισθανθής κακία απέναντι του πλησίον σου, ο Διάβολος ήδη πατεί το έδαφος της καρδιάς σου, πάει να σε κυριεύση. Να αγαπάς λοιπόν αδιάκοπα τον Θεό και τον πλησίον σου. Μην αφήνεις την κακία να εισχωρήση στην καρδιά σου, έστω και για μία στιγμή. Είναι ο ίδιος ο Διάβολος.

597. Να φοβάσαι την κακία σαν φωτιά. Μη τη δέχεσαι στην καρδιά σου, όποια και αν είναι τα προσχήματά της. Η κακία είναι πάντοτε του Σατανά, θυγατέρα του Άδου. Κάποτε εισέρχεται στην καρδιά με το πρόσχημα του ζήλου για τον Θεό ή της ωφελείας του πλησίον. Είναι μία απάτη, μια μωρία. Ο Θεός δοξάζεται με την αγάπη την «πάντα στέγουσαν» και προσβάλλεται και υβρίζεται με την κακία, όποιο και αν είναι το προσωπείο της. Με το πρόσχημα ότι ενδιαφερόταν για τους φτωχούς, ο Ιούδας έκρυψε την κακία του απέναντι του Κυρίου και τον πρόδωσε για τριάντα αργύρια. Για την δόξα του Κυρίου δήθεν έγιναν τόσα εγκλήματα από λεγομένους χριστιανούς, κατά το κύλημα των αιώνων.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 241)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 28-35. Οικοδομή πύργου και εκστρατεία βασιλιά.
14.35 οὔτε εἰς γῆν οὔτε εἰς κοπρίαν(1) εὔθετόν ἐστιν·
ἔξω βάλλουσιν αὐτό(2). ὁ ἔχων(3) ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω(4).
35 Δεν κάνει ούτε για χώμα ούτε για κοπριά· το πετάνε.
Όποιος έχει αυτιά για να ακούει ας ακούει».
(1) Ούτε να ριχτεί στη γη και να γίνει και αυτό γη,
ώστε ως χώμα πλέον να παραγάγει, ούτε με κοπριά να αναμιχθεί
και να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα (g). «Εάν το αλάτι αποβάλλει την φύση του,
γίνεται τελείως άχρηστο και δεν είναι κατάλληλο ούτε για τη γη
ούτε για την κοπριά. Αυτό λοιπόν που λέει, σημαίνει το εξής·
Εγώ μεν θέλω κάθε χριστιανός να είναι ωφέλιμος και να νοστιμίζει,
όχι μόνο αυτόν στον οποίο έχει ανατεθεί χάρισμα διδασκαλίας…
αλλά απαιτώ και οι ίδιοι οι λαϊκοί να είναι χρήσιμοι και ωφέλιμοι
στους πλησίον. Εάν όμως αυτός που πρόκειται να ωφελεί άλλους,
αυτός γίνει ακατάλληλος και ξεπέσει από την κατάσταση που ταιριάζει
στον χριστιανό… είναι τελείως απόβλητος και απορριπτέος» (Θφ).
(2) Η φράση «έξω βάλλουσιν αυτό» χρησιμεύει ως μετάβαση στον ακόλουθο λόγο·
αυτός που έχει αυτιά… (g).
(3) Λόγος του Κυρίου που επαναλήφθηκε από αυτόν πολλές φορές.
Δείχνει εδώ ποιας προσοχής πρέπει να αξιωθούν από τον καθένα
τα προηγούμενα λόγια (p) και «διεγείρει τους ακροατές στο να μην
δεχτούν επιπόλαια αυτό που ειπώθηκε για το αλάτι» (Θφ).
(4) «Αυτός που έχει σύνεση, ας κατανοήσει· αυτιά δηλαδή εδώ,
πρέπει να εννοήσουμε την αισθητική δύναμη της ψυχής και την ικανότητα
να καταλαβαίνει» (Θφ). Δες Ματθ. ια 15.

Ο Φύλακας Άγγελος βρίσκεται δίπλα μας

-Γέροντα, όλοι έχουμε Φύλακα Άγγελο;
-Ναι, όταν βαπτίζεται ο άνθρωπος, ο Θεός του δίνει
και τον Φύλακα Άγγελο του.
-Όσοι δεν είναι βαπτισμένοι, δεν έχουν Φύλακα Άγγελο;
-Οι Αβάπτιστοι προστατεύονται Από τον Θεό, αλλά Φύλακα Άγγελο
δεν έχουν μόνον οι βαπτισμένοι έχουν. Τους αναλαμβάνει στο Βάπτισμα
και τους συνοδεύει σε όλη τους την ζωή.
-Γέροντα, ο Φύλακας Άγγελος μας είναι συνέχεια κοντά μας;
-Κοντά μας είναι μας παρακολουθεί σε κάθε βήμα.
-Πόσο κοντά μας;
-Ανάλογα με την πνευματική μας κατάσταση.
-Όταν, Γέροντα, αμαρτάνουμε, φεύγει;
-Τότε απομακρύνεται, αλλά δεν μας εγκαταλείπει. Όταν δίνουμε
δικαιώματα στον πειρασμό με την αμαρτωλή ζωή μας, ο Άγγελος μας
δεν αποθαρρύνεται, ώστε να μας εγκαταλείψει, Αλλά μας παρακολουθεί
θλιμμένος από μακριά.
-Γιατί, Γέροντα, δεν καταλαβαίνουμε την παρουσία του;
-Γιατί ακόμη δεν καταλάβαμε ούτε την παρουσία του Θεού.
Τα μάτια μας είναι σκεπασμένα με ένα θαμπό πέπλο. Για να διαλυθεί
το πέπλο αυτό, χρειάζεται αγάπη και ταπείνωση.
Όταν ο άνθρωπος νιώθει την παρουσία του Θεού, νιώθει
και τον Φύλακα Άγγελο δίπλα του, και τότε οι κινήσεις του είναι λεπτές,
προσεκτικές, αλλά και άνετες. Η προσοχή αυτή δεν του κάνει
μαρτυρική την ζωή, αλλά τον ευχαριστεί. Κινείται με πνευματική άνεση.
Η ευλάβεια, η προσοχή που έχει, του γλυκαίνουν την καρδιά
και συνέχεια προσέχει, για να μην του φύγει η γλυκύτητα, την οποία νιώθει.
Ξαπλώνει συνεσταλμένα με σταυρωμένα τα χέρια. Κοιμάται με συστολή,
με ευλάβεια, σηκώνεται ήσυχα. Όταν του χτυπούν την πόρτα,
δεν κοιτάζει να συμμαζευτεί, είναι πάντα τακτοποιημένος.
Συνέχεια φροντίζει να μη λυπήσει τον Φύλακα Άγγελό του.
Μεγάλη κατανόηση βρίσκει ο ουράνιος Φύλακας Άγγελος κοντά σε έναν
επίγειο αγγελοποιημένο άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος ζει πνευματική ζωή
και κινείται σαν φρόνιμο παιδί, ο Άγγελός του δεν ταλαιπωρείται,
αλλά χαίρεται δίπλα του και στο τέλος θα επιστρέψει χαρούμενος
στον Θεό μαζί με την ψυχή, διότι η ψυχή έκανε ό,τι αναπαύει τον Άγγελο,
ό,τι αναπαύει τον Θεό. Ξέρετε όμως τι είναι, ο Φύλακας Άγγελος
να ταλαιπωρείται χρόνια με μια ψυχή, και τελικά να επιστρέψει
στον Θεό με άδεια χέρια πληγωμένος; Και μόνο γι’ αυτόν τον λόγο,
από φιλότιμο για τον κόπο που κάνει ο Φύλακας Άγγελος μου,
πρέπει να αγωνισθώ, για να μην πάω στην κόλαση.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.93-94)